WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1929
No. 21323
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
11
Het voornaamste nieuws
van heden.
70ste Jaarcanor
ïat-
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT;]
Voor Leiden per 3 maanden f 2 35, per week rrrrS-.0.1#
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0 13
Franco per post 2.35 portokosten.
|oit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
hengen ter openbare kennis, dat H. Borger-
lling. te Leiden, een verzoek heeft inge-
iend ter bekoming van verlof voor den
erkoop van alcoholvrijen drank, voor ge-
ruik ter plaatse van verkoop in het perceel
furfmarkt 2, alhier. 2763
AUG. L. REIMERINGER,
Weth. Loco-Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 18 September 1929.
Burgemeester en Wethouders van Lelden
rengen ter openbare kennis, dat zij uit
buitend ten aanzien van den bazaar van
Vereeniging het Wijkgebouw Levendaal,
17, 18 en 19 dezer, ontheffing hebben
redeend van het sluitingsuur van winkels.
AUG. L. REIMERINGER,
Weth. Loco-Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 18 September 1929. 2762
HOOGLEERAARSBENOEMING.
Prol. dr. G. Holst,
I De Universiteitsraad van het Leidsch
[niversiteits-Fonds daartoe gemachtigd bij
(oninklijk Besluit van 5 September,
atsblad No. 432, benoemde tot bijzonder
gleeraar in de natuurkunde aan de Rijks
universiteit alhier dr. G. Holst te Eindho-
pn. werkzaam aan de Philipslaboratoria al-
lar.
Curatoren van den leerstoel zijn: jhr. mr.
A. Roëll te Haarlem; dr. J van der Hoe-
in te Eefde; prof. dr. J. Clav benoemd
leeraar te Amsterdam.
Dr. Gilles Holst is te Haarlem geboren,
ij is eenigen tijd werkzaam geweest aan
t natuurkundig laboratorium alhier, waar
ij onder leiding en in opdracht van wijlen
if Kamerlingh Onnes belangrijke onder
gingen heeft verricht.
Naar aanleiding van deze onderzoekingen
fromoveerde hij in 1914 te Züricn tol doctor
de natuurkunde op proefschrift getiteld:
3 propriétés de l'ammoniaque et du
ilorure de méthyle"
Van zijn hand verscheen verder in de
ïitgave voor de Volksuniversiteits-biblio-
ieek een bijdrage over ..Electrische licht
zinnen en hare eigenschappen".
•E EEN-KWARTIERT JESBOND
In Februari 1927 werd in deze gemeente
gericht een z.g. één-kwartiertjes Bond.
ten doel had het vervaardigen van
Jndwerken door jong en oud, man en
:ouw en om daaraan minstens één kwar-
t per dag te besteden. De gezamenlijke
inwerken zouden elk jaar in November
'Ten verkocht en de opbrengst verdeeld
Ter inrichtingen voor verwaarloosde of
^verwaarloosde kinderen hier ter stede,
ïarbij niet zou wordoh gelet op godsdien-
?e of politieke richt;ng. Het door den
3d voorgestane denkbeeld vond reeds hel
jaar weerklank bij vele ingezetenen,
kwam in 1927 heel wat bijeen en er
«ren er. die. hoewel zij nie! in de gcleger.-
d waren er dagelijks een kwartiertje aan
zeven het bestuur, bestaande uit de da-
*8 mevr. Van Sillevoldt mevr. Den O'^en
mevr Nieuwenhuizen-Segair een bij-
zonden. De zaak marcheerde zóó
T, dat in 1928 de opbrengst reeds het
■sbele bedroeg van 1927. zoodat na den
^oop in November aan de navolgende
-'ichtingen aardige bedragen konden wor-
1 geschonken- Kinderhuis ..Voordorp"
64 Hen-, Diaconie). Vereen. ..Tot Steun"
'r'iz HervormdT Margaretha Cortona-
[0» 'R Kath. Kerk\ ...Teruël". Mid-
-^gracht. Kinderbewaarplaals Lange-
J? en Marsellastichting Oude Vest.
Natuurlijk gaat het bestuur met zijn goed
door en blijven velen den Bond ge-
door er dagelijks, e^n anders mis-
*Q verloren kwartiertje aan te geven,
w voor te waken dat men niet aan het
;°ffen gaat en om anderen op te wek-
alsnog iet? voor den Bond te doen ves-
wij pp hier nog eens de aandacht op.
°>tóragen in goederen of geld worden
e voor 15 Nov. verwacht bij de pen-
neesteresse mevrouw C. Nieuwenhui-
Segaar, Morschweg 62.
>8<
19
PLAATSVERVANGEND
HOOGLEERAAR.
Mr. J. M. van Bemmelen.
Gedurende het ziekteverlof van den hoog
leeraar mr. A. J. Blok zal het onderwijs in.
het strafrecht en de strafvordering aan de
Universiteit alhier worden gegeven door mr.
J. M. van Bemmelen, substituutgriffier bij
het Kantongerecht te Rotterdam.
Mz. J. M. van Bemmelen.
Mr. van Bemmelen is een zoon van den
bekenden Groningschen hoogleeraar P. van
Bemmelen en een kleinzoon van den be
roemden Leidschen natuurkundige, wijlen
prof. J. M. van Bemmelen en te 's-Giaven-
hage geboren. Hij studeerde aan de Univer
siteit te Groningen, waar hij promoveerde tot
doctor in de rechtsgeleerdheid op proefschrift
getiteld: „Van zedelijke verbetering tot
reclasseenng. Geschiedenis van het Neder-
landsch Genootschap tot zedelijke verbete
ring van gevangenen. 18231923". Hij is
secretaris van de afdeeling Rotterdam van
het Genootschap tot zedelijke verbetering
van gevangenen, en sedert eenige jaren ge
vestigd als repetitor in de economie, het
Romeinsch recht en strafrecht, als hoedanig
hij zich een uitstekenden naam heeft weten
te verwerven.
DE MILLIOENENNOTA EN DE
UNIVERSITEIT.
In de millioenennota afdeeling onderwijs
is voor de Leidsche Universiteit een bedrag
uitgetrokken, dat f. 549.896 beneden de ra
ming van het vorige jaar blijft.
Voorgesteld wordt den leerstoel in de
rechtsfilosofie te herstellen, nu de uitbrei
ding van het aantal studenten dit noodig
maakt en een hoogleeraar met ruime kennis
van het Indisch recht beschikbaar is, lie
ook die vakken kan doceeren, welke de In
dische opleiding beter tot haar recht kunnen
doen komen. Voorts wordt geld uitgetrokken
voor het bevorderen van den lector in het
Chineesch. dr. Duyvendak. tot gewoon hoog-
lecraar
Gelijk bekend heeft dr Duyvendak ook
een uitnoodiging ontvangen om een profes
soraat le aanvaarden aan de Columbia Uni
versiteit te New-York.
Voor aankoopen ten behoeve van het
Rijksmuseum van Oudheden en het Rijks
Ethuographisch Museum alhier wordt resp.
aangevraagd f. 15.768 en f. 5260.
HET METEN DER AFSTANDEN
DER ATOMEN IN VRITE
MOLECULEN.
Voordracht van prof. dr. P. Debije.
Prof. dr. P. Debije, hoogleeraar aan het
„PhysikalischeS Institut" te Leipzig heeft
gisteravond in de collegezaal van het Na
tuurkundig Laboratorium een voordracht
gehouden over: het meten der afstanden der
atomen in vrije moleculen.
De kleinste deeltjes der piaterie, de mole
culen hebben, aldus spr. ongeveer een
grootte van eenige tienmillioenste millime-
ters. Elk van deze deeltjes vertoont een
zekere verbinding, die meestal uit slechts
enkele atomen bestaat. De soort en de
wijze waarop deze weinige atomen in het
molecuul gebonden zijn, bepalen echter,
daar zij in onderscheiden variaties optre
den kunnen, de chemische eigenschappen
der materie.
De taak der chemie is het, ons door de
chemische formule een beeld van deze ver-
binding te ontwerpen. De vraag rijst nu,
of het met de tegenwoordige middelen der
natuurkunde mogelijk is deze verbinding
der atomen van het molecuul te zien en te
meten, precies zooals men met een micro
scoop details waarnemen kan, die voor het
bloote oog onzichtbaar zijn.
Met een microscoop, die met gewoon licht
werkt is die taak onuitvoerbaar. Licht is
trillingsenergie en heeft in het zichtbare
gebied een golflengte van eenige tiendui
zendste millimeters. Dit begrenst het
prestatievermogen ook van de beste mi
croscoop, zoodat zeer kleine afstanden, min
der dan een tienduizendste millimeter niet
meer zichtbaar gemaakt kunnen worden.
De microscoop voor moleculen moet onge
veer duizendmaal beter zijn. Nu hebben
Röntgenstralen een golflengte, die duizend
maal kleiner is dan die van het zichtbare
licht. Met zulke stralen is dus het noodige
onderscheidingsvermogen te bereiken.
Neemt men een gas en bestraalt het met
Röntgenstralen, dan wordt een kleiner deel
van de primaire straling verspreid. In gas
sen zijn verder de vrije moleculen bijna
j van elkaar onafhankelijk. Men kan de naar
verschillende richtingen uitgaande diver
gentiestraling photografeeren en het ver
kregen diagram geeft door zijn karakteris
tieke verdeeling van het zwartgeworden deel
de mogelijkheid over rangschikking en
de afstand der atomen in vrije moleculen
j iets te vernemen Zoo was het mogelijk
bijv. in tetrachloorkoolstof vast te stellen,
dat, zooals van 't Iloff het vele jaren gele
den voorspeld heeft, de vier chlooratomen
aan de hoekpunten van een regelmatig acht
vlak liggen en hun afstanden in eenheden
van een tienmillioenste millimeter te me
ten. Men kan zelfs in een willekeurig mole
cuul twee punten naar voren brengen .ter
wijl men daarheen chemisch twee zware
atomen substitueert en dan ook dezen af
stand meten, zooals men in een landschap
den afstand van twee kerktorens vaststelt.
FACULTATIEVE
LIJKVERBRANDING.
Onder voorzitterschap van dr. J Rent
meester had gisteravond in een der zalen
van hotel „Den Burcht" de jaarlijksche al-
gemeene vergadering plaats der afdeeling
Leiden en Omstreken van de vtreeniging
„Facultatieve Lijkverbranding in Neder
land".
Na een kort openingswoord van den
voorzitter, werden de notulen der vorige
vergadering goedgekeurd en door den secre
taris-penningmeester dr M. D. Horst het
jaarverslag uitgebracht, afsmede een over
zicht gegeven van het geldelijk beheer der
afdeeling. Jaarverslag en rekening en ver
antwoording werden onveranderd vastge
steld.
Uitvoerig werd van gedachten gewisseld
over de verschillende punten van den be
schrijvingsbrief der algemeene vergadering
van do Vereeniging, dit najaar in Schiedam
te houden. Men vereenigde zich met de voor
stellen van het hoofdbestuur.
Het bestuur zal de afdeeling op de alge
meene vergadering vertegenwoordigen.
HET VERNIEUWDE WIJK
GEBOUW aan het LEVENDAAL
De officieel e ingebruikneming.
In tegenwoordigheid van het bestuur der
Chr. Wijkvereeniging Levendaal. de predi
kanten Groot Enzerink en Meeter en an
dere genoodigden is gisteravond het geheel
vernieuwde en uitgebreide Wijkgebouw aan
het Levendaal officieel in gebruik genomen.
De bijeenkomst werd geleid door den
voorzitter ds M J. Punseüe. die liet zin
gen Psalm 100:1 en 4.voorging in gebed
en vervolgens las Ps. 98. Nadat de heer
F. Kriek Jr. zeer verdienstelijk een cello-
solo had vertolkt („Largo" van Handel)
met pianobegeleiding van mej. A. de Bruin,
hield ds. Punseüe een toespraak, waarin
hij alle vrienden begroette, die gekomen
waren om te zien hoe het oude wijkge
bouw ondanks het klimmen der jaren toch
niet oud worden wilde en hoe nog steeds
jeugdige en krachtige levenssappen door
zijn aderen bruisten
Na in het kort de wordingsgeschiedenis
te hebben geschetst, herinnerde hij aan den
tijd. toen de plannen waren gesmeed, doch
het slechts op de medewerking der leden
aankwam om ze te kunnen verwezenlijken.
Dat was. volgens spr., een wondere tijd,
een heerlijke iijd. waarin giften binnen
kwamen van f. 1000. maar ook één enkel
kwartje, doch beide met liefde geschonken.
Uit alle oorden van de wereld kwamen
treffende bewijzen van medeleven in on
zen arbeid; tot zelfs uit Sumatra en Zuid-
Amerika kwamen de postwissels binnen en
zelden heeft spr. zulke prettige dagen mee
gemaakt als toen.
Nu is de verbouwing volbracht en on
willekeurig gaan op dezen dag sprekers ge
dachten terug tot zijn grooten voorganger
en stichter van dit wijkgebouw. ds. de Wolf
Wat zou hij wel zeggen, wanneer hij dit
Dog eens kon zien. H ij zou met ons in
stemmen met het woord: God heeft won
deren onder ons gedaan.
Naast danbaarheid jegens Hem. wil spr.
ook niet nalaten zijn diepgevoelde erkente
lijkheid te betuigen, aan allen, die tot dit
schoone resultaat hebben bijgedragen, te
weten de schenkers van groote en kleine
giften of meubelstukken, den architect W.
Fontein, den aannemer Massaar en zijn
personeel, de Ver. tot bestrijding der T.B.C.,
welke een hooglezon-installatie ter beschik
king stelde en last not least den concierge
den Older met z'n vrouw, die wel het meest
onder de restauratie-ellende geleden zul
len hebben. Ter vergoeilijking bood spr.
aan den heer den Older een geldsbedrag
onder couvert aan.
Tenslotte dankte spr. nog het comité,
dat zich gevormd had met het doel een
verkooping in te richten ten bate van het
meubilair en beval deze verkooping van
harte bij de aanwezigen a§m.
Wat zullen wij nu doen met het koste
lijke goed, dat God ons gegeven heeft?
zoo vraagt spr. Het antwoord daarop geeft
Psalm 98: „Zingt den Heer een nieuw
lied", d.w.z. wij moeten onzen arbeid in
deze wijk voortzetten met nieuwe liefde
en meerdere toewijding tot den Dienst des
Heeren, hoogelijk waardeerende wat Hij
ons in dit gebouw schonk.
Een nieuw lied, d.w.z. ieder der jonge
ren brenge nieuwe catechesanten mede;
elke ouder in deze wijk stelle zijn kinderen
onder het licht van het Evangelie.
Spr. hoopt dat de echo van dit nieuwe
lied nieuwen zegen zal zijn en besluit met
de bede dat Gods oogen mogen open zijn
dag en nacht over dit Huis.
Nadat de heer Kriek onder die^e stilte
de mooie Kirchenaria van Stradella had
gespeeld, betrad als eerste spreker ds. A.
P. Meeter den katheder, die het bestuur
gelukwenschte met dit mooie wijkgebouw
en zijn voorzitter. Alle Leidenaars, aldus
spr., welen, dat ds. Punseüe een enthousiast
man is. niet alleen in woorden, maar ook
in daden.
Toen spr. voor het eerst dit gebouw
i bezocht, dacht hij aan het tekstwoord
„oud en verouderd en der verdwijning na
bij". Er is veel veranderd, dank zij het
onvermoeid ijveren van ds. Punselie. doch
het meeste respect heeft spr. gekregen voor
het heerlijk enthousiasme, waarin hij ge
durende tal van jaren aan zoovele jonge
menschen in deze kille koude sfeer het
schoone Evangelie van Jezus Christus heeft
kunnen brengen.
Spr. besloot met den wensch. dat ook alle
toekomstige arbeid in dit gebouw rijkelijk
gezegend zou mogen worden.
Ds. Groot Enzerink. die hierna het
woord voerde, wees erop, dat er hier ter
stede over het algemeen zooveel voor het
geestelijk leven gedaan wordt
Gesterkt door het bezielend voorbeeld
van een zooveel ouderen collega als ds.
Punselie, zeide spr., dal ook hij dezer da
gen met grootsche plannen rondliep, n.l.
de stichting van een Kooi-kerk.
Ook deze spreker eindigde met het uit
spreken van zijn beste yvenschen voor den
voortdurenden groei en bloei der wijkver
eeniging
Namens alle onderafdeeüngen der ver
eeniging, sprak de evangelist, de heer
Hakkert woorden van gelukvvensch tot het
bestuur en den voorzitter, die. naar spr.
meende, zich door deze verbouwing voor
goed aan het Wijkgebouw gebonden heeft.
(Applaus).
Onder aanbieding van een fraaie bloemen
mand gaf spr. de verzekering, dat zijn ge
negenheid en waardeering minder ver
gankelijk waren dan de bloemen.
Hierna voerden nog het woord de heer
Joh Kok, namens de oud-ledenvereeniging
en de heer Boehmer najnens de wijkver
eeniging „Slaalwijk" en de heer de Koning
namens de C. J. M. V. Laatstgenoemde
bood met een vlot speechje ds Punselie
een bedrag van f 300 aan om de onkosten
te dekken voor de verlichting en wand
versiering.
Nadat ds. Punselie alle sprekers afzon
derlijk bedankt had en de verkooping nog
maals warm had aanbevolen, werd ge
zamenlijk gezongen Gez 3 vers 1. waarna
het gebouw werd bezichtigd.
De verkooping. waar voor elk wat wils
te koop-is. i? heden van 35 en van 711
uur geopend.
VEREEN. OUD-LEERLINGEN
GENOOTSCHAP „MATHESIS
SCIENTIARUM GENITRIX"'.
Een geanimeerde jaarvergadering.
Gisteravond vond in de bovenzaal van
„De Harmonie" de 18de algemeene leden
vergadering plaats van de Vereen, van Oud-
Leerlingen van bovengenoemd Genoot
schap, die dooT den voorzitter, den heer O.
S. Knottnenis, geopend werd met een woord
van welkom. Vervolgens gaf spr. het
woord aan den heer H. H Verhulst secre
taris der Vereeniging, tot voorlezing der no
tulen. die onveranderd werden goedge
keurd.
De voorzitter deed vervolgens mededee-
ling, dat hij, evenals de secretaris, met zeer
veel genoegen hun benoeming tot lid van
BINNENLAND.
Cr. Cr. Holst uit Eindhoven is vanwege
het Leidrch Universiteitefonds benoemd tot
buitengewoon hoogleeraar in de natnai»
kunde aan de Leidsche Universiteit.
(Stadsnieuws lsle Blad.)
Ce miilioenen-nota ingediend. (4e Blad).
Ce Pers over de Troonrede. (3e Blad).
Ce moord te GiessenNieuwkerk; requi
sitoir en pleidooien; de advocaat-generaal
vraagt vrijspraak. (3e Blad).
Geen nienwe gezichtspunten in de Rotter-
damsche moordzaak? (Gemengd. 2e Blad),
BUITENLAND.
Voortzetting van de werkzaamheden te
Geneve. (Buiten!, en Tel. le Blad).
De ontwapening ter zee. (Buitenl. en Tel.
le Blad).
Arrestaties van Chineezen in Rusland.
(Buitenl. le Blad).
verdienste van het genootschap M. S. G.
hebben aanvaard.
Vervolgens ging de secretaris over tot
voorlezing van het jaarverslag 1928-1929.
Spr. wees op het verheugende van het feit,
dat een vermeerdering van het ledenaantal
valt te eonstateeren. In het jaar 1928 be
droeg dit 180, in 1929 was het uitgegroeid
tot 203 leden, alzoo een vermeerdering van
23 leden. In 1928 bedroeg het aantal dona
teurs 16, in 1929 15. Er werden 4 bestuurs
vergaderingen en 1 ledenvergadering ge
houden. Met het oog op de feestviering in
1930 wordt dit jaar de herdenking van het
144-jarig bestaan van het Genootschap
slechts op bescheiden schaal gevierd. Spr.
bracht woorden van dank aan het bestuurs
lid den heer Arnoldus. die de feestviering
van 1928 organiseerde, evenals aan de
ijverige leden van de propaganda-commis-
sie. Met een woord van opwekking, om zich
bij de Ver. aan te sluiten, besloot de secre
tarie.
De voorzitter bracht hem dank en gaf
het woord aan den penningmeester, den
heer gchreuder. Hieruit bleek, dat het batig
saldo '27—'28 bedroeg f. 608,70, '28—'29
f. 542,72. De contributie '28'29 bracht
op f. 458.50. Rente 1928 f. 19. Opbrengst
verkochte programma's f. 36. Restitutie
Sted. bei. f. 1.37. Opbrengst zonder saldo
'27— '28 f. 514.87. Opbrengst met saldo '27
—'28 f. 1123,57. Uilgaven '28'29 f 580.85.
Contributie over '27—'28 f.483. Contributie
waarschijnlijk te ontvangen in '2.9'30
f. 512.—.
Aan hel fonds 1910 gegeven in 17 jaar
f. 1375.—.
Spr. dankte den penningmeester voor zijn
uitnemend verslag, bij welke waardeerende
woorden een der heeren kasnazieners zich
aansloot.
De stemming voor verkiezing van drie
bestuursleden gaf tot uitslag, dat met groote
meerderheid van stemmen werden herkozen
de aftredende leden de heeren H. H. Kerk
vliet, L. Th. v d. Laken en R. Veenhuizen.
Tot kasnazieners '29'30 werden be
noemd de heeren W. Th. Breedeveld, G. E.
Groenendijk en M. B. Zitman.
De voorzitter stelde ten slotte voor een
bedrag van f 50 te schenken aan het be
stuur van M S. G. ter vermeerdering van
de renle van het door oud-leerlingen in 1910
gestichte fonds.
Hierna ging men over tot de bespreking
van de plannen voor het lustrumjaar 1930:
de herdenking van het 145-jarig bestaan van
het Genootschap. De geldmiddelen laten tot
heden niet een feestviering toe op de wijze,
zooals men het zich voorstelt. Maar de
voorzitter heeft alle hoop, dat de noodige
inkomsten nog zullen binnenvloeien, zoodat
men toch nog waardig voor den dag zal
kunnen komen.
Spr. hoopt, dat alle leden hieraan naar
vermogen financieele en andere medewer
king zullen verleenen. Over de wijze van
feestviering kunnen nog geen mededeelin-
gen gedaan worden, doch spr. vertrouwt, dat
de leden bij voorbaat eventueele voorstellen
van het bestuur zullen goedkeuren. Spr.
verzocht hierop den aanwezigen het Ma-
thesis-Lied te zingen, waaraan allen met
enthousiasme voldeden.
De onder-voorzitter, de heer D. v. Lith,
huldigde nog den arbeid van den voorzitter,
den heer Knottnerus, en wenschte hem een
behouden thuiskomst toe. wanneer hij over
een halfjaar voor eenigen tijd naar Indië
gaat.
Hierop sloot de voorzitter de geanimeerde
vergadering, waarna men nog eenigen tijd
in genoeglijk samenzijn bijeen bleef ter vie
ring van het 144-jarig bestaan van het Ge
nootschap.
Muziek en voordrachten luisterden een
en ander op.
