HOOGSTRAAT No. 2
J. BUIS, KATWIJK a. ZEE
HISTORISCHE FIGUREN.
peenteraad dal loch vooralsnog niet
misging kon worden overgegaan, len
voorkomen dat op de rekening van
jceente over het dienstjaar 1929 weer
«ideelig saldo zou ontstaan,
jsffendo de gasvoorziening deelde de
„tier mede, dat door hem overeenstem-
ras bereikt met den directeur van de
jriek te Heemstede omtrent de voor
in waarop door de gemeente Haar-
jnneer aan de gemeente Heemstede
«n tijd van 40 jaren concesssic kan
ja verleend voor de levering van gas
geheele gemeente Haarlemmermeer,
door den voorzitter opgesteld prae-
ts met een concept-overeenkomst werd
de raadsleden uitgereikt onder toezeg
dat deze zaak in de eerstvolgende
Vergadering zal kunnen worden be
leid.
zeer breedvoerige discussie werd ge-
over de vraag of zal worden overge-
iot het maken van een systematische
iring voor de dorpen Hoofddorp, Zwa-
org en Nicuw-Vennep.
«r'B. on W. waren aan den raad over-
ii een rapport van den directeur van
technisch advies-bureau voor de ver
eng van Nederlandsche gemeenten,
■lijd te Amersfoort, en een van den
leur der N.V. Industrieele Maatschappij
il, gevestigd te Utrecht
or den burgemeester was een persoon-
iraeadvies aan den Raad toegezonden
in hij voorstelde om in beginsel te be-
in in Hoofddorp te doen maken een rio-
met verzamelkelder, machine-instal-
en persleiding overeenkomstig het
glegde rapport van de maatschappij
v'; B. en W te machtigen om daarvoor
i en teekening le doen gereedmaken en
tjenbare aanbesteding uit te schrijven,
voorzitter hineld een warm pleidooi
de noodzakelijkheid om in Hoofddorp
beide andere dorpen een afdoende
ring tot stand te. brengen en meende
jaarlijksche kosten welke het ge-
ielijk budget zxraden verzwaren moch-
toiden bogront op f. 2200 voor Hoofd-
f. 3500 voor Zwanenburg en f. 1900
Eeuw-Vennep.
v cijfers werden door verschillende
Itdcn ernstig bestreden en in hel alge-
werden de kosten voor het maken
en dergelijk werk vee! te groot geacht
lans door de burgerij te kunnen worden
jen.
ilotte weTd goedgevonden om aan B.
op te dragen in overleg met de beide
omrnissiën een onderzoek in te stel-
advies in te winnen bij deskundigen
niet mogelijk is verbetering in de be-
e toestanden, welke algemeen als
werden aanvaard, aan le brengen,
toepassing van oen ander systeem,
:ij allicht de afvoer van hemelwalor
•nagewaler in een buisleiding zou
worden geconcentreerd on het
luk van de opruiming der faecaliën
worden opgelost door het aan-
van een tankwagen met pomp-
itie en het aanstellen van enkele ge-
erklieden.
het voorstel tot het treffen van een
met het provinciaal bestuur inzake
tering van den Kruisweg te Hoofd-
:rd eveneens een paar uren gesproken
den voorzitter was voorgesteld om
aneentewege do volle medewerking
Itenen voor het provinciale plan toi
■ing en verbreeding van den Kruis-
door Hoofddorp heen over een af-
ran 2 K.M., o.m. door al9 bijdrage
ilgemeene kosten aan de provincie
leggen een som van f. 11.300 en voor
ig van de gemeente te doen maken
ihoorlijke rioleering voor afwatering
in nieuwen Kruisweg,
rioleering zou dan later kunnen
doen in het plan van een algemeen»
ig voor Hoofddorp, terwijl de uit-
»n f. 11.300 bij wijze van annulteits-
op een verzwaren van de ee-
ilijke lasten zou neerkomen op f. 660
burgemeester meende dat het toe-
i van deze bijdrage niet op redelijke
mocht en kon worden geweigerd,
verst omdat het provinciaal bestuur
dank, veel waardeering en volle
nking verdient voor zijn besluit om
kheelen Kruisweg als primaire weg
|nemen in het groote wegenplan dor
cie.
J tweede, omdat het provinciaal be-
jnch op het standpunt heeft geplaatst
de gemeenlebesturen iets in de
Iteslen moeten bijdragen wanneer
plijke belangen daarbij in het bij-
Korden gediend.
Iderde omdat door deze wogverbetering
pelmatige uitbreiding van de be-
i kom van Hoofddorp mogelijk wordt
«kerd is.
[vierde omdat op deze wijze enkele
grond, in eigendom toebe'iooren-
-1 ie gemeente, geheel van karakter
Instemming zullen veranderen en
rond bouwrijp terrein worden, met
dat zjj in geval van verkoop
ngrjjke som meer zullen opbrengen,
'uieening van den voorzitter werd door
'Jade leden uitvoerig bestreden, o.m.
opmerking dat de gemeente geen
belang heeft bjj de verbete-
1 den Kruisweg en harerzijds toch ook
[*n offer heeft toegezegd door het
Hn een belangrijke oppervlakte aan
Is grond.
werd het betreurd dat de pro-
|5> een gemeentelijke bijdrage blijft
fa, terwijl de gemeente zelf toch
'verbetering niet heeft gevraagd en
F* toestand van den Kruisweg, zoo-
(ius bestaat, aan velen rechtmatige
'geeft.
weid het voorstel van den voorz.
reene stemmen verworpen en be-
I® het vroegere besluit genomen in
'dering van 28 December 1928,
Lpr zekere voorwaarden medewer-
toegezegdalsnog te handhaven
^erstande, dat de gemeente niet be
am een gedeelte van den Kruis-
yben het dorp en den Kagertocht,
P 'en afgeloopen winter door de
riet werd afgewerkt, te doen dem
pen, maar ten behoeve van deze demping en
het dempen van de wegsloot aan de provincie
te betalen een som van f. 5800,
Tot leden in de plaatselijke commissie
van toezicht op het lager onderwijs werden
herkozen de periodiek aftredende heeren H.
G. Bult, H. J. Post en A. Kroes, terwijl wer
den benoemd in de vacature-Soepnel J. P. v.
Bruggen te Hoofddorp en in de vacature-Ver
kuil O. de Kok te Nieuw-Vennsp.
Goedgekeurd werden de ingezonden ge
loofsbrieven door de nieuwbenoemde raads
leden P. J. Joore en J. Vreeken.
Alvorens de vergadering te sluiten sprak
de voorzitlcr een hartelijk woord van af
scheid tot de heeren W. Scheffer, dio vanaf
2 September 1919 en -G. Gerritse, die vanaf
4 September 1923 lid van den gemeenteraad
zijn gcweesl.
De voorziller bedankle de beide schei
dende raadsleden voor wat zij in het belang
der gemeente hadden gedaan en wenschte
hen gaarne nog veel gelukkige levensjaren
toe voor hun persoon en gezin.
De heeren Scheffer en. Gerrilse antwoord
den hierop uitvoerig met een hartelijk af
scheidswoord en een dankbetuiging voor de
ondervonden vriendschap van hun mede-
raadsleden.
HILLEGOM.
Burgerlijke Stand.
Ondertrouwd: P. Grootveld en M. W. Dam.
Getrouwd: P. W. v. d Laan en C. M.
Winkelaar.
Bevallen: P. A. Vermeijvan den Ham.
D. B. der NederlandenVooijs, Z. E.
A. KoppersGroot, D. J. M. Weyers
Goedemann, Z. A. M. van ElAeilkema,
D. J. Kramerde Groot. Z.
Overleden: A. A. Reinhart, wed. van H A.
W. I. Russell, 74 j.
KATWIJK.
Burgerlijke Stand.
Geboren: Jacob, Z. v. H. Ouwehand en
W v. Duijvenvoorde. Willem, Z. v. W.
v. Klaveren en J. Varkevisser. Jan, Z v.
J. v. Egmond en A. S. Koelewijn. Arie
Jacob, Z v. W v. d. Plas en A. v. Beelen.
Klem Cornells. Z v. J v. Beien en D.
Plug. Pelronella. D. v. G. de Jong en K.
Varkevisser. Basliaan, Z. v. N. Haasnoot
en C. Dubbèlaar. Cornells, Z. v. D. van
Duijvenvoorde en A. v. d. Plas.
Overleden: Meerlinus Meijering 17 j., Z.
v. H. Meijering en H. J. Heltema.
Gehuwd: A. Durieux en J. K. Sinon.
KATWIJK-AAN-ZEE.
De benoeming aangenomen.
De heer W. A. Rijken, was aangewezen
om den heer D. de Jong "the bedankt had
al» lid van den raad dezer gemeente op !e
volgen, heeft deze benoeming aangenomen.
De raad is dus nu weer voltallig.
Van den heer Ingwersen en van don
heer v. Rhee. Bestevaerweg. zijn ieder een
rijwiel ontvreemd.
De politie stelt een onderzoek in.
Tot lijdelijk concierge van het ..Jeugd
huis" is benoemd de heer J. Frekc alhier.
De heer B. de Kort heeft als bestuurs
lid van het „Jeugdhuis" bedankt. In zijn
plaats weTd gekozen de heer C. Bezemer.
Gevonden voorwerpen: een nog jonge
hond, zwart met gele pootjes en wit borstje.
Inlichtingen aan liet bureau van politie.
Tot lid van hel bestuur der Ghr. Jeugd
organisatie alhier is in de plaats van den
heer B. de Kort die als zoodanig bedankt
heeft, verkozen de heer C. Bezemer.
KATWIJK AAN ZEE
Wegens verbouwing van ons -Winkelhui» is
de zaak tijdelijk verplaatst naar de
Door onze concnrreerende prijzen zal het Uw
voordeel zijn om ook daar Uw inkoopen te doen
Minzaam aanbevelend, 1977
KATWIJK AAN DEN RIJN.
De Tuinbouw.
We komen zachlaan in de herfsl. Dat ia
ook te zien aan de aanvoer der producten.
Vroege aardappelen komen alleen nog als
poters. Late aardappelen, eigenheimers ko
men thans los. De zandaaidappelen gaan
graag weg. Kleiaardappelen gaan minder
goed en zijn goedkoop. Ook bospeen gaal in
kwantiteit verminderen. De prijs blijft
steeds goed. Bloemkool komt in groote par
tijen Gisteren waren er ruim 30000 aange
voerd. De prijs viel wel iets naar beneden.
Binnen 14 dagen kunnen we de eerste na-
kool verwachten. Deze is wel iels later dan
anders.
Ditr tengevolge van den strengen winle
waardoor de zomerproducten aanmerkelijk
later waren. Het gewas der late bloemkool
staal hier zeêr goed. Zulks in tegenstelling
met de meeste andere streken waar ;!e
bloemkool verbouwd wordl. Bijna overal
staat ze maar matig, soms slecht.
LISSE.
Burgerlijke Stand.
Geboren: Anna Calharina, D. v. t> Mens
en E. Uiler.daal. Peter Adrianus. Z. v.
Th van Leeuwen en W. van Diemen.
Pieter Johannes, Z. v. H. Pot en P. J. v. d.
Born. Lodewijk Frederik, Z. v. F. R.
Knetsch en A. C W Slootbeek. Janny,
D. v. A. v. Heist en T. de Joode Floren-
lius Petrus, Z. v. W. P. Kerkvliet en van
M. M. Annaert,
Overleden: Pieter Johannes Pol, 2 d.
Gehuwd: H. van Lookeren Campagne on
C. M. Sobels. C. Duivenvoorden en G
Beijk. D. Zirkzee en J. B. Griffioen.
W. van Blilterswijk en G. J. de KwaaslenieL
Aan het postkantoor te Lisse word ge
durende de maand Augustus ingelegd
f. 12.979.63 en terugbetaald f 10.572.14
Het laats! uitgegeven boekje draagt hel
nummer 5723.
NOORDWIJKERHOUT.
Door onbekende oorzaak verbrandde
een bergplaats van den heer G. van GiIsL
Gelukkig waren de gemeentewerklieden in
de huurt aan 't werk én met vereende
krachten wisten ze hel vuur te doovcn.
De jongejuffr. D. was zoo onvoorzich
tig bij het fietsen, links te houden in plaats
van rechts. Op d?n hoek van de Zeestraat
Teed ze op tegen hot Fnrdjo van den heer
M. Gelukkig was zij zelf licht gewond, doch
haar rijwiel werd geheel vernield.
RITNSBURG.
Tuinbouw.
N'og altijd is de aanvoer bijna gehcl
bloemkool en Eigenheimers. Vooral van hel
eerstgenoemde product komt heel wat.
Woensdag was de prijs zeer goed, tot f. 2U
voor lslc soort doch Vrijdag wa9 dit aan
merkelijk lager en ging goede kwaliteit voor
f 12. De massa ging echter weg voor lagero
prijzen dan f. 12. De eerste sootI varieerde
van f. 9 tot f. 12. Eigenheimers gaan per
baal van 50 K.G. f. 1.40— f. 2 10.
De b'oeuenhandel.
AI is de prjjs van enkele soorten iets be
ter dan in het begin dezer week, in het al
gemeen valt hierover toch niet te roemen.
Van een goede uitkomst kan dan ook zeker
niet gesproken worden. De aanvoer is nog
tamelijk groot. Betaald wordt per 100voor:
Dahlia's f. 0,35—2,50, Gladiolen f. 0,25—0.70
Margrieten f. 0,070,19, Mont Bretia f. 0.20
—0,30. Asters in diverse kleuren f. 0,08—
0,12. Asters Lilyput f. 1.20—2,10 per 100
bos. Statice f. 0,050.22. Lelie f. 0,09—0,14
Scohiosa f. 0.100,30. Helianthus f. 0,15
0,30: idem groot f. 1,10. Chrysanthen f.0,14
—0,20. Distels f. 0,30—0,32. Anjers f. 0,50
0„95. Zinnia's f. 0,850,90. Stroobloemen
f. 34. Leeuwenbekken f23.
STOMPWITK.
De bisschop van Itafiwlem zal Woens
dag a.s. een bezoek brengén aan deze buurt
schap. ter inwijding Van hét nieuwe altaar
in de gerestaureerde R. K. Kerk.
WARMOND.
Brandende booten.
Hedennacht ongeveer 4 uur raakte door
onbekende oorzaak de motorboot behoorende
aan dr. Schoenmaker te Den Haag en liggen
de voor boerderij „Meerrust" inbrand. Bran
dende dreef deze op de motorboot van den
heer Hulst alhier, welke evenals de eerste,
geheel uitbrandde.
JEANNE D'ARC.
III
Procea en brandatapel
„Ik kom van Godswege; hi=-r
heb ik niets le maken Zend mij
terug naar God, van wien ik
gekomen ben."
Het is een bedroevende lectuur, die van
het proces van Jeanne Dare Veel is daar
over geschreven en aangezien de proces
stukken bewaard zijn en het geheele ver
hoor. de eindelooze reeks van vragen en
antwoorden, genoteerd zijn, kan men zich
nog heden een denkbeeld vormen van do
kwellingen, die zij heeft ondergaan. j
Die kwellingen beginnen reeds spoedig
nadat zij gevangen genomen is. Eerst heelt
de hertog van Bourgondiê haar met cenige
voorkomendheid behandeld, doch toen „de
inquisiteur van het geloof in het koninkrijk
van Frankrijk'' haar had doen opeischen
als „hevig verdacht van verscheidene mis
daden riekende naar kelterij", toen de her
tog haar overgeleverd had aan de Engelsehen
en zrj door dezen was opgesloten, in kete
nen geboeid, in een ijzeren kooi van den
dikken toren le Rouaan, breken de somber
ste uren voor haar aan Haar bewakers zijn
gekozen uit het schorriemorrie van een be-
ruchten troep Engesche soldaten. Wat daar
in de duisternis van den kerker zich heeft
afgespeeld, is slechts voor een klein deel
bekend Wat we er van weten is van dien
aard. dat het moeilijk in een dagblad kan
worden medegedeeld.
Welk een proces was het haTe! Een °n
zeventig rechters of accessoren (1)„ waar
onder één bisschop, negen aartsdiakenen of
abbê's. acht kanunniken, drie en twintig
doctoren in de theologie of „en decrel" (21,
zulten over haar richten. Zij, hel eenvoudige
boerenkind, dat. aan goddelijke en heilige
stemmen meenende te gehoorzamen, haar
koning deed kronen en daarmede een daad
verrichtte die een wonder mocht heeten in
de apprecialie van tijdgenoot en nakome
ling; zij. de juist twintig jaar gewordene,
brengt wel velen in beweging en wal
voor mannen I om haar Ier dood te vev-
oordeelen. En het zijn steeds andere gezich
ten, die zij vóór zich ziet. Eerst schijnt hot
dat, als resultaat van voo.loopige naspeu
ringen omlrenl de beschuldigde en haar
vorledcn, haar proces er een zal wordon van
toovenarij en hekserij, maar een consult, dat
de bisschop van Beauvais, Cauchon, die het
proces zal leiden, met acht juristen van
Rouaan heeft, doet deze beschuldiging Ier
zijde stellen en hel proces wordt or een we
gens ketterij.
Het begon den 9en Januari 1431. „Een
mooi proces had de bisschop aan de Engel;
sclien beloofd (31. Welnu,, in zijn uiterlijken
omvang was hel imponcerend. En hol
bracht den Engelschen wat zij begeerden.
De indruk, dien hel verhoor van Jeanne
Dare achterlaat, is eigenaardig. Men moot
niet vergeten, hoe ongelijk do aanklager en
de beklaagde zijn. Aan de cene zijde eon
jong meisje zonder cenige schoolkennis, aan
de andere de katholieke Kerk vertegenwoor
digd in een breodo schaar van priesters en
getonsurccrde geleerden. Denkt men daar
aan. dan worden Jeanne's antwoorden bof
fend. Nu eens zijn zij naïef en ontroerend,
dan weer van verbluffend gezond versland
nf slim. zelfs wel eens scherp of bruiaal.
Het valt, bij de eerlijkheid en hol robuuste
gezond versland van deze dorpelinge, den
rechters blijkbaar niet gemakkelijk om haar
dingc-n te laten zeggen, waarop zij haar mot
eenigen 9chijn van recht kunnen veroorde»-
len. Bij de eerste vraag van den bisschop in
do ecrsle openbare zilting den 2 (en Fe
bruari houdt zij eon slag om den arm.
Da bisschop had „met zachtheid en liefde
vol" zoo lezen we haar verzocht do
waarheid te zeggen ten opzichte van wat
men haar vragen zou. Daarop luidt het ant
woord
„lk weet niet, waarover gij mij wilt on
dervragen: gij zoudt mij dingen kunnen
vragen, die ik u niet zou zeggen."
Het verzoek wordt herhaalder wordt na
druk gelegd op de noodzakelijkheid van le
antwoorden en de waarheid te zeggen. Dan
belooft zij alles te zullen zeggen naar waar
heid, doch ovc-r haar visioenen het stilzwij
gen Ic willen bewaren. „Gij moogl mij eer
der het hoofd afhakken", zegt zij. De bis
schop is coulant. Goed! Dan niet over de
visioenen Maar „over wat het geloof aan
gaat?" Hierin slemt zij toe. Arme Jeanne I
Dit zal haar dood zijn.
Is er toch nog iets blijven hangen van do
legende, dat zij door loovenarij en hekserij
heeft gedaan wat zij deed? In elk geval
moet zij door deze booze bezeten zijn, is
do moening der rechters. Er wordt haar ge
vraagd om hel Ave en hel Onze Vader le
zeggen. Dan zal wel blijken of zij de duivel
tot makker heeft of niet. Haar anlwoord
onthutst:
„lk zou'die gaarne zeggen, zoo monseig
neur van Beauvais (Cauchon) mijn biecht
wilde hooren".
Dit wordt geweigerd, maar dezen dog
wordt de zitting opgeheven.
De dagen gaan voorbij mei steeds nieuwe
zittingen en nieuwe verhooren. Nu en dan
wordt pr een vraag gesteld, waarvan do be
antwoording. hoe dan ook. met ja dan met
neen, gevaar oplevert. Dan staal men ver
steld van de scherpzinnigheid, waarmede
zij om de moeilijkheid heen gaat.
„Jeanne zoo werd haar gevraagd
„meent gij in slaat van genade le zijn?"
En zij antwoordt:
„Zoo ik daarin niét ben. moge God mij
daarin stellen. Ben ik daarin wel, dan
moge hij mij daarin behouden".
Men kwam niet verder, hoezeer het ter
rein der vragen ook werd uitgebreid. De
Engelschen werden ongeduldig. Maar de
geestelijke rechtbank moest voorzichtig zijn
Achter Jeanno stond het volk in zijn meer
derheid, dat in haar haar heilige zending
geloofde. Doch de Engelsche drang werd
sterker. Wanneer zou de geestelijk? rechter
klaar zijn met de veroordeelmg en Jeanne
aan den wereldlijken rechler overgeven om
gestraft te worden?
Welnu, dan zat het vlugger moeien gaan.
Men is nu al in Maart. Dan zal men, in
plaats van in grooie openbare terechtzittin
gen, Jeanne wal vaker ondervragen in de
gevangenis zelf, door drie rechters in te
genwoordigheid van twee getuigen.
Dit gebeurt „om do anderen niet te ver
moeien". naar het welwillend heet. Toch
duurt het nog tot den 23en Mei. eer het
vonnis wordl geveld. Eerst is de uiniversi-
teil van Parijs nog geraadpleegd: de theolo
gische faciliteit acht haar schuldig, „aan
den duivel overgeleverd", enz.; de rechts
geleerde wil dat zij gestraft worde, „zoo zij
bii haar dwalingen volhardt" en „mits zij
bij haar verstand zij".
Waarop kon een vooroordeelend vonnis
rusten? Wal had zij misdaan, dat den dood
verdiende? Zij had, naar zij beweerde, he-
melsche stemmen gehoord; zij had hetgeen
die stemmen haar bevolen hadden, gedaan,
Orleans bevrijd, den koning gekroond. Wel
ke misdaad stak daarin dat een geestelijke
rechtbank en nog wel een Fransche
haar zou kunnen veroordeelen
Men vergele niet, dat het juist een geeste
lijke rechtbank was, die over haar had te
richten. Deze zag ketterij in het feit, dat zij
de innerlijke stem of de stemmen, die zij
zeide gehoord te hebben, en welke zij toe
schreef aan heiligen, gevolgd en gehoor
zaamd had. zonder daarin de kerkelijke
overheid ie kennen, noch daarvoor aan deze
om toestemming te vragen. Zij had een deel
van Frankrijk gered, haar koning gekroond,
zonder dat de Kerk er in gemoeid was, uit
sluitend, naar zij zeide, op hooger bevei.
Gevraagd of zij al haar doen en laten wilde
onderwerpen aan hel oordeel der Kerk, ant
woordde zij:
„lk heb de Kerk lief en ik zou haar met
alle kracht willen steunen. Wat de goede
werken betreft, die ik gedaan heb, moet ik
mij houden aan den koning des hemels, die
mij gezonden heeft
Toen de vraag herhaald werd. was haar
antwoord:
Dal is hetzelfde. Onze Heer en de Kerk".
Ja. maar, zoo werd haar uitgelegd, er zijn
twee Kerken: de overwinnende Kerk en de
strijdende Kerk. De overwinnende is in den
hemel, de strijdende op de aarde. Wil zij, i
Jeanne, zich aan die strijdende Kerk on-t
derwerpen?
„Ik ben. luidt haar repliek, tot den ko
ning van Frankrijk gegaan op Gods bevel,
op bevel van do maagd Maria, van de heili
gen der overwinnende Kerk in den hemel.
Aan deze Kerk onderwerp ik mij. mijn wer
ken, die. welke ik gedaan heb of nog zat
hebcn le doen".
En dan de strijdende Kerk?
„Ik zal nu niets meer antwoorden
Men mag niet ontkennen, dat er heel veel
geduld wordt geoefend van do zijde der
rcchlers. Het zedelijk motief tot dal geduld,
wil ik niet toetsen. Ik constateer alleen het
geduld, dat er is Ook erken ik dat nu en
dan medelijdon met de beklaagde, goedhar
tigheid bij sommige rechters haar voron
treedt. Er zijn er onder hen, dio haar be
zweren medelijden mot zich zolf tu hebben,
loc to geven, Ic erkennen, dat zij heeft ge
faald, althans dat zij zich onderwerpt aan
de geestelijke overheid. Eindelijk, in een
grooto looneolmatig opgestelde openbare
ri-chlzitling, waarbij zelfs do kardinaal van
Winchester legenwoordig was, woidt haar
na afmattende, opwindende uren van (el
debat, waarbij do bisschop Cauchon on een
secretaris van den kardinaal elkaar over en
weer van leugen en verraad beschuldigen,
belooid, dat zij aan de handen der Engel
schen onttrokken zal worden en aan die der
Kerk overgeleverd, mils zij eene verklaring
onderleekeno, dat zij hare valsche denk
beelden afzweert. Zelfs do deurwaarder
pleit bij haar vóér haar zelf. Zij geve toch
toe. Zij kicze toch tusschen brandstapel en
hel en het leven Dan geeft zij toe. Daar zij
niet schrijven kan. trekt zij eon cirkeltje op
een stukje japier, dat men haar voorhoudt,
maar de secrlaris van den kardinaal be-
sluurt haar hand en laat haar een kruis
zetten.
Zij scheen ontrukt le zijrg aan den dood.
Haar straf was uitgedrukt in de gratie-
sententie:
„Jeanne, wij veroordeelen u bij gralie en
moderatie om het eind van uw leven in ge
vangenschap door le brengen, op hel brood
der smarte en het water van den angst, ten
oinde er uwe zonden te beweenen".
Maar die uitspraak was niet naar den
smaak der Engelschen De gekerkerde Jean
ne kon weder de overwinnende Jeanne wor
den. Bisschop Cauchon was ook niet volko
men gorusl. Zij moest dus een daad doen in
slrijd met do nnderleekendo verklaring, „op
nieuw in de zonde vervalleneerst dan
kon zij aan den wereldlijken rechter overge
leverd worden om lo worden ter dood ge
bracht. Niettegenstaande de gratie, welke
zij had gnotcn. werd zij naar dezelfde En-
glsche gevangenis teruggebracht. En de En
gelschen, wier gekrenkte trots wilde dat zij
stierf, wisten wel middelen te beramen om
haar len val lo brengen. Een der beloften,
door Jeanne bij haar onderteekening afge
legd, was, dal zij niet meer mannenklee-
ding zou dragen. Welnu, door list en geweld
werd zij daartoe gedwongen, nadat andere
niet te noemen pogingen waren gedaan om
haar strafbaar te stellen. En bisschop Caii
chon kon aan lord Warwick, den vertegen
woordiger van den Engelschen koning, glim
lachend mededeelen: „Nu is zij in do val!"
Een nieuwe zitting wordt bijeengeroepen.
Door gewapendo Engelschen omringd, hou
den do rechters hun beraadslaging. In der
haast wordt de zaak afgedaan: Ier dood
veroordeeld door het vuur. Den 30en Mei
1431, 's morgens acht uur, werd haar een
biechtvader gestuurd, die haar hel doodvon
nis moest mededeelen en haar tot boefe
doening aansporen. Toen had zij een oogen-
blik van vertwijfelende smart; haar jongo
leven steigerde op tegen dien vroegen dood.
„lk doe een beroep op God, den Grooten
rechler, bij al het onrecht en den smaad,
die men mij aandoet", kermt zij uit. Dan.
stiller geworden, biecht zij en vraagt zij
om dc laalste sacramenten, wat de bisschop
aan deze wegens ketterij en vernieuwden
zondeval veroordeelde toch toestaat. Een
uur later werd zij naar den brandstapel ge
reden, waar een geleerd geestelijke een
preek hield over de woorden: „Als één lid
der Kerk krank is, is heel de Kerk krank".
De bischop van Baeuais las haar veroor-
decling voor en eindigde met de verklaring,
dal do Kerk, waarvan zij een rotte tak was,
haar afsneed en haar overleverde aan den
wereldlijken rechter.
Toen had den gruwelijke terechtstelling
plaats Boven haar hoofd vermeldde een op
schrift .haar schuld: ketterij, afvalligheid,
afgoderij. Toen werd de houtmijt aangesto
ken. „Bisschop, ik sterf door u", zeide zij
tot Cauchon. die aan den voet van den
brandstapel stond. Tot het laatste kwam zij
op voor den koning: „lk moge goed gedaan
iiebben of kwaad, mijn koning heeft daar
aan geen schuld; niet hij heeft mij verra
den". En ten slotte werden uil haar mond
woorden opgevangen, die verzekerden, dat
de stemmen, welke zij had gehoord, stem
men Gods waren en dat die stemmen haar
niet hadden bedrogen.
Aldus stierf Jeanne Dare, die haar land
bevrijdde en haar koning deed kronen. Ge
ruchten, die daarna over haar einde, over
wat zelfs haar vijanden meenden gezien te
hebben, de ronde deden, Iaat ik onbespro
ken, daar ik mij wil bepalen tol wat ge
schiedkundig gestaafd is. In een volgend ar
tikel zal ik mededeelen, hoe de meening
der Kerk over haar is ten gunste gekeerd,
hoe haar beeltenis is gewijzigd en hoe het
eenvoudige boerenmeisje van Domrémy is
geworden ,,De heilige Johanna".
A J. BOTHBNIUS BROUWER.
(1) Toen de rechtszitting openbaar werd.
waren het er vijf en negentig.
(2) De beslissingen van conciliën, van
den Heiligen Stoel, van de theologische fa
culteiten heetten „décrets". Hen. die daar
van hun speciale studie maaklen en daarin
hun doctorstitel behaalden, noemde men
„docleurs en décret".
(3' De bisschop van Beauvais. Cauchon,
behoorde niet tot de partij van den koning!
docb had zich verbonden aan die van den
hertog van Bourgogne.
3—2
