-ETALAGES rfe Jaar?ang MAANDAG 3 JUNI 1929 No. 21230 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis. per regel Toor advertenliën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere atvertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Idvertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens po9trecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT:: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenter gevestigd zijn, per week Franco per post 2.35 -f- portokosten. ƒ0.18 „0.18 luit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. VEREENIGING „HET SPINOZAHUIS". De jaarvergadering. Jln de collegezaal van hel Natuurkundig ■moratorium alhier is gisteren de jaar- Xche vergadering gehouden van de Ver- feins „Het Spinozahuis". |ïn zijn openingswoord wees de voorzitter, Ij. D. Bierens de Haan uit Aerdenhout, |o?. dat het Spinozisme niet is een histo- Vh verschijnsel, doch een wereldbeschou- welke ook voor onzen tijd groote be- tïenis heeft Hij betoogde hierbij, dat het linozisme de kracht is van onze bewust- Itxiing. een kracht, die zal blijven zoolang pd&cht woTdt. Het Spinozisme is dan r een wijsbegeerte van levensbeteekenis. |Xa nog medegedeeld te hebben, dat dit- jaarvergadering niet te Rijnsburg, Leiden wordt gehouden wegens de Jrng van dr. Crommelin, wien hij dank t;bt voor zijn bereidwilligheid, heeft do telaris, de heer W. G. van der Tak uit V Haag, het jaarverslag uitgebracht. Hij Weerde hierin het overlijden van de bc- r.^leden prof. Schadee en dr. te Winkel het bedanken als bestuurslid van mr. J. I Carp en dr. C. J. Wijnaendts Francken Ice hierdoor ontstane vacatures werd J-zien door de benoeming van prof. dr. IJ.de Sopper, alhier; dr. J. H. Meyer, oud- f'ient, te Den Haag; dr. H. Japikse, steur van het Koninklijk Huisarchief to h Haag. |Het ledental onderging geen wijziging» bezoek aan het Spinozahuis te Rijns- h is gelijk gebleven aan het vorig jaar. l'-et inwendige van dit huisje is thans mooie verbetering aangebracht doordat s:houw van antieke tinnen borden is Met dankbaarheid werd melding asM van een legaat van wijlen den ^Bognerdt 't Hooft te Rotterdam, be- uit een belangrijke verzameling iele boekwerken over het Spinozisme. Iteerd melding gemaakt van het aandeel pnreeniging in de herdenking van René 'artes den 16den April te Franeker. ilerolgens werden uitvoerig besproken de schillende werken die in hel afgeloopen J-'over het Spinozisme en wat daarmede snhangt zijn verschenen. jaarverslag alsmede het financieel Na?, uitgebracht door dr. Coert. werden p.?ekeurd. 'heer F. L. G. d'Aumerie uit Den Haag p als bestuurslid herkozen. Na rond- p? ?af de voorzitter het woord aan dr. C. Crommelin. adjunct-directeur van het piurkundig Laboratorium alhier en lector |k naluuTkunde aan de Leidsche Univer- die een voordracht zou houden over [slijpen van lenzen in de 17de eeuw, in '•bijzonder met betrekking tot Spinoza's -ttn op dit gebied. In verband hiermede B n een vitrine uit het Histo ry Natuurwetenschappelijk Museum al- lentoongesteld een collectie lenzen <kn tijd van Spinoza, o.a. lenzen, ge- door Huygens, Nicolaas Hart je: (1688) en Arnold Hercel (1773), als- enkele microscopen, vervaardigd en door Huygens, Musschenbroek, F^*enhoek e a. |H:erna hield dr. C. A. Crommelin zijn 'acht, waaraan wij het volgende ont- 1. eerste lenzen, die geslepen werden, 1 brillen en vergrootglazen voor ver- Pflea en deze bri 11 enslijperij dagteekent *v1?t einde der 13de eeuw; waarschijnlijk de bakermat ervan geweest. Aan- wijze, waarop dit bedrijf eenigo F-Hen jaren beoefend werd, weten wij ïJL ^inig, aangezien de brillenslijpers r^erkslieden waren en zij hunne werk- F- en ervaringen niet te boek stelden, iüaers werd dit toen men behoefte kreeg ■enzen voor wetenschappelijke inslru- allereerst voor verrekijkers, later F microscopen. Kepler publiceerde in J benaderde wel voor de breking der 5a,en« Snellius vond ecnige jaren later [Jjjsle wet Descartes liet in 1638 zijne r'Nue" drukken .waarin hij blijk geeft fc il? brekingswet te kennen. Eerst nu -is r^elijk geworden den gang der lieht- tfj 'n een lens volledig te berekenen en P.jCDDen dus met recht zeggen, dat pas •.I'd* eeuw het lenzen slijpen op we- t j'Pclijken grondslag berust en dus wordt. Niet voldaan over de iL^y^len der professioneele brillen- ,!aan dc groote natuuronderzoekers ?,uw zelf <3? hand aan het werk. L gebroeders Christiaan en Con- J Huygens, Leeuwenhoek. Heveiius binder bekenden als Hartsoeker, tenslotte Spinoza, die het vat uit beoefende, zij allen slepen l?cn lenzen. Doch ook professioneele lenzenslijpers voor wetenschappelijke in strumenten waren er reeds in de 17de eeuw. Van hen zijn Carnpani en Divini te Rome wel de bekendste geweest. Het meeste is be kend aangaande het werk der gebroeders Huygens; in hunne drukke correspondentie schrijven zij elkaar voortdurend hunne be vindingen en bovendien heeft Christiaan zijne toestellen en methoden beschreven in ecne verhandeling, die na zijn dood is uit gegeven. Over Spinoza's slijpen is niet veel be kend; het wordt het eerst vermeld door Jo hannes Monnikhof in zijne beschrijving van Spinoza's leven. Monnikhof vermeldt, dat Spinoza lenzen en brilleglazen sleep, om zich een bijverdienste te verschaffen, en dat zijne vrienden die lenzen bij hem afhaalden en voor hem verkochten, lntusschen blijkt duidelijk, o.a. uit een brief van hem aan Johannes Hudde en ook uit de correspon dentie van de gebroeders Huygens, dat Spi noza niet alleen goed cp de hoogte der optica was, maar dat hij ook in staat was berekeningen daarover uit te voeren. Vermelding verdient nog, dat sommige geleerden der 17de eeuw7, bv. Descartes en Heveiius zich veel moeite gegeven hebben om lenzen te slijpen, die niet bolvormig waren, maar bv. hyperbololdisch. Op dezo wijze trachtte men de onvolkomenheden, die bolvormige oppervlakken steeds met zich bTengen, te neutraliseeren, doch deze methode heeft men spoedig verlaten. Vanaf het begin der achttiende eeuw werd de kunst van lenzen slijpen al meer en meer door vaklieden beoefend, om lang zamerhand in hunne handen over te gaan. Na een woord van dank van den voorzit ter namens de aanwezigen aan dr. Crom melin voor diens hoogst belangwekkende voordracht werd een bezoek gebracht aan het Spinozahuis te Rijnsburg waarna men zich vereenigde aan een gemeenschappe- lijken maaltijd in den Vergulden Turk alhier. VEREENIGING TOT INSTAND HOUDING VAN HET LEIDSCH MUZIEKKORPS. Zaterdagnamiddag hield de vereeniging tot instandhouding van het Leische Muziek korps haar jaarvergadering in een der zalen van het Kon. Militair Invalidenhuis aan den Hooge Rijndijk. De vergadering werd geleia door den voorzitter, den heer J. A. v. Hamel die de weinig druk bezochte bijeenkomst met een kort welkomstwoord opende. Van den heer Spendel, bestuurslid vanwTege de gemeente was bericht van verhindering in gekomen. Na lezing der notulen van de vorige ver gadering en mededeeling van enkele inge komen stukken, werd het jaarverslag over 1928 door den secretaris den heer J. H. van Waveren, uitgebracht, waaraan wij het vol gende ontleenen: Ontslag wrerd verleend aan de muzikanten H. de Wit, P. Bremmer, C. P. Bik en C. Smit. In de plaats daarvan werden aan gesteld: M Kouprie, H. Rippe, A. G. Mus- schert en D. Crispijn. Het aantal muzikanten bedraagt thans 31, waaronder 3 leerlingen. De repetities werden geregeld in het geheel 61 maal gehouden. Uitvoeringen werden gegeven in het van der Werff-park, Kooipark, Musis-Sacrum, op de Korenbeurs, in het Kon. Mil. Inva lidenhuis en op ..Rhijngeesl" en ..Endegeesl" terwijl wegens ongunstig weer 3 uilvoerin gen werden afgelast. Op 3 October werd weder bij de koraalmuziek de gewone steeds gewaardeerde medewerking verleend. Er werd slechts één concert tegen honorarium gegeven. De geest in het korps is zeer goed. de toestand van de instrumenten redelijk en die der kleeding slechts matig. Het aantal leden der vereeniging bleef stationair. Tegen enkele verliezen door overlijden en vertrek naar eldcrss stond eenige winst van nieuw toegetreden leden In het bestuur kwam geen verandering. Het verslag werd onder dankbetuiging aan den secretaris goedgekeurd. Dc voorzitter sprak den wensch uit dat meerdere ingezetenen zich opgewekt zouden gevoelen als lid toe te treden. Dc contributie tot een minimum van f. 1.behoeft nie mand te weerhouden en het is voor een stad als Leiden toch geen weelde een eigen muziekkorps te hebben. Uit het financieel verslag bleek dat door het gemeentebestuur wederom een subsidie van f. 4000.werd verleend. De rekening werd nagezien door de heeren A. J. Den Hollander en W. van der Laan en na acoord bevinden goedgekeurd; de pen ningmeester werd gedechargeerd De af tredende bestuursleden werden herkozen. Hierna werd na enkele besprekingen van huishoudelijken aard en rondvraag de ver gadering gesloten. NEDERLANDSCHE KEEL-, NEUS- EN OORHEELKUNDIGE VEREENIGING. Vergadering te Leiden. De Nederlandschc Keel-, Neus- en Oor heelkundige Vereeniging heeft Zaterdag en gisteren haar 47sle vergadering gehouden onder voorzitterschap van dr. L. H. F. Breed velt uit Den Haag. In deze vergade ring, welke plaats had in de kliniek voor keel-, neu9- en oorheelkunde van het acade misch ziekenhuis, zijn de rekening en ver antwoording van den penningmeester goed gekeurd, evenals het verslag van den biblio thecaris. Een voorstel van den penningmeester, tot wijziging van het huishoudelijk reglement in dezen zin, dat voortaan het lidmaatschap van nieuwe leden, voorgesteld in de na jaarsvergadering, den lsten Januari van het volgend kalenderjaar intreedt en het lid maatschap van nieuwe leden, voorgesteld op de voorjaarsvergadering, den lsten Juli van het loopende jaar, alsmede dat laatst bedoelde leden dc halve contributie betalen over het jaar, waarin zij Jid zijn geweest, werd aangenomen. O. m. is hierna in behandeling gekomen een voorstel van prof. Sehmiegelow over de vraag, of de Italiaansche taal officieele con grestaai zal worden op de internationale congressen. Na behandeling van enkele andere onder werpen van huishoudelijken aard weTd ge pauzeerd tot 's avonds Wetenschappelijke vergadering. De vergadering is des avonds voortgezet met een wetenschappelijke bijeenkomst in het Physiologisch Laboratorium. In deze vergadering heeft dr. C. Ver- steegh uit Utrecht een referaat gehouden over het labyrinth van petromyzouten. Prof. dr. G. G. J. Rademaker, hoog leeraar in de physiologie alhier, hield hierna een voordracht over de functie der kleine hersenen. Aan de hand van cinematographische op namen demonstreerde spreker, dat dieren na exstirpatie der kleine hersenen geen atonie en asthenie veitoonen en de opvat tingen van Luciani dus niet juist kunnen zijn. Eveneens is de opvatting, dat de kleins hersenen een centraal orgaan voor het even wicht zouden zijn, geheel in strijd met de waarnemingen bij een systematisch onder zoek. Na exstirpatie der kleine hersenen hebben zoowel de prikkels der groote her senen ate de subcorticale prikkels abnor maal sterke verkortingen der spieTen ten gevolge. Bovendien treden meerdere van dezo spierreacties te laat op. Met behulp va.n deze beide factoren kan een groot aantal der verschijnselen, welke dieien zonder kleine hersenen vertoonen, worden verklaard Prof. dr. C. E. Benjamins uit Groningen, sprak hierna over: Enkele beschouwingen over het onderzoek van het gehoor met het gesproken woord. Nadat de spreker de theoretische zijde van de leer der spraakklanken had behan deld, en daarbij de index vocalis van Gra- denigo aan critiek had onderworpen, deelde hij de resultaten mede van een onderzoek, te Groningen verricht naar dien index. Daarbij is gebleken, dat er verschil bestant voor do mannen- en vrouwenstem, welk verschil beantwoordt aan do theoretische verschilpunten. Om een zuiver denkbeeld te krijgen van het gehoor voor de spraak, is het noodig dit met luid gesproken woorden te doen. Hiervoor heeft spreker een methode aangegeven, waarbij in een microphoon- luidsprekerkelen een regelbare afzwakking is aangebracht. Om het gebruik hiervan in een enkel vertrek mogelijk te maken is een klein geluidkamertje ontworpen, waarvan door spreker de bijzonderheden werden ge toond. Dr. G. J. A. van ïterson, hoofdassistent van de afdeeling keel-, neus- en oorheel kunde van het academisch ziekenhuis al hier, gaf hierna een verhandeling over de psycho-galvanische reflex. Spreker demonstreerde deze psycho- galvanische reflex met den snaar-galvano meter Spr. toonde daarmede aan, dat de weerstand van het menschelijk lichaam zich wijzigt, wanneer men aan het lichaam een psychischen prikkel toevoert, bijv. geluid- of reukprikkels. In tegenstelling met do acliestroomen, die optreden bij spiercon tracties. ziet men bij de psycho-galvani sche reflex steeds een latent stadium optre den. Het verschijnsel kan in de practijk toegepast worden ter ontmaskering van simulanten en voor het objectief vastleggen van verschillende andere acustische ver schijnselen. Ook pijn-, reuk- en gezichts prikkels kunnen geregistreerd worden. Als laatste spreker trad op dr. Eelco Hui- zinga te Groningen, die pen verhandeling ten beste jraf over: Niet experimenteele labyrinthitis bij dieren. De vergadering werd gistermorgen voort gezet met een demonstratie van patiënten door prof. Kan, dr. C. J. A. van ïterson en dr. G. Brat. Vervolgens heeft dr. C. .1. A. van ïterson alhier, een referaat gehouden over: Behan deling van larynxtuberculose met Röntgen stralen (met demonstratie van patiënten). Spreker demonstreerde eenige patiënten die lijdende zijn geweest aan uitgebreide stroltenhoofd-luberculose. Zij zijn met dieptebestraling van het strottenhoofd be handeld. Een open vraag is het altijd nog, hoe men zich den invloed van die behan deling heeft voor te stellen. Het viel spre ker op dat uit het onderzoek, door verschil lende internisten verricht, bleek, dat in vele gevallen ook het longproces gunstig beïn vloed mede. Vroeger reeds deelde spr. mede, niet mede te kunnen gaan met hen, die aan tuberculinisatie geloofden. Dr. G. Brat, Rotterdam, besprak hierna, een geval van prolapsus venlriculorum met demonstratie van den behandelden lijder. Nadat vervolgens dr. J. H. Nienhuis, Groningen. een verhandeling had gegeven over: Het konijn met ..Ruddrehung" en prof. dr. H. Burger, Amsterdam, over: Postangineuse pyaemie, besprak prof. dr. G. E. Benjamins, Groningen, de vereen voudiging der behandeling van de radicale mastoïdnperatie. Spr. zette hierbij uitvoerig uileen dat deze neerkomt op het weglaten van elke tamponade en vervanging van de eerste tamponade door Vivocoll. Vervolgens stond spr. stil bij een onvolledige diagnose door een vreemde zitplaats van een huid abces en een afwijkenden vorm van een voorhoofdholte. waarna hij twee bijzondere gevallen van afwijking in den bronchus besprak, en tenslotte eenige belangwekkende mededeelingen deed over slokdarm-polypen, De heer W. van der Eist behandelde hier na do continuïteit van gezongen vocalen. Tot besluit van de ochtendvergadering gaT dr. J. J. Bruins, Alkmaar, een verhandeling over een eigenaardige vondst bij een acute dubbelzijde mastoiditis. Hierna vereenigde men zich aan een ge meenschappelijk noenmaal in de kliniek voor neus-, keel- en oorheelkunde. In de middagvergadering besprak dr. G. van Gangelen, Den Haag, twee gevallen van osteoclerose, en demonstreerde vervol gens een tongspafel voor adenotomie. Dr. Eelco Huizinga, Groningen, leverde hierna een verhandeling van bronchiëcta- sieön bij kinderen. Dr. G. Brat. Rotterdam, besprak vervol gens een geval van sinusphletitus met ette- Tige jugularisphlntilus aan den anderen kant. Dr. A. Verhoef f, Delft, behandelde hierna een geval van niet-etterigo ontsteking van de irommelholte. dat geopereerd werd en waarbij in de punt van een sklerotisch mastoid etter werd gevonden. Hij liet hierbij de zelf-zuigendo proefpunctiespuit van Ker nes zien, waarbij een naald, die door Hic- quet op het internationaal congres te Ko penhagen werd vertoond. Dr. P. de Haas, Dordrecht, sprak hierna over eenige reacties bij progressieve bewe gingen. Als laatste spreker trad op dr. P. H. G. van Gilse, Amsterdam, die eerst sprak over: Dystopia canini en 9inus auxiliaris. Ver volgens besprak hij, mede namens mej. dr. L. Kaiser fc Amsterdam, over de contróle van de behandeling van larynxpapillonen door phonetische registratie en tot slot een periode van „zaalünfectie". JUBILEUMAVOND DER S.D.A.P. Ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan der Leidsche afdeeling. Zaterdagavond werd in de groote Slads- zaal in den kring der Leidsche Socialisten op feestelijke wijze het 30-jarig bestaan der plaatselijke afdeeling herdacht. De zaal was tot in alle hoekjes bezet, toen te ongeveer kwart over acht de voor zitter, mr. D. A. van Eek de bijeenkomst opende met een woord van welkom en ge- lukwensch tot alle aanwezigen, nadat te voren de ATbeidersbuziekvereen. „Nieuw Leven" een pittig geblazen marsch had ten beste gegeven. De heer van Eek, bij het betreden van het podium met applaus begroet, zeide, dat deze feestavond tevens staat in het teeken der naderende verkiezingen, omdat deze actie in meerdere mate onze belangstelling Irekt dan waardeerende woorden uit be- vrienden mond. Tn het bijzonder heette spr. welkom de afgevaardigden van den L. B. B. en de af- deelingcn Noordwijk, Voorschoten en Bos koop. Tot sprekers groote teleurstelling was de heer Kleerekoper, die aanvankelijk als spreker hier zou optreden door ziekte ver hinderd zulks te doen, doch gelukkig vond het bestuur den partijsecretaris, den heer Woudenberg bereid de plaats van den heer K. in te nemen. Spr wierp vervolgens een terugblik in het verleden en schetste hoe in den beginne de Leidsche afdeeling slechts 40 leden telde. Het algemeen kiesrecht deed eerst goed uit komen hoever 't socialisme onder de bevol king was doorgedrongen; de eerste gemeen teraadsverkiezing onder dit stelsel leverde ons negen, bijna tien zetels op. Zoo is ook ons ledental thans 600 BINNENLAND. Vragen van Kamerleden. (Binnenland, 3e Blad.) Het Finsclie bezoek aan ons land. (Bin nenland, 3e Blad.) Werkhervatting te Zaandam. (Binnenland, 3e Blad ën Laatste Berichten, le Blad.) Nederland wint den korfbalwedstrijd tegen België met 61. (Sport, 3e Blad.) Pleidooi van mr. Roobol voor den Hoogen Raad inzake den moord te Giessen Nieuw- kerk. (Rechtzaken, 3e Blad). Begrafenis van het slachtoffer van den moord te Den Haag. (Laatste Ber., le Blad). BUITENLAND. Naar bet einde van de deskundigen- conferentie te Parijc. (Buitenland, 3e Blad.) Mc Donald bereid een Labonr-kabinet te vormen. (Buitenland, 3e Blad.) RECLAMK Beziet bij H.H. Banketbakkers 58i De smaakvolle verveelvoudigd. Maar al „zijn de resultaten bevredigend, toch moeten wij niet vergeten, dat al ons werk slechts pionierswerk ia in vergelijking tot ona uiteindelijk doel: ver wezenlijking van de socialistische gedachte. De lijd, die ons daarvan nog scheidt, lijkt niet verre meer; de Engelsche verkiezingen hebben getoond wat met doortastendheid en noeat volhouden te bereiken ia. Mot den wenach, dat deze vergadering er ioe zou bijdragon om do arbeiders dichter tot het socialisme te brengen, verklaarde spr. haar voor geopend, waarna onder bege leiding der muziek staande de Internationale werd gezongen. Nadat „Nieuw Leven" het nummer had uitgevoerd waarmee het korpa in het con cours te Lekkerkerk een eersten prijs be haalde, benevens een wals van Strau99, deelde mevr. Braggaar mede, dat 53 vrou welijke leden lot de partij zijn toegetreden, terwijl de heer Jongeleen mededeeling deed van hel toetreden van 101 mannelijke leden, waardoor het totaal ledental tot 759 is ge stegen. De heer Woudenberg, hierna het woord verkrijgende, begon met op te merken, dat de sociaal-democratie een streven is voor de toekomst, maar niettemin wil spr. ook eenige woorden aan het verleden wijden. De Leidsche aideeling is vijl jaar jonger dan de Partij, waaruit spr. afleidt, dat 35 jaar geleden de Leidsche arbeiders nog ach terlijker waren dan de andere Nederland- sche werkers, maar tot sprekers groote vreugde mag hij nu constateeren, dat die achterstand thans volledig is ingehaald. Heel het proletariaat van deze stad, ja van het gansche land mag terecht trotsch zijn op het werk. wat hier is gewrocht in slechts enkele vijftallen jaren lijds. Wat is de toe stand dank zij het socialisme, geestelijk en sociaal veel verbeterd, maar ook, wat ligt er nog een wijd arbeidsveld voor ons open. Het ledental van het Ned. Vakverbond stijgt dagelijks en zal eerlang een kwart millioen bereiken; de Parlij houdt met dien groei gelijken tred, maar het aantal nieuwe leden, dat dezer dagen tot de Leidsche af deeling is toegelreden, is voor spr. een be wijs, dal er nog veel meer te halen is, mils het propagandawerk mei enthousiasme en kracht wordt voortgezet. Spr. ging dan na den groeienden invloed van het socialisme in het buitenland met name Denemarken, dat voor de tweede maal en thans met meer kans van slagen dan in eerste instantie voorstellen lot natio nale ontwapening in behandeling zal ne men, niet onder dwang van hoogerhand, maar als een uiting van den vrijen wil van een geheel volk. En vervolgens in Engeland, een der meest invloedrijke rijken van de wereld. De schit terende overwinning der Engelsche partij genoten doet spr. verwachten, dat de tijd nadert, waarop de Volkenbond navolging van het voorbeeld van Denemarken zal decrtleeren. Spr. gaat dan na hoe het hier fo lande met deze kwestie staat en acht het geens zins een ontmoedigend leeken. dat het ont wapeningsvoorstel door de Tweede Kamer werd verworpen, omdat niet minder dan 33 n 1en,.?lch V0OT ontwapening verklaarden, De strijd voor de ontwapening is ons daar-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1