70ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 18 October 1929
Derde Blad No. 21348
Haarlemmerstraat 143.
BINNENLAND.
het eerste vliegtuig op
schiphol terug.
geen alastrim, maar pokken
KERK- EN SCHOOLNIEUWS.
RECLAME.
4967
^unniiiuiiiiiiiiiiiiur
De terugreis heeft tien dagen
geduurd.
Gistermiddag om eveD over halfvijf is het
driemotorige Fokkervliegtuig PH-AEZ vlot
0p Schiphol geland, waarmede de eerste
der geregelde postvluchten Holland—Indië
vice-versa is volbracht. Op 12 September
vertrok de PH-AEZ n.l. ter opening van
den geregelden, door de K.L.M. georga-
niseerden postvluchtendienst van Schiphol,
om op 23 September d.a.v. de heenvluchv
in Bandoeng te beëindigen. De terugreis
*erd op 8 October aanvaard, zoodat deze
iieo dagen in beslag heeft genomen.
Wellicht zal men in de toekomst met de
vermelding van zulk een simpel bericht
kunnen volstaan, om het publiek van het
Terloop der postvluchten op de hoogte te
bouden; thans echter, nu zulk een viucht
nog steeds een prestatie van den eersten
raDg mag heeten, is de algemeene belang
stelling nog allerminst ingesluimerd.
Tegen twee uur waren er op het vlieg
veld reeds vrij veel belangstellenden, die
de komst van het vliegtuig afwachtten.
Tegen half drie, het tijdstip waarop het
vliegtuig kon worden verwacht, waren er
een paar honderd menschen, van wie de
meesten zich op het niet-officieele terrem
ophielden- Tot ruim kwart over drie bleef
tegen de verwachting in, elk bericht om
trent de positie van de PH-AEZ uit; de
heer Thomson, chef van Schiphol, had
reeds met eenige militaire vliegers, die
met hun toestellen uit Soesterberg waren
overgekomen, uitgerekend, dat de benzine
van het Indië-vliegtuig schoon op moest
zijn. Die berekening bleek te kloppen. Te
ruim kwart over drie kwam op Schiphol
bet bericht binnen, dat de PH-AEZ op net
ioodlandingsterrein bij Arnhem wegens ge
brek aan benzine was gedaald. De Arnhem
se vertegenwoordiger van de Shell kreeg
{•middellijk opdracht het vliegtuig zoo
rpoedig mogelijk van nieuwe brandstof te
Toorzien. Geruim en tijd hoorde men ech
ter weer niets, tot te halfvijf het bericht
de Tonde deed: dc PH-AEZ is te 4.20 uur
Stesterberg gepasseerd. Eenige minuten
later reeds liet de sirene van het vliegveld
drie korte stoten hoorenhet sein, dat de
PH-AEZ in zicht was. Vlak daarop snorde
éi groot6 Fokker boven de gebouwen, om
te 4.38 uur vlot te landen. Vlug en vroo-
Jnt stapte de dappere bemanning (de heer
Srairnoff, Beekman en Veenendaal) en de
passagier (de heer Graban) uit het toestel,
en nadat de postzak was vervoerd en de
douane-formaliteiten waren vervuld, kreeg
ie heer Plesman, directeur der K.L.M.,
/elegenhei^ om voor.de douaneloods de be
manning en den heer Grabau een oogen-
blik toe te spreken.
Hij wees er op, dat- de K.L.M. officieel
Seen bijzondere aandacht aan de thuis
komst had willen schenken, indien de
PH-AEZ niet den eersten passatrier uit
Indië behouden had overgebracht. Het ver
heugde spr. dat cje heer Grabau ondanks
bet weinige gerief, dat thans nog te bieden
valt, over zijn reis tevreden is. Spr. zegde
toe, da^ in de toekomst de K.L.M. alles
in het weik zal stellen om de accomodatie
te verbeteren, en hij sprak de hoop uit,
iet de heeT Grabau nog meniee vlucht per
KLM. maken zal. Ook de bemanning
"oischte spr. van harte geluk met de be
laden thuiskomst.
ITij hebben nog gelegenheid gehad den
tar Grabau naar zijn indrukken te vragen.
Ik kan u mededeelen, dat ik een buiten
loop sportieve reis heb gehad, aldus de
«er Grabau. Indien men zulk een tocht
M als sport opvat, dan kan ik wel zeg-
dat een dergelijke vlucht in verband
rad de onvoldoende accomodatie nog niet
a'5een ideale passagiersvlucht gelden kan.
fk wil daarmee zeggen, dat het opstaan
1?deren morgen om vier uur vrij vermoeiend
1? terwijl daarnaast de inrichting der
yiktuieeo zelf nog niet op lange vluchten
13 brekend Des nachts heeffc men op de
^-billende plaatsen een vrij schamel on-
derdik; deo eersten nacht b.v. hebben wij
b Kolak in een militair kampement doo*--
gebraeht. Ik stel echter voorop, dat ik ge
urende den geheel en tocht geen moment
vaD onzekerheid heb gevoeld het vliesren
van de K.L.M lükt mii buitengewoon vpï-
l'W. Ook bestond er tusschen mij en de
■^manning van het vliegtuig een buitenge-
*'K>n nrettige verhouding. Voor het ovc-
hebben zich tijdens de lange vlueht de
indrukken zoo opgestapeld, dat ik niet
penaal kan zeggen, wat mii het meest
heeff getroffen. Het urenlang vliegen bo-
v?u de
op»wouden, over de Straits, ovt
'*di-Tndië. over de Perzische Golf enz.,
*,?ht. dat men haast oogen tekort komt
alles in zich op te nemen: ik heb in
waar ik 19 jaar heb doorgebracht,
vrii veel gevlogen, zoo besloot de
'r Grabau. en indien dit door omstan-
0,ïbden niet onnriogelük was. zou ik
W»rnp dp tenicrrejs weer met een vliegtuig
K.L.M ondernemen Piloot Smirnoff
pdeMp ons nog. dat de gehcele reis rap
r.'' -ezellig en sportief karakter is geweest,
vandaag sr»ande bet even. toen reeds
Duifsoblnnd bemerkt werd. dat men
v-ipwrrrp jpp zvrnro„ fegrenwind ben'ine
r'f,rt zou Tomen AHes werd er echter
gezet om op Hollandsch grondgebied
PP!> nondlnnding te maken en dat is dan
0n eelnkt
ten slotte vertelde ons
Tl0~' mep aan boord van de PH-AF7
j3" PPT1 der andere Tndië-rMectmger» n-e-
"'onde dr gansche terugreis niets heeft
Waargenomen.
Het oordeel der commissie: Kuenen,
Kuiper en Van Loghem.
In een extra-nummer van de Verslagen
en mededeelingen betreffende de Volksge
zondheid publiceert de voorzitter van den
Gezondheidsraad het rapport, aan hem
uitgebracht door de heeren prof. dr. W. A.
Kuenen, uit Leiden, dr. J. Kuiper en prof.
J. J. van Loghem, uit Amsterdam, over hun
zienswijze omtrent den aard van de epide
mie, welke in ons land heerscht, v.n. te
Rotterdam en Delft, en aangeduid wordt
als alastrim.
De commissie komt tot de conclusie, dat,
daar het vlinische beeld der -te Rotterdam
heerschende ziekte meer in overeenstem
ming is met dat der variola. Daar verder
de hooge sterfte der omngeënte kinderen in
volstrekte tegenspraak is met hetgeen als
typeerend voor de alastrim wordt opgege
ven, moet de ziekte als echte pokken
(variola vera) worden opgevat.
Samenvattend geeft de commissie als
haar meening:
le. De thans in Nederland heerschende,
te Rotterdam het eerst herkende en offi
cieel als alastrim betitelde ziekte is va
riola.
2e. De meeste der te Delft als alastrim
aangegeven gevallen moeten buiten be
schouwing blijven.
3e. Aan invoering van eenigerlei vorm
van gedwongen vaccinatie valt wegens het
encephalitisgevaar niet te denken.
4e. Nauwkeurige en geregelde inlichting
door de inspectie omtrent de met vol
doende zekerheid vastgestelde gevallen is
noodig om plaatselijk aan de geneeskun
digen hun standpunt ten aanzien van het
af- of aanraden van vaccinatie mogelijk te
maken.
5e. Eén lid der commissie wenscht hei-
Koninklijk besluit onveranderd te hand
haven, zoodat de thans heerschende ziek
te onder de A-groep van de nieuwe wet
valt. De twee andere leden wenschen va
riola- voorloopig in de B-groep te plaatsen,
onder beding dat overal waar de middelen
tot verpleging en afzondering dit plaat
selijk veroorloven en B-bepalingen, over-
eankorastig het bepaalde in de wet en op
last der regeering, tot het A-peil worden
opgevoerd.
Deze leden geven dus herziening van
het Koninklijk besluit in overweging.
OMROEP-FANTASIE.
Een officieele ontkenning.
De ,.Tel." is gisteravond doorgegaan
met z'n berichten over de besprekingen in
zake den radio-omroep. Wanneer aldus
het blad door onwil van de christelijke
omroepvereenigingen men er niet in slagen
mocht voor de V.A.R A. 20 pCt. van den
zendtijd op Huizen in te ruimen, zullen
ook deze verdere 20 pCt. worden ingeruimd
ten koste van de A.V.R.O. op den Hilver-
sumschen zender, al dan niet in den vorm
van een gemeenschappelijk A.V.R.O.-V. A.
R.A.-programma.
Op zichzelf lijkt dit bericht al vrij dwaas.
Indien de regeerincr de christelijke omroep
vereenigingen 20 pCt. van hun zendtijd af
neemt hebben zij zich daarbij neer te leg
gen en speelt de .onwil" verder geen rol.
Evenwel wordt van zeer bevoegde zijde
medegedeeld, niet alleen dat bovenstaand
bericht in dien vorm. doch dat alle tot nu
toe verschenen berichten betreffende wijzi
ging en verdeeling der zenduren onjuist
zijn.
Naar het persbureau V. D. meldt, heeft
het dag. bestuur van de V.A.R.A. zich in
verband met de berichten in de „Tel."
omtrent de regeling van den zendtijd, gis
termiddag gewend tot den voorzitter van
den Radio Raad met verzoek het noodige
fe willen verrichten om te voorkomen dat
opnieuw ernstige moeilijkheden zullen wor
den geschapen, die een spoedige regeling
op omroepgebied in den weg staan.
o
HET PROCES TEGEN PHILIPS.
Philipsfabricage door een buitenlandschen
octrooihouder worden stilgelegd, aldus de
directie Immers de Nederlandsche Octrooi-
wet erkent in gevallen als cezen den plicht
van den octrooihouder desverlangd een
licentie te verleenen.
o
DE GESTOORDE RADIO-REDE.
Het Tweede Kamerlid de heer Wijnkoop
heeft den minister van Waterstaat de vol
gende vragen gesteld
Wil de minister alsnog de voorwaarden
meedeelen namens hem gesteld bij de voor
de radio-uitzending van 29 Sept. j.l. in Tu-
schinsky te Amsterdam volgens art. 3ter
van de Telegraaf- en Telefoonwet verleen
de vergunning 1
En wil de minister voorts de feitelijke
motieven publiceeren, waarop hij gemeend
heeft, dat de uitzending in strijd kwam
met de gestelde voorwaarden 1
o
DE LANDSTORM
GEREORGANISEERD?
Naar wij vernemen, ad-dus het „Dev.
Dagblad", zou het in het voornemen van
den minister van Oorlog liggen, om den
landworm zoo te reorgan:seeren, dat de
Verbanden komen onder de regimenten
de opleiding van voorgeoefenden zal ge
schieden door beroepskader.
o
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot bur
gemeester der gemeente Sint Kruis A. J.
Dhont.
Bij Kon. besluit is tijdelijk benoemd
tot leeraar aan de Rijkshoogereburgerschool
te Wageningen B J Timmer, te Vught.
PREDIKBEURTEN
VOOR ZONDAG 20 OCTOBER.
BODEGRAVEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, de
heer Ph. de Bruyn; nam. 6 uur, de heer
Chr. Muller.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam. 6
uur, ds. Dam.
Geref. Gem.: Voorm. halftien en nam. 6
uur, preeklezen.
Evang. Luth. Kerk: Nam. 7 uur, ds. C.
Mets van Zaandam.
Chr. Geref Evang.: Voorm. halftien en
nam. 6 uur, de heer Roos van Reeuwijk.
ï&n
BOSKOOP.
Ned. Herv. Kerk: Voofm. 10 uur, ds. Glas.
Salvatori: Voorm. halftien en nam. 6 uur,
dr J. Riemens van Leiden.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6 uur,
ds. Petersen.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
6 uur, preeklezen.
Evangelisatie Dwars-Nieuwstraat: Voorm.
'halftien en nam. 6 uur, ds. Bouthoorn van
Putten.
Rem. Geref. Kerk: Nam. 7 uur (jeugd-
kerk), ds. van Nooten.
HOOGMADE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
Tonnon.
DE KAAG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, ds.
Touw.
KOUDEKERK.
Ned. Henr. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Odé.
Geref. Kerk- Voorm. halftien en nam.
halfzeven, de heer Versteeg van Nieuwer-
kerk a. d. IJssel.
LEIDERDORP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Voorb.
H. A.), ds. Mondt; nam. halfzeven, ds. Rut
gers van Katwijk-aan-Zee.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Dijk.
OEGSTGEEST.
WARMOND.
Ned. Herv. Kerk- Voorm. 10 en nam. 6
uur, ds. G. J. G. de Bel.
ZOETERWOUDE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds. Eijk-
man.
NED. HERV. KERK.
Aangenomen: Te Nieuw- en St. Joo9tland,
A. Burger, te Oosterwierum.
Naar Huizen (vac. C. B. Holland), A. Lu-
teijn, te Genemuiden.
Bedankt voor Lopikerkapel ds. J. G.
Woelderink te Hoornaar.
GEREF. KERKEN.
Beroepen te Stadskanaal A. Schouten,
candidaat te Aalten.
Aangenomen naar Oldebroe® door ds. J.
Bosch te Grijpskerk.
Bedankt voor Steenwijk door ds. S. Neer-
ken te Ulrum; voor Veenendaal en Kam
pen door dr J. D. Barth te Vlaardingen.
EVANG. LUTH. GEM.
Aangenomen naar Wildervank-Veendam,
ds. C. Riemers te Harlingen.
NEDERLANDSCHE
ZENDINGS-VEREENIGING.
In het Zendingshuis te Oegstgeest heeft
deze vereeniging haar najaarsvergadering
gehouden onder leiding van den heer
Voortman, uit Rotterdam.
Herbenoemd werden de aftredende leden
van het Hoofdbestuur, de heeren H.
Mostert te Rotterdam, ds. J. P. van Brug
gen te Amsterdam, ds. H. P. Fortgens te
Voorschoten, ds. G A. den Hertog te Am
sterdam, J. A. Hoekendijk te Heesstede, ds.
C. D. van Noppen te Zwolle. In de vaca
ture, ontstaan door het bedanken van ds.
J. C. Schuller te 's Gravenhage. w^rd be
noemd ds. C. Ferguson te 's-Gravenhage.
In de vacature, ontstaan door het bedanken
van den heer G. J. Staal te 's Gravenhage
werd benoemd de heer B. Hooykaas Bzn. te
Rotterdam.
De jaarrekening over 1928 werd toege
licht. Er is een tekort van f. 29.000. De sub-
sidides voor verschillende scholen op West-
Java bleken geringer dan men geraamd
had. Dr. Brouwer, die met de conferentie
op West-Java correspondeert, de accountant
de heer van Bodegraven en de w.n. pen
ningmeester de heer Voortman lichtten een
en ander toe. De rekening werd goedge
keurd en de waarnemende penningmeester
gedechargeerd van het beheer over 1928.
Door ds. Brouwer werd een overzicht ge
geven van den stand der financiën op 1
October 1929. De raming der Samenwer
kende Corporaties is f. 924.000 Er is een
achterstand op 1 October van f. 212.000.
Als de Zendingsweek van dit jaar f. 250 000
opbrengt en de gewone inkomsten gelijk
zijn aan die van verleden jaar, zal men
kunnen aannemen dat het geraamde be
drag zal inkomen. Het zal veel inspanning
kosten om dit resultaat te verkrijgen.
Ds. Rijnders deed mededeelingen betref
fende de Binnenlandsche Actie; inzonder
heid over de organisatie van de Zendings
week. De groote moeilijkheid in het werk is
het gebrek aan kasmiddelen.
Dr. Brouwer gaf eenige bijzonderheden
over het zendingswerk op West-Java. Al
lereerst over het onderwijs op Westerschen
grondslag, dat sedert eenigen tijd in het
verband van het zendingswerk is opgeno
men. De onderwijzers en onderwijzeressen
zijn lid van de conferentie geworden. Op
haar arbeidsveld vond de Ned. Zend. Ver.
Soendaneezen en Chineezenonder deze
laatsten heeft het Evangelie meer ingang
gevonden dan onder de eersten. De bond
van Chineesche evangelisaties heeft niet
aan de verwachtingen beantwoord. Het is
de vraag, of men den arbeid onder Soenda
neezen van dien onder Chineezen scheiden
moet. Met de Medische Zending gaat het
goed, men zou haar echter gaarne willen
uitbreiden, als de middelen er toe waren.
Daarna behandelde dr. Brouwer den ar
beid op Z.-Celebes, waar na 15 jaren arbeid
betrekkelijk veel bereikt is. Enkele jonge
menschen werden reeds tot goeroe opge
leid. Vooral in Lamboeia zet de beweging
naar het Christendom door.
Ds. van Bruggen, die de middagvergade
ring presideerde .dankte den heer en me
vrouw Storm van Taoebonto (Celebes), met
verlof hier te lande, voor alles wat zij voor
al in Amsterdam en N.-Holland gedaan
hebben tot verlevendiging van de zendings
belangstelling. De heer Storm deed enkele
mededeelingen over zijn arbeidsveld. Hier
te lande is hij geschrokken van de verdeeld
heid onder de Christenen waarmee de zen
delingen in Indië gelukkig niet te maken
hebben. In het vervullen der zendingstaak
ligt de mogelijkheid om de verdeeldheid te
overwinnen. Spr. was vooral dankbaar voor
het werk van het Tasikmalaja-comité.
Een overzicht werd gegeven van de ver
slagen der Afdeelingen De afdeeling Am
sterdam bepleitte sterk het werken voor
een bepaalden zendingspost. De algemeene
indruk was, dat de actie groeiende is. Na
mens de afdeeling Bandoeng deelde de heer
Jebbink mede, dat deze f 300 per maand
bijeenbrengt en tracht het zendingswerk te
Bandoeng te bekostigen.
o
CONFESSIONEELE
VEREENIGING.
Onder presidium van ds. W. de Lange van
Woerden heeft de atd. Zuid-Hokand der Con-
fessioneele Vereeniging te Den Haag haar
27ste jaarvergadering gehouden. De aftre
dende bestuursleden, ds. W. de Lange en ds.
E. Stigter van Berkel, werden herkozen.
In de middagvergadering refereerde -ds.
A. B. te Winkel, Herv. predikant te 's-Gra-
ve^hage, over „De reorganisatie-voor-
steil en".
Een andere lezing.
Naar aanleiding van het bericht, dat den
indruk maakt als zouden Philips' Gloei
lampenfabrieken veroordeeld zijn tot stop
zetting der fabricage van buis- en staafglas
en tot betaling eener schadevergoeding van
ongeveer drie millioen gulden, verzoekt de
directie het volgende mede te deelen:
Ongeveer 1920 i9 te Eindhoven een ma
chine voor bovengenoemde fabricage ont
worpen en gebouwd, welk machine-type
sedert door Philips in gebruik is genomen.
Deze machine nu zou in conflict komen met
een tweetal hier te lande en een Ameri-
kaanschen uitvinder, Danner, verleende
Nederlandsche octrooien, hetgeen door Phi
lips intusschen wordt ontkend. Laatstbe
doelde octrooien zijn thans overgegaan in
handen van Hyalos, een Zwitsersche maat
schappij die in 1928 een proces wegens ver
meende inbreuk is begonnen.
Dezer dagen, is in dit proces in eerste in
stantie vonnis gewezen, waarbij de recht
bank. voor wat de vermeende inbreuk op de
hoofdconclusie der octrooien betreft, Philips
in het gelijk stelde, doch wel meent: schen
ding van een der or.Jerconclusies te moeten
aannemen.
In verhand hiermede is aan de eischeresse
opgelegd, de door haar vermeendelijk gele
den schade te bewijzen Het bedrag van
drie millioen gulden tot betaling waarvan
Philips zou ziin veroordeeld, is dus uit de
lucht gegrepen. Bovendien gaat Philips van
dit vonnis in appèl, zoodat van het resul
taat nog hoegenaamd niets te zeggen valt
Hoe deze uitspraak ook moge zijn. nim
mer zal dit kleine onderdeel der uitgebreide
Ned. Herv. Gem. (Groene Kerkje): Voorm.
10 uur (Bed. H. A.)f ds. Hennemann.
Irene: Nam. 5 uur, ds. Jansen Schoon
hoven.
SASSENHEIM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur, de. Krijkamp.
Geref. Kerk: Voorm. halftien, bevestiging
van ds. Kuiper van Oud-Loosdrecht door ds.
Kuiper van Kampennam. 5 uur, intrede
van ds. Kuiper.
Chr. Geref. Gem.: Voorm. 10 en nam. 5
uur, ds J. Jongeleen van Hilversum.
VALKENBURG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed. H.
A.) en nam. halfzeven, ds. Hermanides.
VEURLEIDSCHENDAM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
Schokking van Den Haag; nam. halfzeven,
ds. van Geest van 's-Gravenzande.
Geref. Kerk- Voorm. 10 uur en nam. half-
zes, ds. J. D. van Ginhoven van Middel
burg.
VOORHOUT.
Ned Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
Klomp.
WADDINXVEEN.
Rem. Geref. Gem.: Voorm. 10 uur, ds. van
Nooten.
Ned Herv. Kerk: Voorm. halftien, lees-
dienst: nam. 6 uur. ds. van Dijke van
Gouda.
Geref. Kerk- Voorm. 10 en nam. 6 uur, ds.
Roos van Lekkerkerk.
Chr. Afg. Gem.: Voorm. halftien en nam.
6 uur, ds. Grisnigt.
