NIEUW FEUILLETON. 70ste Jaargang VRIJDAG 12 JULI 1929 No. 21265 OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiên 35 Cts per regel Kleine idvertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenter gevestigd zijn. per week Franco per post 2.35 portokqslen. ƒ018 „0.18 Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. Morgen zullen wij beginnen met een nieuw, zeer boeiend feuilleton, getiteld „Martin's Verjongingskuur" door Rafael Sabatini, spelend in de dagen der Fransche ridderlijkheid uit de 16e eeuw. DE DIRECTIE. OVERWEGEN SPOORBANEN. Burgemeester en Wethouders van Leiden Kiengen ter algemecne kennis, dat, inge volge artikel 7, eerste lid, van het Algemeen Reglement voor den dienst op de spoor wegen is bepaald, dat de roode reflectoren op sluitboomen van overwegen zullen moe ten worden vervangen door reflectoren met oranje weerschijn. A VAN DE SANDE BAK HU Y ZEN, Burgemeester. VAN STR1JEN, Secretaris. Leiden, 12 Juli 1929. 8445 IN MEMORIAM. W. H. Van dar Nat. Hedennacht is overleden de Leidsche schilder W. H van der Nat. K Onze medewerker schrijft: Van der tVat, geboren in 1865, behoorde tot de schildersgeneratie, die tusschen '80 en '90, tegelijk met de vernieuwing der letteren, voor het eerst van zich deed spre ken. Wijlen de heer W. H. van der Nat. Hij heeft van den. beginne af. vooral door den aard zijner onderweTpen zijn eigen weg gezocht. Hij was impressionist en bleef dit door zijn zin voor het picturale. Evenwel is hij in zooverre over het impressionisme heen gekomen, dat zijn vormen over het algemeen klaarder zijn dan die van de impressionisten pur sanp. Tee'kenen kon hij perfect. Zijn lijn was raak en vast en tevens gevoelig. Men kan dit beoordeelen aan zijn tallooze schetsboeken, waarin hij soms met enkele sprekende lijnen de impressies van het oogenblik heeft vastgelegd. Met dezelfde beslistheid hanterde hij de etsnaald. Etsen was voor hem „flaneeren over het koper". Met de samengestelde technieken. als kleurets, aquatint e.d. was hij goed ver trouwd, ofschoon hij allerlei samengestelde procédés hij voorkeur liever niet toepaste, bevreesd als hij was dat de kunst hierdoor kunstje zou worden. Zijn vormgeving was steeds overtuigend. Zonder twijfel zou het hem geen moeite hebben gekost, de symbolistische strooming, zich hier pl.m. '91 en '92 openbaarde m Toorop. Kopijnenburg. Thorn Prikker e.a. e volgen Zijn tcekentechnick was er toe in staat, welbewust van de vormen der wer kelijkheid af te wijken en zich te uitten in symholische verbeeldingen. Maar zijn jnner- Uke aard was daarop niet aangewezen. En U was (c eerlijk. Ie1 waarachtig van inborst om zich te forceeren lot iets, wat niet uit «hepste wezen voortkwam. In dit op- t mogen we hem vergelijken met men- schen als Tholen en Bakels. Wel teekende hij politieke prenten in den tijd dat Justus van Maurik nog den staf voerde aan de Groene Amsterdammer. En met innerlijk welbehagen kon hij zijn ervaringen uit dien tijd mededeelen. Hij had gevoel voor humor en wist de ijdelheidjes van vooraanstaande staatslieden van een dertig jaar terug soms aardig te' accentueeren en op geestige wijze in het daglicht te stellen, hoe groote partij leiders soms met kinderlijke vreugde een stokpaardje kunnen berijden. Maar tenslotte was dit niet zijn kracht. Zijn kracht was de picturale weergave der werkelijkheid, waartoe hem zij-n rake vorm geving en zijn fijn coloiïtisch gevoel in staat stelden. Overzien we zijn genre's dan noemen we portret, stilleven, landschap en dierenschil- dering. Portretten hebben we niet veel van hem gezien, maar we herinneren ons een frisch opge'zetten studiekop van een zijner zoons en een zelfportret dal treft door ge slotenheid van bouw en goed door werkt is. al was de kunstenaar zelf niet ten volle tevreden over dit werk. De oogopslag van dit portret is doordringend als om eigen wezen uit te vorschen. Bij zijn Stillevens, meestal bloemen in een vaas of pot. wordt men herinnc-Td aan sommige werken van Verster, die zonder twijfel invloed op hem heeft uitgeoefend. Zij bekoren door frischheid en gaafheid. Somg schijnen de bloemen meer en meer geschilderd om het welbehagen dat de schilder had aan het uiterlijk schoon van. hun kleurenweelde, aan het feestelijke, aarmee de linten tegen elkaar uitkomen om ten slotte een brillante harmonie te vormen. Maar wij zagen ook bloemstukken, o.a, een donkere vaas met blauwe en paarse bloemen, waarbij de realiteit zich hult in wazige sfeer. Bloemen door den kunstenaar alleen geschilderd, om er zijn dichterlijke veTbeeldin" aan te uiten, bloemen omsluierd door een mystisch licht. Want bii al zijn liefde voor de realiteit was hij in wezen een romanticus, die den diepren zin der uiterlijke verschijnselen in zijn ziel beleefde. Dat openbaarde zich heel sterk aan zijn landschappen. Wo herinne ren ons een stuk: „Pe^eraar". ,,'t 19avond". Boven een der toegangen tot de Kaagpias sen hangt de volle maan en werpt haar schijnsel over het stille water dat spiegelt met donkerdiepe glansen. Terzijde naast het kreupelhout tegen den avondhemel en vlak daartegen de bruine' peurschuit met de aan dachtig zittende gestalte van het visschertje. Even zien we de roode gloeiing van het kolenvuurtje en het bakenlicht. Het schuitje weerkaatst donker in het water. Om 't ge heel is de droom van den Hollandsohen avond, de romantiek van de Hollandsche plassen. Landschapsbeelden gaf Van der Nat ook uit Spanje. De Spaansche kunst boeide hem buitengemeen. Over het Prado te Maar id kon hij geestdriftig vertellen. Het ou*ansche volk in zijn verschillende geledingen: Bas- ken, Castilianen, Andalusiërs. ezn., kende hij als niet velen hier te lande. Het Spaan sche landschap, 't Spaansche stedenschoon, had hij aangevoeld niet als reizend toerist, maar met de diepere belangstelling van den kunstenaar, die in korten tijd tot het wezen der zaken doordringt, daartoe in staat ge steld door een liefdevolle beschouwing der werkelijkheid, een snelle en nauwkeurige waarneming en een fijn intuïtief begrip. Tijdens zijn verblijf in Spanje heeft hij hard gewerkt en massa's schetsen en schil derijen vervaardigd, die getuigen van zijn gave om zich psychisch te assimuleeren met dc vreemde omgeving. Zonder twijfel heeft zijn innerlijk romantische gesteldheid daartoe niet weinig bijgedragen, want Spanje is het land der romantiek bij uitne mendheid. We herinneren ons een gezicht op Toledo, de stad blank eenigszins in een waas in de verte op een heuvel, terwijl op den voorgrond een groep ezels zich voortbe weegt. En verder denken we aan een Een- denjacht bij Valencia, aan een Baskische boerendans, aan een paar stadsgezichten als het doorkijkje van een poort, met die Spaan sche volktypen in hun bonte kleedij. Toch was Van der Nat in de voornaamste plaats echt Hollandsch dierenschilder. Schapen, geiten, konijnen en het gevogelte hadden zijn bijzondere liefde. En niet het minst het jonge goedje, zoo beweeglijk ais water. Hij spitste er zich op, het in karakte ristieke standen en capriolen te betrappen. Momentopnamen moest hij daarvan hebben. Altijd het schetsboek bij de hand. wist hij steeds op hel juiste moment een karakte ristieken stand vast te leggen En zoo bezat hij stapels schetsboeken vol krabbels, het werk- en studiemateriaal, voor zijn somtijds heel breed opgevatte schilderijen. Wandelend of peinzend kwam het mo ment, waarop hij een conceptie voor zich zag. En dan trak hij hartstochtelijk aan het werk, zoodat binnen betrekkelijk korten tijd zijn conceptie als studie gereed was. Maar dan kwam eigenlijk pas het zwoegen met de materie, om het beeld Ie doen beantwoorden aan de ideale voorstelling, welke in hem leefde. Want het was hem ten slotte niet om een voorstelling der werkelijkheid alleen te doen, neen, die voorstelling was meestal alleen maar middel om er een geestelijk moment aan te uiten. Hij gaf meer dan een objectieve weergave van een geval, hij gaf zichzelf We herinneren ons een groot doek, een schaapsstal. Het warme roode schijnsel van een stallantaarn valt over een paar scha pen, zoo dat het is, of er gloed uit de vachten slaat. In de hoeken schuilen de dieren weg, dicht opeengedromd in een broeierig half duister. Over den bodem op den voorgrond een coloristische rijkdom van bruine en vio lette schaduwen. Er is in die groote stal- interieurs iets dat aan Breitner herinnert, maar Van der Nat was ingetogener. Er is in de wijze waarop hij het licht wist te con- centreeren en dit weer te doen uitvloeien iets van de meesters der Haagsche school. Neemt men zijn kleinere groepen, b.v. van schapen, die dom berustend met hun kop pen op een oud hekwerk leunen, dan is het, of hij elk van die dieren een eigen indivi dualiteit heeft gegeven. Wij herinneren ons een klein doek, waarop twee schapen ons aankijken, alsof zij twee heel oude wijs- geeren waren, die zich geheel met het levenslot hebben verzoend. We denken aan zijn studie van jonge geiten en lammeren, die zoo onbeholpen op hun poolen kunnen staan en waaruit toch de humor ons tegen komt. We zagen voor eenige maanden in Pulchri Studio nog een paar paneeltjes met konijnen, waarover Van Konijnenburg ons zijn onverholen bewondering uitsprak. En dan denk ik aan zoo'n eendenhuishouding: moeder eend zorgzaam en waakzaam over dat spartelende goedje, niet meer dan plokjes dons vol actie. Ik denk aan de teerheid, waarmee hij een dood vogeltje schilderde Maar welk diepenonderwerp hij nam, het dier in rust. of in aclie, en hoe reëel hij de dingen zag, er is altijd een synthetisch ver hand en een diepere kijk. Er is een sfeer van innigheid en warmte, die alles bindt en om sluit, voortkomend uit zijn innerlijk roman tisch wezen. Nog op zijn ziekbed was hij vol plannen en sprak van de mooie beelden, die hij voor zich zag. Er was somtijds iets geheel ver geestelijkt in zijn wezen, en had hij mogen herstellen, dan zou zich dat zonder twijfel hebben geuit in werken, waarin de realiteit nog meer werd dienstbaar gemaakt om het droomende van zijn innerlijk te vertolken. Gedurende zijn heel lang. smartelijk maar geduldig gedragen lijden, altijd met innigen hoop op herstel heeft hij af en toe gepro beerd een Stilleven te scheppen, mooi en fijn van opzet, maar de kracht ontbrak om het geheel tot een einde te brengen Merk waardig is, dat het laatste en best geslaagde werk dat hij tijdens zijn ziekte vervaar digde een bloemstillevcn met rouwviolen is. Zelf verkeerde hij toen nog in den waan. dat zijn beterschap spoedig zou volgen. Hij ruste in vrede. D© overledene bereikte den leeftijd van 64 jaar. De begrafenis is Maandag 15 Juli. 12 uur, op de begraafplaats „Het Groene Kerkje". GEREF. U.L.O. KOPSCHOOL HOOGL. KERKGRACHT. (Hoofd de heer W. G. Aldershoff Jr.) Toegelaten tot klas I: G. F. Aldershoff, J. Bulthuis, J H. v. d. Berg, S F. v. d. Berg, C. Th. Burgerhout. A. A. Breebaart, Oegstg.; H. Bakema, J. Eikerbout, F. Eiker bout, C. M. A. Goslinga, O. J. F. H. Haspers, Koudekerk; B. J. Heuvelman, Chr. v d. Horst, Oegstg. P. M. de Joode, H. C. de Jong, J. dc Koning, Rijnsburg; P. T Kelderman, Js. Ketel, Hazerswoude, F. A. Kuypers, J. Kwaadgras, A G. Kraan, Oegstgeest. W. Kooreman, II. H. v Kapel, L de Later, B. Muys, A. Mulder. M. Meilof, D. J. Nieuwen- huyzen en A. H. J E. Ostermann, Voor schoten; A. .1 den Ouden, Oegstgeest; G. v d. Perk, C. P. Plooy en B. Star, Rijns burg; J. v. Santbrink, Voorschoten, P. Verra Beverder tot klas II: H. A. Aldershoff. W. J. Brink. W. Bonte, G. Burger. C. J. Buys, W. H. Dercksen, J. A. Korswagen, A M. v. d. Meer, C. W. Nasveld, A. A. Kruyf, H. de Rijk. P. v. d Most v. Spijk, W. Veef- kind, K. P v. d. Wel, F. W. v. Zuilen. H A. Poelslra, J. Boot, H C. van Esch. J. M. Elzenga, S. A. de Graaf, W. v. d. Kraan, .1 Meijer, A. J. Meijer, J. G. v. d. Meulen, P G. den Ouden, D. Reijneveld, G. de Ru, A. S. Schalkers, C J. v. Wingerden, D. Sehekman. Voorwa a r d e 1 ij k: C. Verkoren, A. .1. M. Sepers. Niet bevorderd 7. Bevorderd tot klas III: A. Arbouw, W. v d. Brink, J. de Bruin, D. B. de Groot, J. P. v. Hove, A. Keyser, J. W Kimmel, J P. de Kort, C Kralt, G. Kuypers, C. M. H Nauta. W Raadsen. N. Siljée, P. Smit, N Snel. J. Timmers, H. J. v. d. Ven, J. G F. Volbeda, E. L. Walbeehm. Voorwaardelijk: N. Haspers, A. H v. Waveren. Niet hevorderd 2. Bevorderd tot klas IV: J. Blok, L. M. Boekkooi, A. Dercksen, A. Groeneveld, IJ. v d. Most v. Spijk, W. M. de Rooy. Voorwaardelijk: G. Elzenga. TOELATINGSEXAMEN H. B. S. VOOR MEISJES. Tot de eerste klasse der Gem. H. B. S. voor Meisjes met 5- en 6-j. cursus zijn toe- gelalen: G. M. Begeer, E. de Bink. A. van Breda, E. Cohen, E. Chri9tiaanse, M. G. van der Eist, C. Fliehe, D. van der Goot, E. Groen hof!, B. C. Henny, H. H. Hoogeveen, W. van der Hout, J. G. Hulst, J. H. Jordaans, L C. E. Jorissen, H. Kerkheide, P. Krom, W. Krouwel, Fr. Kuenen, E. C. Lut, E. Maclaine-Pont, J. A. M. van Mens, A. L. Platteel, A. A. van Roven, E. H. Sirks, J. J. M Timmermans, A. N. Visser, F. A. von Weiler. G. A. de With, A. M. C. Woltjer. Tot de 4ce klasse B is toegelaten Hetty Martin. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het candidaatsexamen wis- en natuurkunde letter C de heer J. A. van Lammeren (Voorschoten), doctoraal examen geschiedenis de heer A. J. P. Kars (Scheveningen; doe toraal-examen wis- en natuurkunde met hoofdvak wiskunde do heer P W. Steenbergen (Rotterdam); doc- toraal-examen rechtsgeleerdheid de heer G. II H. R. Dahmen (Roermond) cn mej. J. L. M. Toxopeus Polt, (den Haag). Bevorderd tot doctor in de rechtsgeleerd heid, op proefschrift getiteld: „Bekostiging van wegen", de heer N. A. Lunsingh Tonc- kens, geboren te Hengelo (O.) Idem tot doctor in de rechtsgeleerdheid, op proefschrift getiteld: ,,De haven van Rotterdam". Een onderzoek naar de oor zaken van haar economische beteekenis in vergelijking met die van Hamburg en Ant werpen, de heer J- Ph. Backx, geboren te Watergraafsmeer; Idem tot doctor in de le'lteren en wijs begeerte, op proefschirft getiteld: „Tantri, de middel-Javaansche Pancatantra-bewer king". de heer C. Hooykaas, geboren te Amersfoort; idem tot doctor in de wis- en natuur kunde, op proefschrift getiteld: „Onderzoek naar de betrekking tusschen de physiologi- sche werking en het gehalte aan anthra- chinonderivatcn in den bast van Rhamnus Purshiana en de daaruit bereide extracten" de heer J. D. van de Graaff, geboren te St. Anna land; Idem tot doctor in de wi9- en natuur kunde. op proefschrift getiteld: „Constitutie bepaling door verdringing van groepen uit de bcnzolkern", de heer J. W. E>ienske, ge boren te Maassluis; Idem tot doctor in de letteren en wijsbe geerte, op proefschrift getiteld; „De egyp- tische kerkordening en Hippolytus van Rome", de heer R. Lorentz, geboren te Leiden. T. L. F. BUNINGH. Maandag a.s. zal het 25 jaar geleden zijn dat onze stadgenoot de heer J. L. F. Buningh in betrekking trad ten kantore van notaris Vijgh alhier. Voordien was hij 12 jaar werkzaam op het practizijns-Kantoor Underhorst en Jautze in den Maag en ver volgens gedurende 7 jaren ten kantore van den heer Teunis, destijds deurwaarder alhier. Toen hij bij zijn tegenwoordigen patroon in dienst trad, waren hem daardoor de notariële werkzaamheden niet geheel vreemd. In het thans verloopen 25-jarig tijdperk heeft de jubilaris zijn patroon trouw en met stiple eerlijkheid gediend en heeft hij zich in den omgang met de cliënten doen ken nen als een hulpvaardig en nauwlettend kantoorbeamble. Het zal den jubilaris op 15 Juli zeker niet aan bewijzen van belangstelling ont breken. HANDELSREGISTER VAN DE KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR RIÏNLAND TE LEIDEN. Wijzigingen: Coöp. Groente-, Fruit- en Bloemenveilingsver Leiden en omstreken. G. A. veilingloods Boommarkt, Leiden. De statuten zijn gewijzigd. W. R. van Kampen. Lange Mare 102, Lei den. Horlogerie. Vestiging filiaal: Haarlem merstraat 64, Leiden. Coöperatieve Verbruiksvereen. „Door Sa menwerking Sterk" Molenstraat 49, Noord- wijk. Nieuwe commissaris; L. van der List, Noordwijk. „Zonneveld van Eeuwen Go.". Schip- persvaartw Noordwijkerhout. Het kweeken van en den handel in bloembollen en aan verwante artikelen in den ruimsten zin. Wijziging kantooradres, thans; Hoofdstraat 72, Sassenheim. BINNENLAND. «LM De Leidsche schilder W. H. v. d. Nat is overleden. (Stadsnieuws 1ste Blad) De Eerste Kamer gereed met de behandeling van het wetsontwerp tot rege- ling van de verhonding tusschen Rijk en Gemeenten. (Uit het Parlement, 3de Blad). Het ontwerp is aangenomen. (Laatste Be richten, 1ste Blad). Een valsch bericht inzake obligaties fur ness Stokvis; de dader gearresteerd. (Ge mengd, 2de Blad). Een principieele vischkwestie. (Recht zaken, 3de Blad). L. Z. C. I won met 31 den waterpolo- wedstrijd tegen U. Z. C. I, dat na degradatie wedstrijden moet spelen. (Sport, 3de Blad), BUITENLAND. De Engelsche regeering hondt vast aan Londen als plaats der komende bijeenkomst. (Buitenland, 1ste Blad). Poincaré over de schuldenregeling in de Fransche Kamer. (Buitenl., en Tel., 1ste Blad). Vonnissen in het Orloff-proces te Berlijn en in het proces in Lithanen wegens den aanslag op Woldemaras. (Buitenl., Ie Blad). Noodlottige brand in het Engelsche graaf schap Kent. (Buitenl. Gem., 2de Blad). VRAGEN VAN DEN HEER K. SYTSMA. Het raadslid de heer K. Sytsma heeft toestemming verzocht om in de raadszitting van Maandag a.s. vragen te mogen stellen betreffende het z.i. blijkbaar door B. en W. geforceerd verleende eervol ontslag van den concierge van de Gem. H. B. S. met 5-jarigen cursus alsmede omtrent de z.i, onvoldoende huisvesting van den concierge van het Gymnasium. HET NATUURKUNDIG LABORATORIUM. Na Parijs de grootste electro-magneet ter wereld. De in 1917 op aanwijzingen en volgens de denkbeelden van wijlen prof. dr. Kanjer- lingh Onnes ontworpen verbouwing van het Natuurkundig Laboratorium ten be hoeven van de electro-magnetische studiën, heef! thans haar beslag gekregen. Onder leiding van prof. dr. W. J. de Haas, die na diens overlijden prof. Kamerlingh Onnes opvolgde, zijn de plannen van prof. Onnes voltooid en heeft de groote electro-magneet, na Parijs de grootste ter wereld, thans haar plaats in het Natuurkundig Laboratorium gekregen. Het gebouwtje ,dat voor deze electro- magneet is gesticht, grenst onmiddellijk aan het bestaande laboratorium en is opge richt op de plaats, waar tot voor eenige jaren de glasblazerij van het laboratorium zich bevond. Toen prof. Kamerlingh Onnes, in overleg met zijn adviseurs, in dezen, ir. H. A Blom, aan zijn plannen vasten vorm had gegeven, werd aan Siemens Halske te Berlijn op dracht gegeven tot het vervaardigen der magneet. Die opdracht is thans door Sie mens Halske volbracht, en, nadat de ver schillende belangrijke wijzigingen, die door prol. De Haas waren ontworpen in verband roet den geweldigen vooruitgang der natuur kundige wetenschappen in de laatste jaren, in het oorspronkelijke plan waren aange bracht. is thans deze electro-magneet opge-i leverd en in het ervoor bestemd gebouw ge plaatst. Om eenigszins een denkbeeld van deze electro-magneet te krijgen, zij vermeld, dat zij een totaal gewicht heeft van niet minder dan 15.000 kilogram. De kolossale U-vorm, waarin de beide kernen door mid del van een motor voor- en achteruit kun nen schuiven, bezit een gewicht van 5000 K G. De draadklossen bestaan elk uit 12 spoelen waarvan de windingen uit vierkante buizen bestaan. Hierdoor heen stroomt, onder verhoogden druk der waterleiding, het koelwater. De groote beteekenis van deze electro- magneet schuilt vooral hierin, dat men voor proeven in een magnetisch veld kan be-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1