Drie Avonturen
Nu de Zeppelin over ons land komt.
70ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 9 October 1929
Vierde Blad
No. 21340
CÖC05ROZ&-N
ZE-ErP
D^BBELM^NN
DE STERRENHEMEL IN NEDERLAND IN DE WEEK
VAN 9-16 OCTOBER.
Oecrste
©v0ue haan
3 laatste kwartier
o nieuwe haan
venus
mars
jupiter
lsaturnus
KERK- EN SCHOOLNIEUWS.
FEUILLETON.
X
De strijd van den uitvinder - Van miskenning tot roem.
Het is met graaf Ferdinand von Zeppelin
gegaan, zooals met zooveel uitvinders en
baanbrekers op velerlei gebied. Eerst de
miskenning, toen het succes, eerst de strijd,
de wanhopig volgehouden strijd en toen de
overwinning, eerst beschouwd als een gek,
een dwaas, toen gehuldigd en geprezen als
een man die mede den roem van Duitsch-
land, op technisch gebied, bevestigde.
Vele jaren geleden zat aan een hotelmid-
dagtafe! te Stuttgart, in een onderhoud met
mede-aanzittende officieren, een heer van
middelbaren leeftijd, met grijzende haren,
maar nog van jeugdig aandoende bewegin
gen en levendigheid. Het was dezen wel al
lerminst aan te zien, dat hij reeds de waar
digheden van generaal-majoor, Wurtem-
berg's gezant aan het Pruisische hof en lid
van den Bondsraad te Berlijn in één per
soon had vereenigd.
Een vreemde gast, wien de zoo druk ver
klarende of wel weerleggen-de heer wel
eenige belangstelling inboezemde, vroeg na
afloop van den maaltijd een hotelbediende,
wie toch die bewegelijke oude heer was.
Waarop in onvervalscht „schwabisch" het
antwoord kwam „na, dees isch e narr, der
meint mer könnte fliege". (Die daar is een
gek, die meent, dat wij kunnen vliegen).
Zoo dachten de landgenooten van Zeppe
lin en ook buiten zijn vaderland was hij als
profeet niet geëerd.
Jarenlang heeft hij moeien strijden en
het lot soheen tegen hem Mislukking op
mislukking volgde, onverzettelijk bleef zijn
wil om te slagen. Miskenning was zijn dee1,
hij ging voort. De worsteling van dezen
man. zoo werd ergens gezegd, om de ver
wezenlijking van zijn gedachte, de onver
stoorbare kracht van zijn overtuiging ook
bij de hardnekkigsten tegenspoed zullen
zelfs het nageslacht nog ontroeren en hel
woord van Horatius „Impavidum ferient
ruinae (de stoulmoedigen gaan zelfs over de
ruïnen) schijnt voorwaar wel op hem van
toepassing te zijn.
RECLAME.
Ir. FEBER VERHAALT U
OVER DE WONDEREN VAN
INDIË IN HET ALBUM
„ONZE OVERZEESCHE GE
WESTEN". EEN PRACHT-
INDIË-PLAATJE BIJ ELK
STUK ZEEP
OP GOEDE ZEEP STAAT:
4-258
Reeds kort na den Fransch-Duitschea
oorlog, waaraan Graaf Zeppelin als officier
deelnam hij had reeds gevochten in den
Amerikaanschen Success:e-oorlog en in
den oorlog tegen Oostenrijk had hij zijn
eerste project voor een in cellen verdeeld
luchtschip ontworpen. Doch eerst in 1887
bood hij hierover den koning van Wurtem-
berg een memorie aan.
Dat hij het ministerie van oorlog de ge
legenheid bood. van het bestuurbare lucht
schip. dat hij had uitgevonden, gebruik te
maken, spreekt haast van zeil. Hij was voor
alles militair en in de eerste plaats er op
bedacht de weerbaarheid van zijn land
grooter te maken. Hij zag in den bestuurba
ren luchtballon een versterking van de
weermacht, al vergal hij de andere voor
deden van dergelijke luchtschepen niet.
In een oproep aan het Duitsche volk van
December 1895 schreef hij o.m zeven en
een haiven dag lang een gemiddelde snel
heid van meer dan 1000 K M per dag onaf
gebroken vliegen, zijn in staat, behalve hun
doelmatigheid voor legerdoeleinden. o.m. de
volgende dienslen te presteeren: I
1. Zij kunnen de vloot, waarmede ze door
signalen in verbinding sLaan. plaats en be
weging van vijandelijke violen aangeven.
2. Ze zullen de scheepvaart van groolen
dienst zijn. door hot zoek"n naar vermiste
of gezonken schepen en door fotografische
opnamen van kusten, welke nog vrijwel
onbekend zijn.
3. Ze kunnen worden gebTuikl voor het
ontsluiten, het beheerschsn, de bescher
ming en de uitbreiding enz. van onze kolo
niën.
4. De luchtschepen kunnen voor de
aardrijkskunde van veel nut zijn. daar bijv.
Afrika in drie dagen doorkruist en de Noord
pool van den Noordelijken haven door een
vlucht heen en weer kan worden bereikt.
5. Niet minder nut. kan de meteorologie
van de luchtschepen hebben
6. Groole heteekenis zullen, in ieder ge
val .de luchtschepen hebben voor het we-
reldpostverkeer. De post kan bijv van Ber
lijn in 38 uren naar Konslantinopel._ in 60
uren naar Alexandrië en naar New York in
5'h dag in één vlucht worden overgebracht.
Zooals men ziet een toekomstbeeld, dal
a! lang tot werkelijkheid is geworden
Maar in die dagen lachte men Zeppelin
uit. En het is merkwaardig het oordeel van
deskundigen te lezen, die in opdracht van
den Duitschen keizer, die Zeppelin ook al
een dwaas vond. bijeen waren gekomen om
over de uitvinding van den laatste te oor-
deelen.
Onder de autoriteiten op technisch gebied,
die over de uilvinding van graaf Zeppelin
moesten oordeelen. bevonden zich ook een
professor uit Berlijn en Maxim, de kanon-
nenkoning en luchtschip-constructeur. Ze
verklaarden:
„Bij de groote oppervlakte, immers, die een
luchtvaartuig van welken vorm ook. den
weersland der lucht biedt, een weerstand, die
bij verhooging der snelheid tot in het reus
achtige gepolientieerd wordt, is een enorme
drijvende kracht gebiedend noodzakelijk.
Maar deze kracht verlangt op haar beurt
weer mechanismen en motoren, die onder
alle omstandigheden, meer gewicht bezitten
dati het vaartuig zou kunnen dragen. Een
vergrooting van het laatste zou evenwel niels
helpen, daar in dit geval de weerstandsnp-
pervlakte nogmaals grooter zal worden. Het
luchtschip zal wel nooit een snelheid van
bijv. 12 meter per seconde bereiken, Irots
alle scherpzinnigheid en geldelijke opoffe
ringen".
Het is wel merkwaardig een dergelijke uit
spraak te lezen in een lijd, waarin hel lucht
schip, naar den kloeken uitvinder genoemd,
een reis om de wereld heeft gemaakt, in zulk
een korlen tijd als nooit te voren.
En na deze bijeenkomst, waarbij de oude
man als een kwajongen werd behandeld en
door den keizer genegeerd, kreeg hij van het
Duitsche ministerie de mededeeling (29 Sep
tember 1895), „dat het thans nu zoowel ais
in onafzienbare tijden onmogelijk zal zijn.
gelden beschikbaar te stellen voor het bou
wen van een luchtschip als door Uwe Excel
lentie uitgevonden."
Toen Zeppelin nul op het request had ge
kregen, richtte hij zich in December 1895 tot
het Duitsche volk met de bede hem te helpen
Het zou lang duren voor Zeppelin in staat
was om zijn eerste luchtschip te bouwen In
1901 werd het gedemonteerd, omdat Zeppelin
geen geld meer had om verder met zijn werk
door te gaan en regeering en publiek hem
niet steunden.
Doch in 1905 begon hij met den bouw van
een nieuw luchtschip Het werd 17 Januari
1906 door den storm vernietigd Het derde
luchtschip L3 scheen niet te voldoen en
werd in 1913 afgebroken Toen volgde het
drama van Echterdingen. Na een schitte
rende reis met de L. 4 werd dit luchtschip
vernield. Zeppelin stond radeloos (5 Aug.
1908), dat scheen hem het einde en toen
richtte hij zich weer tot het Duitsche volk
en zie, binnen een paar weken was een be
drag van niet minder dan 6.170 000 mark
bijeen.
Zeppelin behoefde zijn levenswerk niet op
te geven. In 1909 werd te Friedrichshafen
een werf voor luchtschepen gebouwd, terwijl
in 1910 de Deutsche Luftschiffahrts-Aklien-
Gesellschaft met een kapitaal van 3 mil-
lioen mark werd opgericht. Reeds in 1912
kon men van Hamburg mei een „Zeppalin"
naar Zwitserland reizen via Dusseldorf,
Frankfort a M. en Baden-Baden.
Met welke moeilijkheden Zeppelin verder
had te kampen, kan blijken uil de geschie
denis van de verschillende luchtschepen
door hem en zijn maatschappij vóór den oor
log gebouwd.
De L 5 werd 25 April 1910 door storm
vernield L. 6 verbrandde in de hal van
Baaden-Oos op den 14en Seplember 1917.
L. 7, welke den naam van „Deutschland"
kreeg, werd 28 Juni 1910 afgebroken, de L. 8
werd den 16en Mei 1911 beschadigd. De
L. 10 verbrandde in de Dusseldorfer hal in
het jaar 1912 De L 11, welke den naam
droeg van „Victoria Louise", werd in 1915
afgebroken. Hetzelfde geschiedde met de
luchtschepen L. 12 en L 13. Het eerste ma
rine-luchtschip, de L. 14, werd bij Helgo
land vernield, hetzelfde geschiedde met de
L. 15, dat op 19 Maart 1913 werd vernield.
Toen kwam de wereldoorlog. En door den
oorlog werd de bruikbaarheid van lucht
schepen voor aanvallen op vreemde landen
bewezen
Reeds lang had men in Duitschland de
bruikbaarheid der Zeppelins ingezien. En
nu sloeg ook de slémming len opzichte
van den ouden uitvinder om. Duitsche hoo-
gescholen verleenden Graaf Zeppelin het
eere-doctoraat, niet lang daarna was keizer
Wilhelm, die eerst voorstander van het half
stijve systeem van majoor Von Parseval was
geweest, van opinie veranderd, was nu voor
het starre systeem fvan Zeppelin en hij
verleende den manj.djen hij eerst als een
dwaas had beschouwd, de hoogste eeretee-
kenen en bij do eerste ontmoeting wend de
oude, zoolang miskende uitvinder, die door
zijn vorst „de fanaticus aan de Bodenzee"
werd genoemd, door dicnzelfden vorst broe
derlijk omhelsd.
Zooals men weet was de „Graf Zeppelin",
waarmede de reis om de wereld werd ge
maakt, het 127ste luchtschip, dat naar het
systeem-Zeppelin werd gebouwd.
Op hel einde van Mei 1929 werd hel lucht
schip bij de poging om den Oceaan over
te steken van den ondergang gered door
een noodlanding bij Cuers Pierrefeu.
De leider van hel schip vond bij de lan
ding in Frankrijk uitnemende hulp van de
verschillende Fransche autoriteiten. Het
echec van dezen tocht was veroorzaakt door
het onklaarmaken van drie motoren van de
vijf, waarover het luchtschip beschikte. Te
ruggebracht naar de oevers van het meer
van Conslanz, onderging het luchtschip ver
schillende veranderingen.
Den lsten Augustus werd de nieuwe tochl
ondernomen met hel bekende succes. Het
luchtschip trok over de vallei van de Rhöne,
passeerde vervolgens Gibraltar en de Aaoren
en bcreikle Lakehurst in 93 uur.
De terugkeer naar Friedrichshafen ging
veel sneller. In ruim Iwee dagen werd de
terugreis afgelegd.
ZUID
Dit kaartje geeft den sterrenhemel in
Nederland weer, zooals hij er uit ziet in de
komende wreek, des avonds om 8 uur
middelbaren t ij d. Het eerste kwar
tier van de maan staat 9 Oct. in den Schut
ter, 12 Oct. in den Steenbok; de Volle maan
van 15 October tusschen den Waterman en
den Walvisch, Jupiter staat bij don Stier,
Saturnus gaat in 't W. onder.
Men dient er rekening mede te houden,
dat in werkelijkheid het Oosten rechts en
Westen links van den beschouwer is, wan
neer deze met den rug naar 't Zuiden en
het gelaat naar 't Noorden geiwend staat;
men pleegt echter bij sterrekaarten dit om
te keeren, om geen spiegelbeeld van den
hemel te krijgen. Wil men nu b.v. de
sterrebeeiden aan den Oosthemel opzoeken,
dan neme men dat deel van den kaarthorizon,
waar OOST staat, vóór zich, zoo, dat de
Poolster (aan het einde van den Kleinen Beer)
van den beschouwer is afgewend; men zal
dan voor het NO-lijke vierdepart van de
kaart de sterrenbeelden zien, juist zoo, als
zij aan den hemel staan.
De sterren in bovenstaand kaartje, die
een gekartelden rand hebben, zijn van de
le grootte of helderder; de dikke ronde
stippen zjjn sterren van de 2e grootte en al
de andere, kleinere, stippen zijn sterren
van de 3e of van een lagere grootteklasse.
Het open cirkeltje nabij de Poolster geeft
de plaats van den Noord-Hemelpool aan.
Op Donderdag 15 Augustus. 120 uur na
zijn terugkeer van de Vereenigde Staten,
zette het luchtschip zijn tocht voort naar
Tokio. De geheele wereld, in bewondering
voor de schitterende onderneming van dr.
Eckener, volgde met groote belangstelling
den tocht van de „Graf Zeppelin", Het
Oeralgebergte vormde een belangrijke hin
dernis, doch voor de Zeppelin was ook dit
gebied geen bezwaar.
Het schip vloog over Siberië, waar de
groote verlatenheid van de oneindige step
pen de passagiers aangreep In ruim honderd
uur was de tocht FriedrichshafenTokio
volbracht. Toen volgde de tocht over den
Pacific. Nog nimmer had een luchtverkeers-
middel den weg Japan-Vereenigde Staten af
gelegd. Vliegeniers hadden den weg San
Francisco-Honoloeloe genomen, Kingford
Smith en zijn drie metgezellen trokken den
Stillen Oceaan over van Amerika naar
Australië, maar nooit had een vliegenier
het beproefd den weg te nemen van JaDan
naar Amerika. Dr. Eckener, vertrouwende
op zijn luchtschip, deed het en hij slaagde.
Op den 29sten Augustus was de reis om
de wereld volbracht. Alle records waren ge
broken. in een en twintig dagen had de
„Graf Zeppelin" 39 350 K M. afgelegd. In
1924 hadden de Amerikaansche vliegeniers
voor de reis om de wereld nog 192 dagen
noodig. terwijl de beroemde Philias Fogg
van Jules Verne nog tachtig dagen noodig
had.
Graaf Zeppelin heeft nog de praclische
toepassing van zijn uilvinding mogen he
ieven. Dat het luchtschip van zijn vinding
een reis om de wereld zou maken, in de
helft van den tijd. welke een stoomschip
noodig heeft om dezelfde route af te leggen,
mocht hij niet beleven. Hij stierf 8 Maart
1017. Hij was geboren den 8slen Juli 1838
lo Conslanz.
NED. HERV. KERK.
Zestal: Te Scheemda: W. A. F. v. Dijk,
voorg Vereen van Vrijz. Herv te Amster
dam-, T J. de Boer te Midsland (Terschel
ling); C. A. Schenk te Berkhout; L. Offer-
haus te Meeden; M van Leeuwen te Win
schoten en W. P. Stralingh le Jorwerd.
Beroepen: Te Acquoy, N. H Kuipers le
Oudenbosch; le Boxtel (toez.), A Hagedoom,
O. I pred met verlof te Amsterdam; le
Heenviiet, J H Moll van Charante, cand te
Rotterdam; te Meliskerke, W. J. J. Bakker,
cand. te Utrecht.
Bedankt: Voor Ierseke, J. D Barth te
Vlaardingen; voor Drogeham, J. A. ten Bok-
kel Huinink te Numansdorp; voor Woudri-
chem, J C Klomp te Westbroek; voor Mar
ken, F. K. van Ever!, cand. le 's-Gravenhage.
GEREF KERKEN.
Beroepen: te Eeslram en Reilsum c. a.,
J. Tymes, cand. te Hoogeveen.
CHR. GEREF KERK.
Bedankt: Voor Vlaardingen, A. M. Berk
hof! te Amsterdam-West.
EVANG. LUTH. GEM.
Bedankt: Voor Hariingen, mej. J. A. Ham-
mersen, proponenle te Koedijk.
DOOPSGEZINDE GEMEENTEN.
Beroepen: le Deventer, A. P. Barendrogt
le Emmcn-Erfscheiderveen.
van den Franschen Meester-Detective
MARC MICHEL.
I.
DE MAN AAN 'T VENSTER.
(Parijs).
1)
Monsieur Marc Michel keek verwonderd
op. toen reeds even na achten de bel van de
voordeur over ging.
Dat zal zeker voor een dringende zaak
zijn, zei hij halfluid, enfin, we zullen
zien. Hij liet den bezoeker in zijn kantoor
en noodigde hem met een korte handbewe
ging uit om plaats te nemen. Het was eer,
aristocratisch uitziend man, een weinig bleek
en midden dertig. De manier waarop hij in
de clubfauteuil plaats nam, bewees, dat hij
heel moe was.
Waaraan heb ik het genoegen te dan
ken? vroeg Marc Michel.
U zult wel verwonderd zijn dat ik zoo
vroeg in den ochtend al bij u kom. Mon
sieur Michel.
Ik veronderstel antwoordde de aange
sprokene. dat u déArom zoo vroeg komt,
omdat u wellicht staatsambtenaar i ent en
om negen uur op een of ander bureau
moet zijn.
De bezoeker keek den beroemden detec
tive verbaasd aan en antwoordde zacht:
Inderdaad. Ik kom met een merkwaar
dige aangelegenheid bij u, monsieur Michel.
Er is mij iets heel merkwaardigs overkomen.
Ieta dat ik niet verklaren kan. Ik twijfel er
niet aan dat iemand als u, die de duistere
problemen ontward heeft, mij van dienst
zal kunnen zijn.
Ds detective maakte een bescheiden-
afwerend gebaar en vroeg:
Mei wien heb ik het genoegen?
MijD naam is Henry Thiroin en dat ik
direct van mijn huis naar u toe ben gegaan,
bewijst wel.
Waarom zegt u mij niet de waarheid,t
viel de detective hem in de rede Als u
niet van den aanvang af in elk opzicht
open kaart met mij speelt, spijt het mij, dat
ik u niet van dienst kan zijn
Niet de waarheid? zei de ander en
keek den detective met een stom-verbaasd
gezicht aan.
Ja. U heet niet Henry Thiroin en u
komt niet van huis. Integendeel, u hebt
vannacht in het Hotel des Champs Etysées
gelogeerd.
De bezoeker sprong uit zijn stoel op en
staarde den detective aan alsof hij een won
derdier zag: Maar dat is fabelachtig!
riep hij uit.
U bent verwonderd dat ik dat weet?
Het is toch heusch heel eenvoudig Uil de
versche krijtcijfers die ik onder aan de zo
len van uw schoenen zie u bent zoo
vriendelijk geweest de beenen over elkaar te
slaan leid ik al. dat u in een hotel gelo
geerd hebt Waarom dit juist het hotel des
Champs Elvsées moet zijn? Wel op uw
schoenen staat no. 446. Het eenige hotel in
Parijs, dal zooveel kamers heeft is het ho
tel des Champs Elysées. En wat uw naam
betreft? Dat is nog vee! eenvoudiger. In
den rand van uw hoed. die u naast u op den
grond hebt geiegd. zie ik do initialen J. M.
U hebt gelijk, monsieur Michel. Maar
uit den aard van mijn positie was ik een
beetje gegeneerd, ik geef toe dat het kinder
achtig is om u mijn naam le noemen Ik
ben de rechter van instructie bij de tweede
correctioneele rechtbank van Parijs en
mijn naam is Jean Mallerre. En het is een
ernstige en raadselachtige geschiedenis
waarvoor ik bij u kom.
Marc Michel slak een van zijn gewone
zware regie-sigaretten aan, zooals hij al
tijd deed als zijn patiënt zijn verhaal deed
en leunde achterover in zijn bureaustoel.
Vertelt u alstublieft.
Ik heb op het oogenblik een heel ern
stige strafzaak onderhanden Een Apache,
die tot een uitgebreide bende behoort
en pas een week of drie geleden van de de
portatie in Nieuw-Caledonië is teruggeko
men, heeft een roofmoord gepleegd. En den
volgenden dag hebben we hem al kunnen
arresteeren.
U bedoelt Marvelli?
Inderdaad; ik mag ook eigenlijk wel ver
onderstellen, dat u zich van de sensationee e
strafzaken op de hoogte houdl. Om ons tot
de zaak te bepalen, het is absoluut niet twij
felachtig of Marvelli schuldig is. Niet alleen
is hel horloge van den vermoorden anti
quair op hem gevonden, maar hij is ook in
het bezit van 24 000 francs, over de her-
komsl waarvan hij geen behoorlijke inlich
tingen kan geven. Bovrndien is hij den be-
wusten nacht in de buurt van de plaats van
het misdrijf gezien. Maar Marvelli houdt
zijn onschuld vei. Ik mag in alle beschei
denheid zeggen, dat ik een keten van aan
wijzingen om hem heengesnoerd heb. want
bij een verhoor heb ik hem zoo in het nauw
kunnen drijven, dat hij telkens antwoorden
gaf die elkaar tegenspraken Maar toch is
het mij nog niet gelukt een bewijs te leve
ren waar absoluut niet aan te tornen is.
Marc Michel keelt den bezoeker onderzoe-
kend-crilisch aan en vroeg-
Wenscht u mijn advies in deze kwes
tie?
Neen, monsieur Michel. Het betreft
een persoonlijke aangelegenheid, die inlus-
schen wel met de zaak-Marvelli samen
hangt.
Jk luister met belangstelling.
Terwijl ik gisteren voor de derde keer
Marvelli een verhoor afnam, kwam er een
expresse-brief voor mij. Het was 's middags
ongeveer zes uur Toen ik de enveloppe
opende vond ik dit briefje
Marc Michel las het papiertje dat de rech
ter hem overreikte:
Den rechter van instructie Malterre
wordt in zijn eigen belang dringend
aanbevolen te zorgen dat de onschuldig
in hechtenis genomen Jacques Mar
velli onmiddellijk in vrijheid wordt ge
steld. Als de heer Mallerre dit bevel
niet opvolgt, zal hij binnen drie. dagen
gedood worden
De detective betastte hel papier, hield het
tegen hel licht en vroeg daarop
Hebt u Marvelli goed in de gaten ge
houden terwijl u het briefje las?
Ja Hij keek mij rustig aan naar het
mij voorkwam een beetje hoonend
Kreeg u den indruk lat hij wist of ver
moedde wat in het briefje stond?
Ja.
Wat deed u daarop?
Ik liet Marvelli in de cel terugbrengen
en gaf last hem scherp in het oog te houden.
Prachtig En daarna?
Daarop ging ik naar huis.
Waar woont u?
Avenue de Neuilly, niet ver van het
Bois de Boulogne.
Bent u ongetrouwd?
Ja. Ik heb het huis van mijn ouders
geërfd en woon er alleen met mijn be
diende.
Is er in uw huis nog iets bijzonders
voorgevallen?
Ja; iets wat mij aanleiding gaf om
's nachts niet thuis te blijven, maar in een
hotel in de stad te gaan overnachten.
Wat gebeurde er dan?
Ik had nog een paar boodschappen fe
doen en kwam tegen negen uur 's avonds
thuis. De bediende wachtte al op me met
het souper. Zooals gewoonlijk zette hij een
flesch wijn voor me klaar en wenschte mij
goeden nacht. Hij ging naar zijn kamer, die
gelijkvloers ligt, terwijl mijn eetkamer op
de eerste verdieping is.
Aan de straatzijde?
Neen. aan den tuinkant. Ik had mij
aan tafel gezel en wilde juist een stukje
brood nemen toen ik opeens onder de brood-
schaal een kaartje ontdekte Hier is het.
Hij ga' de detective een carlonnetje met
een rouwrand er om heen en met de woor
den er op:
Neemt u in acht!
Vroeg u uw bediende om inlichtingen?
Direct Hi) was even verwonderd als
ik en verklaarde beslist dat het kaartje er
een kwartier tevoren nog nipt gelegen had.
En er was ook niemand behalve hij zelf in
de kamer geweest.
(Wordt vervolgd).
