stadsnieuws.
'op den dag van heden...
binnenland.
70ste Jaar^an?
DINSDAG 15 OCTOBER 1929
No. 21345
BURGERL. STAND v. LEIDEN
KUNST EN LETTEREN.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cis. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
ƒ0.18
0.18
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTE-AVOND VAN DE
VRIJZINNIG HERVORMDEN.
DE ZUIDERZEEFILM.
Gisteravond hield de Vereeniging van Vrij
zinnig Hervormden alhier haar eersten ge
meente-avond in dit seizoen in de groote
zaal van het Nutsgèbouw*.
De bijeenkomst was bijzonder druk be
zocht. Er was bij de opening geen plaats
in de zaal meer onbezet.
De bijeenkomst werd met een kort wel
komstwoord geopend door den voorzitter der
Vereeniging, den heer J. J. Hasselbach,
waarbij deze zijn groote voldoening over de
talrijke opkomst uitsprak en mededeelde, dat
het Vrijzinnig Zangkoor, dat nauw aan de
vereeniging verbonden is, onder de goede
leiding van mej. R. Oostveen, alsmede de
dames A. Kern, geaccompagneerd door mej.
Kuenen en A. Weydung, eenige solonum
mers zouden ten gehoore brengen.
Het Vrz. Zangkoor opende daarop het mu
zikale gedeelte van den avond met eenige
gewijde liederen.
Hierna verkreeg dr. Boersema het woord,
die vóór hij tot behandeling van het aange
kondigde onderwerp overging, eenige mede-
deelingen deed over het vereenigingsleven
der Leidsche Vrijz. Hervormden. Hij herin
nerde er aa-n dat dit reeds de derde ge
meente-avond is, door de vereeniging ge-
houdefk
Waren de voorgaande avonden goed be
zocht, deze bijeenkomst spant nog de kroon,
feit, waarover het bestuur zich zeer ver
heugt omdat het getuigt van een opgewekt
en groeiend gemeenteleven. Wij voelen ons
nog te weinig als gemeente, zeide spr., doch
dat gevoel wordt door avonden als deze ge
kweekt. Wij zijn nog geen kerk, maar stre
ven er naar het te worden. Daarvoor is pro
paganda noodig inwendig, maar ook naar
buiten. Ook aan andere gezindten moeten
wij toonen. dat we er nog zijn. Doch nog
meer waarde hechtte spr. aan de inwendige
propaganda. Die mag niet worden overge
laten aan den voorganger en aan het be
stuur. Elk goed lid moet minstens twee
leden voor de vereeniging winnen.
Wij moeten niet eerder tevreden zijn voor
het cijfer van 500 gezinnen is bereikt, waar
aan nog een kleine honderd ontbreken Is
het getal van 500 bereikt, dan kan de ver
eeniging, doordat zij een negende gedeelte
>an het totaal aantal Ned. Hen- gezinnen in
de stad omvat, recht doen gelden op een
fredikantsplaats.
Ten einde dit aantal binnen afzienbaren
lijd te bereiken, richtte dr. Boersema een
krachtige opwekking tot de aanwezigen
Hierna zong mej. A. Kern. op de piano
begeleid door mej Kuenen, achtereenvol
gens- „Carmelisberg". ,,'t Lof van Liefde"
en „Opwekking" (1630).
Daarop narcudr. Boersema weder 't woord
voor een beschouwing over het „Onze Va
der". door hem een Koninklijk gebed ge
noemd. Hij wilde het niet uit theologisch of
Christ el ogi sch standpunt behandelen, al zou
ook daartoe wel aanleiding zijn. dodh slechts
nis het diepe verlangen naar het Koninkrijk
Gods van den eenvoudigen vrome Door dat
verlangen gedreven, waren de leerlingen van
•lezus tot den Meester gekomen om hen te
leeren bidden en spontaan als van God zelf
geïnspireerd spreekt hij voor hen het eenig
voor of na nimmer overtroffen gebed uit. dat
der eeuwen door den zoekenden naar het
Koninkrijk der hemelen een troost is ge
feest en een kracht.
Ka eerst het „Onze Vader" in zijn geheel
eD in onderling verband te hebben he
rbouwd ging spr. over lot behandeling der
«tof op zichzelf.
Teeder en met grooten eerbied werd een
ander besproken en onder bijna adem-
f '°oze stilte door de talrijke aanwezigen aan
boord. die allen diep onder den indruk
Wa*n gekomen.
He loor het gesprokene verwekte ste'm-
werd nog versterkt door den solozang
van Am. Weydung. die op de piano begeleid
door den heer Hasselbach. achtereenvolgens
Jen gehoore bracht: Aria uit de Messias van
Handel, „Aus meinem Groszen Schmerzen"
van Franz en „Auf dein Kirchhof" van
Hrahms.
Hr B. gaf daarna gelegenheid ora over
bet besproken onderwerp zoo noodig van
Sedaehten te wisselen of vragen te doen,
daartoe echter niemand behoefte gevoelde.
Mej Kern zong vervolgens nog een drie
tal liederen, waarna de voorganger nog een
a-antal mededeelingen deed. de vereeniging
het vereenigingsleven betreffende, go-
vjplgd door eenige zangnummers door het
viizinnig Zangkoor.
Daarna sloot dr B. de bijzonder geslaagde
bijeenkomst.
Voordracht van den heer D. J. van der Ven.
In het Volkshuis is gisteravond do Zui
derzeefilm vertoond, niet zooals men licht
zou vermoeden de film waarbij de groot-
sche Zuiderzeewerken in beeld worden ^ge
bracht, de werken die nog slechts in wor
ding zijn, maar integendeel dat wat spoedig
geweest zal zijn. namelijk het nijvere
werken en de traditie van de bewoner? van
de verschillende kustplaatsen.
De heer D. J. van der Ven, de bekende
folklorist, die zich op zijn terrein reeds zoo
uitermate verdienstelijk heeft gemaakt, heeft
met deze film een prachtig stuk folklore, dat
met den ondergang wordt bedreigd, aan re
vergetelheid ontrukt.
Het is niet gemakkelijk, zoo verleide hij
gisteravond in de groote zaal van het Volks
huis. om met de bevolking van de Zuider
zeeplaatsen- op eenigszins vertrouwel ijken
voet te geraken. Door het groote vreemde-
lingenbezoek, het bezoek van menschen
die b v. het eiland Marken in den korst
mogelijken tijd met de grootste snelheid
willen zien, heeft zich een zeker wan
trouwen van de bevolking meesier gemaakt
en daaruit was het ook heel goed te ver
klaren, dat zij er aanvankelijk niets voor
voelden om in de ..bioscoop" vertoond te
worden, vooral ook omdat de bevolking
over het algemeen streng Calvinistisch is
en met dergelijke dingen niet veel op heeft.
Er was echter één woord dat in hun har
ten toegang vond en dat was het woord
„gedachtenis" Met gedachtenissen zijn hun
wanden geheel bedekt en wanneer deze
film was bedoeld als een gedachtenis dan
wilden zij er wel aan medewerken.
Zoo heeft spr. een film kunnen samen
stellen, die „waar" is in alle opzichten
Dit is ook dadelijk de indruk van den
toeschouwer wanneer de eerste beelden op
het doek verschijnen. De heer van der Ven
we hebben dit reeds bij vorige gelegen
heden mogen conslateeren bezit in het
bijzonder de gave zich in de vertrouwens
sfeer der menschen te plaatsen en daarom
kan hii bereiken was hij bereikt heeft
In de zes afdeelingen, die de film heeft,
ontmoeten we een reeks van treffende beel
den. te meer treffend omdat er naar alm
waarschijnlijkheid binnen enkele tientallen
jaren niet veel meer van over zal zijn
Het is ondoenlijk een overzichtelijk ge
heel van de film te geven, omdat we dan
alles zouden moeten noemen, omdat alles
even merkwaardig is en daarom willen we
volstaan met enkele algemeene opmerkin
gen. De loeschouwer. die gedurende enkele
uren van deze rolprent geniet komt on
willekeurig onder de bekoring van dit stukje
Nederland, dat hij ook maar niet bij bena
dering bleek te kennen Of wordt hij niet
getroffen door het bedrijvige havenbeeld v.
Enkhuizen onder de zingende klokken van
den Drommedaris. door het Marker werf-
buurtje waar de houten huisjes overhe'-
lende daken hebben om het indringen van
den regen te beletten, dan waar we Eilebert
den Postbode treffen, wellicht de eenige
onder zijn collega's die niet de uniform
draagt?, door de oolijke stoere visschers-
jongens die op Kronemakersavond bij ,,de
meiden" een pijp opsteken? door de tocht
met Gijs en Wout-oom over de bevroren
Zuiderzee om wat spiering te vangen in
de bijlen voor een armzalig dagloonlje. door
den waarachligen godsdienstzin van de
menschen. die in de biezen werken en in
do stilte der biesvelden hall in het water
slaande ootmoedig het hoofd ontblooten om
hun God te danken voor het dagelijksch
brood door de Pinkstervreugde op Urk, die
haar hoogtepunt vindt in den Pinkster-om
megang en door zoovele, zoo heel vele an
dere dingen
En bij dit alles speelde de heer Gerard
Dekker de begeleidende muziek van .Tulius
Röntgen op een wijze, waarvoor wij niets
dan lof hebben
De heer van der Ven was in zijn ver
klaringen zeer onderhoudend en zoo is
alles bii elkaar een zeer mooie en zeer
leerzame avond geworden.
De zaal was geheej gevuld.
WAARSCHUWING.
Gisleren vervoegde zich ten huize van
een ingezetene van Oegstgeest. een als heer
gekleed persoon, die zeide door den Plan-
lenziektcnkundigen Dienst to zijn gezonden
om de boomen ey planten m den tuin te
bespuiten. Mevrouw, die hem te woord
stond, liet den man binnen, die daarop on
geveer een uur in den tuin werkzaam was.
Toen hij daarmede gereed was. bedong
hij een honorarium van f.50, wajphem .na
tuurlijk niet betaald werd.
Hij zeide P. Knapper te hc-eten
Gebleken is, dat een man van denzclfden
naam ook dergelijke praktijken elders in
het land heeft gevoerd en dat van de zijde
der politie reeds meermalen tegen hem is
gewaarschuwd.
Men zij op z'n hoede!
WINTERPROGRAMMA
„NUT EN VERMAAK."
„Nut en Vermaak" ontwaakt weer uit
haar veelal korten zomerslaap. Het bestuur
heeft met nieuwen moed zijn taak opge
vat en is er in alle stilte al weer in ge
slaagd voor het komende winterseizoen een
programma samen te stellen, dat zelfs het
meest veeleischende lid zal bevredigen.
Het vangt aan met een luisterijk bal op
a.s. Zondag. Woensdag d.a.v. is er oen le
denvergadering: op Zondag 24 en Dinsdag
20 November alsmede op Zondag 1G en
Maandag 17 Fehr. zijn Schouwburgavonden
georganiseerd. Dc gebruikelijke festiviteiten
zooals het St. Nicolaasbal op Zondag 8
December en het bal-masqué. waarvan de
de datum is vervroegd tot 4 Januari ont
breken niet.
Daar tusschen door vermeldt hel voor-
loopig no? bal- en cabaretavonden op Zon
dag 23 Februari en Zondag 27 April ter
wijl het Jaarfeest zal worden gevierd op
Zaterdag 28 Juni.
LEIDSCHE BURGERWACHT.
Te beginnen met Vrijdag 18 October a.s.
zullen de Schietoefeningen der Leidsche
Burgerwacht wederom plaats hebben zooals
voor 1928 was bepaald en wel van 8.30
10.00 uur n.m op Woensdag- en Vrijdag
avond CSchietzaal M. P Kazerne!. Voor
opgave tot deelname aan een eventueel
t-? houden cursus in Gymnastiek Schermen,
respectievelijk onder Sergt. Maj Tnst E C.
dc Jager en Wachtmeester D Gijsberti
Hodenpiil, bestaat gelegenheid vanaf heden
tot op den eersten Schietavond, eveneens
tot het bijwonen van een Cursus voor Eer
ste huln bij ongelukken
Op den eersten schiefavond zullen de
prijzen der gehouden wedstrijden met
scherpe patronen te Katwijk worden uitge
reikt.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuw insr'arijvinp:
Wed L. Kuster. Vischmarkt 1. Leiden.
Winkelierster in Schoenen, enz. Eigenaar:
Wed. J. M. E. Kusterde Bruyn Leiden
Wijzir inf:
W. Waardenburg v.h. A. Oosthoek. Pie-
terskerkkoorsteeg 14, Leiden Koloniale en
Grutterswaren. Comestibles en Wijnen
Bovengenoemde handelszaak is met ingang
van 9 October 1929 overgegaan aan H van
der Lceden, de Kempenaerstraat 55. Oegst
geest. die deze zaak als filiaal, onder eigen
nr>-im zal voortzetten.
H v d. Leeden, de Kempenaerstraat 55,
Oegstgeest Handel in Kruidenierswaren
Vestiging Filiaal te Leiden Pielerskerk-
koorstee^ 14. d.d. 9 October 1929
P de Groot. Haarlemmerstraat 43. Leiden
Paardenvleeschhouwerii Me» inganc van 11
Oct. 1929 is aan den heer P de Groot, te
Leiden volmacht verleend.
EEN NIEUWE HALTE.
Mel inghng van heden is een nieuwe
halte ingelegd van de tram LeidenDen
Haag hij Tuin Stadwijk aan de Koninginne-
laan op den weg tusschen de Staatsspoor
en den Zoeterwoudschen Sm gel. Hierdoor
is aan het isolement van dit stadsg^elte
een eindo gekomen.
Te Domburg is op 61-jarigen leeftijd
overleden mej D. E Charl. Deetman, pro
vinciaal Huisbezoekster van de Prov. Zeeuw-
scbe Ver. tot bestrijding der tuberculose.
Zii heeft eenigen tijd alhier onder prof.
Nolen gewerkt zulks een 15 jaar geleden
ongeveer.
De eerstvolgende vergadering van den
Raad zal plaats hebben op Maandag. 28
October a.s.
De eerste ploeg dienstplichtigen der
lichting 1929 van het onbereden gedeelte
van het 6e regiment veldartillerie, opge
leid voor onderofficier alhier en voor eer
ste oefening onder de wapenen vertrekt
vandaag met groot verlof.
Deze ploeg omvat 8 man
Abusievelijk is in ons Blad van gis
teren verzuimd mede te deelen. dat de door
de Vaste Plantenkweekerij K J van Veen
alhier behaalde getuigschriften werden ver-
won-en op de plaatselijke keuring van
nieuwe planten der Kon. Ned Mij voor
Tuinbouw en Plantkunde te Amsterdam
Op uitnoodiging van de Commissie
voor het Lorentz-fonds zal prof. dr. H. A.
Kramers een reeks voordrachten houden*
over: „Quantum-mechanica" te beginnen 22
dezer, des morgens te 11 uur in de kleine
collegezaal van de Leeskamer Bosscha.
is het 125 jaar geleden, dat overleed de
Fransche scheikundige Antoine Baumé te
Parijs. Hij was o.a. de uitvinder van een
naar hem genoemden areometer.
Baumé werd den 26sten Februari 1728
te Senlis geboren.
Zonder een wetenschappelijke opleiding
genoten te hebben, legde hij zich met ijver
op de chemie toe en onderscheidde hij zich
zoozeer, dat hij tot hoogleeraar te Parijs
werd benoemd (1752).
Vele wetenschappelijke boeken heeft deze
geleerde geschreven, waardoor hij grooten
roem verwierf.
Tot zijn voornaamste geschriften be-
hooren:
„Chimie expérimentale et raisonnée",
„Elements de pharmacie", „Opuscules de
chimie", „Manuel de.chimie".
Zijn areometer, beséhreven in den „Avant-
Coureur" van 1768 én 1769, is thans nog in
gebruik.
ONDERTROUWD
M. Bossers jm. 23 j. en J. v. Egfuond
jd. 24 j. J. Verwer jm. 25 j. en A. M.
Rubing jd 24 j. N. Krispijn jm. 23 j. en
G. v. Rossen jd. 22 j. J. Bekooij jm. 26
j. en D. Ouwersloot jd. 22 j. A. Laurier
jm. 34 j. en H. Sinninger jd. 30 j. H.
Tbate jm. 26 j. en T. Hirschig jd. 20 j.
E. H. Haarlem jm. 23 j. en W. J. Schenke-
veld jd. 21 j. I. J. J- Werk jm. 24 j. en
C. Sira jd. 22 j. W. v. d. Heijden jm.
25 j. en C. Smit jd. 21 j. A. Blok jm.
25 j. en A. v. d. Zwaan jd. 19 j.
HET OPTREDEN VAN MAART JE
OFFERS EN PAUL HERMANN.
De violoncellist Paul Hermann, die Don
derdag 17 October in de Stadsgehoorzaal
met onze stadgenoote Maartje Otters zal op
treden en over wiens prestaties de Neder-
landsche muziekwereld reeds zooveel goeds
uit het buitenland vernomen had, heeft gis
teren te Amsterdam een groot succes be
haald. De critieken luiden unaniem zeer
gunstig. De groote capaciteiten van Maartje
Offers zijn voldoende bekend, om er hier
verder over uit te weiden. Het verheugt ons
dat zij zich hier met een groot kunstenaar
vereenigd heeft om den Leidenaars een
avond van ongemeen kunstgenot te bereiden.
De combinatie Oflers-Hermann zal onge
twijfeld een der meesl belangrijke kunst
avonden van het seizoen 19291930
schenken!
DE LEIDSCHE KUNSTKRING
VOOR ALLEN.
25 October opent de Leidsche Kunstkring
„Voor Allen" zijn zes-concerlen-serie met
het Pirani-Trio, waarna nog een viertal
kunstavonden volgen en ter herdenking van
het eerste lustrum, op 11 April 1930 wordt
besloten met het Utrechtsch Stedelijk Orkest
met Willem Andnessen als solist. Voorzeker
een serie, welke den ouden geliefden
naam van den Kunstkring eer aandoet. Tot
het ledental, dal reeds ver boven de elf
honderd uitkomt, kunnen nog eenige plaat
sen worden afgegeven, waartoe men zich
schriftelijk kan wenden tot het secretariaat,
Kanaalstraat 18 of wel bij de Firma Eggers,
Botermarkt, tegen de contributie van drie
gulden voor de zes concerten
Waar vorig jaar het Paedagogisch Con
cert veel bijval heeft gevonden, stelt het
bestuur zich voor, dit seizoen een tweetal
zulke concerten te geven onder leiding van
Willem Andriessen tegen inteekenprijs van
één gulden voor de twee concerten, waartoe
gelegenheid bestaat op bovengenoemde
adressen tot 1 November a.s.
Alle concerten zullen wederom gegeven
worden m de Groote Stadszaal en gezien
het groote succes van vorige jaren, ook nu
weer de belangstelling trekken van dc leden
binnen zoowel als buiten Leiden.
HET RESIDENTIE-ORKEST.
Eerste abonnementsconcert.
Donderdag 2-f October a.s. zal hel eerste
abonnementsconcert van Het Residentie-
Orkest" plaats hebben Solist is de violist
Albert Spalding. Het programma is o.a. Aka-
demische Fest-ouverture van Brahms Eerste
Symphonie van Gust. Mahler. Spalding zal
een vioolconcert ten gehoore brengen.
BUITENLAND.
De Alp. Ver. Radio-Omroep herhaalt zijn
verzoek aan de regeering inzake 't Gleich-
wellensysteem. (Binnenland, le Blad).
Nieuwe aanwijzingen omtrent den moord
te Rotterdam. (Gemengd, 2e Blad).
BINNENLAND.
Voor en tegen den Volkswensch der
Dnitsch-Nationalen. (Buitenl. le Blad).
Nieuwe onderhandelingen ter zeelieden-
conferentie. (Buitenl. le Blad).
Geslaagde proefvlucht van het Engelsche
luchtschip R 101. (Buitenl. Gem. 2e Blad).
HET „GLEICHWELLEN-
SYSTEEM" VAN DE A. V. R. O.
Een nieuw verzoek tot de regeering.
Door de A.V.R.O. is in aansluiting op
haar request van 18 Mei j.l. onderstaand
request aan den Minister van Waterstaat
ingediend. Tevens is aan Z. E. verzocht aan
het bestuur der A.V.R.O. een audiëntie toe
le 'staan om het request mondeling nader
toe te lichten.
„Geeft met ver9ohuldigden eerbied te ken
nen enz., dat de studie van de mogelijkheid
van toepassing in Nederland van 'n systeem
voor de technische uitoefening van een
Radio Omroep, bekend als het „Gleichwel-
!en"-systeem haar de overtuiging heeft ge
schonken, dat zij de verantwoording voor
de invoering en toepassing van zoo'n
systeem mag aanvaarden, echter met ge
bruikmaking van twee verschillende golf
lengten, die behooren tot de groep der z.g.
„Onder communes",
dat zij meent er nog eens met nadruk op
te mogen wijzen, dat de Nederlandsche om
roep in groote moeilijkheden zal komen, met
name wat betreft de toebedeeling van zend
tijd voor een program zonder voorkeur voor
eenige godsdienstige of politieke richting,
indien deze omroep over niet meer dan
tweo golflengten beschikt,
dat het deze overtuiging is, die haar heeft
doen besluiten zich opnieuw tot U. Exc. te
wenden met het verzoek den uitweg, die in
het bovenaangehaalde verzoekschrift is aan
gegeven mogelijk te maken,
dat zij meent dit eerder te kunnen doen,
omdat terzake aan de Regeering geenerlei
financieele steun wordt gevraagd en de
leden van de A.V.R.O bereid zijn do gelde
lijke gevolgen zonder eenig voorbehoud te
aanvaarden, dat, zooals U. Exc. uit het aan
haren ambtsvoorganger aangeboden petition
nement moge zijn gebleken, bij verscheidene
honderdduizenden Nederlanders de wensch
leeft om op eiken dag der week een pro
gramma te kunnen hooren, zooals door onze
Vereeniging wordt uitgezonden.
dat zij op grond van al het bovenstaande
Uwer Excellentie eerbiedig verzoekt:
le. ten behoeve van den Nederlandschen
Omroep aan de bevoegde internationale in
stantie kennis te geven, dat Nederland be
schikken zal over twee der 10 ondes com
munes en wel over die van 216 en 218 M.
lengte of daaromtrent.
2e. Aan de A.V.R.O. de vereischte vergun
ning te verleenen tot het oprichten en ax-
ploiteeren van een zendersysteem als in
den aanhef van dit request is uiteengezet
en dat van de bovengenoemde golflengten
gebruik maakt.
Zulks onder voorbehoud van alle rechten,
die de A.V.R.O. in billijkheid op een deel
van den officieelen zendtijd op dc golflengte
298 en 1875 M kan doen gelden tot lijd en
wijle het eigen zendsysleem voor gebruik
gereed zal zijn.
DE POSTVLUCHTEN.
Bij de K.L.M. is bericht ontvangen dat
het retourvliegtuig gisterochtend 7.30 uit
Bushir is vertrokken en om 11.50 te Bag
dad is geland.
Het „Hbld." verneemt, van de K.L.M.,
dat de zieke mecanicien Walewijü te
Akyab is achtergebleven. Over den aard
zijner ongesteldheid was nog geen nader
bericht ontvangen. Soöt en Frijns krijgen
te Medan nieuwe werktuigkundige hulp.
