70ste Jaargang MAANDAG 1 JULI 1929 No. 21254 OFFiCIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cis. per regel roor advertentiSn uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine \dvertenliên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cis. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor evenlueele opzending van brieven 10 Cts. porlo te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT:] Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week .....7.... ƒ0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week0 18 Franco per post 2.35 portokosten. Oit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. STEMMING. De Burgemeester van Leiden brengt Ier openbare kennis, dat op Woensdag 3 Juli 1929, van des morgens acht uur tot des na middags vijf uur, zal geschieden de stem ming ter verkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Herinnerd wordt aan de verplichting, op gelegd bij artikel 72, tweede lid, der Kies wet. dat ieder, die volgens de kiezerslijst be voegd is tot de keuze mede te werken, zich binnen den voor de stemming bepaalden tijd ter uitoefening van zijn kiesrecht moet aan melden bij het slembureau van het voor hem op de kiezerslijst aangewezen stern- district. De kiezer, die aan deze verplichting niet voldoet, woidt, tenzij van eene geldige reden van verhindering blijkt, gestraft met geld boete van ten hoogste drie gulden. Indien tijdens het plegen van de over treding nog geen twee jaar zijn verloopen sedert eene vroegere veroordeeling van den schuldige wegens gelijke overtreding onher roepelijk is geworden, wordt geldboete van ten hoogste tien gulden opgelegd. Tevens wordt de aandacht gevestigd op: Artikel 128 van het Wetboek van Straf recht, luidende: Hij die opzettelijk zich voor een ander uitgevende, aan eene krachtens wettelijk voorschrift uitgeschreven verkie zing deelneemt, wordt gestraft met gevan genisstraf van ten hoogste BEN JAAR, Artikel 150a der Kieswet, luidende: Hij die hij eene verkiezing als gemachtigde stemt voor een persoon, wetende dat deze overleden is, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste EEN MAAND of geldboete van ten hoogste DUIZEND GULDEN. De Burgemeester voornoemd, A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Leiden, 22 Juni 1929. 7205 INSTITUUT KERN. EEN 40-JARIG JUBILEUM. Heden was het 40 jaren geleden, dat de heer J. T. Gaykema Jr. als' drukkersleerling in dienst trad bij N.V. A. W. Sijthoffs Uit- gcvers-Maa tsc h app i j Dat deze niet ongemerkt zou voorbijgaan stond reeds van te voren vast. Door de Directie daartoe uitgenoodigd werd de jubi laris met zijn echtenoote hedenmoren op het Privé kantoor ontvangen, waar de directeur de heer van Looy, de beide procuratiehou ders de heeren du Croix en v. Dam. de afdeelingchefs en het verdere kantoorperso neel aanwezig waren. Allereerst werd de jubilaris toeesproken door den heer v. Looy die hem huldigde als een flink werker die altijd even jong en flink blijft. Hij overhan digde hem een enveloppe met inhoud en 'n fraaie palm. Daarna nam de heer Du Croix het woord en roemde hem om zijn huma niteit en bereidwilligheid, hij wenscMe hem j namens procuratiehouders en kantoorperso neel van harte geluk. Aangedaan door zoo veel blijken van waardcering dankte de jubilaris. Toen volgde de huldiging van chefs. In het kantoor van den algemeenen bedrijfs- cbef werd hij op vriendelijke wijze door den heer Merkelijn loegesproken. die hem na mens procuratiehouders en chefs van di verse kantoren een fraai rookstel en aan zijn echtgenoote een bouquet bloemen aanbood. Dat de jubilaris er mede vereerd was be hoeft geen betoog; hij bedankte ook hiervoor Daarna volgde de huldiging door de kame raden. In de werkplaats werd hij ontvangen door den drukkerij-chef Crama, die hem namens het technisch personeel met diverse damesafdeelingen toesprak en hem namens hen allen een salonspiegel. een beeldtarei, een schoorsteenkleed en een vaas met bloemen overhandigde. Diep onder den indruk van zooveel vries- schapsbetoon dankte de jubilaris me! een kort woord. Daarna vertrok hij naar huis waar hij den dag verder genoeglijk door bracht. Cursussen te Amsterdam. Sedert enkele jaren worden vanwege het Instituut Kern alhier cursussen voor de praktische kennis van levende Oostersche talen gegeven. Thans bestaat het plan om na de zomer- vacantie te Amsterdam leergangen te orga- niseeren voor het Bengaalsch en het Hin- doestani, de twee voornaamste talen van Britsch-Indië. Als leider dezer cursussen zal de heer A. A. Bake optreden. Deze is gedurende een vijfjarig verblijf in Britsch-Indië verbonden geweest aan Santi Xiketan, de universiteit door den dichter Tagore gesticht, en heeft dus een zeldzame gelegenheid gehad om zich -op de hoogte te stellen van het Bengaalsch en de in die taal geschreven litteraire werken. o SCHOOL- EN WERKTUINEN. Men verzoekt ons mede te deelen, dat in het zeer gewaardeerde artikeltje over deze Vereeniging. in ons blad van 1.1. Zaterdag een paar kleine onjuistheden Yccrkcrnen, die verbetering behoeven. Zoo-is mej. dr. De Baat geen voorzitster, doch vervult zij de zeer moeilijke taak van hoofdleidster; zij zorgt voor den dagelijk- schen gang van zaken en doet dat op uit nemende wijze, daarbij ter zijde gestaan door drs. Werre, die echter geen medicus is Toch zijn alle maatregelen genomen om te gen eventueele ongevallen die gelukkig nog niet voorkwamen gedekt te zijn; zoo is o m. een goed voorziene verbandkist aan wezig. Hulp is voor deze Yereeniging zeker in veel opzichten gewenscht. Driehonderd en twintig kinderen worden er nuttig bezig ge houden, d.w z., dat alles wat den kinderen verstrekt wordt met 3*20 moet vermenigvul digd worden Zoo heeft deze week ieder kind 10 koolraapplanten gekregen en waTen er daarvan dus alleen reeds 3200 stuks noodig. Zoo gaat het met alles en dat moet alles betaald worden. Wil het bestuur in de gelegenheid zijn de kinderen dagelijks in hun tuintjes te doen werken of een tweede schooltuin op te rich ten. dan is naast financieele ook persoon lijke hulp noodig. Om telkens 80 kinderen te leiden is een heele kunst en zijn meer menschen noodig. dan zich tot heden daar toe bereidwillig beschikbaar stelden. Ten einde de belangstelling bij het publiek op te wekken, besloot het bestluur de ter reinen der vereeniging kosteloos ter bezich tiging te stellen op Maandag 1, Dinsdag 2 en Vrijdag 5 Juli van 4 tol 6 uur en op Zaterdag 6 Juli van 2 tot 4 uur. HET TUINFEEST VAN ..NOORDERKWARTIER". Lang voor het afgesproken uur wie kan zich dat niet indenken! waren de kinde- Ten van de buurlvereeniging Noorderkwar tier". een 250 in getal, op de plaats van samenkomst, de Marnixstraat, aanwezig. Om 3 uur werd, nadat vooraf door het zangkoor van „Noorderkwartier", onder leiding van den heer G. Mulder, enkele liederen waren gezongen, afgemarcheerd naar .Oud-Hortus- zicht" het doel van den tocht. Onder een flinken marsch van het mu ziekgezelschap „T. en D." werd de met vlag getjes getooide stoet geleid langs Maresingel, Langegraclit. Oude-Singel, Noordeinde naai den genoemden speeltuin. In een gedwongen pauze het wachten voor de Turfmarkt- brug liet het koor zich even hooren. Nadat de kinderen een halfuur aan de speeltuigen hun hart hadden opgehaald, werd met de verschillende spelletjes een aanvang gemaakt, zooals; blokjes rapen, zakloopen en ezel-prikken, spellen, die ge- ruimen tijd in beslag namen. Maar hoe prettig de kinderen het ook vonden om op deze wijze een prijsje machtig te woiden uit alles kon men bemerken, dat zij met hun hart in draaimolen, glijbaan, schommel of andere vermakelijkheden waren. In den tuin waren ook de bestuurders van „Zuider-" en „WesterkwartieT" aanwezig. Het aanbieden van versnaperingen aan de kinderen de zang van het koor en de muziek van „T en D." wisselden elkaar regelmatig af tot het ©ogenblik van scheiden was aangebroken Om halfzeven werd de terugtocht aan vaard en werd vervolgens, achter de muziek aan, enkele gedeelten van het kwartier door kruist. Aan de Kemperstraat werd de stoet ontbonden, en behoorde ook deze middag, die voor de kinderen tot een genotvollen was geworden, weer tot het verleden. EINDEXAMEN GYMNASIUM. Afdeeling B Geslaagd de dames M. de Blauw, A. Tendeloo. O. Meyers en T. Stuur man. allen alhier, O. Gorter te Oegstgeest en G. Los te Zoeterwoude. Het examen wordt met twee candidalen voortgezet. CHR. KWEEKSCHOOL. Geslaagd de dames K. Bol te HazeTS- woude, A. A van 't Hooft te 's-Gravenhage. G F. Jansen te Voorschoten. M T. de Jeu te Alfen, J. M. Knotter alhier. Afgewezen één vr. candidaat. „NUT EN VERMAAK". LEIDSCHE BELASTING OPHAALDIENST. Genoemde dienst heeft in de afgeloopen maanc aan dgn Rijksontvanger een bedrag afgedragen van L 21.872,04. Het aantal aan geslotenen bedraagt thans 3.403. De feestviering ter gelegenheid van het 55-jarig bestaan. „Nut en Vermaak", de plaatselijk zoo bij uitstek populaire vereeniging, werd gisteren 55 jaar. En het actieve bestuur vond in dit heuglijke feit gereede aanleiding om ge trouw aan de traditie eenige festiviteiten op touw te zetten. Allereerst aan den voor avond van den verjaardag een Oudejaarsavond. Aanvankelijk heerschle er met recht een zekere oudejaarsavond stemming, maar toen de zaal eenmaal begon vol Ie loopen en het cabaretprogramma een onmiskenbare cli max vertoonde, toen keerde al heel gauw de oude sfeer terug van gepaste vroolijkheid overeenkomstig den leeftijd van de jarige, doch niettemin met het enthousiasme der jeugd eigen. liet zou ons te ver voeren dit heele pro gramma aan n uitvoerige bespreking te onderwerpen Het jazzband-orkest „Aufge- past" speelde vroolijke deuntjes, de heeren A. Gerritsen. J. L. E. Heemann. H. W. Arendsen en P. I Wijnbeek handhaafden hun goeden naam als humoristen- chanson niers en de heer Ph. van der Steen demon streerde zijn muzikaliteit op de meest vreemdsoortige en onmogelijke instrumenten op een wijze, die de zaal deed schudden van den lach. Vooral zijn Hawaiian-duetten met zooals hij hem noemde, een Surinaam- schen neger uil Afrika" vielen danig in den smaak. Toen de klok twaalf sloeg, betrad de voorzitter, de heer W. F. van der Steen, het podium eji herdacht in een kort toe spraakje het heuglijk gebeuren van het 55- jarig bestaan. Onnoodig te zeggen, dat na afloop nog een dansje gemaakt werd. dat eerst vroeg in den morgen een einde nam. Maar gistermiddag om 2 uur was het ge- heele bestuur, behalve de heer Van Staveren, die ongesteld is toch weer present bij de receptie, welke in de door de goede zorgen van de huldigingscommissie in samenwerking met den heer W. F. van Ingen Schenau keurig versierde groote Stadszaal werd gehouden. Van 24 uur is er een bloemenregen op de hoofden der N. en V.-bestuursleden neer gedaald. Het begon met een huldigingscom missie uit de leden en donateurs, die met drie bloemenmanden, een krans en een zil veren medaille goed van wal stak. Vervol gens zagen we den heer Rossier, die, mede namens den burgemeester en den bescherm heer, jhr. de Gijselaar, die zeer tot zijn leedwezen verhinderd waren persoonlijk te komen, gelukwenschen en bloemen aan bood. De heeren van Eecke en Harmsen droegen bloemen aan namens de Commis sie voor de Volksbijeenkomsten, de heeren van der Laan en Spaargaren namens de 3 Octobervereeniging, een zilveren lauwer tak, de heer Goekoop namens het Schouw burgbestuur weer bloemen en zoo ging het door. In totaal telden we ruim twintig bloem stukken, waaronder van de N.V. Vereenigd Rotterdamsch Hofstad-Tooneel, de onder officiersver. „D. V. V. de voetbalvereen. ,.R. C. L.", de muziekver. „T. en D.", de damesgymnastiekver. „Concordia", de too- neelvereeniging „Jacob van Lennep" te Haarlem en „Jacob Cats", de jury van de bal-masqué's, den gemeente-secretaris, mr. dr. van Strijen. den heer van Ingen Sche nau. een deputatie van de kinderen, welke steeds aan het Sint Nicolaasfeest deel nemen. Het behoeft geen betoog, dat door de ver schillende sprekers vele woorden van groote waardeering werden geuit jegens het werk der vereeniging. O.a. sprak de heer Goe- koop nog namens de afdeeling Leiden van het Ned. Tooneelverbond. Voorts kwamen nog vele leden en belangstellenden het be stuur complimenteeren. Telegrafische of schriftelijke gelukwenschen werden ontvan gen van het eere-lid, den heer van Seventer, het Adriani-ensemble, Lilteris Sacrum, den heer C. A. Dommelshuizen, de Ned. Reis- vereeniging afd. Leiden en tal van andere. Na deze drukbezochte receptie, waarbij de heer van der Broek als ceremoniemeester fungeerde, vereenigden zich bestuur en hul- digingscommissib aan een gemeenschappe- lijken maaltijd in „de Harmonie", terwijl een groot feesthal in de Stadszaal het wel geslaagde feest besloot. De bloemenschat zal. naar het bestuur ons* mededeelde, grootendeels over de ver schillende ziekenhuizen hier ter stede ge distribueerd worden. Zoo blijft h'et bestuur ook in deze weer het devies der vereeniging „Nut en Ver maak" getrouw. PROPAGANDA-AVOND „DEVRITHEIDSBOND" Ook de partijvoorzitter spreekt. Zaterdagavond had de afd. Leiden van den Vrijheidsbond de laatste propaganda- avond voor 3 Juli in De Burcht, die geheel met liberaal veTkie'zingsmateriaal was ver sierd. De vergadering werd geleid door den heer prof. dT. B. D. Eendmans, die in een kort welkomstwoord tot de aanwezigen er op wees, hoe nog niet voldoende wordt be grepen, dat thans onder de vigueur van het algemeen kiesrecht voor de 4e maal gaan wc daaronder ter stembus iedere stem van waarde is. Trots de verschillen, die hier te lande nog lang zullen blijven, dient echter gestreefd naar zooveel mogelijk sa menwerking en in zijn strijd voor de vrij heid past de Vrijheidsbond zich daarb:j aan, erkennend de rechten van iedër indi vidu. Hij waarschuwde tegen valsche verkie zingsleuzen en advertenties als b.v. van de Vrijz. Dem. betreffende ontwapening. De heer C. J. van Kempen, oud-gouver neur van Sumatra's Oostkust beklom daarop als eerste spreker den katheder did voor alles voorop stelde: de eenhc-id van ons land en zijn koloniën, die hij nader belichtte. Indië zou nooit geworden zijn wat het is. als er niet was gevolgd de poli tiek van Coen tot van Heutsz, de den de ve9tiger, de ander de bevestiger van ons gezag, welke vestiging de eeuwen door moet worden bezien in 't licht dier eeuwen, niet door'n bril van thans. Zonder deze poli tiek zou Indië niet zoo rooskleurig zijn ge groeid, zoowel voor den landgenoot als voor den inboorling en voor den vreemdeling zelf9. Vier elementen wilde 9pr. hierbij spe ciaal naar voren schuiven: de bevordering der volksontwikkeling, der volksgezond heid. der volkswelvaart en der po litieke ontwikkeling, die spreker stuk voor stuk nader uiteenzette, als kenner van Indië. uit eigen ervaring. Natuur lijk is critiek to oefenen, doch trots deze zijn do. economische verbintenis het gees telijk zoowel als moreel contact tusschen moederland en koloniën in groote lijn goed nagestreefd volgens het liberale program, dat volledig daartoe richtsnoer geeft: met behoud van vrijheid doch tevens met be houd van orde en wet, welk program nog ste'eds wordt gevolgd, hetgeen op zich zelf al bewijst, dat het liberalisme niet dood is, zooals zoo vaak wordt gezegd; wat trou wens ook niet mogelijk is. En vol vertrou wen wekte spr. op, deze liberale politiek voort te zetten door 3 Juli te stemmen op den Vrijheidsbond. (Luid applaus). Als tweede spreker trad op prof. dr. H. Th. Colenbrander. Deze wees er op, hoe er vroeger meer strijd was tusschen de per sonen, terwijl het nu gaat om de partij. Ve'el gaat dientengvolge thans meer werk tuigelijk, vooral bij rechts en S. D. A. P., doch het liberalisme verzet zich daartegen, van oordeel dat het liberale program in woord en schrift in het nationaal belang moet worden uitgedragen lot de massa, zelfs al spreekt de stemming, ook in de ge volge, niet zoo sterk meer tot die massa. Spr. gaat in dit verband na den uitslag van 1922 en 1925, er op wijzend hoe' eerst ter linkerzijde alleen talrijke stemmen ver loren gingen als gevolg van het uitbrengen op wat hij zou willen noemen „parasieten der politiek", die men zich nu al niet meer herinnert, doch later ook rechts. De uit slag van 1925 toonde weldTa aan de voos heid der z.g. coalitie. Spr. ging de politieke geschiedenis in 't kort na om dit nader te demonstreeren. De uiterste noodzaak", de combinatie rood zwart met hulp der vrijz. dem. i9 slechts een dreigement om de Cbr. Hist, terug te brengen tot de coalitie, trots haar onmacht. Deze coalite moet echter, zegt spr. voor komen worden, tot iederen prijs. Een partijregeering of een regeering onder liberale leiding is evenwel voorloopig uitgeschakeld te oordeelen. Doch de invloed van het liberalisme blijft groot, trots alle ontkenning, want zonder in eenzijdigheid te vervallen, heeft nooit een politeke partij zoo h«ar stempel gedrukt op de nationale ontwikkeling tot ze'gen van het land. fou ten ten spijt. En spr. is er van overtuigd, dat dit in de toekomst zoo zal blijven, het geen hij nader toelicht, mede aan de hand van wat men ziet gebeuren zoowel ter rechter- als ter linkerzijde van den Vrij heidsbond. Onder applaus komt dan de voorzitter van den Vrijheidsbond dr. D. Fock de zaal binnen. Prof. Colenbrander is overtuigd, dat als beide hebben gefaald, opnieuw op het libe ralisme een beroep zal worden gedaan tot aanpassing der publieke vormen aan de behoeften van het leven van den tijd en daarvoor moeten wij aldus spr. nu reed9 den weg effenen door den Vrijheidsbond te stennen en niet af te wijken naar Chr. Ilist. of. Vrijz. Dem., de beide buur- partijen. Als bewijs van zijn meening ziet spr. den uitslag der verkiezingen in Engeland, wa&r percentagegewijs de liberalen het meest vooruit gingen. BINNENLAND. Het Koninklijk bezoek aan Groningen (Binnenland, 3e Blad). Het afscheid van ir. Kalfi als directeur der Spoorwegen (Binnenland, 3e Blad). Het slot van de Rotterdamsche vlieg- feesten Binnenland, 3e Blad). Groote brand in de olieslagerij „De Pijl" te Wormer (Gemengd, 3e Blad). Te Rotterdam is een antobns op een groep menschen ingereden; één persoon werd gedood, een ander ernstig gewond (Gemengd, 3e Blad). BUITENLAND. Amerika weigert Frankrijk nitstel van betaling (Buiten., Ie Blad). Dreigende ministercrisis in Japan (Bui tenland, le Blad). Het proces tegen den Poolschen minister van Financiën is uitgesteld (Buitenland, le Blad). De Belgische ond-minister Wanters is overleden (Tel., le Blad). De vermiste Spaansche vliegers zijn ge red (3e Blad). Ernstig vliegongeval op het Bodenmeer (Buitenl Gem., 3e Blad). Tot slot komt spr. nog even over het ge beurde op Curacao te spreken. Gebeurde hetzelfde in Drente, dan was dat niet zoo erg, nu echter wel waar in het buitenland geconcludeerd is, dat Nederland niet in staat zou zijn zijn bezit te beveiligen. Men is te zorgeloos geweest. De schande is echter te herstellen, doch dan dient het gezag on verminderd gehandhaafd en daartoe zal zeker de Vrijheidsbond medewerken, dien bij bij de hoorders zeer aanbeveelt. (Ap plaus). Wanneer de heer Eerdmans daarop Z. Exc. Fock welkom heet, dringt hij op beleefde wijze mede aan op een toespraak, waaraan deze gaarne voldoet. De heer Fock constateert, dat er nog gTOote levens kracht is in het liberalisme en daarom heeft hij zich niet laten candideeren, van oordeel dat nieuw jong bloed noodig is; en daarom 9peelt hij ook geen grooten rol in de verkiezingscampagne. Spr. hoopt op een mooie toekomst voor het liberalisme. Het aantal liberale vertegenwoordigers in de Kamer dient verhoogd al is de qualiteit nog zoo uitnemend. Ook al zullen de liberalen zich niet schuldig maken aan allerlei be loften, gelijk andere partijen. Alleen samenwerking, geen klassenstrijd of wat ook kan baat geven in het belang van een normale ontwikkeling van land en volk. Ook spr. geeft daarop uiting aan zijn spijt over het gebeurde op Curacao, dat niet meer mogelijk moet zijn. De laatste regee- ringen gaan zi. echter allen niet vrijuit in deze, zoodat er voor den heer Colijn geen reden is zoo hoog van den toren te blazen. Spr. keert zich in dit verband mede tegen de ontwapeningsleuze der Vrijz. Dem. z.i. een leus om het missen van bestaansrecht dezer partij te verdoezelen. In het belang van land en volk spoort hij tenslotte aan het liberalisme te steunen, onder applaus de vergadering daarop ver latend. Als laatste spreker verdedigt de heer Ed. G. Schurmann, voorzitter van den Kon. Ned. Middenstandsbond, een steunen door den middenstand van het liberalisme, het eenige politieke stelsel trouwens, waar van deze stand iets te verwachten heeft. Spr. wijst op het in drieën uitvallen van den middenstand, hoewel hetzelfde doel wordt nagestreefd, met als gevolg, dat niets wordt bereikt; daarbij kort ingaande op de geschiedenis van den middenstand en deze schetsende in verloop. Spr. komt dan tot de voorgestelde wet op de winkelsluiting, uitvoerig met voorbeel den uit de practijk aantoonend hoezeer deze allerlei absurditeiten bevat; dikwijls geestig licht hij dit nader toe. Eerlijke arbeid wordt eenvoudig verboden. Uitgesloten worden eenvoudig de belan-» gen van: 1. het publiek; 2. degenen, die sluiten moeten. Zelfs een R.K., C. H. of A.R. Midden-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1