70ste Jaargang DINSDAG 8 OCTOBER 1929 No. 21339 OFFiCIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. OP DEN DAG VAN HEDEN... Het voornaamste nieuws van heden. BINNENLAND. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per weel Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per weel Franco per post 2.35 portokosten. ƒ0.18 0.18 Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. KOSTELOOZE GENEES- en HEELKUNDIGE HULP AAN ONVERMOGENDEN. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter kennis van hen, die op grond van onvermogen in aanmerking wenschen te komen voor het ontvangen, zoo noodig, van kostelooze genees- en heelkundige hulp gedurende het jaar 1930, dat zij ter ver krijging van het daartoe strekkend bewijs zullen moeten aanmelden in het Elisabeths- hcf aan de Oude Vest; dat die aanmelding zooveel mogelijk zal moeten geschieden door het hoofd des ge- zins. of, indien belanghebbende ongehuwd is, door hem of haar persoonlijk, en dat gelegenheid daartoe zal worden gegeven op Maandag 14 October 1929, van des voor- middags half tien tot des middags twaalf uur en van des namiddags twee tot half vijf uur, dat het trouwboekje bij de aanvraag moet worden medegebracht. Zij waarschuwen voorts de belanghebben den zich op bovenaangegeven lijd en plaats aan te melden, zullende zij het, bij niet tijdige aanmelding, zich zeiven te wijlen hebben, indien zij in het verkrijgen van genee9- of heelkundige hulp vertraging ondervinden. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Burgemeester. VAN STRIJEN. Secretaris. Leiden, 8 October 1929. 4249 AANBESTEDINGEN. B. en W. dezer gemeente hebben he denmorgen in het openbaar aanbesteed: per ceel I: bet bouwen van een stal voor ver dacht vee aan de 2e Binnenvestgracht, hoek Nieuwe Veemarkt; Perceel IL Het bouwen van een openbaar urinoir aan de Korevaarstraat en een uri noir met alsluitmuur aan de Oude Heeren gracht, met bijbehoorende werken. Er was als volgt ingeschreven: C. P. J. Paardekooper, Zoeterwoude pero. 1 f. 2999 J. Warnaar en W. Hoogstraaten in massa f.6990: W .E. Neuteboom, perc. 1 f.3007; perc. 2 f.3400; fa. .Jac. van 't Riet perc. 1 f.3330: perc. 2 f.3540; fa van Duyn en Vink, Noordwrjk perc. 1 f. 4220perc. 2 f. 3880; J. Mugge en W. F. v. Klaveren perc. 1 f.3035; Th. G. Barthen perc. 1 f. 2992perc. 2 f. 3674in massa f. 6664 fa Marcelis en Heemskerk perc. 1 f.2930; perc. 2 f.3440; M. Kool, Warmond, in massa f. 7975. Voorts werd aanbesteed het vergrooten van de koffiekamer c.a. en het ven-beteren van toiletruimten in de Stadsgehoorzaal, waar voor als volgt was ingeschrevenW. Ouds- boorn en Zn. f. 189.70; J. Warnaar en W. Hoogstraaten i 18247Marcelis en Heems kerk f. 18.300; W. E. Neuteboom f. 18.177; Gebrs. Vriezekoon. Alphen f.17800; fa. Jac. van 't Riet 117636; J. Mugge en W. F. var, Klaveren f. 17.600; H. Korswagen L 17000; fa van Duyn en Vink. Noordwpk f 16999: M. Kool. Warmond f. 16.941Th G. Barthen f 16.916: A. J de Later en Ph. Meyer; f. 16.800. Waar geen woonplaats is vermeld, is deze Leiden. De gunning werd aangehouden. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: A f Turinn. Voorstraat 52. Voorschoten. Timmeren, metselen en aannemersbedrijf Uittredend Eigenaar; A .1. Turion. Voor schoten dd 1 October 1929. Wijziging han delsnaam: M. de Jong Zoon voorh. Turion. NA DEN MOORD IN HET WOONWAGENKAMP. De begrafenis van het slachtoffer. Nadat vanmorgen in de Hartebrugskerk een rouwmis was gehouden werd om elf uur op de Ft.K. begraafplaats aan de Zijl poort onder zeer groote belangstelling ter aarde besteld het stoffelijk overschot van den woonwagenbewoner K., die de vorige week b-i een schietpartij in het kamp aan den Mor9chweg went gedood. De bewoners van dat kamp waren aan wezig om hun overleden makker de laatste eer te bewijzen De kist ging schuil onder een schat van bloemen. De absoute in de kapei en de beaarding werd verricht door pater van Lubeek. Vol gens gebruik werd aan de groeve niet ge sproken. HET RECHT der aan de VOOGDIJ VAN DEN VOLKENBOND TOEVERTROUWDE ZOOGE NAAMDE MANDAATGEBIEDEN Voordracht van den heer D. F. W. v. Rees. In een der lokalen van het Universiteits gebouw heeft hedenmiddag de heer D. F. W van Ree9, onder-voorzitter van de man- datencommissie voor den Volkenbond de eerste van zijn drie aangekondigde voor drachten over bovengenoemd onderwerp ge houden. Spr ving zijn lezing aan met er op te wijzen, dat de mandateninstelling hare be lichaming vindt in het. oorspronkelijk in de Engelsche taal opgesteld en op niet zeer gelukkige wijze later in het Fransch over gezet artikel 22 van het zoogenaamde Pact van den Volkenbond, dat het eerste hoofd stuk uitmaakt van het Verdrag van Ver sailles en van alle overige in 1919 en 1920 gesloten Vredesverdragen. Tn den grond der zaak is met de instel ling der Volkenbondsmandaten niet anders beoogd dan de in-werking-stelling van een bijzonderen vorm. van gedelegeerd terri toriaal bestuur, onderworpen aan inter nationaal toezicht en uit te oefenen in het uitluitend belang van zekere in volken rechtelijken zin als minderjarig beschouw de inheemsche volken. Daarmede is voor het eerst in de wereld geschiedenis door alle den Volkenbond vor mende Staten een scherp omlijnde zedelijke standaard aanvaard voor het beheer van overzeesche min of meer achterlijke, ge kleurde rassen. Veel is geschreven over de vraag of het mandatenstelsel werkelijk een novum in het volkenrecht is te zien. Die vraag is door sommige schrijvers in min of meer voor- waardelijken zin ontkennend beantwoord. Noch in de delegatie van territoriale be stuursmacht erkennen zij iets nieuws. Tn het mandatenstelsel zien zij veeleer eene combinatie van beginselen en denkbeelden, reeds lang voor 1919, zoowel in nationale koloniale regelingen als in internationale verdragen nedergelegd en practisch in wer king gebracht, waarvan spr. tal van voor beelden aanhaalde. Al is in het gedelegeerd karakter van de bestuursmacht niet een nieuwe gedachte te zien, zoomin als in den restrictieven aard van de bestuurs bevoegdheid, de grondslag van het stelsel is volgens spr. zonder twij fel nieuw, als 29 het zeer waarschijnlijk dat vroegere regelingen de tot dat stelsel geleid hebbende gedachten hebben beïnvloed Veel i9 verder ook geschreven over de vraag, aan wien het geestelijk vaderschap van dat stelsel toekomt Vrij algemeen wordt Generaal Smuts, gedelegeerde ter Vredes conferentie te Parijs voor de Unie van Zuid-Afrika, als de auteur daarvan be schouwd. Volgens spr. ware in het nieuwe instituut het best de resultante te zien van de ver een igde werking van de door Wilson ge proclameerde idealistische grondslagen voor den te sluiten vrede: zelfsbeschikkingsrecht der volken en veroordeeling van alle ter ritoriale annexatie, en van de reeds lang vóór en tijdens de vredesbesprekingen, vooral in Engeland en in de Vereenigde Staten, in steeds ruimeren kring en drin gender vorm zich geopenbaard hebbende ge- dachten9troomingen op koloniaal gebied, waarvan principieele herziening van het overzeesch beleid den grondtoon vormde Spr gaf vervolgens een uitvoerig over zicht van de wijze waarop art. 22 van het z.g. Pact van den Volkenbond tot 9tand is gekomen. Wat oorspronkelijk slechts bedoeld was als een ontwerp, een schema, bestemd om als leiddraad te dienen voor de nadere uit werking van de gewenschte regeling, is ten slotte geworden de regeling zelve. De gevolgen konden uit den aard der zaak niet uitblijven: uit een formeel en materieel oogpunt door een aantal schrijvers ongunstig beoordeeld moet hun worden toegegeven dat het artikel vele duisterheden en leemten bevat, die de meest tegen strijdige uitleggingen hebben mogelijk ge maakt. Als voornaamste oorzaak daarvan mag wel gelden het, zonder noodzaak bezigen van den rechtsterm „mandaat" als grondslag voor de te verleenen be9tuursopdracht. ter wijl nagelaten werd te preciseeren. welk^ rechtsverhouding men zich aldus dacht Begrijpelijk is het dat, bij gebreke van eenige authentieke interpretatie, door vele rechtskundigen in het „mandaat" is gezien een contract van „lastgeving" Uitvoerig schetste spr. vervolgens de verschillende uitleggingen, die aan de re dactie van het betreffende artikel zijn ge geven. Eenerzijds waren de mandaatge bieden geenszins in juridischen zin afge staan. doch slechts voorloopig te: be schikking gesteld van de vijf groot? Mo gendheden. ten einde dezen in de gelegen heid te stellen de noodige voorberadende maatregelen te nemen tot liquidatie van de gevolgen van den oorlog, terwijl een andere j groep van onderzoekers, inzonderheid steunende op de letter van artikel 22, be pleitte dat. vermits de mandatarissen hunne bestuursmacht ontleenen aan den Volken bond. immers alleen namens dezen bevoegd zijn te handelen, het souvereiniteitsrecht aan dien Bond moet zijn toegevallen en deze uitdien hoofde als lastgever fungeerde, welke theorie van andere zijde aanstonds o m. de bestrijding uitlokte, dat de Volken bond geen Superstaat is met eigen grond gebied en eigen volk, bijgevolg geene uit breiding van gebied kon verkrijgen. Na nog een drietal andere opvattingen uiteengezet te hebben ging spr. voort: Wanneer ik nu, zonder er uiteraard aan te kunnen denken het pro en contra van die uileenloopende zienswijzen nader toe te lichten, aan het vermelde nog slechts toevoeg, dat in den jongsten tijd de lijst van controversen nog is verrijkt met de doctrine, dat ten onrechte, als ware het souvereiniteitsrecht iets onvergankelijks, was aangenomen dat dit recht wel ergens moest berusten, terwijl juist het karakte ristieke van het probleem daarin schuilt dat in de mandaatlanden. Irak uitgezonderd, van geen houder van het souvereiniteits recht sprake kan zijn, dan meen ik daar mede te mogen volstaan om te doen uit komen tot welke verwikkelingen en in teressante rechtskwesties de hier beschouw de zijde van het mandatenstelsel heeft geleid. En waarlijk, niet die zijde alleen, want dat stelsel heeft ook in andere richtingen meer dan één belangwekkend veld van onderzoek opengelaten, waarop wèl tal van buiten! andsche geleerden zijn werkzaam geweest maar waarop noode tot dusver de tegenwoordigheid gemist wordt van onze bekwame Nederlandsche rechtskundigen. PLAATSELIJKE COMMISSIE VAN TOEZICHT OP DE SCHOLEN VOOR M.O. Verslag ever 1928. Aan bovengenoemd verslag, dat dezer da-- gen bjj de lirma Ydo is verschenen, ont leenen wij het volgende: Het aantal leerlingen van de Gem. H. B. S. met 5-jarigen cursus, bedroeg op 15 September 19^8 205 mannelijke en 71 vrou welijke. In het geheel werden van de 199 leerungen 29 niet bevorderd, d.i. 14.6 pro cent (vorig jaar 16.7 pet.). In totaal werden tot de onderscheidene klassen toegelaten 71 jongens en 18 meisjes. Van de 14 leerungen der oeconomische afdeeling, zijn 10 ge^iaagd; voor het eind examen afd. B. slaagden 43 van de 52 leer lingen .Het gehalte der leerlingen in de eerste klasse liet weder te wenschen over; in een der afdeeiingen werd 50 procent niet bevorderd. Ten aanzien van de Chr. H. B. S. met 5- jarigen cursus wordt opgemerkt, dat heit aantal leerlingen bedroeg 132 mannelijke en 29 vrouwelijke. Toegelaten werden 38 jongens en 7 meis jes; van de 142 leerlingen werden 35 niet bevorderd. De 13 leerlingen, die het eind examen der oeconomische afdeeling afleg den, slaagden allen; van de 14 candidaten voor eindexamen B werden 5 afgewezen. De R.K. H. B. S. met 5-jarigen cursus heeft thans twee klassen; de eerste telde op 15 September 1928 23, de tweede 21 leer lingen. Bij het einde van den vorigen cursus werden van de 20 leerlingen der eerste klasse 19 bevorderd. De H. B. S. voor Meisjes telde op 15 Sept. '28 99 leerlingen; aan het einde van den cursus namen 76 leerlingen deel aan de eindrepetities, waarvan 7 niet werden bevorderd. De 7 leerlingen der 5de klasse A slaagden allen voor het eindexamen evenals de 4 candidaten voor het eindexamen der 6de kl. HET 30-JARIG JUBILEUM VAN DE TOONEELVEREENIGING „OEFENING BAART KUNST". Ter gelegenheid van haar 30-jarig bestaan heeft het bestuur der Tooneelvereeniging ..Oefening Baart Kunst" in het café van den heer van Duuren aan de Nieuwe Bees tenmarkt een receptie gehouden. Achtereenvolgens kwamen de heer de Vos. voorzitter der Tooneelvereeniging „Het nieuwe Toonecl". het bestuur van P. C. en L.. de heer Zandvliet souffleur, de heer v. Wijk. balletmeester, en vele leden, dona teurs en donatriee's het bestuur feliciteerer., waarbij velen hun gelukwenschen verge zeld deden .gaan van bloemen. De voorzitter, de heer H. W. v. Zijp dankt? te ongeveer 5 uur allen, die tegen woordig waren geweest en sprak de hoop uit. dat allen zullen medewerken tot verde ren groei en bloei der vereeniging. is het 100 jaar geleden, dat George Stephen son de .Rocket", een locomotief, die 5 keer haar eigen gewicht trok en 14 tot 20 Engel sche mijlfen per uur aflegde, ontwierp. Stephenson had dit resultaat vooral te danken aan de door hem uitgevonden lucht- trek en aan de vermeerderde stoomontwik- keling door het aanbrengen van pijpketels, volgens het denkbeeld van Booth. Van dien tijd af bestuurde Stephenson den aanleg der voornaamste spoorwegen in Engeland, waarvoor hij tevens locomotieven vervaardigde, evenals voor Amerika en het vasteland van Europa. FAUST-LEZINGEN. Ds. P. D. Tjalsma, Remonstr. pred. alhier, zal te beginnen met a s. Donderdag 10 Oct en vervolgens om de twee weken, in de Remonstr. Kerk 's avonds half 9. vier lezin gen houden naar aanleiding van hoofdge dachten uit Goethe's Faust. De dalum en onderwerpen zijn: 10 Oct.: Faust, de Godzoeker. 24 Oct,: De weddenschap tus9chen God en Satan. 7 Nov.: Het verdrag tusschen Faust en Duivel. 21 Nov.: De Margarefcha-tragedie. Schuld en boete. De toegang is vrij. Voor bijzonderheden zie advertentie in dit Blad. STEDELIJK MUSEUM „DE LAKENHAL". Wij herinneren eraan, dat aanstaanden Zondag de tentoonstelling van werken van wijlen den schilder W. H. van der Nat in „die Lakenhal" gesloten wordt. Waar de gelegenheid zich niet gemakkelijk weer zal voordoen een zoo volledig overzicht te krij gen van het oeuvre van dezen Leidschen meester, wekken wij volgaarne hen, die deze tentoonstelling nog niet bezochten, op zulks in een der komende dagen alsnog te doen. Nog deze maand zal in „de Lakenhal" een tentoonstelling worden geopend van werken van den Haagschen schilder Ka- merlingh Onnes. WAGON VAN EEN TREIN ONTSPOORD. Groote vertraging in den treinenloop. Hedenmorgen te circa halfnegen is een goederenwagon beladen me! ijzer, welke op het hoofdspoor Den HaagLeiden reed eD werd voortgetrokken door een rangeerende locomotief nabii de Gevangenlaan. uit de rails geloopen en gekanteld, waardoor het hoofdspoor versperd werd. Dientengevolge moesten dc* volgende trei nen uit Den Haag over een andere lijn ge leid worden, waardoor zij niet zooals ge woonlijk van het eerste, doch van het tweede perron naar Amsterdam vertrokken. Een en ander veroorzaakte een vertraging van circa een kwartier welke geleidelijk ver minderde en tegen tienen reden de treinen weer vrijwel op tijd. Weinig later was ook de lijn weer vrij. De schade is gering. In verband met dit ongeval bleven de af- sluitboomen aan den overweg ongeveer een half uur gesloten, hetgeen zoowel in het tramverkeer als in het gewone rijverkeer een groote stagnatie teweeg bracht. Eerste-luifcenant A. H. Weijns, van het 6e reg. veldart. alhier, wordt van 14 dezer t/ra. 7 Nov. gedetacheerd bij de artil lerie-inrichtingen aan de Hembrug tot het volgen van een cursus. Re9erve-le-luitenanls H. Oortman. Gerlings, J. G. Kronouer, J. E. van Nes van Meerkerk, zoomede reserve-2e-luite- nant N. S. Roorda van Eijsinga, van het 6e reg. veldart., komen van 31 Oct. t/m. 23 Nov. te Leiden onder de wapenen tot het bijwonen van oefeningen in oorlogsverband. De Wethouder, de heer A. L. Reime- ringer. is verhinderd op de Woensdagen 9 en 16 October a.s. spreekuur te houden. Bij der inspecteur der directe belas tingen. enz. 1ste afdeeling is onder de let ters M. T. een bedrag van f 100.95 binnen gekomen wegens over vorige jaren te weinig betaalde inkomstenbelasting. Het vervoer op de N. Z. H. lijnen Scheveningen Leiden Katwijk Noord wijk (inclusief stadslijn Leiden) en Leiden Heemstede heeft in de afgeloopen maand respectievelijk opgeleverd f. 137.356 en f. 9.563. BINNENLAND. Indrukken van een landrot aan boord van ■Hr. Ms. .Kortenaer". (3e Blad). Het bengelen met viscb als aas. (Binnen!., Ie Blad). De herdenking van het tienjarig bestaan der K. L. M. (Binnenland, le Blad). De kinderverlamming in de provincie Groningen breidt zich nit. (Gemengd, 2e BI.) BUITENLAND. Mc Donald's bezcek aan Amerika en da entwapening ter zee. (Buitenl. en Tel., le Blad). Het Dnitache centrum en Stresemann's opvolger. (Buitenl., le Blad). Smnts in Engeland aangekomen. (Buitenl., le Blad). HET io-JARIG BESTAAN DER K. L. M. Groote belangstelling. Eergisteravond is te Den Haag het per soneel der K. L. M. in Pulcbri Studio bij eengekomen en heelt aan de directie bij monde van P. Gaillonard, ohef van den Tecfcnischen Dienst, een Iraai staande klok, versierd met motieven op de K. L. M. be trekking hebbende, aangeboden. Gistermorgen hebben de agenten der K. L. M. de directie verrast met de aanbieding van 'n zeer smaakvol tegeltableau met daar- bï behoorend kunstvol album, uitgevoerd door den sierkunstenaar G. A. Luitingh. Namens de agenten voerde de heer H D. Tol uit Zaandam het woord. Bij het hoofdbestuur op den Hofweg kwa men gisteren den geheelen morgen bloem- stnkken en telegrammen binnen, welke van ten groote belangstelling voor de maat schappij in binnen- en buitenland getuigden. Gisterenmiddag is ter gelegenheid van de viering van het 10-jarig bestaan van de K. L. M. in het theater Heerengracht te 's-Gravenhage een Sim vertoond van de be* driiven en de ontwikkeling van de maat schappij gedurende de 10 jaren van haar bestaan. Onder de aanwezigen waren min. Beelaerts van Blokland, de voorzitter van de Eerste Kamer. Baron De Vos van Steen- wijk. Staatsraad mr. Kooien, de secretaris generaal bil het Dep van Water-taat, mr. v. d. Meulen, mr. De Veer. referendaris aan dat Departement, verschillende beken de personen uit de v'rgwere'd. oa. de heer Burgerhout, de heer Koolhoven en kapt. VtTsteegh. Mr. ANTONY MOENS f Oud-directeur van de Nederlandsche Bank. Te Velp is op 79-jarigen leeftijd gestor ven de heer mr Anthony Moens, die jaren lang in belangrijke functiën bij de NederL Bank, het laatst als directeur, werkzaam is geweest. De heer Moens was op 10 April 1855 geobren. Op 28 Mei 1880 pro moveerde hij te Kirsch' on dissertatie: ..Het tijdstip, waarop de gefail'eerde het beheer over zijn goederez verliest". Twee iaar lang, is hij daa-on (van 1880 tot 1882) als advocaat te Rotterdam werkzaam geweest. Daarna is hij drie jaar lang' chef van de eecrefarie van de gemeente Rotterdam ge weest. On 1 Augustus 1885 verwisselde bij die betrekking met de functie van chef van de secretarie van de Neder'andsche Bank te Amsterdam. In 1896 volgde ziin Jteuoe* raing tot kassier-generaal van deze cen trale crediet-in=telling. een functie, die de overledene gedurende dertien jaren bekleed heeft, en wel tot het oogenblik, waarop zijn benoeming tof dt-ecteur-s-wretaris volg de On 15 Juli 1915 werd hö tot d'recteur var d« Neder'ands-he Rank benoemd: hn is tot 31 Mi.a-t 1919 geh'even In het iaar- verflag van de Rank over 1918 -1019 te"ft do directie met groote erkpnte'Rkhrid de werkzaamheden van mr. Moens, die, zooals zij het toen uitdrukte, friHnk rijn gph»elB lever aan de belangen der Rank heeft ge wijd herdacht Na ziin aftreden vestigde mr Mneus rich in 1920 te Velp, waar hy thans is overleden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1