SPORT.
MET Or. VAN DER SLEEN
OP REIS.
Directie en Administratie
De voorzitter deelt mede, dat de totale
stichtingskosten van het gebouw onge
veer f. 17.520 hebben bedragen, waarop door
hen de volgende huurwaardebepaling is ge
baseerd:
Kantoor administrateur t. 250; lokaal gae-
en waterbedrijf f. 50; lokaal Burgerwacht
(wordt gratis afgestaan) f.50; lokaal electri-
citeitsbedrijf f.dOO: gemeentebaergplaats
f.151,00; terrein achter het gebouw f.75;
twee bovenwoningen elk f. 6 per week
f.S2i, totaal f. 1 600.
Dr. Jonker merkt bp, dat bij laatstgenoem
de huur is uitgegaan van de veronderstel
ling, dat deze door ambtenaren van de be
drijven worden betrokken. Voor particu
lieren zal de huur wellicht iets hooger wor
den.
De heer v. d. (Jugten acht dit laatste niet
zuiver, en meent dat de salarissen zoo be
paald moeten zijn, dat van voorkeur boven
particulieren geen sprake behoeft te zijn.
De heer J. den Haan is het hiermee eens.
De heer T. Kralt meent., dat het geringe
voordeel dat hierin voor de ambtenaren
mocht liggen opgesloten, wel opweegt tegen
het gemak, dat het nabij de bedrijven wa
nen van hen opleveTt.
Na eenige discussieën worden de diverse
huurwaarden als door B. en W. voorgesteld
is, vastgesteld.
11. De voorzitter deelt mede. dat adressen
zijn ingekomen van het personeel van de
bedrijven, met verzoek om verhooging van
jaarwedde.
Op advies van de commissie voor de be
drijven 9tellen B. en W. voor het salaris
van den administrateur Alting en den mon
teur Oosterhuis te verhoogen tot f. 2200 per
jaar, in te gaan 1 Januari a s., mcLdrie één-
jaariijksche verhoogingen van f. 100. Voor
den meteropnemer-geldinner R. Wagler
wordt door de commissie voorgesteld de
jaarwedds te bepalen op f. 1250, een min
derheid van B, en JV., zijnde de voorzitter,
stelt echter voor de jaarwedde fe bepalen op
f. 1300 met drie éénjaarlijksche verhoogin
gen van f. 50.
Na langdurige bespreking worden de jaar
wedden van beide eerstgenoemden, als
door B. en W. voorgesteld, verhoogd. Door
B. en W. wordt toegezegd, dat door hen des-
kundiig advies zal worden gevraagd over het
electriciteitsbedrijf, met name of de werk
zaamheden daarvan van dien aard zijn, dat
doorloopend een hulpkracht noodig is.
Omtrent de aan den heer R. Wagler loe
te kennen verhooging loopen de meeningen
zeer uiteen, voornamelijk door de wijze
waarop diens aanstelling geschiedde, n 1. op
een vast salaris, en over de vraag of diens
werkzaamheden zoodanig zijn toegenomen,
dat verhooging van jaarwedde billijk is.
De voorzitter motiveert zijn voorstel. Naar
zijn meenang eischt het werk den vollen
persoon.
De heer v. d. Vijver, gesteund door den
heer v. Tilburg, stelt voor 'het adres te ren-
voyeeren naar de commissie van de bedrij
ven, om nader een onderzoek naar den om
vang van de werkzaamheden van den heer
Wagler in te stellen. Dit voorstel wordt met
8 tegen 3 stemmen verworpen.
Hierna komt het minderheidsvoorstel van
B. en \V. in stemming. Ook dit wordt met
8 tegen 3 stemmen verworpen.
Het voorslél van do meerderheid van
B. en W. wordt met 6 tegen 5 stemmen aan
genomen.
Eenige leden zijn door dezen loop van
zaken, i.e. het verwerpen van het voorstel
van den heer v. d. Vijver niet geheel bevre
digd, zoodat nadere voorstellen in dezen niet
geheel onmogelijk moeien worden geacht
Vervolgens komt in behandeling een voor
stel van B. en W;, om aan de gemeentewerk
lieden A. Versteeg, R. Filius en A. v. Egmond
een loonsverhooging te geven van f. 50 per
jaar.
De heer T. Kralt vraagt afzonderlijke be
handeling van het voorstel-Versteeg en beide
anderen. Het verzoek van eerstgenoemde
verwondert spr. eenigszins, omdat deze
door ziekte geruimen tijd geen arbeid heeft
kunnen verrichten.
De heer K. v. Delft acht de verhooging te
gering en stelt voor deze op f. 100 te bepalen,
met vervalling echter van den kindertoeslag,
waar spr. legen is. De heer D. Knijff steunt
dit voorstel.
Het voorstel wordt voor alle drie personen
met 7 tegen 4 stemmen verworpen.
Het voorstel van B. en W.r hierna in
stemming gebracht, wordt aangenomen met
8 tegen 3 stemmen.
Ten slotte komt in behandeling een adres
van het Hoofdbestuur van de Chr. Bond
van Politie-ambtenaren, waarin verzocht
wordt, het salaris van den gemeente-veld
wachter te bepalen als voor rijksveldwach
ters geldt.
B. en W. stellen voor op dit verzoek af
wijzend te beschikken, welk voorstel met
algemeene stemmen wordt aangenomen.
Een voorstel van B. en W. inzake verla
ging van de prijs van krachlstroom, wordt
op hun nader voorstel aangehouden.
De voorzitter deelt hierna mede, dat aan
B. en W. kennis is gegeven van de oprich
ting van een woningbouwvereniging hier
ter plaatse, wier statuten echter nog niet
zijn goedgekeurd, zoodat deze nog niet offi
cieel kan optreden. In afwachting hiervan
is echter reeds gevraagd of voor arbeiders
woningbouw grond beschikbaar is en even
tueel de prijs daarvan.
Wordt voor kennisgeving aangenomen.
Rondvraag. De heer v. d. Gugten vraagt,
of de ophaalbrug wel geregeld gesmeerd
wordt. Spr, meent van niet.
De voorzitter zal hiernaar een onderzoek
instellen.
De heer v. d Vijver vraagt of het niet
wenschelijk is, dergelijke vragen die toch
geen algemeene behandeling eischen te doen
aan den burgemeester of een der wethou
ders, waarmede gewoonlijk de zaak ook be
ter gediend is.
Voorts vraagt de heer v. d. Gugten of B.
en W. al namen hebben voor de nieuwe
straten aan der Buitenweg, daar spr. an
ders vreest, dat de volksmond ze gaat doo-
pen, wat niet altijd wenschelijk is
De voorzitter zegt ook hiermede rekening
te zullen houden.
Hierna wordt de vergadering door den
voorzitter gesloten.
SASSENHEIM.
Auto-ongelukken.
Op den Rijksstraatweg vloog een vis:n-
auto uit Katwjjk a .Zee tegen een langs
dien weg staand weilandhek "aan. Aan hek
en auto materieel schade.
Bij het oversteken met een rijwiel in de
Hcofdstraat werd een jongen door een auto
aangereden en door deze aanrijding vloog het
rijwiel onder de auto, terwijl de jongen op
de treeplank terecht kwam. Gelukkig -ond-r
eeiiig letsel. Het rijwiel werd onbruikbaar.
o
VOORSCHOTEN.
Goede remmen xija noodzakelijk.
Op den Veurschenweg is Zaterdag da
groentenhandelaar v. d. L., terwijl hij achttr
de met een paard bespannen wagen van zijn
vader fietste, aangereden door een vracht
auto van de Zandleveringmaacscfcappg „Duvn-
rell". v. d. L. werd van zijn rjjwiel op den
grcentoiwagen geworpen, terwijl zijn rij
wiel geheel vernield werd. De auto, waarvan
de remmen blijkbaar niet al te best werk
ten, stoDd pal tegen den gromteawagen aan
en is na een kort oponthoud verder gegaan.
Dergelijke voertuigen van zulk een om
vang, mogen tooh wel van een goede rem-
iurichting voorzien zijn!
Inenting Ala3trim.
Morgen, 1 Oct, de- namiddags te 7 uur,
zal in het gymnastieklokaal achter het Raad
huis, wederom ge>genheid bestaan tot kos-
telcoze inenting en he inenting (ook voor
volwassenen).
WIELRENNEN.
RIJSWIJKSCHE WIELERBAAN.
De 8lmting3wedstrijden.
Het wielerséjzoen op de Rijswijksche Wie
lerbaan werd gisterenmiddag besloten met
de jaarlijksche populaire wedstrijden. Te
vens werd de finaJe van het clubkampioen
schap vérreden. Sparta werd kampioen n*#
concurrentie met Olympia.
De populaire wedstrijden waren aardig om
te zien, vooral daar de directie eenige
nieuwe dingen had ingevoerd.
De voornaamste uitslagen luiden:
Clubkampioenschap van Nederland op de
haan. Sprint wedstrijd 1. Sparta met G.
Bontekoe, v. d. Leen en N. Krens, tijd laatste
200 M. 12 3/ sec., 8 punt; 2. Olympia 13
punten.
Achtervolgingsrace: 1. Olympia 8 punt;
2. Sparta op 20 M. 13 punten.
Beslissing (achtervolging): 1. Sparta 22
punten mei v. Gelick, Hcslinga, N. Krens,
v. (LLeur, Bonlekoe! en Bakhüvs; 2. Ölympia
40 punten.
Wedstrijd over 15 K M. achter groote mo
toren: 1. N. Krens (Vermeulen) in 15 min.
15 2/5 sec-.; 2. Ceurremans (CeurremansSr.)
op 30 \f.; 3. Dekker (Sterke) op 5 ronden;
4. Groen (Boot) opgegeven
2de rit: 1. Wildschut (Boot) in li min.
6 3/5 sec.-. 2. Krens (Vermeulen); 3. Ceur
remans (Ceurremans Sr.); 4. Dekker (Sterke)
Categorie Slagers: 1. Wol verkoning; 2.
v. d. Laan; 3. v. Alfen, 4. Rozenburg.
Categorie Tounsten: 1. Bosman; 2. Al fo
il a a r3. Van Rerkuin; i. v. Leeuwen; 5.
Groene weg; 6. Noordam.
Rechts de baan omrijden voor amateurs:
1. Krabman; 2. Bakhuys; 3. v. Gelick; 4.
Kuy 9.
Categorie fietsers en krantenbezorgers: 1.
v. d. Heuvel; 2. Bakker; 3. Meyer; 4. Mar
kus; 5. Strickweda; 6. Gaafrnans.
Sprintwedstrijd voor Nieuwelingen: J. Hey-
•boer; 2 Matama; 3. Pieters; 4. Bouwerse.
Categorie Veteranen: 1. Veltkamp, 2. Roiu-
bouts; 3. Tooien; 4. Strikwerda.
Sprinlwedslrijd Juniores: 1. v. d. Heuvel;
2. Meynders; 3. Slolkwijk; 4. v. Ooyen en
5. v. Putten.
Categorie Pers en Jury: 1. Elfering, 2. Gee
ling; 3. Welsenes.
Klasse men tenwedst rijd voor Nieuwelin
gen: 1. Molema; 2. Pieters; 3 Valk, 4.
Spijker.
Wedstrijd voor Amateurs (één pedaal): 1.
Krabman; 2 Kuys; 3. v. d. Meer; 4. Hol
lander.
„SWIFT".
Gisteren werd de laatste wedstrijd van
het sprintkampioenschap verreden, over een
afstand van 2 K.M. (gezamenlijke start).
Voor dezen wedstrijd kwamen er zeven
tien renners bijeen. De wedstrijd was ter
kort om uitloopingen te doen. J. Parijs
zorgde voor het tempo. Hij reed goed, maar
op het laatst kwamen de sprinters hem
voorbij De sprint werd beslist tusschen J.
v. d. VVilk, W. Graafmans en J- Riethoven.
De uitslag van het kampioenschap over
alle wedstrijden is: 1. J. v. d. Wilk, kamp.
1929'30, 3 pnt.; 2. W. Graafmans 1 pnt.
Van de B.-klasse werd J. Riethoven kam
pioen 1929'30, met 3 pnt.; 2. J. Verschoor
3. A. v. Egmond; 4. J. Steenvoorden; 5.
Dadema; 6. B. Rijsbergen; 7. Fr. v. Maurits;
8 J. v. Weezei; 9. Fr. dc Haas.
De overige renners hebben één of meer
dere wedstrijden verzuimd. Na afloop wer
den er in de zaal van den heer v Meizen
de prijzen uitgereikt.
ATHLETIEK.
LEIDSCHE TURNKRING.
De uitslagen van de athletiek-competitie
van den Turnkring Leiden en omstr. zijn:
Voor vereenigingen: dames ie pr. Brun-
lnlde, 190 punten; heeren ie prijs „Hou
Vast", Alphen, 150.50 punten-, heeren 2e pr:
„Excelsior", Leiden, 100.20 punten.
Personeele prijzen: dames: lo. pr. R.
Briejer. ..Brunhilde", 87 70 punten; dames
2e pr. A. v. Noort, „Brunhilde", 68 punten;
heeren, lo. pr. K. Schmall, „Hou Vast",
Alphen, 53.90 puntenheeren 2e pr. H. v.
Kooyk, .Hou Vast", Alphen, 52 p.; heeren
3e prijs B. Donker, .Hou Vast", Alphen,
44 60 p.
Ver. Adspiranten: 1214 janr meisjes le
prijs „Brunhilde" Leiden, 230.1 p.; meisjes
2e prijs „Sparta". Leiderdorp, 195 6 p.; Jon
gens te pr. „Hou Vast" Alphen, 204 p.; jon-
gpns 2e prijs „Sparta". Leiderdorp, 184.9 p
Adspiranten 1416 jaar: meisjes le prijs
„Brunhilde" Leiden. 227 7 p.; 2e pr.
.Sparta", Leiderdorp, 214 1 p.. jongens le
prijs ..Sparta" Leiderdorp. 253 8 p.; jongens
2e pr. ,,Hr.u Vast" Alphen. 224.9 p.
Er werd deelgenomen door 21 adspirant-
ploegen.
KAMPIOENSCHAP VAN
NEDERLAND SNELWANDELEN
Gisteren had onder auspiciën van de
R.K. Sportvereeniging Graal Willem II le
Den Haag afdeeling athletiek de verwer
king plaats van het 25 K.M. kampioenschap
van Nederland sne^'andelen.
In het geheel namen aan den wedstrijd
9 athleten deel. Gelijktijdig had een 25 K.M.
groep wandeling plaats om het Graaf Wil-
lerasschild waarbij 85 gegadigden waren.
Ebbers die den titel behaalde deed met
succes een aanval op het Nederl. record
10 Engelsche mijl en bracht dit van 1 uur
26 min. 11 sec. op 1 uur 23 min. 26 i sec.
benevens brak hij het Nederl. record over
20 K M. en verbeterde dit van 1 uur 48 min.
27 sec. tot 1 uur 45 min. 11.4 sec.
De uitslagen luiden:
1 Ebbers, Te Werve (Rijswijk) in 2 uur 15
min 54.2 sec.; 2. Toscani AAC (Amster
dam) in 2 uur 18 min. 12 sec.; v. d.
Vijver, AAC 'Amsterdam) in 2 uur 27 min.
39 sec.
HET NEDERLANDSCH RECORD
SPEERWERPEN VOOR DAMES
ERKEND.
Naar gemeld wordt is het nieuw Neder-
landsch record door mej. L. Rombouls van
Sparta (Dordrecht) officieel gehomologeerd.
Zooals bekend wierp de Dordtsche athlete
de speer 36.42 M.
ZEILEN.
WEDSTRIJDEN
VOOR ZESMETERS.
De uitslagen van rle 6 Meter-klasse op de
wedstrijden van de Znanlandsche Zeilver-
eeniging waren gisteren:
Je wedstrijd: 1. Braassemermeer (H.
Nathan), 1 u 53 m. 11 sec 2. Prinses Ju
liana (G. de Vries Lentsch). 1 53.19
2e wedstrijd: 1 Xemplman (TI. J Pluy-
pers), 1.45.49; '2r~ Rrnas«emermcer (U.
Nathan), 1.46.46.
BOKSEN.
TACK SHARKEY KRIJGT DE
VOORKEUR.
Phil Scott nog niet aan de beurt.
l it New Vork wordt aan de „Tel." ge
meld, dat, voordat Phill Seolt toestemming
zal krijgen tegen Sharkey uit te komen, de
Britsche kampioen eerst nog apdere kaïn-
pioensadspirantcn zal moeten verslaan. Offi-
cicelc mededeeling i» hiervan gedaan door
«de leiders van de Madison Square Corp
waaraan Sharkey volgens contract verbon
den 19. Men Ï9 van plan Sharkey te doen
Uitkomen tegen den winnaar van het zwaar-
gewichltournooi, dat in Maart a s, te Miami
georganiseerd zal worden en waaraan waar
schijnlijk deel zullen nemen Seott, Loughran
von Porat. Maloney en Griffiths, en mis
schien ook de Duitscher Schintling.
DUIVENSPORT.
STRIÏD EN VRIENDSCHAP
(VOORSCHOTEN).
Laatste concoursvlucht vanaf Quevrain.
Afstand 197 978 K.M Losgelaten te 8 uur
was de aankomst als volgt:
1. Groeneveld 10 uur 20 min 46 see.; 2.
A. Oudshoorn, 10 23.4, 3. F. L. Smit. 10 26.8
4 J. Groeneveld, 10.27.54; 5. idem 10 28 28;
6. B. de Kleine, 10.35.10; 7. F. L. Smit,
10.35 28 8. B de Kleine, 10.36.1; 9. J.
Groeneveld. 10.36 15; 10. F. L. Smit,
10.37.36.
Aan de verschillende concoursen van deze
vereeniging werden in dit seizoen deelgeno
men door 1815 vogels.
GOENOENG PAPANDAJAN.
Bandoeng ligt weer achter ons. De asfalt
weg kronkelt door lallooze desa's en wordt
zeer druk bereden met auto's van allerlei
kaliber, ossenkanen, sado's en fietsen. Het
rijden hier schijnt niet van gevaar ontbloot
te zijn, want op de eerste honderd kilo
meter tellen wij drie omgeslagen autobus
sen. De weg vertoont dan nog ook al wat
hellingen en bochten al is het hier niet zóó
erg als vóór Bandoeng, waar op één bordje
96 bochten werden aangekondigd. Dan komt
de helling van den weg, 25 pCt. neer en
aan 25 pCt op en onze zwaar geladen Che
vrolet met Hanokainpeerwagen lapt hem
dat keurig netjes al is hel natuurlijk up de
eerste versnelling Dan wordt de vlakte van
Garoet zichtbaar met haar omlijsting van
vulkanen. Rechts voor r»ns de prachtig regel
matige kegel van den Tjikorai, die 'n dikke
2500 M zoo uit de vlakte omhoog rijst Rechts
ligt eerst de Goentoer, dan de Kawah-Ka-
modjam en daarachter het Papandajan com
plex. Van den Goentoer is de laatste lava
stroom zeer duidelijk zichtbaar, donker af
stekend tegen de groene helling, omdal vele
lavabrokken nog scherp en naakt overeind
staan.
Wij dalen af in de vlakte en zwaaien
rechts af naar den voet van den lavastroom.
Daar ligt Tjipana9. woordelijk vertaald War-
me-Rivier. Tallooze warme bronnen komen
daar uit de rols te voorschijn en worden
voor geneeskrachtige baden gebruikt. Dan
stroomt het water door lange reeksen van.
vischvijvers met breede dijkjes er tusschen,
waarop coeospalmen welig groeien, een
ccnig mooilandschap, vooral in de laatste
stralen van de ondergaande zon. De Tjikorai
staat er wazig blauw achter met een hori
zontaal wit strecpwolkje halfweg de helling.
Als wij Garoet naderen is de Papandajan
in de avondschemering nog flauw zicht
baar als een beboschle bergrug met een
gapmde geelwitte vlek in de naar ons toe
gekeerde zijde. Dalzelfde beeld is hel eerste
wat ik 's morgens zie, als wij. bibberend
van de koude, voortsnellen in de richting
van Tjisoerocpoe, van waaruit wij le voet
verder moeien gaan. Een groene berg inet
een gapende wonde in de zijde, waaruit
voortdurend rookwolkjes opstijgen, die zich
vereeuigen met de wolk, die om den top
hangt
Goenong Papandajan IGoenoeng is berg,
de naam beteekent smid. liet ia de smidse,
waar Vul ka nils het ijzer smeedt, als het
heet is. Een 25-tal geologen komt bijeen
voor deze Congresexcursie en al gauw gaat
hel in kalmen pas de berghelling op. Japan
ners, Chineezen, Australiërs, Engelsehen
en ook nogal wal Hollanders, die- in Indië
hun Werkkring hebben en van deze mooie
gelegenheid graag gebruik maken om hun
nieuwe vaderland eens goed le bekijken.
Langzaam gaal het bbigop door vrij zwaar
oerwoud, slechts hier en daar door kleine
ladange onderbroken. Er is een flinke breede
weg, een karrepad, telkens overschaduwd
door mooie boomvarens, djati of andere
woudreuzen. Ook de groote doornappel van
deze streken valt vaak op door zijn trech
tervormige bijna een voet lange bloemen.
Die plant wordt door dc inlanders ook erg
gewaardeerd en met reden Een enkel fijn
gemaakt zaadje ervan verlost hem van me
deminnaar of echtgenoot. Fn wal nog pret
tiger is. een paar zaadjes, stoffijn verpoe-
derd, door een blaaspijpje in uw slaap
kamer geblazen, verdiept uw slaap tot een
halve bewusteloosheid, zoodal de geruisch-
loos rondsluipende inlander rustig uw
diverse kostbaarheden kan opzoeken.
Als het net behoorlijk warm begint le
worden, kruist een prachtig helder beekje
onzen weg. Even gezicht en polsen ver
koelen. Ali, mijn bediende, neemt een Hin
ken mond vol, maar brengt het niet lot
doorslikken. Op zeer oneerbiedige wijze
fedigt hij zijn mondholte en waarschuwt
zijn kameraad vooral niet te drinken. Ik
proef ook eens: soda met aluin, vies samen
trekkend smaakje. Het is een regenbeek, die
dwars door den krater heenloopt en menige
warme bron in zich opneemt Na een uur
of twee bereiken wij een gedeelte der helling,
dat onder de laatste uitbarsting geleden
heeft. Dat was in 1772, maar nog steeds
gaat de weg verder over bijna kale rotshel
lingen. waar alleen een eenige meters hooge
Vacciniumstruik en wat varens en mossen
in den zuren grond gedijen. 1772! Een
rampjaar voor deze streek. De vulkaan had
nooit veel van zich laten merken, tot plot
seling een groot deel van den ouden kegel
werd weggeslingerd en een groot gat op de
zelfde plaats ontstond. De heele uitbarsting
heeft zeker geen vijf minuten geduurd, maar
ze kosttte bijna drieduizend menschenlevens
en enorme schade aan huizen en vee. Alles
bedolven onder meterdikke ascli-, puin- en
steenlagen, bij de groote ontploffing wegge
slingerd. hopeloos verloren, verdwenen,
weggevaagd.
Over deze puinmassa's gaat het nu steil
bergop. Telkens vinden wij langs den weg
warme en heele bronnen, die op groote lei-
rassen kalk of aluin afzetten. Na een uurtje
waait ons af en loe de zwaveldamp lege-
moet en geheel onverwacht betreden wij den
kraterbodem. die aan dezen kant geheel
open is, d. w. z. niet door een kraterrand
omgeven Thans zien wij overal voor ons
rook- en dampkolommen opstijgen en wordt
het gezelschap in kleine groepjes verdeeld,
die elk hun leider op den voet moeten vol
gen. Ik loop vlak achter Neumann van
Padang. één van de beste kenners van den
berg. Modderig water siepelt omlaag van
een klein heuveltje en als wij dat beklim
men vinden wij daar boven een klein grijs
meertje, dat borrelt en blaast en kookt, dat
het een lust is om te zien.
Dan vlak achter mij een dolle dreun.
Even hooger i9 nog een modderbassin. in
den versten hoek rommelen blazen omhoog,
gasblazen van een meter middellijn, die de
modder uit een nauwe pijp meenemen en
omhoog werpen, som9 een halven M., soms
2'/a M. boven de oppervlakte. Pas dan op,
want die modder is bijna 100 graden Cel
sius heet. Verder langs tal van galen en
spleten, waar zwaveldampen uil opstijgen,
nu niet alleen het stinkende zwavel water
stofgas. maar ook het zeer scherpe traan-
verwekkende zwaveldioxyd. Beide zijn zeer
gevaarlijk. De zwavelwaterstof doodt lang
zaam, vergiftigend en heeft hier al ver
scheidene bewakers van den dienst het
leven gekost, omdat de pondok (hut) lo dicht
bij een paar nauwelijks zichtbare zwavel
bronnen stond. Zwaveldioxyd daarentegen
of wel zwaveligzuur, ruikt zeer scherp, be
neemt u den adem en is sterk traanverwek-
kend en daarin schuilt weer een groot ge
vaar. n.l dat door het opwellende traan-
vochf het gezicht zoo slecht wordt, dat men
hel veilige pad of den vasten bodem niet
meer terusr kan vinden. Want als wij de be
langrijke eruptiepunten naderen klinkt de
bodem hol onder onze spijkerschoenen. Je
iaat onwillekeurig wat verder van elkaar
afslaan net als bij ons op het ijs
Hier blaast en sist en rookt het overal
om ons heen. al ligt de groote heksenketel
nog even twintig meter verder. Daar kun
nen wij niet al le dicht bijkomen en dan
nog voorzichtig naderen boven den wind.
Daar gapen openingen van een meter mid
dellijn, glanzend zwart met oranje-randen
in den zwavelgelen heuvel. In die gaten is
de temperatuur ongeveer 300 graden Cel
sius, nadert dus tot donkerroodgloeiend.
Daar is de zwavel gesmolten, kookt ze
eigenlijk, bij wat lagere temperatuur zet ze
zich oranje-geel af, bij ongeveer 100 graden
zwavelgeel. Al die zwarte openingen bla
zen gasstralen uit, die pas zichtbaar wor
den als ze voldoende zijn afgekoeld om
stocm te vormen pf zwavelkristallen af te
zetten. Tien meter verder telkens een dof
gedreun, daar is weer een modderkrater en
juist als ik instel om den ziedenden poel te
fotografeeren, barst een gasbel van zeker
anderhalven meter middellijn en slingert de
modder meters hoog de lucht in tot vlak
voor mijn voelen. Wij staan even rustig le
kijken, als ineens de leider ons wegroept.
De wind draait even en drijft de groote,
grijze zwaveldampwolken meer en meer
naar ons toe. Daar koint een golf. Adem
inhouden en oogen dicht luidt het bevel
en in 10 seconden is het gevaar voorbij.
Wij dalen af en zoeken een ander pad,
waarlangs eiken dag temperatuurmetingen
worden gedaan, want verhoogde tempera
tuur in de bekende galen is een der zeker
ste teekenen van een anderende uitbar
sting. Zoo ook in 1924, loen de tempera
tuur der grootste zwavelbron plotseling op
liep van 325 tot ruim 500 graden en den
tweedon dag meting reeds onmogelijk was.
Op het dagelijksch begane paadje zakfc
Neumann, tic leider, plotseling met één
been weg. gelukkig kan hij meteen achter
uit springen. Zwaveldamp stijgt op, zijn
schoen en beenwindsel rookt en wordt met
een losgeknipt, echter niet zoo snel, of de
hoete zwavelmodder heeft al een paar lcc-
üjke brandwonden veroorzaakt. Dan maar
liever tenig. af en toe even wachtend tot
'n gaswolk voorbij is en dan gauw verder.
OppassenMidden op den weg over den
kraterbodem, die twee kampongs op Noord
en Zuidhelling verbindt, gaapt een verseh
gat van een meter middellijn, waarin weer
grijze modder borrelt en kookt en de kan
ten van het gat aanvreet. Een raar terrein
hoor. En hier loopen dagelijks een paar
opzichters rond van den vulkanologischen
dienst-, inlanders, die de noodige metingen
doen en telefonisch melden naar omlaag,
wat er gebeurt. En zoo wordt er gewaakt
op alle werkende vulkanen van Java oin
zoo mogelijk te waarschuwen, wanneer ra;n
pen voor dc deur schijnen te staan. En bi;
de minste afwijking komt de Europeescho
ingenieur, wijkt af van de gewone paden
daalt af in ravijnen en spelonken van den
kraterbodem, klautert en kruipt over rots
wanden en langs afgronden, beluistert en
belast, meet en onderzoekt den berg om te
oordeelen en zuo noodig te waarschuwen.
Dat zijn moedige kerels. Altijd klaar om
hun leven te wagen, dat eigenlijk steeds in
gevaar is, wanneer ze op tournée zijn.
Sterk, gezond, van ongewoon uithoudings
vermogen. Menschen van kracht, macht
over hun lichaam, wilskracht en... aardig
prettig volk, steeds bereid om te helpen, te
antwoorder op allerlei vragen, aJs 2oovele
anderen, die den strijd met de natuur heb
ben leeren kennen.
Langzaam wordt de afdaling weer on
dernomen, want een gure wind waait daac
op ruim tweeduizend meter hoogte, die tel
kens natte witte wolkenproppen op ons,
wandelaars, afjaagt. Na de hitte van de
bestijging doet dat dubbel onaangenaam
aan eu ieder ademt op als het oerwoud zic.i
weer voor ons opent. Maai daar is de hitte
weer blijven hangen en zoo deugt het ner
gens, behalve achter een flesch sodawater
of limonade in het groote chique hotel van
Tsjisoeroepoeg. Dan gaat het weer verder
omlaag per auto, door de tallooze sawah's,
die trapsgewijs dalen naast den zachfc-
glooienden weg. De oogst is er af, hier en
daar staan helder geelgroene, dichtbegroei
de vakjes, daar is rijst gezaaid, daarvan
daan wordt straks de bibit, de jonge
plantjes, uitgeplant in het handbreeddiepe
water. Nu is het meest open water, dat'
altijd wat te wcei spiegele/) vindt, coeospal
men of pisang, de mooie kegel van den Tji-
kora of de groene rug van den Papandajan'
met de gapende wond in de zijde, waar de
explosie indertijd plaats vond en die nog
steeds nagist. Even lager zijn ze aaD het
uitplanten. Lange rijen, meest vrouwen in
kleurig gewaad, de sarong hoog opgetrok
ken, het baadje loshangend bij het warme
werk. En dat plast en ploetert rond in de
modderbrci tot overal regelmatig verspreid
de onnoozele sprietjes boven het water uit
steken, die met erg veel zorg en nattig
heid zullen opgroeien tot de lange, gele
overhangende aren.
Dan komen de inlanders aan met kegeb
vormigen, C'flinecschen hoed. Ze dragen
glanzend zwarte manden van fijn vlecht
werk. Daar zit ook bibit in, ook iets waar
uit iets groeien kan ,maar in dit geval a
het goudvisschenbroed. Want wie rijst van
de sawah afhaalt en niet dadelijk weer
plant, kweekt er ee*rst een stelletje goud
karpers in groot, om ze op te eten natuur
lijk. maar deze teeltvis9cherij schijnt ook
weer bijzonder goed te werken. Bemesting
misschien? Verdelgen van slakjes en inseo-
ten enz. Wij weten het niet, maar de in
lander. doet het en het gaat beter
met als zonder ook al weten wij Dieti
waarom. Van rijstbouw kunnen wij den in
lander niet veel leeren, behalve misschierï
zorgen voor prima zaad en grootere irriea-
tiewerken. Maar wat methode aaneaat! Erf
wilt u wel gelooven, dat haast alle rijst
halmen nog met de hand worden geplukt I
VAN DER SLEEN.
ONZE TELEFOONNUMMERS
2500 (op 2 lijnen)
REDACTIE 1507
3—2
