70ste Jaarpang
MAANDAG 27 MEI 1929
No. 21224
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend
hij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:i
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
iDif nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
EVANGELISATIETENT
PLANTSOEN.
I Gisterenmorgen 10 uur werd onder groole
^langstelling de tent, welke op initiatief
|r Vrije Evangelische Gemeenschap, Mid-
plstegracht 3, werd opgesteld in den tuin
het voormalig „Musis Sacrum", ge
tand.
|Na de gebruikelijke opening, sprak de
l:rvan der Horst namens de.Ev. Gemeen-
Ihap woorden van groote dankbaarheid.
|Spr. dankte het bestuur van „Musis" voor
gn welwillendheid, om dit voor het doel
Igelegen plekje aan de gemeenschap af te
laan, alsmede aan allen die het hunne
hadden bijgedragen. Spreker
lenschte dat de veertiendaagsche cam-
igne voor Leiden een grooten zegen zal
Verpen.
(Nadat nog een lied door alle aanwezigen
gezongen, sprak hij een rede uit over
inhoud van. het woord „Vrij" in Gods-
lenstigen zin. Spreker toonde met Bijbel-
pslen aan dat de H. S. leert, dat degene
gelooft, is overgebracht uit- den staat
i het ongeloof, waarin hij gebonden was
a de zonde, zichzelf en satan en thans
j is: a. van het tegenwoordig oordeel;
toekomstig oordeel; c. van den ban der
ede; d. van de Oud Testamentisclie wet;
■van de vrees; f. van de zorg.
jDes avonds te 8 uur werd de heer IC.
Izendal uit Sneek, door den lieer v. d.
|rst ingeleid. Het doel van des heeren R.'s
at is alleen de aanwezigen te dienen
het Woord van God, aldus spreker, de
bR. is voor Leiden geen onbekende;
Jfewijst de groote opkomst. Spr. wenscht
6 Gods bijzondere ondersteuning voor de
Jtriien belangrijke onderwerpen die hij
feectievelijk in deze veertiendaagsche
lapagne hoopt tc behandelen.
EUWE TRIOMF
VOOR PROF. KEESOM.
I Temperaturen lagei dan 1° absoluut.
13 October 1921 bereikte prof. Ivamer-
b Onnes een temperatuur, die geschat
H op 0.82 graad Kelvin. D?tis nog slechts
f- graad boven het absolute nulpunt en
g steeds de laagste .temperatuur, die be
ft is. De ruimte, waarin deze tempara-
P verwezenlijkt werd. besloeg intusschen
pte ongeveer 1 o.M.3 en was zoodanig
de omgeving afgesloten, dat er geen
ftumenten tot het doen van onderzoe-
Jg® in konden worden gebracht. Derge-
I? onderzoekingen' zijn tot nu toe verricht
pen temperatuur van ongeveer 1.15 gr.
J Deze temperatuur wordt verkregen door
leibaar helium te laten verdampen onder
T druk van 0.5 m.M. kwik. Dit is de Iaag-
|drnk, die door de mechanische pompen,
b welke het cryogeen laboratorium te
wen beschikt, in een met vloeibaar helium
wnlden cryositaat, tot qu toe kon worden
pihouden. Voor heit verkrijgen van boven-
JJ®de lage temperatuur maakte prof.
öerlingh Onnes1 dan ook gebruik van een
fjpl van kwikcondensatie-pompen. Deze
voldoende capaciteit om voor 1 c.M.3
fóljaar helium den noodigen lagen druk
F ongeveer 1/70 m.M. kwik te onderhou-
I in <]e vergadering Her Eon. Aca-
p* van Wetenschappen werd meegedeeld,
|?wf. Keesom er nu in geslaagd een oggre-
f" 2 kwik-diffusie-pompen te doen
r^ardigéiï, die samen1 een zuigcapaciteit
van 600 L. helium per seconde bij
Pjak van 1/1000 m.M. kwik. Dit is een
P-dteit die 15 -maal^ zoo groot is als die,
'ror prof. ICaiherlingk Onnes beschikte.
tie zijn ou op 3, 15 en 24 Mei goed
je proefnemingen verricht, waarbij
on^eveer 1/4 L., bevattende
F- cjl.3 vloeibaar helium is afgekoeld
K(jjj?Teer tf0 laatste door prof. Kamer
lij v?03 ^^kte temperatuur. Dezeruim-
■Vh. Sro°t w toegankelijk voor
D van benoodigde meet-in^tru-
t? ^ödat het nu mogelijk is bij die
lÉ&d011 onderzoekingen te verrichten.
L 030 ook reeds metingen bij die tem-
l^611 geschied. Daarmede is dus het
van 1.15 graad tot ongeveer 0.S5
het natuurkundig onderzoek
^'dijh geworden. Een gebied, dat zich
r over 0.3 graad uitstrekt, loch
zijn onmiddellijke nabijheid aan
nulpunt voor de wetenschap
[Weai belangrijk is.
MIDDAGCONCERT IN HET
NIEUW ACAD. ZIEKENHUIS.
Het Strijkorkest „Ad Nostrum Utilitatem"
bood gisteren een tweeden muzikalen mid
dag aan de verpleegden in het Nieuw Aca
demisch Ziekenhuis en wederom hebben
directeur en spelenden blijken gegeven, dat
zij hun taak ernstig opvatten, hetgeen in het
bijzonder tot uitdrukking kwam door de ver
tolking van het „Andante" uit de Symphonie.
bekend als die met den Paukenslag, van
Haydn.
Van het programma noemen wij nog de
fijn gespeelde Entr'acte Gavotte van Gil
let, de correct uitgevoerde Gold und Sil
berwals en de Ouverture Martha, voor wat
deze ouverture betreft; een woord van lof
voor den cellist en de violisten, 'die de solo
gedeelten voor hun rekening namen.
De middag werd aangevangen en beslo
ten met een pittig gespeelde marsch. De ad-
spirant-afdeeling van het orchest verleende
hierbij haar medewerking en het was een
genoegen hel enthousiasme en de oplettend
heid van de jongeren te zien.
DE „TELEFUNKEN"-AUTO.
Hedenmorgen werden wij verrast door
jazz-tonen, die van „ergens" uit het lucht
ruim schenen tc komen. Wij speurden reeds
den hemel af, maar konden de muziekbron
niet ontdekken. Bij nader onderzoek bleek
het de bekende, hooge luidspreker-auto van
„Telefunken" te zijn, die uil een vierkant
draaibaar raam, voorzien van jalouzielatjes,
de muziek vijf kilometer in het rond «^oet
schallen. Ook het gesproken woord komt
prachtig over; de Telefunken „Grootluid
spreker", voorzien van verschillende ver
sterkers, leent zich uitstekend voor groote
openbare volksbijeenkomstcn. Zij is een uit
vinding van de Siemens fabrieken te Berlijn
en 25 van deze"wagens, door Krupp ver
vaardigd, rijden op het oogenblik door
Duitschland. Deze wagen kwam uit Den
Haag,*waar zij. op dc Scheveningsche radio-
tentoonstelling zeer de aandacht trok en
maakt nu een loer door geheel Nederland.
Ook in onze stad bleek groote belangstelling
voor deze vinding te bestaan, overal waar
de auto door de stralen trok.
De vertegenwoordiger van Siemens
Halske te dezer stede is de firma Blitz Co.
ADRES AAN DEN RAAD.
De taxi's bij het Station.
Door het bestuur van d'e Ned. Unie van
Chauffeurs en overig Automobielpersoneel,
aangesloten bij den Centrallen. Bond van
Transportarbeiders, gevestigd aan de Heem-
raadsingel 323 te Rotterdam, is een adres
aan den Raad gericht, waarin het navol
gende wordt opgemerkt:
Voor de, uilgangen van'hot slation te' Lei
den zijn een aantal taxi's gestationneerd,
welke taxi's geëxploiteerd worden door ver
schillende ondernemers. Den exploitanten
zijn één of meer vaste standplaatsen aange
wezen, wanrdoor deze toestand is ontslaan,
dal de ondernemer, wiens wagen vlak vóór
of bij de uitgangen staan, een geweldige
voorsprong heeft op de andere concurree-
rende ondernemers. Immer9 zal het publiek,
hetwelk het station verlatende van een taxi
gebruik wenscht te maken, als regel geneigd
zijn den meest voor de hand staanden wagen
te nemen. Het gevolg hiervan is. dat de be
voorrechte taxi's, de onmiddellijk bij de uit
gangen slaande dus. een aanmerkelijk groo-
ler aantal ritten maken, dan de wagens,
welke verder van de uitgangen verwijderd
moeten blijven staan. Volgens ons verstrekte
mededeelingen der betrokken chauffeurs zijn
de uit den beslaanden toestand voort
vloeiende verschillen zoo groot, dat de be
voorrechte taxi'9 zeer vaak per dag een
aantal rillen doen, hetwelk een ve'elvoud is
van dat door de anderen gedaan.
Dat deze toestand vooral door de chauf
feurs van de achtergestelde ondernemers als
een groote onbillijkheid wordt gevoeld,
spreekt wel vanzelf. De taxi-chauffeurs zijn
in Leiden, evenals zulks in de andere groote
steden van on9 land het geval is, voor het
verkrijgen van hun inkomen voor een groot
dce'l op fooien aangewezen Een toestand,
welke tót gevolg heeft, dat de eene onder
nemer on chauffeur het dubbele verdient-
van den ander, terwijl beiden een even lan
gen diensttijd met hun materiaal beschik
baar moeten zijn, kan ook h. i. z. niet als
een rechtvaardige worden gekenmerkt.
Genoemd bestuur verzoekt daarom dan
ook den Raad, het daarheen te willen leiden,
dat voor de stationneerende taxi's aan het
station een toestand van gelijkrechtiging
ontstaat, hetwelk kan geschieden door het
invoeren van een opschuif systeem. waa;rdoor
de wagens ieder op hun beurt d'e bevoor
rechte platasen kunnen innemen.
Ten overvloede wijst hot bestuur er op,
dat oen regeling als door hem voorgesteld
wordt, in de drie' grootste steden van on9
land al reeds geruimen tijd; tot aller tevre
denheid, .wordt toegepast.
ALS DE SERINGEN BLOEIEN.
Gisteren maakten een 75-tal dames en
heeren leden der Vereeniging tot bevorde
ring van het Vreemdelingenverkeer en der.
Vereeniging van Huisvrouwen een eexur-
sie naar het Landgoed Raaphorst van H M.
de Koningin ter bezichtiging der Seringen-
berg
Allen waren zeer voldaan over dit be
zoek en kunnen niet nalaten te raden nu
de seringen in vollen bloei slaan, een tocht
naar Raaphorst op Woensdag a.s. te onder
nemen.
Behalve het bezoek aan de Seringenberg
verdient do wandeling in de bosschen langs
den vijver enz. eene aanbeveling.
Alle verdere inlichtingen worden gaarne
verstrekt op het Informatiebureau Vreem
delingenverkeer, Stationsplein Leiden.
LEIDSCHE
GEITENFOKVEREENIGING.
Jaarlijksche Stalkenring.
Dezer dagen had de jaarlijksche stal-
kcuring plaats. De rijk9veeconsulent voor
Zuid-Holland, Ir. P. Verhoeven en de Rijks-
landbouwleeraar Koert waren bereid gevon
den deze keuring uit te voeren. De heeren
waren van oordeel dat de leden veel werk
van hun stallen maakten. Een groot verschil
bij enkele jaren terug, toen de huisvesting
veel te wenschen overliet. Door het werken
der Leidsche Geitcnfokvereeniging is hier
een groole verbetering tot stand gekomen.
De prijzen, die door de Vereeniging tot be*
scherming van dieren beschikbaar waren
gesteld vielen aan de volgende eigenaars
ten deel: le prijs: W. Smit, Parkstraat 2b;
2e prijs A: Tan Slootweg. Rijksstraatweg 9,
Oegstgeest 2de prijs B: L. v. d. Berg. Se-
ringenslraat 32a en de 3de prijs L. v. Vliet,
Zoeterwoudsche Singel. 51.
De heer G. N. Meurs, leeraar aan de
Ambachtsschool alhier s'acv-c te D<m Haag
A'oor do Nijverheidsakte N 1 natuur- en
werktuigkunde.
Onze stadgenoot, de heer A. Ouwerkcrk
slaagde vooq datzelfde examen.
- De reserve-luitenant-kolonel J. P. van
der Meulen van het 4de R. I. is overge
plaatst bij het regiment grenadiers evenals
de reserve-kapitein J. Moorman en jhr. T).
P. M. Graswinckel, de reserve-eerste-luite-
nanls W .T. Moulijn en J. C. Mulder, allen
van het 4de R. 1
De reserve-tweede-1 liilenarit R. C. Broek
van dat regiment is ov-efgeplaatst bij het
regiment jagers.
De alhier tot arts bevorderde senr.-
artsen J. de Bruijne, J. II. Bijleveld en W.
H. Bierman zijn bestemd tot reserve-officier
van gezondheid 2e kl. bij het reserve-perso
neel van den geneeskundigen dienst van het
leger hier te lande.
Onze stadgenoot de heer .T. de Kievit is
benoemd als inspecteur bij de Ned. Oost-
Indische Gasmaatschappij te Medan.
Morgen hopen onze stadgenoolen de
heer en mevr. HolmKaste'elen wonende
Levendaal 72 a, alhier, hun gouden huwe
lijksfeest te herdenken.
Als bijzonderheid kan daarbij gemeld wor
den dat de fam. Holm gedurende al dien lijd
op liet Levendaal heeft gewoond.
De muziekvereniging „Nieuw Leven",
directeur de heer B. J. Verdoorn, alhier,
behaalde op het concours le Lekkerkerkcr
in de tweede afdeeling Harmonie, een eer
sten prijs.
Gezien het feit, dat deze Vereeniging voor
liet eerst in deze afdeeling uitkwam, mag
van een mooi 9ueces worden gesproken.
Terwille van het verkeer op een ge
deelte van de Breestraat wordt de voor den
gevel van het Stadhuis geplaatste schutting
een meter terug gezet.
Ter gelegenheid van het dertigjarig
bestaan van de afdeeling Leiden der
S.D.A.P. zal op Zaterdag 1 Juni a.s. in de
Stadsgehoorzaal een propaganda-feestavond
worden gehouden. Als feestredenaar zal de
heer A. B. Kleerekoper. lid van de Tweede
Kamer, optreden, terwijl onder leiding van
den tooneelkunstcnaar Jo Sternheim le
Amsterdam twee blijspelen zullen worden
opgevoerd. De arbeidersmuziekvereeniging
„Nieuw Leven" zal medewerking verleenen.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen:
Volwassen
Datum personen. Kinderen Totaal
Dinsdag 21 Mei 32 3 35
Woensdag 22 Mei 35 3 38
Donderdag 23 Mei 33 3 36
Vrijdag 21 Mei 31 3 34
Zaterdag 25 Mei 33 3 36
TERUGKOMST DER KONINGIN
Hartelijk toegejuicht.
Zaterdagmiddag is de Koningin van
haar vacantiereis uit Zwitserland terugge
keerd.
Met den trein van 16.37, waarin het sa
lonrijtuig was opgenomen, arriveerde II. M,
in Utrecht waar Prinses Juliana ter verwel
koming op het perron aanwezig was.
De Koningin, die er bijzopder goed uit
zag, onderhield zich hier nog eenige oogen-
blikken met haar gevolg om vervolgens per
auto naar Soestdijk te rijden, overal harte
lijk toegejuicht door een enthousiaste me
nigte.
ALG. VER. RADIO-OMROEP.
De algemeene vergadering.
De Algemeene Vereeniging Radio Om
roep (A.V.R.O.) heeft in een der zalen van
„Bellevue" te Amsterdam haar jaarlijk
sche algemeene vergadering gehouden,
welke druk bezocht was.
Namens het dagelijksc.h bestuur sprak de
voorzitter, de hee.r G. P. Westervekl, een
welkomstwoord. Spr. zeide, dat hij voor 't
overgroot© deel van zijn openingsrede een
optimistisohen toon kon laten hooren. Telde
de Radio-bode op 1 Januari van het vorige
jaar 77.500 abonnés, thans bedraagt hun
aantal 171.600. Daaruit blijkt wel duidelijk
de groei van de A.V.R.O. En het ledental
is al evenmin onbevredigd. De A.V.R.O.
telt er thans ruim 79.500. De stand van de
financiën baart evenmin bepaalde zorg. Met
genoegdoening merkt spr. op, dat ae
A.V.R.O. ook in het bib-1onland gaarne be
luisterd wordt, zoodat de A.V.R.O. den Ne-
derlandschen naam buiten onze grenzen
hoog houdt». Optimistisch kon do heer Wes-
ter veld, zoo zeide hij, zijn ten aanzien van
het petitionnement.
De actie daarvoor is goed geslaagd, on
danks groote tegenwerking, waarvan spr.
het niet noodig achtte deze nader aan te
duiden. De bewering: „De A.V.R.O. kan
eigenlijk wel verdwijnen" wordt door dit
petitionnement gelogenstraft. In verband
met de actie voor het petitionnement
kreeg de A.V.R.O. onverwacht steun uit
het buitenland.
Intusschen kon de lieer Wester veld me-
dedcelen, dat de A.V.R.O. van de Union
Radiophonie de toezegging heeft verkregen
van een exclusieve golf, waardoor het be
stuur in staat is gesteld den minister van
Waterstaat mede te deelen, een Gleichwel-
len-systeem te willen toepassen, met de
bijgedachte, de beschikbare golflengte te
laten varen.
Nadat het jaarverslag en de begrooting
voor dit jaar waren goedgekeurd, was de
wijziging der statuten en huish. reglement
aan de orde. Beide werden na eenige dis
cussie goedgekeurd.
Bij de rondvraag verzocht één der afge
vaardigden inlichtingen óver de juistheid
van geruchten over de verhouding A.V.R.O.
E.M.V.R.A. De heer Westerveld zette
uitvoerig uiteen, dat deze verhouding een
absoluut zakelijke is, voortgesproten uit
onderlinge overeenkomsten. Alles wat over
de verhouding is gezegd, is volkomen uit
de lucht gegrepen. Het begint zelfs zoo
langzamerhand op laster te gelijken. Spr.
ontkende ten stelligste, dat er een andere
verhouding dan een zuiver zakelijke, be
stond, welke mededeeling met luid applaus
uit de vergadering werd begroet.
Aan het slot der vergadering bracht de
heer De Graaf (Den Haag) hulde aan de
verschillende leidende personen der A.R.
R.O. met name aan dr. Molhuizen, Vogt,
aan den propagandadienst en voorts aan
het geheele dagelijksche bestuur.
TACK LONDON VERBOND.
Te Leeuwarden is de algemeene jaarver
gadering gehouden van het Ned. Jack Lonr-
don Verbond onder voorzitterschap van mr.
dr. D. Albers uit Den Haag.
In zijn openingswoord wees hij er op, dat
in zeventig gemeenten op allerlei wijze in
tensief is gewerkt en dat het ledental met
284 werd uitgebreid en thans 1973 bedraagt.
De aftredende bestuursleden mr. dr. Al
bers en H G Harnevelt werden herkozen.
Besloten werd de volgende vergadering te
Zwolle te houden.
Bij de rondvraag bracht de voorzitter ter
sprake de oprichting van de II. I. R O. met
30.000 leden, wetke wenscht te komen lot
radio-uitzending.
Na de pauze hield mr. dr. Albers een cau
serie over de verhouding van mensch tot
dier.
BINNENLAND.
De jaarvergadering van de Alg. Ver.
Radio-Omroep (Binnenland, le Blad).
Is er al nienwe maatjesharing? Ren pro
test tegen het artikel van dr. Van der Laan
(Gemengd, 2e Blad).
Groote tabrieksbranden te Beek en Donk
en te Tilburg. (2e Blad).
Te Oldcbreek zijn zes huizen afgebrand.
(Laatsle Berichten, 1ste Blad).
BUITENLAND.
De eerste berichten van den verkiezings
uitslag in België (Buiten!., le Blad).
De Oostenrijksche bondskanselier aan het
woord (Buitenl., le Blad).
Uitslniting in de Silczische textiel-in.
dnstrie (Buitenl., le Blad).
Verschillende vliegrecords verbeterd (Bui-
tenlandsch Gem. 2e Blad en Tel. le Blad),
BESCHERMING VAN DIEREN.
Vergadering te Nijmegen.
Deze vereeniging heeft te Nijmegen baalr
jaarvergadering gehouden onder voorzitter
schap van jhr. mt. Von Weiier. Het jaar
verslag werd goedgekeurd, evenals het finan
cieel verslag.
De uitgaven bedroegen f. 23.917, de ont
vangsten f.9660 minder. Tegenover ditna-
deelig verschil staat een opbrengst aan lega
ten van f. 5600, bjj de bespreking van welk
cijfer van de bestuurstafel werd medege
deeld, dat sedert einde 1928 aan giften en
legaten ruim f. 6000 is ingekomen.
Ook werd goedgekeurd de rekening en
verantwoording van de penningmeeste
res (mevr. DoormanKielstra) der Sirach
Bartholomew Criellaert-stichting. De ont
vangsten bedroegen f.7714, de uitgaven 335
gulden minder.
De heer II. van Poelgeest uit Leiderdorp
bracht verslag uit over het werk der com
missie groep A„ welke streeft naar verbe
tering van toestanden bjj de exploitatie van
vee- en pluimgedierte.
Tot lid van het hoofdbestuur werd her
benoemd de heer E. H. Sauerbier, Wage-
ningen; en werden benoemd (vacature-mej.
Eindhoven) de heer H. van Poelgeest, (vac.
Fafcius) mr. S. Rink, Tiel; (vacature-mevr.
Van Poelgeest-Brand, die wegens benoeming
van haar echtgenoot niet meer in aanmerking
wenschte ter komen) de heer T. D. Sigling,
Breda.
Tot langdurige beraadslaging gaf aanlei
ding een voorstel van de afdeeling Utreoht
om het hoofdbestuur uit te noodigen van
zijn vergadering telkens een kort verslag
te plaatsen in het Orgaan van Dierenbe
scherming en de afdeelingsbesturen te ver
zoeken ook van hun vergaderingen verslag
te zenden aan het hoofdbestuur ter opne
ming in het orgaan. Dit voorstel vond bjj
hei hoofdbestuur instemming en de ver
gadering sprak op voorstel van dé afd. Vel
en de wenscheljjkheid uit, dat de afdeelings
besturen hun secretarissen zullen aanspo
ren, voor geregelde verelag-opzeciding zorg
te dragen.
Als plaats voor do volgende algemeene
vergadering werd Bussum aangewezen.
Na rondvraag werd de vergadering ge
sleten.
NATIONALE WONINGRAAD.
Onder voorzitterschap van mr. dr. G.
van den Bergh heeft de Nationale Woning
raad ie Gouda zijn algemeene vergadering
gehouden.
Uit het jaarverslag blijkt dat het aantal
aangesloten vereenigingen thans 310 be
draagt, die samen bijna 55.000 woningen in
exploitatie hebben. In bestuur 9-vacate res
werd voorzien door de benoeming van de
heeren W. J. Bossenbroek, Amsterdam, en
R Dorrestein, Utrecht.
De woningbouwvereniging ,,De Arbeid"
te Wormerveer had een voorstel ingediend
om een centraal bureau te stichten, dat be
last zou worden met het innen van achter
stallige huren en eventueele ontruiming.
Na eenige bespreking werd het voorstel ver
worpen. Nadat gepauzeerd was, heelt prof.
dr. J. A. Veraart een inleiding gehouden
over de nota van ir. Van der Kaa betref
fende de nadeelen van het thans vigeerende
anuïtedlenstelsel bij woningwetvoorschotten.
