70sle Jaarfan? DONDERDAG 10 OCTOBER 1929 No. 21341 0FF1CIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cis. per regel Kleine Adverlentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cis. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per weet Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post 2.35 -f- portokosten. ƒ018 „0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. KOSTELOOZE INENTING TEGEN POKKEN Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen Ier algemeene kennis, dat. aan vangende Zaterdag 12 October a.s„ de ge legenheid lot kostelooze inenting in de Stadsgehoorzaal zal worden opgeheven en dat derhalve vanaf dien datum, op Woens dag en Zaterdag van iedere week, telkens van twee nnr tot halfvier des namiddags, gelegenheid zal worden gegeven tot koste looze inenting, en wel: lo. voor nog niet ingeente kinderen en hun geleiders in het Instituut voor Praeven- tieve Geneeskunde, Boerhaavestraat 21 (trouwboekjes medebrengen); 2o. voor alle overige personen in het Elisa- belihshof aan de Oude-Vest. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 10 October 1929. 4398 HET RECHT DER AAN DE VOOGDIT VAN DEN VOLKEN BOND TOEVERTROUWDE z.gn. MANDAATGEBIEDEN. Voordracht van den heer D. P. W. v. Rees. Gistermiddag heeft de heer D. F. W. van Rees in zijn voortgezette lezing in de eerste plaats gewezen op de werking van het mandaatstelsel in de practijk. waarbij hij er o.m. de nadruk op vestigde, dat de doc trine, die den Mandataris het souverelnl- teitsrecht teekent, in flagranten strijd met den opzet van het mandatenstelsel was en nu volstrekt onhoudbaar is. hetgeen spr. nader uitvoerig aantoonde. Sedert de in- werksteiling van het stelsel zijn. met volle instemming van de Mandatarissen door don Volkenbondsraad verschillende aanvullende en als zoodanig deel van dat stelsel ge worden voorzieningen getroffen, die geen van alle vereenigbaar zijn met de ge dachte, dat de mandaatlanden nationaal bezit zijn van de die landen besturende naties. Er zijn in het geheel veertien mandaat- landen, die tezamen een oppervlakte heb ben van ongeveer honderdmaal zoo groot als die van Nederland; het zielental van de gezamenlijke inheemsche volken daaren tegen overschrijdt nauwelijks de 20 mil- lioen Het belang van het mandaatstelsel is voor het Britsche Rijk, met inbegrip van zijn Dominions verreweg overwegend: 78V* procent van de totale uitgestrektheid werd aan dat Rijk toegewezen, ongeveer 19e/1 procent aan Frankrijk, ruim Vj* procent aan België, terwijl Japan zich tevreden heeft rooetcn stellen met de toewijzing van nog iets minder dan V4 procent. Spreker gaf vervolgens een overzicht van de drie klassen A., B. en C.. waarin de mandaatlanden plegen te worden ingedeeld, waarop betrekking hebben het 4e. 5e en 6e lid van artikel 22, terwijl spr. tevens een uitvoerig overzicht gaf van de bestuurs macht, welke den mandataris m ae ver schillende gebieden is verleend. Dat de Mandatarissen van de hun ver leende bestuursbevoegdheid gebruik zouden hebben gemaakt om zich te bevoordeelen. is zeker wel het laatst wat hun zou kunnen worden ten laste gelegd. Het tegendeel is waar- de doorloopend door hen betrachte zeer groote vrijgevigheid van geldelijken aard verdient onverdeelde waardeering. Belast met de leiding van volken, dia vooralsnog geoordeeld worden zich zelf niet te kunnen besturen en daarom zoo lang hunne politieke minderjarigheid voortduurt de voogdij behoeven van bepaalde Staten, is het nochtans duidelijk dat zij. die zich daarmede belasten, stilzwijgend de verplich ting aanvaarden om die volken in staat kundigen zin gaandeweg zoodanig te ont wikkelen. dal die voogdijschap te eeniger- tijd kunne ophouden en het mandaatland een zelfstandige plaats kunne innemen in de rij der onafhankelijke naties In hoe verre dit van de huidige mandaatsgebieden spoedig kan worden bereikt, zette spr uit voerig uiteen. Ten slotte wijdde spr. een uitvoerige be schouwing aan de overige niet tot de in boorlingen-politiek in engeren zin te reke nen verplichtingen, welke zoowel met dp belangen van de inheemsche bevolking als met die van de Staten, leden van den Vol kenbond. en van hunne naiionalen verband houden. Die verplichtingen bewegen zich op driërlei gebied: religieus, militair en econo misch. Dat ook deze verplichtingen steeds met de meeste zorg door de met de con- tróle belaste organen is gevolgd, behoeft volgens spr. geen betoog. De heer D F. W. van Rees heef! zijn over drie dagen verdeelde lezing over het Man datenstelsel vanmiddag beëindigd. Uitvoerig besprak spr. daarbij de ver plichting van de Mandataire Mogendheden om van het door haar gevoerd beleid reke ning cn verantwoording af te leggen aan den Volkenbond. Practisch gesproken is de bij het laatste lid van artikel 22 van het Volkenbondsver drag ingestelde permanente commissie bekend als de Mandatencommissie het eenig controleeronde orgaan. Hoewel deze commissie in constitutioneelen zin geen andere dan een louter adviseerende be voegdheid heeft, is de door haar vervulde rol van veel meer belang dan uit haar bloot adviseerend karakter zou volgen De uit elf leden bestaande Mandaten- commissie staat in geenerlei ondergeschikte verhouding tot de regeeringen der staten, die leden afgevaardigden, terwijl het aantal leden, onderdanen van Mandataire Staten in de minderheid moet blijven. Die minder heid wordl. in de tegenwoordige samenstel ling van het eo'lege gevormd door vier le den: een Engelschman. een Franschman, een Belg en een Japanner; terwijl de com missie 6 andere gewone leden telt: een Duitscher, een Italiaan, een Spanjaard, een Portugees oen Noorsche dame, het eenig vrouwelijk lid. en een Nederlander, zoo mede een buitengewoon lid- een Zwitser. Een vertegenwoordiger van het Internatio naal Arbeidsbureau woont regelmatig alle zittingen der Commissie, echter niet als lid. bij. Dc werkzaamheden der Commissie zijn vierledig- 1) de door het Volkenbondsver drag z"elf haar opgedragen examinatie van de jaarverslagen d?r Mandatarissen. 2") n?t onderzoek van alle tot den Volkenbond gp- richte verzoek- of bezwaarschriften, betrek king hebbende op de toepassing van het mandatenstelsel. 3) heeft de Commissie van haar gevoelen Ie doen blijken nopens bij zondere door den Raad bij haar voorge brachte kwesties en ten slofte heoft zij, in gevolge hare constitutie, op eigen initiatief, voorstellen te onfwernen en aan de-beslis sing van den Raad te onderwerpen. strek kende om het mandatenstelsel practisch Ie volmaken of langs infemretalieven weg dc goede werking daarvan te verzekeren. Hoe sceptisch sommigen geneigd zouden kunnen zijn de zaak Ie beschouwen, voor hen. die de gelegenheid hadden de werking van de cebeele machinerie van nabij gade to slaan, kan het geen twijfel lilden dot in de controle, zooals deze wordt uitgeoefend, en in de ODenbaarheid de reêele waarbor-ron schuilen voor de goede werking van hot man da ten-instituut, al ontbreken dwingende sancties die den Volkenbond de macht ge ven tot bevel en verbod: Aan deze samenwerking van controle en ooenboarhe'd onfleent het stelsel echter niet alleen ziin praktische waarde, als instelling van een hijzonderen vorm van koloniaal be- sfuur. maar evenzeer ziin diener liggende beteeksnis. als hul^nvddel tot handhaving van den wereldvrede, hetgeen spr nader uiirocrig aantoonde. Wat in 1919 gedacht is ais voorziening fen bafp van zeker deel van overzeesch, door gekleurde rassen bewoond gebied, neemt een ruimer karakter aan. dat in de töeknms' geteideh'ik zieh meer en mepr zal accenlueeren. dank zij de dvnamisehe kraehf van die voorziening, welke haar pen olaats verzekert in het complex van waar borgen en regelingen, waarin zmh het in ternationale streven naar behoud van den vredp concentreert Uitvoerig wees snr. vervolgens on dit streven van internationale samenwerking en op de reeds daarmede behaalde resultaten o a. de verdragen, ter zake van den handel in opium en andere verdoovende middelen en van di^n in vinirwapepnr» en ammunitie en on bet in Fer>tember 19-^R gesloten en door alle contrarlnprpn-ap koloniale Mo- gendneden eerafifwewd'5 rrdracr lot af- schaff'->rr van r]Pn handel in slaven en van alle vormen van slavernij. zoomede tot bemerking van den gedwongen Inlandschen arbeid, welk verdrag, naar spr. aantoonde in h's'orisch rechtstreekser) verband tot h°t Mandatenstelsel staat Spr. besloot: Voor Leiden kan de studie van het vraagstuk bevredigende, maar ook onvoorziene resulMen brengen- voor den Nederlandse hen -ndoteog niet minder dan voor den jurist. Want, al valt het niet Ie betwijfelen, dat wij in ons Nederlandsch-Tndië over het al gemeen eiken anderen kolonialen bestuur der vèr vooruit zijn. toch zal men bij vct- geliiking met het gevoerd beleid in ver schillende mandaatlanden. waar tal van problemen een onlossing behoefdpp die onk bii ons voorziening eisebtor denkheeldpn in practijk zien gebracht, waaruit ook vooi ons nog wel wat te leeren valt. en ome" i keerd denkbeelden niet zien verwezenlijkt. I die bij ons. wellVht ontijdu als heilzaam voor de toekomst zijn omhelsd. INSTITUUT VOOR TROPISCHE GENEESKUNDE ROTTERDAM—LEIDEN. Woensdagavond vergaderde het Algemeen Bestuur van de Vereeniging: Instituut voor Tropische Geneeskunde Rotterdam Leiden" te Rotterdam in het Ziekenhuis voor scheeps- en tropische ziekten aan de Oosterkade aldaar. Om half negen was er een vergadering der Leden. De Secretaris bracht verslag uit over de lotgevallen der Vereeniging gedu rende het jaar 1928 Aan dit verslag is het volgende ontleend Het onderwijs te Leiden aan Artsen die naar de tropen zullen vertrekken, aan stu denten in de geneeskunde, aan indologen en naar de tropen vertrekkende juristen, aan missionarissen en naar de tropen vertrek kende leeken geschiedde op dezelfde wijze als vorige jaren. Een groot aantal entingen tegen cholera en typhus en vaccinaties tegen pokken werd verricht bij hen die naar de tropen ver trokken. De verzameling boeken, tijdschriften en leermiddelen werd belangrijk aangevuld en uitgebreid. Tal van buitenlandsche geleerden en art sen uit de tropen bezochten het Instituut te Leiden en de inrichtingen te Rotterdam. Op 1 Januari 1928 waren in het zieken huis aan de Oosterkade te Rotterdam aan wezig 23 patiënten In den loop van het jaar werden er 484 patiënten opgenomen, waarvan 461 als genezen werden ontslagen, terwijl 2 patiënten kwamen te overlijden. Op 31 December 1928 waren in het zie kenhuis aanwezig 31 patiënten Het aantal verpleegdagen bedroeg in 1928 totaal 12976. Van 287 op de interne afdeeling verpleeg de patiënten bleken 114 of 50 pet. terug te brengen te zijn tot tropische ziekten Het belang van het Tropisch ziekenhuis wordt hierdoor duidelijk gedemonstreerd. Van 83 malariagevallen waren er 68 ma laria tropica en onder deze kwamen de meest ernstige vormen voor. zooals de dy- sentrische vorm 5 X. de apoplectische vorm, de encephalitische, de comateuze en de bi- iieuse vorm. Het is niet te gewaagd te veronderstellen dat door het spoedig maken van de diagnose malaria tropica en daarop ingestelde behan deling verscheidene patiënten gered zijn geworden. Ook op de venereologische afdeeling wer den typisch tropische afwijkingen gevonden. In het voorjaar kwam met de Gemeente een overeenkomst tot stand waarbij op de interne afdeeling voor rekening van de Ge meente een aantal patiënten tot een maxi mum van 10 kunnen worden opgenomen. Met enkele consulaten kwam het even eens lot overeenkomsten. De heer W. van der Vorm (Scheepvaart en Steenkolen Maatschappij) nam een Stich- tingsbed evenals de Hollandsche Maatschij. van Landbouw, zulks op voorspraak van wijlen Burgemeester Wijtema. Het ziekenhuis te Rotterdam genoot groote belangstelling. Eén bezoek willen wij hier gaarne afzonderlijk vermelden en wel dat van Z. K. H. Prins Hendrik, als gast van het Bestuur van het Ronde Kruis, afd. Rot terdam, welk Bestuur Z. K. H. bij dit bezoek» dat op 8 Juni plaats had. vergezelde Wij stellen, aldus de Directeur van het Ziekenhuis, deze blijken van belangstelling zeer op prijZ. Het blijkt ons echter voortdurend, dat het ziekenhuis en het andere werk van de Ver eeniging bij Rotterdamsche en andere be langhebbenden nog niet voldoende bekend is en dat de Vereeniging te Rotterdam wei nig, nog veel te weinig leden telt. Ook gedurende dit verslagjaar is gebleken, dat onze Haven-poliklinieken een belang rijke plaats blijven innemen wat betreft de behandeling van onder de zeelieden voor komende ziekten, waaronder natuurlijk de huid- en geslachtziekten een belangrijke rol spelen. Werden in 1926 954 nieuwe patiën ten ingeschreven, waaronder niet minder dan 634 vreemdelingen in 1927 was het aantal gestegen tot 1416, waaronder .983 vreemdelingen en ook in het afgeloopen jaar bleef de stroom van patiënten evenals in 1927 aanhouden en werden 1417 nieuwe patiënten waaronder 907 vreemdelingen in geschreven. In het verslag over 1927 schreven wij reeds, aldus dr Heimans, de leider der poli kliniek voor geslachtsziekten te Rotterdam, dat onder de zich in Rotterdam bevindende Hollandsche en vreemde zeelieden zeer veel geslachtsziekten voorkomen en dat het on derbreken van talrijke infecties bij het bin nenkomen van ons land van belang moet worden geacht niet alleen voor de zeelieden zelf, maar ook zeer zeker voor de bevolking. Wij hebben in het afgeloopen jaar nage gaan. waar de verschillende patiënten die onze poliklinieken bezochten °n die aan ge slachtsziekten leden hunne infectie hadden opgedaan. Het bleek daarbij dat niet alleen het bui tenland schuldig is. maar dat er ook in ons land, met name in Rotterdam nog belang rijke bronnen van besmetting moeten be staan. Het is niet te verwachten dat hierin ver betering zal komen zoolang de mannen al len behandeld worden en de vrouwen zich blijkbaar slechts zeer sporadisch onder be handeling stellen. Dat toch niet minder dan 186 patiënten van de 530 waarbij dit kon worden nagegaan in Rotterdam besmet wa ren geeft- toch zeker te denken en zou alles zins wettigen dat ter zake nog nadere maat regelen genomen worden. Uit het bij de pa tiënten ingestelde onderzoek bleek dat vrij wel alle in Rotterdam voorkomende infec ties tot zeer bepaalde gedeelten van de stad terug te brengen zijn. Het aantal primaire gevallen van syphilis dat behandeld werd bedroeg 104. Op de interne afdeeling van de polikliniek bedroeg het aantal nieuw ingeschreven pa tiënten iets minder dan in 1927 n.l. 697 tegen 719, echter deed de polikliniek aan de Oosterkade het gezamenlijk aantal stijgen daar aldaar 274 patiënten werden inge schreven. Natuurlijk leden niet alle patiënten aan tropische ziekten, echter werd o.a. malaria tropica in 29 gevallen gevonden, malaria tertiana in 11 gevallen, amoeben-dysenterie in 16 gevallen en spruw in 3 gevallen. De aftredende leden van het Algemeen Bestuur: A. C Mees, Mr. A. W. Mees, Prof. Dr. A. W. Nieuwenhuis en J. Rypperda Wierdsma werden met algemeene stemmen herkozen. Ein 1928 bedroeg het aantal Leden-stich ters 26, het aantal Donateurs 82, het aantal Leden 125 en dat der Begunstigers 35. RAAD VAN ARBEID. Door het bestuur van den Raad van Arbeid alhier is benoemd tot bode in de vacature van Wingerden, M. de Vogel te Haarlem (wachtgelder) en tot agent-incas seerder in de vacature Heemskerk, H. A. Metselaar, alhier, welke reeds als acquisi teur voor de V. O. V. aan den Raad verbon den was. WIJKGEBOUW „GELOOF, HOOP, LIEFDE". Gisteravond heeft voor een tamelijk goed bezette zaal de heer Ghrisliaanse zijn aange kondigde lezing over Beieren en Oostenrijk, in het bijzonder het Grosz-Glocknergebied gehouden. Zijn gewoonte getrouw begon de heer Chr. met te toonen de schoonheid van eigen land. 't Is zoo goed, dat daarop telkens weer ge wezen wordt. Daarna begon de reis, die ons over Keulen naar München, met zijn prachtige musea en kerken voerde. De1 spreker stond stil bij de rampzalige figuur van Koning Ludwig II die gedreven door hoogmoedswaanzin, de schitterendste kasteelen liet bouwen en de prachtigste parken voor zich liet aanleggen, hetwelk het land schatten kostto. Van die bouwwerken en parken kregen we zoowel het uit- als het inwendige te zien. De beel den waren bijzonder mooi. We'zagen foto'9 van Berjrirsgaden en de Obersee met den Wattsman (2713 M.), als mede van Partenkirchen met de Zugspitze (2963 M.) Bij Oberammergau gekomen stond de heeT Chr. natuurlijk stil bij de bekenae passiespelen Daarna kwam Salzburg en het Salzkammergut met zijn verscheidene meren op het doek. Het een al mooier dan het ander; tenslotte het mooi gelegen Heiligen- blut met den Grosz Glockner (3787 M.) De schoonheid van Zeil am See vanwaar uit de bestijging naar den top begon, is van won dere pracht, evenals van den top dei Grosz Glockner, waarop een kruis staat, dat rust sohijnt te willen geven aan den berg- beslijger. Een woo^d van welgemeenden dank aju den heer Christiaanse en zijn medewerker was wel zeer op zijn plaats. BINNENLAND. De eerste kennismaking van een eigen medewerker met den „Grai Zeppelin", wali- mee hij de reis over ons land zal mee maken (1ste Blad). Omtrent den datum van den tocht van de „Graf Zeppelin" boven ons land staat nog niets vast (Laatste Berichten, le Blad). Het Vaxa-bestnnr geeft inlichtingen aan den Minister van Waterstaat over het ver zoek om een eigen zender te mogen exploi- teeren (Binnenland, 3de Blad). Gruwelijke moord te Rotterdam op een tienjarig meisje; de dador nog niet aange- honden (Gemengd, 2de Blad). Hedennacht is bij Naaldwijk een politie agent door een onbekend gebleven anto gegrepen en gedood. (Laatste Berichten, lste Blad). BUITENLAND. Gemeenschappelijke verklaring van Hoover en McDonald (Buitenland, 2de Blad). De verkiezing van een opvolger van Bnzdngan in Roemenië (Buitenland, 2de Blad). Do Dnitsche minister Severing tegen Ha- genberg's „Volkswensch" (Buitenland, 2de Blad). Spoorwegrampen in Polen, Rusland en Amerika (Buitenl. Gem., 2de Blad en Tel., lste Blad). MIDDAGCONCERT VOLKSHUIS. Zooals in het programma van 't Leidsche Volkshuis reeds is aangekondigd, zal dezen winter een proef genomen worden met en kele middagconcerten. Het eerste zal plaats vinden a.9. Zondag halfvijf. Velen zullen, hieraan ongetwijfeld de voorkeur geven boven den avond. Medewerking zullen verleenen: Mej. Berta Alen, zang; Mej. v. Loenen Martinet, viool en de heer v. Epenhuyzen, piano. Een mooi programma is dus gewaarborgd. (Voor toe gang zie advertentie). R.-K. STUDENTENVEREEN. „SANCTUS AUGUSTINUS". In de huishoudelijke vergadering der Le'idsche R.K. Studentenvereniging „Sanc- lus Augustinus" werden jaarverslag en reke ning en verantwoording over 19281929 goedgekeurd. Tot unie-afgevaardigde werd gekoz n de heer A. L. Bollen, tot R.S.B -redacteur de he-er Th. A. Deen. tot Annuarium-redacleur de heer F. J. Schellart. Na de gebruikelijke rondvraag had de be- stuursoverdracht plaats De nieuwe prat-ses de heer H. Frank, hield daarbij een korte toespraak. Nadat vervolgens de begrooting voor 1929 —1980 was goedgekeurd werden m de inauguratie-commissie ben pmd: mej L. Pel- tenburg en de heeren J P van Dmssche, L H. C. Perquin, A. L. Bollen en Frits Hamer. j HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Firma G. J. de Jongh en Co., Nieuwe Rijn 85, Leiden. Grossierderij Koloniale waren. De bepalingen der Vennootschap ten aan zien van rechten van derden zijn gewijzigd. A. Vro9 Hoogewoerd 46, Leiden, boek en handelsdrukkerij. Uittredende eigenaar: A Vros, Leiden, dd. 1 October 1929. Wijzi ging handelsnaam thans: Boek- en Han delsdrukkerij H. Mijsen. Naaralooze Vennootschap Vereenigde Bloembollenculturen voorh. Gebroeders de Graaff en S A. van Konijnenburg en Co., Schiestraat 18, Noordwijk De statuten zijn gewijzigd. Directeur: J. de Graaff. is thans ook gevolmachtigde voor den directeur W, L. Benschop. (Beperkende bepalingen). Coöperatieve Vereeniging „Ons Belang" W. A. tot het malen van krachtvoeder voor het vee en den aankoop van veevoeder en andere landbouwbenoodigdheden, Dorps weg 11. Nieuwveen Uittredende commis saris- N A. Verwcr. Ter Aar Nieuwe com missaris: Th. J. P. S. Kroft, Ter Aar. Door B. en W. is opgedragen aan de firma Marcelis en Heemskerk, aannemers alhier, het verbreeden van den Rijnsbur- gerbrug met bijbehoorende werken. De politie heeft gisteren in de schil derswerkplaats Piram van den heer De R. in de Janvossensteeg een schoorsteenbrandje gebluscht. Bij de arbeidsbeurs alhier stonden op 9 October 1929, 333 werkzoekenden inge schreven. terwijl op denzelfden datum van 1928 dit aantal 535 bedroeg. Bij de gisteren gehouden aanbesteding van aardappelen ten behoeve der soldaten- maneges. werd door de firma P. Kempeneer niet ingeschreven voor f. 2.49 per 100 K.G., doch voor f. 2.94.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1