HET 30-JARIG BESTAAN
VAN HET LEIDSCHE VOLKSHUIS
WOENSDAG 23 OCTOBER 1929
No. 21352
JFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
EEN BLIJDE FEESTVIERING
Het voornaamste nieuws
van heden.
70sfe Jaar^an*
L
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Ct3 porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per weekƒ0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week018
Franco per post 2.35 portokosten.
iilit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
I Burgemeester en Wethouders van Leiden
Ungeu ter algemeene kennis, dat door hen
|e beslissing op het verzoek van: a. J, Marijt
vergunning tot het oprichten van een
iëwaarplaats voor gedroogde vellen (huiden)
het perceel Kijfgracht No. 11, Sectie C.
fis 10121043 en b. J. K. Polanen om ver
arming tot het oprichten van een bliksla-
rrij in het perceel Volmolengracht No. 27,
■ctie B. No. 969, is verdaagd.
A. VAN DE SAN DE BAKHÜYZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris,
leiden, 23 October 1929. 5422
INAUGUREELE REDE
IVAN Prof. dr. H. W. SIEMENS.
(Faarneming en ervaring in de geneeskunde
Prol. dr. H. W. Siemens uit München,
benoemd tot hoogleeraar in de huid- en
jeslschlsziekten aan de Universiteit, heeft
edenmiddag in het Groot-Auditorium der
*dsche Universiteit zijn intreerede ge'nou-
[en welke als titel droeg: Waarneming en
rraring in de geneeskunde.
Na de regeering, de curatoren en de
rofessoren voor het in hem gestelde ver
bouwen en dj*, van Kerckhof, prof. Zaayer
ii dr. Timmers voor hun bemoeiingen met
dermatologische kliniek zijn dank ge-
icht te hebben, zet spreker uileen, dat
(harueraing en ervaring de basis zijn van
aiar natuurwetenschappelijk onderzoek,
waarneming moet met klinische en
Prof. Siemens.
ffalorium-methoden doorgevoerd wor-
JJH- Daarna moeten ervaringen verzameld
porden in welk verband de waargenomen
pschijnselen tot elkaar staan. Ervarin-
pn berusten toch op het leeren kennen
an <je afhankelijkheid van een verschijn-
lol een ander. Slechts deze kennis
1 ons behulpzaam om aetiologische, diag-
ostische, prognostische en therapeuti-
pe gevolgtrekkingen le maken. Welis-
Faar betreffende afhankelijkheden meest-
I1 niet alle, maar slechts een bepaald
wel der, gevallen: deze rooelcrri wij pro-
'ooion, zij het dan ook '.n hoofdzaak, in
Phers uit te drukken. Ons weten berust
lus °P ..grooiheidsvoorsteliingen' en moet
orom ten slotte altijd statistisch worden
faslgelegd.
In ieder geval moeten wij probeeren
Jen indruk" de casuïstiek, uit te komen
j. door willekeurig verworven erva
ringen. Dit kan of dooT een onderzoek
Pn j^jzanielde gegevens, of met behulp
n het experiment gebeuren. Dit laatste
p em daarom als onderzoeksmethode
ïeoM aizon^er1,ike plaats in. doch i?
Tiiui.S ^en ^er heide methoden voor
Hp*0 e'jn"P verschaffing van materiaal
■eliilrRJ!aarorn 00^ aan fozelfrfc twee mo-
lertrr n om ver?issiniren te maken on-
foeWmM011' we^e voor aPe ervaringen uit
zin a* fwaarnpm'n?en gedaan gevaarlijk
rfoüt van het kleine aantal en de
patoriaal eenzijdig uitzoeken van het
">ere?~ ^aa* me^a^ d°°T
^bijnlijke luul
Ten wh'^ilayen aan andere kun-
pij het
.e^FnGri van de „gemiddelde waar-
Jout door een bekende for-
TTM; J MC ciuucic ftuu-
,f aldoor tegemoet komen, door
samenbrengen van het materiaal
zorgvuldig voor onbewuste selectie-pro
cessen te waken en controle-onderzoek te
doen. Spreker gaat kort in op de metho
den van zulke controle-onderzoekingen bij
de therapeutische studie \wisselen met de
behandeling van ieder 2de geval, verschil
lende behandeling van links en rechts of
van gelijktijdig zieke eeneiige tweelingen).
Het doen van waarnemingen en het ver
zamelen van ervaringen gaat dus niet
vanzelf, doch moet methodisch gedaan en
geoefend worden, Dit leert bijv. zeer goed
de constitutieleer. Deze zegt, dat er nau
we betrekkingen tusscben de huid en de
inwendige organen bestaan, wat ook het
publiek graag gelooft. Vraagt men ech
ter naar bewijzen, dan ziet men. dat af
gezien van de bekende voorbeelden, voor
zulke betrekkingen de waarneming en
ervaring geheel in het leeken van boven
genoemde onderzoeksfouten staan. Daar
om is het ook niet te verwonderen, dat w:j
naar het verband tusschen huidziekten en
inwendige storingen zoo dikwijls tever
geefs zoeken.
De constitutie-pathologie trekt echter
uit haar theorieën reeds therapeutische
gevolgtrekkingen. Zij eisc'nt algemeene. in
plaat9 van lokale behandèling, of zooals
ze zegt: de behandeling van de „zieke
mensch" en niet van de „ziekte". Daar
mee komt ze aan den wensch van het
publiek voor algemeene behandeling tege
moet. maar laadt toch een zware schuld
op zich, omdat zij de patiënten het ver
trouwen en den lust voor de uitwendige
therapie beneemt, die bijna steeds het
meest belooft, maar echter slechts dan
goed werkt, wanneer zij met die zorgvul
digheid. die alleen het vertrouwen geven
kan, wordt aangewend.
Ook verder is het juist bii het therapeu
tisch onderzoek met de waarnemingen er-
het verzamelen van ervaringen zeer slecht
gesteld. Vele doktoren wisselen hun mid
delen veel te vaak om het mogelijk te
maken een zeker oordeel over het resul
taat te vormen. Dezelfde fout kan in de
klinieken gemaakt worden, waar het ma
teriaal tenslotte ook beperkter is en
daar zoowel mode stroomingen als recla
me voor bet gebruik van steeds nieuwe
geneesmiddelen werken. Men moet daar
om principieel probeeren met enkele be
proefde middelen te werken, dus slecnls
de bruikbare kleuren op zijn therapeutisch
palet hebben. Evenzoo bedenkelijk is
tegelijktijdig vele verschil'end* middelen
te gebruiken, zooals in de dermatologie
door het voorschrijven van ellenlange zr.'f-
recepten gebeurt. Met zulke „Schro1-
schussrezepten" kan men weliswaar ook
eens geluk hebben, maar het is de slecht
ste methode om medische ervaringen te
verzamelen. Bovendien moeten wij er
steeds aan %denken, dat bij de behande
ling van gevoelige huidziekten ieder nieuw
geneesmiddel niet slechts een nieuwe kans,
maar ook een nieuw risico beteekent. om
dat wij nooit kunnen weten of de pa
tiënt niet juist voor dat middel overge
voelig is en tengevolge daarvan met ver-
erging van zijn huidziekte daarop rea-
geert. De recepten moeten daarom ook
altijd zoo eenvoudig mogelijk zijn. want in
het respect voor nauwkeurig medisch waar
nemen ligt het werkzaamste tegengif tegen
alle blinde kwakzalverij.
Voor de ontwikkeling der wetenschap
pelijke geneeskunde zal het daarom van dc
grootste beleekenis zijn. wanneer de toe
komstige medici met steeds hernieuwde
ijver er op gewezen worden:
1 iedere afzonderlijke waarneming pijn
lijk nauwkeurig en met alle mogelijke
laboratorium-methoden te doen en op
grond daarvan. 2. met alle middelen een
uitbreiding van het ervaringsmateriaal
door verzamelonderzoek of experiment na
te streven en 3. door scherpe rritiek en
door het doen van controle onderzoekin
gen mogelijke selectie-processen bij het
bijeen brengen van het materiaal op ie
sporen. Slechts op deze wi'ze kunnen wij
zcover komen 'dat wij ons niet meer d<r»r
optimisme en door mooie theorieën, maar
alleen door d© onwrikbare waarheid der
methodi-che waarneming en ervaring la
ten leiden, waarmee het wetenschappelijk
onderzoek, de toekomstige medici en de
lijdende menscheid het beste gediend zul
len zijn.
*#-
De plechtigheid werd o.a. bijgewoond
door den Duitschen gezant Graf von Zech.
ZILVEREN TUBILEUM.
Vandaag is het juist 25 jaar geleden, dat
onze stadgenoot Frans William Schöla,
onderbaas in de slagerij van de conserven-
fabriek der firma Tieleman en Dros zijn
loopbaan in deze fabriek aanving.
Zooals te doen gebruikelijk bij dergelijke
jubilea is dit feit feestelijk gevierd. De chef
v. d. slagerij de her Buschgens heeft den ju
bilaris hartelijk toegesproken en hem na
mens het personeel een gouden horloge en
een rooktafel aangeboden
Daarna werd hem in het privé-kantoor
der directie door een der directeuren de ge
bruikelijke enveloppe met inhoud over
handigd.
Reunistenfeesten hebben altoos een eigen
sfeer en de feestavond ter gelegenheid van
het 30-jarig bestaan van het Leidsche Volks
huis aan den Apothekersdijk had dat wel in
zeer bijzondere mate. Van alle kanten kwa
men ze tegen achten opdagen, de vrienden
en vriendinnen van het Volkshuis, de oud
leiders en -leidsters, zoomede de oud-leer
lingen, en niet alleen stadgenooten uil de
meest uiteenloopende maatschappelijke ran
gen en standen, maar ook.uit Den Haag,
Rotterdam en Amsterdam, ff uit alle oorden
van ons landje.
Daar zaten ze weer die pioniers uit de
eeTste moeilijke jaren van het Volkshuis
werk, de haren door den tijd vergrijsd, maar
ze voelden zich weer jong worden, nu ze
weer na zooveel jaren terugkwamen in die
oude, vertrouwde omgeving en al die be
kende gezichten om zich heen zagen.
Op de stoep bij hel binnenkomen begon
het vaak al; uitroepen als- „Gunst jij ook
hier?", „Wat heb ik jou in een tijd niet
gezien" en dergelijke meer hoorde je aan alle
kanten rondom je. En boven in de feestelijk
met bloemen versierde zaal begon het eerst
goed: daar werden handen geschud en oude
herinneringen opgehaald, dat het dén voor
zitter van het bestuur, prof. mT. J. C. van
Oven even moeite kostte om zich verstaan
baar te maken. Maar dra verstomde het
stemmengeroes en vol aandacht werd de
openingsrede aangehoord Prof. van Oven
zeide, dat al is hij jong in Volkshuisjaren,
hij toch de traditie der oprichters voortzet.
Immers de stichting is voortgekomen uit de
rechtsgeleerde faculteit onze^universiteit en
het zou aldus spr. dln eersten dier
oprichters, den nobelen Drucker, zeker goed
doen als hij welen kon, dat de man, die
thans zijn leerstoelbezet, het 30-jarig be-
staansfeest van het Volkshuis als voorzitter
opent.
Spr. zeide verder, dat er reden is tot feest
vieren, omdat de idealen, waarmee de stich
ters bezield waren, groolendeels in vervul
ling zijn gegaan. De oprichters waren de
hoog^eeraren Drucker, Van der Vlugt en
Greven, waarvan alleen de laatste nog in
leven is en wien spr. een bijzonder woord
van welkom toeriep. Het ideaal, dat hen de
handen ineen deed slaan om deze slichting
in het ieven te roepen was: Leiden met zijn
groote en achterlijke fabrieksbevolking een
centrum van sociaal werk te geven, vanwaar-
riit ontwikkeling en verheffing dier bevolking
mogelijk zou zijn. Het besef, dat het begrip
„sociaal werk" iets anders is dan philan-
tropie was in dien tijd nog niet goed doorge
drongen, doch dit wakkerde juist de geest
drift der oprichters aan en hun enthousiast
voorbeeld vond navolging. Gelukkig zijn wij
aldus vervolgde spr. dat na het heen
gaan van de oude garde er een jonge is op
gestaan, die den fakkel heeft overgenomen
en het werk heeft voortgezet met dezelfde
toewijding en zekerheid van zijn noodzake
lijkheid als die de oude garde heeft gesteund.
De namen van al die werkers en werk
sters wilde spr. h:er niet noemen, doch voor
enkele meende hij toch een uitzondering te
moeten maken en wel in de eerste plaats
voor de drie opeenvolgende directrices, mej.
Knappert, mej Funke en mej. Ruth, wie hij
hulde en dank bracht voor alles, wat zij
voor het Volkshuis hebben gedaan evenals
den concierge Schuilenburg.
Helaas moet spr ook een dissonant in
den feestzang laten klinken en dal zijn de
beperkte middelen, die ons ver beneden
onze wenschen doen blijven. Het bestuur
blijft evenwel diligent om de inkomsten zoo
hoog mogelijk op te voeren om aldus ook
meer te kunnen'doen. Gelukkig zijn er nog
velen wier gemeenschapszin en Iieforj
voor het werk zich in daden uit en spr.
bracht daarbij vooral dank aan de schenk
ster van het buitenhuisje ,,de Eekhoorn" te
Doorn aan den Rotterdamsche onbekende,
die het bestuur gisteren met een cheque
verblijdde en aan de dames en heeren,
die vandaag nog een bedrag van f. 350.
schonken.
Na deze met daverenden bijval begroete
rede deed prof. van Oven voorlezing van
een aantal ingekomen telegrafische geluk-
wenschen zoomede van een aantal geschen
ken en bloemstukken waaraan bij monde
van eenige clubleidstors en oud-leerlingen
nog een aantal gebruiksvoorwerpen werd
toegevoegd. Speciale vermelding verdient
hierbij de prachtige, door twee jeugdige
Volkshuizers ontworpen vlag. welke namens
alle leiders en leidsters, bezoekers en be
zoeksters van het Volkshuis aan het be
stuur werd aangeboden, vergezeld van een
enveloppe met inhoud, welk bedrag door de
directrice zal worden besteed tot aankoop
van een wandelvlag.
Daarmede was tevens het offcieele ge
deelte afgeloopen en was het woord aan de
leerlingen van het Huis. Allereerst aan een
ach llal peuters, die onder groote vroolijk-
heid een alleraardigsten kabouterdans uit
voerden en vervolgens aan de ouderen, die
volks- en reidansen demonstreerden.
Voor de pauze bracht een meisjeskoortje
onder leiding van mej Kuenen eenige lie
deren ten gehoore, waarvan vooral het
ïaalste. waarin tal van Volkshuis-attributen
als klosje garen, schaar, lijmpot en pijpe-
kruid achtereenvolgens de revue passeer
den, bijzonder in den smaak viel.
Na de pauze voerden een aantal Volks
huizers onder leiding van mevr prof. D.
KuenenYVicksteed een symbolisch spd
met declamatie op. waarvan het gegeven
was ontleend aan een middeleeuwsch ge
dicht.
Het eerste tooneel stelde voor den mensch
Peter, die geen bevrediging vindt in het
oppervlakkige leven rondom hem en door
het Geweten, geleid zal worden naar de
Waarheid. De weg is evenwel moeilijk.
Weelde. Gulzigheid .Luiheid, Rijkdom,
Schoonheid, Toorn. Afgunst en Gierigheid
trachten hem van het rechte spoor af te
leiden, doch dank zij den bijstand van Ge
weten weet hij aan hun verleidingen weer
stand te bieden. Doodmoe komt hij einde
lijk aan de poorten van de woning der
Waarheid, waar de Deugden hem tegemoet -
treden. Maar nóg mag hij niet binnen: hij
moet eerst naar de wereld terug en bewij
zen. dat hij een gelouterd mensch is ge
worden.
Peler keert terug en volbrengt zijn zen
ding. Het laatste tooneel toont hem dan
eindelijk voor den troon van de Waarheid,
terwijl de Deugden "hem een welkomstlied
toezingen. Een hartelijk applaus was de wel
verdiende belooning van het mooie spel der
jeugdige executanten en de goedverzorgde
regie van mevrouw Kuenen.
Het was reeds kwart over elven eer de
zeer geslaagde avond, welke gedeeltelijk ook
werd bijgewoond door den burgemeester en
zijn echtgenoote, een einde nam.
PANTOMIMECLUB V.O.D.O.
Leiden behoort tot die gemeenten in ons
land waar veel wordl gedaan in het belang
van de slechthoorenden, een groep mede-
menschen die door het gedeeltelijk gemis
van een der voornaamste zintuigen, onge
twijfeld die buitengewone belangstelling
verdienen.
Met genoegen vermelden wij. dat een groep
slechthoorenden vereenigd in de pantomime
club V. O. D. O. evenals in voorgaande ja
ren ook thans weder een voorstelling hoopt
te geven en wel op 31 October a.s. in de
groote zaal van Zomerzorg. Opgevoerd zal
worden de pantomime „Janus Tulp" met de
noodige wijzigingen door den heer G. A.
van Driem. bewerkt naar het bekende blij
spel van dien naam van den in een vorige
periode gevierde tooneelschrijver Justus van
Maurik, ingestudeerd onder leiding van
onze stadgenoote mej. Mien Driessen.
leerares solozang en melhodisch spreken.
Vooral ook voor de slechthoorenden zelf
is een uitvoering als deze oen buitengewone
attractie.
Voor nadere bijzonderheden verwijzen
we naar een dezer dagen in ons Blad
komende advertentie.
Wij hebben ons kunnen overtuigen dat
ook normaal hoorende menschen deze
voorstelling met genoegen zullen volgen.
HET RIJKS GEOLOGISCH EN
MINERALOGISCH MUSEUM.
Onvoldoende ruimte.
Een dezer dagen hebben de doctorandi,
canaiclaten en andere studenten in de geo
logie aan de Rijksuniversiteit alhier aan
den minister van onderwijs, kunsten en we
tenschappen een request gezonden, waarin
zij wijzen op den toestand die er, wat de
plaatsruimte betreft, heerscht in het geolo
gisch en mineralogisch museum alhier.
In één der drie beschikbare vertrekken
van zes bij zes meter, dat als bibliotheek
is ingericht, moet thans een aantal pala-
contologen den geheelen dag doorbrengen.
In een ander vertrek, dat tevens het che
misch laboratorium en de donkere kamer
herbergt, moeten acht patografen in zeer
onvoldoende daglicht werken. Dit laatste
vertrek was vroeger teekenkamer, zoodat
thans het teekenwerk op de gang moet ge
schieden. Het derde vertrek, dat geregeld
wordt gebruikt om aan dertig studenten col
leges en practica to geven, dient tevens
als werkvertrek voor een groot aantal che
mici en biologen, die mineralogie of geo
logie als bijvak hebben.
Adressanten doen ten slotte een dringend
verzoek aan den minister om ertoe te wil
len medewerken, dat aan dezen toestand,
die een ernstige studie belet, zoo spoédig
mogelijk een einde zal worden gemaakt.
BINNENLAND.
Viagen van don heer Floris Vos aan den
minister van Waterstaat over het afbreken
van Vogt's radio-rede. (Binnenl, 3e Blad).
Be lichtweek fe Amsterdam; een welge-
slaagd watercorso. (Binnenland, 3e Blad).
Fabrieksbrand fe Schiedam. (Gemengd,
2e Blad).
De moordzaak-Lans. (3e en lste Blad).
Sfeeds nieuwe bezwarende verklaringen
tegen den verdachte in zake den moord in
den Elijdorperprdder te Rotterdam. (Laatste
Berichten, 1ste Blad).
BUITENLAND.
Onverwachte val van het Fransche kabinet
Briand. (Buitenl., 2e Blad).
Wanordelijkheden te Peking. (Buitenl
2e Blad).
Weer een Oceaanvlncht begonnen. (Bui
tenl. Gem., 2c Blad).
Mislukte moordaanslag op den president
van Chili (Tel., le Blad).
Het Dnitsche stoomschip Bremen maakt
een nienw record. (Tel., le Blad).
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
H. van der Velden. Oude Vest 53, Leiden.
Buurtdienst op Haarlem. Uittredend eige
naar: H van der Velden, Leiden Wijziging
handelsnaam thans: Wed. H. v. d. Velden
A. J van der Heyden en Zoon. Hooftstra.it
25, Alphen aan den Rijn. Meubel en Orgel-
handel. De vennootschap onder firma onder
den naam van A. J van der Heyden en
Zoon. is met ingang van 19 October 1929
ontbonden. De zaak zal worden voortgezet
door den overgebleven vennoot A. J. van der
Heyden te Alphen aan den Riin, onder diens
eigen naam, ais eenig eigenaar.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd zijn voor het doctoraalexamen
rechtsgeleerdheid de heeren C. M. Sere't
(Leiden) en H. Anema (den Haag); Candi-
daats-exnmen rechtsgeleerdheid de dames
S. A. E W. Hartman (den Haag) en P.
F. H. E. Hille (don Haag; Candidaats-
examen Wis- en Natuurkunde letter G., de
heer L. A. J. Bakx (Leiden)idem letter E.
de heer G. van der Linden (den Haag); idem
A. de heer H. H. Kraak (Haarlem); idem
letter K. de heeren F. H. A. G. Haanappel
(Rotterdam) en E. H. A. J. Papendrecht
(Voorschoten).
2.6 IAAR AMANUENSIS.
De heer G. J. Schregel.
Morgen herdenkt de amanuensis G. J.
Schregel den dag, waarop hij vóór 25 jaar
b(i het Rijksmuseum van Oudheden in dienst
trad.
Bjj de reorganisatie van het Museum en
later bij de overbrenging van de Breastraat
naar het Rapenburg heeft hij steeds met
gruote toewijding en ijver hulp verleend,
in het bijzond :t bjj de vorming van de
sedert zjjn in dienst treden feitelijk zoo goed
als geheeel nieuw gevormde N:-der.ands;üe
afdeeling. In verband daarmede is hjj ook
de opgravingeen amanuen is van het Museum
geworden, wiens diensten feitelijk bjj geen
der in die jaren verrichte opgravingen ge
mist werden. Daardoor heeft hjj zich ook
buiten Leiden op vele plaatsen goede vrien
den gemaakt. In het bijzonder is zoowel
buiten als binnen het Museum het photo-
graiische werk aan hem toevoetrouwd.