70ïle Jaargang
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1929
No. 21325
STADSNIEUWS.
SPORT.
Het voornaamste nieuws
van heden.
VISSCHERIJ BERICHTEN.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cis. per regel roor adverlentiSn uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
adverlentiSn 35 Cis. per regel. Kleine AdvertentiSn uilsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:;
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 portokosten.
310.18
„0.18
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
HET 2S-TARIG TUBILEUM VAN
HENDRIK VAN NTORD.
dan de roeiers zelf. De werkzaamheden van
Hendrik zijn er vele. Hij heeft de zorg over
het boothuis en het meubilair, over het
materiaal, de booten inbegrepen en.
over de jonge roeieTs. Hij wascht en plast,
timmert, schildert en vernist en is er altijd
op uit voor Njord uit te sparen, ook al ziet
hij van sommige roeiers het tegendeel ge
beuren.
Met het bestuur, oud-leden en leden gaat
hij vertrouwelijk om, al weet hij ook een
behoorlijken afstand te bewaren. Zoo heeft
hij nu een kwart eeuw gewerkt en in het
lie'f en leed gedeeld. Zijne werkzaamheden
hebben zich met de vermeerdering van het
aantal booten gestadig uitgebreid. Zij zijn
hem echter nooit te veel. Zij worden trou
wens ook gewaardeerd en zijn salaris is in
den loop der jaren aanmerkelijk grooter ge
worden. zoodat hem een behoorlijk bestaan
ook voor den ouden dag is verzekerd.
In het Gedenkboek uitgegeven ter eere
van het 50-jarig bestaan der vereeniging
(1871*1921) wordt van hem gezegd dat hij
ordelievend en stipt zijn intree deed, zijn
goede kwaliteiten ontwikkelde en een
ijverig en goede loodsknecht is van wien
wordt gehoopt dat hij nog langen tijd de
vereeniging tot steun zal blijven.
In elk jaarverslag van Njord vinden we
verder over den trouwen en gedienstigen
Hendrik, variaties op hetzelfde thema.
In dat van 19261927 wordt er ook aan
zijn goede diensten herinnerd op den tocht
naar en het verblijf te Henlev, waar Njord
den Holandschen naam op het gebied der
roeisport loffelijk ophield.
Bij elk lustrum is de trouwe Hendrik ge
huldigd maar het vijfde lustrum zal uiter
aard de kroon spannen. Daarvan vertellen
we nog wel meer.
De heer H. W. de la Bije.
Op 15 Juni van dit jaar herdacht onze
stadgenoot, de heer H. W„ de la Bije, meer
bekend onder den naam van Hendrik van
Njord, het feit, dat hij op dien dag 25 jaar
bij de Le'idsc'he Studenten Roeivereeniging
„Njord" als loodsknecht werkzaam was.
Van verschillende zijden werd de populaire
loodsknecht met dit feit gelukgewenscht, van
openbare huldiging kon echter toen niets
komen, omdat Njord juist dien dag aan de
Amsterdamsc.be roeiwedstrijden deelnam,
waarbij ook de jubilaris niet gemist kon
worden. Hij had dien dag vele gc-'lukwen-
schen te Amsterdam in ontvangst te nemen,
en niet alleen van Leidsche Studentenroeier9
Ook daarbuiten is Hendrik van Njord be
kend.. Hem werd daar dan ook een krans
aangeboden. De eigenlijke huldiging werd
bepaald op morgenmiddag drie uur in het
clubgebouw Mor9c.hweg 2.
Hendrik de la Bije werd in Mei 1879 te
Leiden geboren, waar zijn vader een ambte
lijke betrekking aan het Stadhuis vervulde.
Hij had het ongeluk zijn ouders jong tel
verliezen en werd met zijn broers opgcr.o-
men in het Protestanlsche Weeshuis, aan
de Hooglandsche Kerkgracht. Over de jaren
daar doorgebracht spreekt hij met bijzondere
waardeering. De opvoeding was streng, maar
rechtvaardig. Hij wende er aan orde en
tucht en leerde het timmervak, wat hem
later zeer te stade kwam. Nadat hij het
Weeshuis had verlaten nam hij in het
Ned, Leger als vrijwilliger dienst. Acht jaar
diende bij het Vaderland als korporaal. Ook
over dien dienst spreekt hij, die trouwens
van alles de lichtzijde het best opmerkt, met
lof, om dadelijk na bet verlaten van den
dienst een goede burgerbetrekking te krijgen,
viel hem niet mee Kapt. F. .1. W. G Leers
die zijn goede kwaliteiten in militairen j
dienst had leeren kennen nam hem echter
gaarne uit een groot aantal sollicitanten als
zijn oppasser en het toeval wilde dat in het
zelfde huis waar kapt. Leers kamers had,
ook twee destijds vooraanstaande leden van
bet Leidsoh Studentencorps woonden: de
heeren Boreel en Jonkheezei. En hoewel
Hendrik niet bij hen in dienst was, <ked
bij er toch wefeens handlangersdiensten en
kwam daardoor ook bij dezp hoeren in een
goed blaadje. Ook zij hielden van den ron
den jovialen kerel. Toen nu in 190 f- de be
trekking vaD loodsknecht bij de Studenten
Roeivereen. „Njord" vacant kwam en Kapt
Leers hem aanried daarvoor te solliciteeren
kon hij ook rekenen op den steun van de
beide genoemde studenten. Zijn beschermers
konden trouwens met volle vrijmoedigheid
voor dezp betrekking den even trouwen en
eerlijken als resoluter en handigen man
aanbevelen, waartoe hij dan ook op 15 Juni
1901 op proef werd aangesteld. En na een
welgeslaagde proef is hij zonder nader
accoord als vast benoemd beschouwd en tot
op «den huidigen dag onder de verschillende
elkaar opvolgende besturen met weder-
zijdsch genoegen werkzaam. Het is een ge
noegen Hendrik op levendige wijze en met
groote opgewektheid te hooren vertellen van
de prestaties van de Njordmnnnen van vroe-
Seren en lateren tijd, dien hij altijd verge
zelde op wedstrijden in binnen- en buiten
land. De glorie der overwinningen straalt ook
op hem af, die de roeiers op zijn wijze met
^d en daad bijstond; de teleurstel ling over
geleden verliezen treft ook hem niet minder
GEM. DIENST VOOR SOCIALE
ZAKEN.
Jaarverslag over 1928.
Aan het ter drukkerij van de firma Ydo
verschenen jaarverslag over 1923 van den
Gemeentelijken Dienst voor Sociale Zaken
is het volgende ontleend:
Achtereenvolgens wordt melding gemaakt
van de samenstelling der diverse sub-com
missies, zoomede van de werkzaamheden
dier commissies.
Met betrekking tot de steunverleening
werd art. 10 der verordening o.m. aldus
gewijzigd, dat voor den in art. 9 bedoel
den steun in aanmerking komen de onvrij
willig geheel of gedeeltelijk werklooze
valide personen, die a. lid zijn van eem
werkloozenkas en niet meer rechthebbend
zijn op een uitkeering uit die kas;
b. ten minste zes maanden lid zijn van
een vakvereeniging, waaraan om speciale
redenen geen werkloozenkas is verbonden
c. op andere wijze, zulks ter beöordeeling
van Burgemeester en Wethouders, tegen
de geldelijke gevolgen van hun werkloos
heid voorzieningen hebben getroffen, het
geen in d* zitting van den gemeenteraad
van 21 Mei 1928 geschiedde.
De voornaamste wijzigingen in den steun
aangebracht zijn de volgende:
lo. Verhooging van het. steunbedrag
voor gehuwden en kostwinners met 50 cts.
per week: voor overige gezinsleden bene
den de 14 jaar met 25 cent per week;
2o. het buiten beschouwing laten bij het
berekenen van steun van de eerste f. 5 van
de inkomsten van vrouw en/of kinderen
3o. het vergoeden van de meerdere huur
dan f- 4 tot een maximum van f. 2 per
week
4o. het vevstrekken van een rentezegel
ad 25 cent aan gestennden, die ingevolge
de Invaliditeitswet verzekerd zijn en een
volle week werkloos zijn;
5o. de uitkeeringsduur voor losse trans
portarbeiders te verlengen met 6 dagen:
Go afvoering van hen. die in een tijd
vak van een jaar uitkeering hebben geno
ten, zonder ten minste 2 maanden te heb
ben gewerkt;
7o. het niet verleenen van steun aan
diegenen, die minder dan 2 jaar vóór de
steunaanvrage in de gemeente wonen, be
houdens gevallen, waarin de vestiging in
de gemeente te goeder trouw is geschied.
Er werd wederom een cursus gegeven in
autogenisch lassohen en snijden# waaraan
door 15 personen werd deelgenomen. Het
Riik betaalde een subsidie, van 50 pCt. in
de kosten zijnde f. 276,75.
Gepoogd wordt, te komen tot stichting
van een oravormingscursus van rieter tot
stucadoor, waarvooT bereids een subsidie
van 50 pCt ad f. 3500 is aangevraagd.
Ten aanzien van de werkverschaffing
wordt nperemerkt. dat rloor het Fonds tot
Aanleg. Onderhoud en Beheer van Wan
delparken aan arbeidsloon werd uitbetaal!
f. S337.59 hiervan kwam ten laste van de
gemeente 25 pCt. of f. 2096,90, terwij] een
gelijke som van het Departement van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw werd
terugontvangen.
Het laat zioh aanzien, dat een 50-tal
arbeiders, waarvan de meesten ongeschoold
zijn en langdurigen tijd met werkloosheid
te kampen hebben gehad, nog minstens
een vol jaar aan het werk zal kunnen
blijven.
Met betrekking tot de loonen bij deze
werkverschaffing zij nog opgemerkt, dat
de uurloonen bij een werkverschaffing
moeten blijven beneden die, welke in het
vrije bedrijf worden verdiend, daar de te
werk gestelden een prikkel moeten be
houden om werk te zoeken bij particulie
ren. Maar al te veel wordt uit het oog
verloren het" groote sociale belang, dat er
voor de gemeente en voor den Socialen
Dienst in het bijzonder in gelegen is, on
geschoolde personen, die bijna permanent
werkloos zijn, bij een werkverschaffing te
kunnen plaatsen.
Alle typografen, die den cursus tot om
vorming van hand- tot machinezetter heb
ben gevolgd, hebben werk gevonden, ter
wijl de bezoekers van den metselcursus
thans als metselaar in het vrije bedrijf
werkzaam zijn.
Over het algemeen gaf de toesband dei-
arbeidsmarkt in 1928 een gunstiger beeld
te zien dan vorige jaren, al bleven de
cijfers der ingeschreven werkzoekenden
voor verschillende groepen nog veel te
hoog. Was het aanbod van arbeidskrach
ten in de maanden Januari, Februari,
Maart, October, November en December
1928 niet. veel minder dan in dezelfde
maanden van de jaren* 1925, 1926 en 1927,
in de zomermaanden daarentegen was het
aanbod beduidend minder dan dat van de
3 voorgaande jaren
Het hoogste aantal ingeschrevenen be
droeg 1162 (Januari) en het laagste aantal
346 (Juli).
De beuiiddelingscijfers voor de mannen
en voor de vrouwen gingen ook in 1923
weder aanmerkelijk vooruit. De aanbie
dingen van mannelijke werkkrachten be
droegen 14411 tegen 1-1682 in 1927die van
vrouwelijke werkkrachten stegen van 1244
in 1927 tot 1855 in 1923. In deze cijfers
zijn resp. 193 en 20S werkkrachten be
neden den leeftijd van 19 jaar begrepen.
Het aantal aanvragen om mannelijke
werkkrachten steeg van 2328 in 1927 tot
3026 in 1923, terwijl het aantal aanvragen
o-m vrouwelijke werkkrachten van 1389 in
1927 terugliep tot 1337 in 192S. Het aantal
plaatsingen van mannelijke werkkrachten
vermeerderde van 1875 in 1927 tot 2370
in 1928 en dat van vrouwelijke werkkrach
ten van 437 tot 602 in 1928. alzoo een
totaal plaatsingscijfer van 2972.
Aan het einde van 1928 was in 22 ge
meenten een correspondentschap der ar
beidsbemiddeling geplaatst.
Bij de correspondentschappen werden
door Leiden 37 personen geplaatst, van
wie 35 te Noordwijk. l te Alphen a. d.
"Rijn en 1 te Zoeterwoude; in andere dis
tricten 20 personen, n.l. 1 te Amersfoort.
1 te Apeldoorn, te Eindhoven, 1 te
's-Gravenhage, 2 te Haarlem, 2 te Bot
terdam, 1 te Tilburg, 1 te Venraay en 2
te Zaandam. Door andere districten wer
den in het district Leiden te werk gesteld
23 personen, te weten uit Arnhem 1, Apel
doorn 1. 's-Gravenhage 14, Haarlem 1,
Hoorn 2, Roezen da al l. Utrecht 1. Zaan
dam 1 en Zwolle 1.
In 1928 werden door bemiddeling van de
arbeidsbeurs te Brussel 4 personen in Bel
gië geplaatst, n.l. 1 grondwerker, 1 met
selaar, 1 timmerman en 1 los werkman als
mijnwerker. Drie van deze personen kwa
men reeds na betrekkelijk korten tijd we
der terug, de vierde schijnt er thans nog
te verblijven.
Aan het einde van het jaar 1923 waren
61 gesubsidieerde kassen met een totaal
aantal leden van 5079 te Leiden gevestigd.
Aan het eindo van het jaar 1927 bedroeg
het aantal kassen 61 met totaal 5028 leden.
Het aantal werkloozenkassen bleef dus
gelijk. Daarentegen vermeerderde het aan
tal leden met 51.
De 'eden dezer werkloozenkassen be
taalden over 1928 f. 64131.96 aan contribu
tie, waarop door het Rijk en de Ge
meente een subsidie van 100 pCt. werd
verstrekt. Het. aandeel der gemeente Lei
den in de subsidie zou derhalve 50 pCt.
van f. 64131.96 of f. 32065,98 moeten be
dragen.
Vermoedelijk zal het aandeel voor de
gemeente Leiden pl.m. f. 30.900 bedragen,
daar over de eerste 3 kwartalen van 1929
l 23.122,27 bijgedragen moeten wovden.
Over 192" bedroeg het aandeel voor reke
ning van de gemeente Leiden f. 30370,38.
In totaal bedroegen in 1928 de ontvang
sten der werkloozenkassen f. 128.263,92
(contributiën en subsidiën te zamen), ter
wijl aan ui tkeerin gen f. 100.037,67 werd
-uigegeven. Over 1927 waren deze bedra
gen respectievelijk f. 119.036,92 en
f 139.352.02
Aan steun werd eer bedrag v. f. 92.269,19
verstrekt, waaronder een extra Kerstuit-
keering van f. 612 is begTepen. Aan reis
gelden, kleeding en schoeisel werd f 1657,68
uitgegeven
Over 1927 bedroegen de uitgaven voor
steun f. 159.918,10 en voor reisgelden enz.
f. 1894,68.
Aan werklooze hoofden van gezinnen en
kostwinners, die naar het oordeel van den
Dienst daarvoor in aanmerking kwameu,
werden in het winterseizoen 19281929
bons verstrekt voor de aanschaffing van
gas- of parelcokes bij de Stedelijke Fabrie
ken van Gas en Electriciteit- Over de tijd
vakken 27 October tot 17 November 1929
en 25 Februari t/rn. 17 Maart 1928 werden
bone uitgegeven, recht gevende op H.L.
gascokes per week of met bijbetaling van
f. 0.25 op 1 H.L. parelcokes en over de
tijdvakken 1 Januari tot 25 Februari en
17 November tot 31 December 1928 bons
voor 1 H.L. gascokes of l.\ H.L. parelcokes.
In totaal werden- 5766 bons uitgegeven,
n.l. 1433 voor H.L. en 3333 voor 1 H.L,
gascokes. De uitgaven voor de verstrek
king der brandstoffen bedroegen in 1929
f. 4733,06 tegen f. 6914,45 in 1927.
Bovendien werd aan werklooze hoofden
van gezinnen en kostwinners, die een huu-
van. meer dan f. 4 verwonen, de meerdere
huur vergoed tot een maximum van f. 2.
Deze vergoeding vorderde over 1928 een
uitgave vau f. 382,90.
,Het aantal op 31 December 1928 geldige
arbeidskaarten, afgegeven door of na
mens den Burgemeester van Leiden, be
droeg
Jeugdige mannelijke arbeiders. 14 jaar
366, 15 jaar 430, 16 jaar 421, 17 jaar 482,
totaal 1699.
Ongehuwde jeugdige vrouwelijke arbei
ders: 11 jaar 221, 15 jaar 325, 16 jaar 377,
17 jaar 363, totaal 1286.
Gehuwde vrouwelijke arbeiders: 402.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen; A. Zuydeduin, Maredijk 7-1,
Leiden. Kruidenierswinkel. Uittredende eige
naar A. Zuyderduin, Leiden, dd. 31 Aug.
1929. Wijziging handelsnaam: H. Liman.
Chcmigrafische Kunstinrichting „Illustra"
Gerrit Doustraat 14, Leiden. Clichéfabrika-
tie, Persfotografie, Ontwerpen, Teekeningen,
enz. Vestiging Filiaal te Aken. Charlotte-
straat 7 onder den naam ..Illustra-Kliscbees"
(Verkaufsstelle.)
Op de groote dahliakeuring te Haarlem
verwierf de ingezonden nieuwigheid W. D.
Carluright van T G. Ballego en Zn alhier
een getuigschrift le klasse. Voorts kree#
deze firma nog een eereprijs, bestaande uit
een medaille van Z. K. H. den Prin9 der
Nederlanden.
De firma N v. d. Akker uit Zoeter
woude. die belast was met het opruimen
van de puinhoopen van het verbrande
stadhuis, is gistermiddag met die werkzaam
heden gereed gekomen.
Op Maandag 23 Sept. zullen de Hon-
gaarsche pleegkinderen die in ons land ver
toeven, weer naar Hongarije terugkeeren.
De kinderen uit Leiden vetrekken per ge
wone staatsspoor trein om 13.34 via Woer
den naar Utrecht alwaar een speciale kin-
aertrein hen weer naar Hongarije zal terug-
bnngen.
De slagerij van den heer J. C. Oud,
aan de Oude Heerengracht 17, prijkt in
blcementooi. En dft is begrijpelijk, want de
verplaatsing van deze zaak van perceel 15
naar het tegenwoordige pand is een groote
verbetering. De rijwielwinkel, welke hier
voorheen was ondergebracht is geheel tegen
den grond geweest en onder architectuur
van de heeren Verhulst en van der Laken
bouwde de heer Hoogendoorn uit Leiderdorp
er een moderne slagerij,'welke in alle op
zichten aan hooge hygiënische eischen vol
doet Helderwitte tegelwanden, keurige wit
marmeren toonbank en ellagebladen. een
electrische koelcel, kortom alles, wat men
in een modern geoutilleerd slagers-bedrijf
mag verwachten.
Wij wenschen den heer Oud in deze mooie
omgeving veel succes toe.
Bij de politie zijn twee rijwielen te
bevragen, welke onbeheerd op den open
baren weg zijn aari^élroffen.
VOETBAL.
ZATERDAGMDIDAG-
COMPETITIE L.V.B.
Het programma voor morgen luidt:
Fides Pacta I Fides Pacta II; A R. C. I
A. R C. II; OegslgeestS.L.F. n. alle te
ballvier.
BINNENLAND.
De nieuwe rijkstelefoontarieven treden op
1 Januari in werking; wij publiceeren na
dere bijzonderheden. (4e Blad.)
De minister van binnenlandsche Zaken
en landbonw laat de maatregelen inzake
fraude bij den ei^eninvoer over aan het
particulier initiatief. (Binnenland, 3e Blaïh)
Op de rijksbegrooting voor Waterstaat
zijn gelden uitgetrokken voor verbetering
van de Gouwe te Boskoop en Wuddinxveen
(Binnenland, 3e Blad.)
Da uitvoer van Duitsche landbouw»
producten; ministerieel antwoord aan den
lieer Braat. (Land- en Tuinbouw 4e Blad.)
Bij een autobusongeluk bij Zwolle zijn
tal van personen gewond. (Gemengd, 2e BI.)
De feesten ter gelegenheid van het 75»
jarig bestaan van het Marine-Instituut
(Laatste Berichten, 1ste Blad.)
BUITENLAND.
Debat te Genève over de ontwapening,
(Buitenl. en Telegr. 1ste Blad.)
Teekening der facultatieve clausule.
(Buitenland, lsle Blad.)
Irak naar de zelfstandigheid. (Buitenland
lste Blad.)
Mc Donald en Snowden sereburgec van
Londen. (Buitenland, lste B'.ad.)
De actie der Heimwehre in Oostenrijk
(Buitenland, lste Blad.)
Vreeselijke brand in Amerika.
lste Blad).
(Telegr.
Prof. dr. G. Holst, uit Eindhoven, die van»
wege het Leidsch Universiteitsfonds be»
noemd werd tot buitengewoon boogleeraar
in de natuurkunde aan de Leidsche
Universiteit.
mrUIDEN, 20 Sept. 1929.
VISCHPRIJZEN.
Tarbot per K.G. 1.65f. 1.40; Griet per
kist van 50 K.G. f. 49f. 30; Tongen per
K.G. f.3f.2; Zelschol per kist van 50.
K.G. f. 39f. 25; Kleine Schol per kist van
50 K.G. f.25f.4; Schar per kist van 50
K.G. f.16f. 5.70; Tongschar per kist van
50 K.G. f.39; Roggen per 20 stuks f.25
f:18; Vleeten per stuk f.3— f.1.70; Groote
roode Poon per kist van 50 K.G. f. 17; Groole
Schelvisch per kist van 50 K.G. f.40f.36;
Middel Schelvisch per kist van 50 K.G. f32
f.31; Kleinmiddel Schelvisch per kist van
50 K.G. f.27f.25; Kleine Schelvisch per
kist van 50 K.G. f. 19f. 7; Kabeljauw per
kist van 125 K.G f. 47f. 44; Gullen per
kist van 50 K.G f 20f. 3.50; Lengen per
stuk f 2 10—f. 0.70; Heilbot per K G. f. 1 90
f. 1.70; Wijting per kist van 50 K G. f U
f.2 60, Koolvisch per stuk f 0 80— f. 0.75;
Makreel per kist van 50 K G. f. 7 50f 12.
Aangekomen 5 sloomstrawlers:
IJM. 95 met f.3722. IJM. 77 met f.4006;
IJM. 833 met f.2265; IJM 134 met f. 1281;
IJM 42 met f. 2288 en de logger KW. 16
met 447 kantjes pekelharing voor Katwijk