Een geslaagde verkiezingsdag
70sïe Jaar?an? DONDERDAG 4 JULI 1929 No. 21257
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH m DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cfs. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen ran ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine \dvertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porlo te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per weet 'ƒ0.18
Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per weet „0.18
Franco per post 2.35 portokosten. «Sfet'- -
Oit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
PROF. DR. R. KRANENBURG.
Prof. dr. R. Kranenburg, hoogleeraar in
het staats- en administratief recht aan do
universiteit alhier, die momenteel te Gro
ningen vertoeft, is plotseling ernstig onge
steld geworden. Hij is in het Katholiek
Ziekenhuis aldaar opgenomen. Gistermid
dag was de toestand bevredigend.
PERMANENTE COMMISSIE
VOOR ONVOLWAARDIGE
ARBEIDSKRACHTEN.
Er heett zich hier ter stede geconstitu
eerd een permanente commissie voor on
volwaardige arbeidskrachten. De commissie
bestaat uit de volgende personen.
P. Boet Jr Mej. D Coebergh, T. S. Gos-
linga. Dr. M. D. Horst, Dr. Murk Jansen,
Dr H. C. Jelgersma, pastoor G. A. Smit,
Dr. F. J. Stuurman, Mr. P. A. van Tooren.
burg en P. C. G. A. Wijkmans.
De commissie verleent hate medewer
king om geschiklen arbeid te zoeken voor
personen, die door eenig-gebrek gemoeilïjkt
worden in het vinden van werk.
Men wende zich daartoe tot het lid der
commissie den heer P. C. G. A. Wijkmans,
drrecleur van den Dienst voor Sociale Za
ken. Levendaal No. 1, hoek Garenmarkt,
telefoon 1007.
De instelling van deze commissie is een
uitvloeisel van do onlangs door het Be
stuur van den Armenraad belegde verga
dering, waar het vraagstuk der onvolwaar
dige arbeidskrachten is besproken.
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RITNLAND TE LEIDEN.
Op he ffing:
p. Busscher, Pieterskerkkoorsteeg 1, Lei
den. Koek- en banketbakkerij.
Onze vroegere stadgenoot, de heer Han
Zhrkzee, is te Amsterdam geslaagd voor het
eerste gedeelte (theoretisch) van het eind
examen voor piano aan het Nederl. Muziek-
paedagogisch Verbond.
De heer B. A. Harteveld Jr. ama
nuensis aan de Universiteitsbibliotheek
alhier, is met ingang van 1 Juli j.l. be
vorderd tot bibliotheekbeambte.
Gisteravond tegen twaalf uur derail
leerde op den wissel naar de remise nabrj het
Terweepark een bijwagen van de blauwe
tram. Na een kwartier was de wagen' weer
in de rails gezet, zoodat het tramverkeer
slechts weinig vertraging ondervond.
Gisteren stonden 271 werkzoekenden
bij de Arbeidsbeurs ingeschreven tegen 461
dp 3 Juli 1928.
Niet verwacht, maar toch verkregen: drukke stemming en groote
belangstelling - Leidsche totaaluitslag reeds te negen uur bekend
Stormloop om bulletins - Politie-agenten als verkeershelden
Kolossale menigte rond onze bureaux.
Verkiezingsstrijd 1 Wij merkten er in den
aanvang slechts weinig van: de belangstel
ling scheen in het jaar 1929 ingekrompen.
Maar het stemmen laat den in het algemeen
rustig gestemden Nederlander als 't er op
aankomt toch niet koud, wanneer hij de
echte politieke stemming te pakken krijgt,
loopt hij gedwee en zelfs nog met vreugde
naar het bureau. Want hij wordt er zich
zijn belangrijke staatsburgerplichten naar
waarde bewust en vol glorie wordt
er zijn naam afgeroepen, waarna hij kordaat
't geheimzinnige hokje binnenstapt, om er
al of niet met fouten de roode stip op het
schier eindelooze papier neer te planten.
Ook op den verkiezingsdag van gisteren
bleek de lust om een stem uit te brengen
toch weer groot: jong en oud, ziek of ge
zond, sommigen nog pruttelend, maar de
meesten toch met enthousiasme, hebben hun
favorieten aan een stem geholpen. Daar
waren nog de lauwen en de voortdurende
twijfelaars, die tot de laatste seconde toe
nóg niet wisten wie ze kiezen moesten,
maar ze werden wel door de felle politici,
die voor hun partij pal staan, nog net bijtijds
voor den ingang van het stembureau met
een vurig gestyleerd pamflet bedacht, het
geen dan toch eindelijk een keus bepalen
deed.
Op de bureaux liep alles vlot van stapel,
geen incidenten, deden er zich voor. Slechts
enkele laatkomers moesten even na vijf uur
afgewezen worden, zoo zagen wij een oud
en arm manneke, die een kwartier te laat
kwam aansjokken. Onverbiddelijk werd hij
afgewezen, maar hij zou 't er niet bij laten
zitten. „Als je zoo iets maar op z'n beloop
liet, kwam je van kwaad tol erger en een
boete had hij er niet voor over". En prut
telend staple hij weg, om bij het gemeente
huis zijn beklag in te dienen. De goede man
had toch wel eerder kunnen komen!
Mede dank zij de vlugge telling op de
onderscheidene bureaux, waren wij in staat
op de groote borden, die als vorige keeren
voor onze kantoren waren opgesteld, de uil
slag al heel spoedig bekend te maken. Ook
nu weer was de belangstelling bijzonder
groot en reeds tegen negen uur konden
wij den totaaluitslag van de stemming
in Leiden bekend maken. Het wachten
bleek slechts op den uitslag van één stern-
district, waar een fout gemaakt was en men
er na anderhalf uur wanhopig zoeken eerst
in slaagde deze op te sporen.
Onze loopers en correspondenten konden
slechts na groote moeite zich een weg
banen door de dichte haag toegestroomde
nieuwsgierigen, waaronder de talryjke jeugd
zich dikwijls uitbundig enthousiast betoonde
De groote hefboomen voor de diverse in
gangen klapten onophoudelijk op en neer om
de berichtgevers door te laten en soms was
de opstopping gelijk aan die bij onzen be
roemden overweg. Tegen kwart over negen
had de drukte haar hoogtepunt bereikt,
Toen werd de veldslag om onze bulletins
geleverd: zij werden letterlijk uit de handen
gerukt en dwarrelden met hoopjes, dikwijls
reeds in flarden gescheurd, over de tol uiter
ste nieuwsgierigheid opgezwiepte menigte.
Het bleek, dat men ditmaal veel beter ge
stemd had dan vier jaar geleden en ook uit
de groote belangstelling viel op te maken,
dat de rust, die aan de verkiezingen vooraf
ging, slechts schijn geweest was.
Nog steeds stroomden de belangstellenden
toe, daar 't al spoedig als een loopend
vuurtje door de stad ging, dat wij den vol-
ledigen uitslag reeds bekend maakten.
De uitstekend regelende politie-agenlcn
ontpopten zich tot ware verkeershelden en
leidden met groote koelbloedigheid de auto
bussen door de in dichte scharen opeenge
pakte kijkers. Men keek vol ontzag op naar
ons personeel, dat met acrobatische lenig
heid de ladders opklom en1 met behendige
zekerheid de cijfers op de borden depo
neerde. Naar alle kanten stroomden de bul
letins. Vooral naar de sigarenwinkels, waar
overal groepjes discussieerende politieke
broederen de stemmentotalen van 1929 en
1925 met elkander vergeleken.
Het was een avond, waarop de kalme
Leidenaars ganschelijk uit hun gewone
doen geschud waren en het deed weer eens
denken aan gelukkig lang vervlogen oor
logsjaren, toen men zich ook de neuzen voer
de ramen platdrukte.
Het was halfelf loen de politie pas kon
inrukken en men thuis of in de volle café's
ging naboomen en drukke beschouwingen
opzette, over hoe er in de Sleutelstad ge
stemd was. In vele huiskamers bleek de
Tadio ingeschakeld en werd er nu eens niet
geluisterd naar jazz-band-klanken, prima
donna- of nachtegalenzang, maar naar de
juichkreten, die uit de groote plaatsen kwa
men, waar een deel der uilslagen dier ste
den ook reeds bekend gemaakt werd.
Zoo bleek het dan toch, dat onze
kalme stadgenooten op den grooten
verkiezingsdag, waarop zij zelf in de gele
genheid gesteld worden, te beslissen wie
hen in de komende periode zullen regeeren,
toch wel terdege als vurige Italianen uit hun
slof kunnen schieten. En velen legden eerst
na middernacht de opgewonden hoofden op
het koele kussen, om reeds vanmorgen heel
vroeg verblijd te worden met ons tweede
bulletin. Op onze bureaux waren dan ook
welhaast den ganschen nacht de lichten
niet gedoofd.
Het overgroote deel der Leidsche burgers
en burgeressen heeft gisteren zijn plicht ge
daan, al zijn er ook nu weer geweest, die
door blanco to stemmen, zes cirkels rood te
stippen of een of andere grappenmakerij uit
te halen, zich aan dezen plicht onttrokken
hebben. Zij, die stiekum wegbleven, zullen
hun proces-verbaal wel spoedig in de bus
vinden!
Ook de propagandisten kunnen met tevre
denheid op hun vermoeiend werk terugzien:
de drukke stemming is daarvan wel een
sprekend bewijs!
3 Juli 1929 kan, wat Leiden betreft, als
een mooien verkiezingsdag in de annalen
der verkiezingsgeschiedenis gememoreerd
worden!
VERKEERSVERBETERING.
Een commissie samengesteld.
Bij beschikking van 2 Juli heeft de Mi
nister van Waterstaat ingesteld een com
missie, aan welke is opgedragen te onder
zoeken, welke aan redelijke eischen beant
woordende verbetering in het verkeer tus-
schen de Zeeuwsche eilanden, Zuid-Hol
land en Noord-Brabant onderling behoort le
worden aangebracht, zoowel wat betreft de
vervoerverbindingen als de daarbij aan
sluitende hoofdwegen, met verzoek dien
aangaande aan hem, Minister, rapport uit
tc brengen.
De commissie is samengesteld als volgt:
Mr. dr. A. B. G. M. van Rijckevorsel, com
missaris der Koningin in Noordbrabant, tc
's-Hertogenbosch, voorzitter; II. v. Boeijen,
te Voorburg; A, van der Wcyde te Zierik-
zee; ir. A. P. de Gelder tc 'sHertogenbosch;
P. J. P. van der Steur te 's-Gravenhage; ir.
J. J. Stieltjes te 's-Gravenhage; mr. II. F.
de Boer te 's-Gravenhage; K. J. W. Bemet
Kempers te 's-Gravenhage; J. ter Laan, te
Rotterdam A. J. Kuiper te Rotterdam; G. J.
van Helden te Dordrecht; H. P. M. Verlin
den te Breda; M. Laernoes te Middelburg;
C. Dame Gz. te Willemstad A. A. Mijs te
Sommelsdijk; A. J. ten Hope te Rotterdam;
H. W. O. de Bruyn te 's-Gravenhage; jhr.
J. van Vredenburch, te 's-Gravenhage, le
den, en H. J. A. M. Raaymakers, den Boach,
secretaris.
ROOMSCH-KATH.
BAKKERSPATROONSBOND.
De NederlR-K. Bakkerspatroonsbond
heeft te Hjlversum vergaderd.
Met algemeene stemmen werden de vol
gende resoluties aangenomen:
De Bondsvergadering enz. besluit te
trachten, alle organisaties uit het Neder-
landsehe bakkersbedrijf te bewegen, van de
regeering gedaan te krijgen, dat ook het
aanvangsuur van 5 van den arbeid in bak
kerijen worde gegeven aan die bedrijven,
welke het nog niet hebben Zij draagt het
hoofdbestuur op, hetzij in samenwerking,
hetzij zelfstandig alle geoorloofde middelen
uit te putten om lot het wegnemen van het
bestaande onrechtvaardige euvel te komen
en gaat over tot de orde van den dag.
De groote bondsvergadering spreekt uit,
dat de N.V. Xederlandsche Meelfabrieken
der Xederlandsche Bakkerij een hoogst
waardevol instituut is van de Xedcrl. bak
kerij. en dat uit alle overwegingen dit insti
tuut den steun verdient van lederen bak
ker; dat zij betreurt, dat in het commissa
riaat, in tegenstelling met dc positie van
den Nederl. Bakkersbond, een door haar or
ganisatie gewilde man niet vertegenwoor
digd is, en verzoekt aan de directie, commis
sarissen en aandeelhouders, deze te helpen,
zoo spoedig mogelijk wijziging te kr;;"en.
De heeren v. Heumen, te Arnhem en A.
Stallen te Roosendaal werden als hoofdbe
stuurslid herkozen, en de heer P. Hendrix
te 's-Hertogenbosch is bij acclamatie lot
voorzitter herkozen.
De vergadering heeft aan het bondsbe-
stuur opgedragen stappen te doen om art. 25
van het broodbesluit, hetwelk den patroon
strafbaar stelt voor daden van zijn perso
neel tegen zijn zin en opdracht verricht, ge
wijzigd te krijgen.
BINNENLAND.
De verkiezingen voor de Tweede Kamer;
wij pnbliceeren de oliicienze uitslagen van
de meeste kieskringen (2de Blad).
Ingesteld is een commissie voor verkeers.
verbetering tnsschen de Zeeuwsche eilan
den, Znid-Holland en Noord-Brabant. (Bin
nenland. Isle Blad).
Ongelnk bij de schietoefeningen aan
boord van de pantserboot „Gruno"; eenige
mariniers gewond (Gemengd, 3de Blad).
Ernstige ontploffing te Groningen. (Ge-
mengd, 3de Blad).
Tilden en Austin respectievelijk door
Cochet en Borotra geslagen in het enkelspel
te Wimbledon (Sport, 2de Blad).
De Nederlandsche sciifenr Gnnther won
te Henley van Hart (Sport, 2de Blad).
BUITENLAND.
Het debat in het Engelsche Lagerhuis.
(Buitenland, lsle Blad),
De bonw der Amerikaansche kruisers.
(Buitenland, lste Blad).
De vliegtocht ChicagoBerlijn, via Groen,
land, is begonnen. (Buiten], Gemengd, 3de
Blad).
DE LOTING.
Bij de processen-verbaal van de dezer
dagen plaats gehad hebbende lqting voor
den dienstplicht voor 1930 en 1931 is een
mededeeling gevoegd betreffende gelegen
heid tot hqt indienen van bezwaren. Daaruit
blijkt:
Uiterlijk den tienden dag na den dag,
waarop de loting heeft plaats gehad, kun
nen tegen de wijze, waarop zij is geschied,
bij een met redenen omkleed verzoekschrift
bezwaren worden ingebracht. Het verzoek,
schrift moet worden ingediend bij den Mi
nister van Defensie.
Nadat de Haad van State, afdeeling voor
do geschillen van bestuur, is gehoord, wordt
door de Koningin op het beroep beslist bij
een met redenen omkleed besluit.
o
DE WEGENBELASTING.
Het ligt in het voornemen van den mi
nister van financiën, om te beginnen met
23 Juli Ier controle van het aangegeven ge
wicht van motorrijtuigen ten behoeve van
de Wegenbelasting een intensief toezicht op
dat gewicht te doen uitoefenen, door we
ging op den weg.
De houders van motorrijtuigen echter
zijn in de gelegenheid vóór dien datum, hun
motorrijtuigen onder ambtelijk toezicht en
onder betaling der kosten van de weging,
vrijwillig te doen wegen, waartoe zij zich'
met een verzoek kunnen wenden tot den
inspecteur der directe belastingen ia de
inspectie, waarin zij wonen.
Kijkjes van de geweldige belangstelling tijdens het bekend maken der Leidsche verkiezingsuitslagen voor ons gebouw. Links: de menigte begint tezamen te stroomen. Rechts: het hoogtepunt van de drukte.
Men kan over de hoofden loopen.
