70sle Jaarranc
MAANDAG 6 MEI 1929
No. 21208
STADSNIEUWS.
BUITENLAND.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cis. per regel voor adverlentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Adverlentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cis.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenter gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 portokosten.
ƒ0.1»
„0.18
i nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
VRAGEN VAN DEN HEER
SYTSMA.
r hel raadslid den heer Sylsma is
B. en W. gevraagd om zoo mogelijk in
vergadering en anders in geheime
ing een nadere specificatie te geven van
onkosten inzake de brandverzekering be
ffende het Stadhuis. Hij gaat daarbij uit
het volgende:
'it de mededeelingcn door den voorzitter
de vergadering van den gemeenteraad
u 22 April j.l. inzake de brandverzeke-
van het Stadhuis gedaan, blijkt dat het
al der vastgestelde uitkeeringen bedraagt
239.188.20, terwijl na aftrek van alle
osten zal worden ontv. f. 1.226.780.95.
fearuit volgt dat dc onkosten hebben bc-
jen f. 13.407,25.
herover vraagt li ij nadere gegevens.
evr. de Wed. R. BEUTH-POP. f
Belangrijke legaten aan de
Israëlitische Gemeente.
frnderdag overleed té Den Haag mevr
wed. R. BeuthPop, vroeger alhier
zachtig en echtgenoote van den oud-
ilter der Israëlitische Gemeente alhier
teer R. M. R. Beuth.
vr. B. was indertijd regeqtes van het
'isehe Weeshuis alhier en voorzitster
een pieuse Joodsche damesvereeniging
de begraafplaats op de Isr. begraafplaats
gisteren plaats had, dankte de leeraar
gemeente, de heer Cohen, voor alles
door haar voor de Joodsche gemeente
iden was verricht.
r wij vernemen is door het echtpaar
-Pop een legaat van f. 10.000 aan de
ische gemeente alhier en aan het
en Doorgangshuis en het Jsr. Arm-
ur elk f. 1000 bij testamentaire be
ding vermaakt.
ERW. ZUSTER TARCISIA f
ferdagmorgen is in den ouderdom van
ir in het S i n t-El i s ab ethgesticht alhier
eden do eerw. zuster Tarcisia, moedcr-
r-> van het gesticht
-,cter Tarcisia (in de wereld mej. M. M.
Doorn) werd 26 Juli 1881 te Soester-
geboren. Op 7 Februari 1912 trad ze in
Ponsier der Zusters Franciscanessen te
1 en werd 10 Mei 1914 geprofest
'Mnvankelijk eenige jaren Ie Leiden in
St Elisabethsgestiohl werkzaam te zijn
P, werd zij overgeplaatst paar Noord
en vervolgens weer naar Leiden, al-
r zo lot Moeder-Overste werd benoemd,
uitvaart en begrafenis zullen Dinsdag
•s hébben.
ET IUBILEUMBAL VAN DEN
ER H. T. VAN LEEUWEN.
Een geslaagde avond.
do feestelijk met planten en voorjaars-
ll1f'n versierde groote zaal der Stads-
rzaa' had Zaterdagavond het jubileum-
v'in hovengenoemden dansleeraar plaats.
r,l|m lialltien werd den danslustigen. die
"t«:n getale opgekomen waren om hun
T' Terpsichore te brengen, officieus
gelegenheid gegeven.
^'icieele gedeelte kwam eerst bij het
d n van het huldeblijk door een com
ic. die daartoe uit de leerlingen en oud-
!n?"n van den heer Van Leeuwen was
ntresteld. Vooraf had echter nog een
verrassing voor Leiden's oudsten
meester plaats. Op het smaakvol inge-
P°dium brachten de beide kleindoch-
"Un grootouders een kleine bloemcn-
arna heirad de commissie onder voor-
,.aP van den heer P. van der Steen
mm. In een vlot speech je bood deze
ed«-an ^eeuwen hot huldeblijk aan,
1920-21 en van vele particulieren en leer
lingen.
Namens den jubilaris heette spr. alle aan
wezigen hartelijk welkom, in het bijzonder
de afgevaardigden van bekende Leidsche
vereenigingen, oud-comité-leden, officieel ge-
noodigden, oud-leerlingen, enz. en wenschte
den aanwezigen een recht genoeglijken
avond toe.
De heer Van Leeuwen bedankte ook nog
persoonlijk in korte bewoordingen.
Ifct ballet uit de opera „Lc roi s'amuse"
van Delibes bestond uit 6 deelen cn een
finale en werd door elf dames-leerlingen
zeer goed uitgevoerd. De solopartij werd
wegens ziekte van Mevr. van Ingen Schehau
die deze partij oorspronkelijk zou gedanst
hebben, vervuld door Mej. Wies Oltmans,
die, hoewel zij ons Mevr. Van Tngen Sche-
nau niet kon doen vergelen, deze partij toch
alleszins verdienstelijk weergaf Ook de mu
zikale begeleiding door een strijkje onder lei
ding van den welbekenden pianist, den heer
Hon Zirkzee viel zeer te roemen.
Na de finale bood de heer Van Leeuwen
mej Oltmans bloemen aan en bracht tege
lijkertijd dank aan al degenen die het moge
lijk gemaakt hadden ook dit ballet ie doen
sla een.
Toen was het officieele gedeelte geëindigd
de stemming zat er dra goed in en er wérd
naar hartelust gestept, gefoxtrot en niet in
het minst genoten van de heerlijke walsen
van Strauss, de specialiteit van den
heer Van Leeuwen.
Het was reeds vroeg in den morgen toen
het einde aanbrak.
De heer van Leeuwen kan met volle te
vredenheid terugzien op dit goed geslaagde
jubileumbal.
VERPLEGING VAN KRANKZIN
NIGEN IN ZUID-HOLLAND.
Ged. Staten van Zuid-;H<illand stellen aan
Prov. Staten dezer provincie voor. hen te
machtigen een overeenkomst te sluiten met
B. en W. van Leiden voor de opneming en
verpleging van Zuid-Hollandschc krankzin
nigen en zwakzinnigen in het gesticht
..Endegeesl" te 0eg9tgeest, met de daarbij
behoorendc afdeeling voor jeugdige zwak
zinnigen ..Voorgcest", omtrent de toeken
ning door de provincie van een vergoeding
voor onbezet gebleven gestichtsplaatsen.
cenige uren tevoren bij hem was
Mla- en sPra^ ^en wensch uit, dat
1 n n°?. ve'e iaren de danskunst zal
4 J|° Rijzen. Met een driewerf her-
aoera" a]]e aanwezigen werd
»»sch bezegeld.
flj"? ^en Red. Bond van Onderwijzers
T ,i fEt "n c'er Steen den heer Van
stuken ^r®ns en zün echtgenoote een
er biaan' 00r^s deed spr. mededeeling
de ^tukken waren aangeboden
,L,m \ea A. V „Nieuw Brunhilde",
leTJmissie der Handelsreizigers Ver.
,Van cenige oud-leerlingen cursus J
Tot directrice van de Gercf. Wijk
verpleging te Den Haag is benoemd zuster
S. G. Heidema te Amsterdam, oud-directrice
van het Academisch Ziekenhuis alhier, voor
dien eveneens directrice van de Geref. Wijk
verpleging.
Geslaagd zijn voor het examen Boek
houden en Handelsrekenen, afgenomen
door het Ipstituut Mercurius te Amsterdam,
de dames Jettie Seret en L. Christiaanse,
alhier.
De Tooneelvereeniging Leidsche Dilet
tantenclub alhier, zal deelnemen aan een
groot Nationaal Concours te Den Haag, uit
geschreven door de Haagsche Tooneelver.
„Luctor et Emergo", met een bij loting aan
gewezen tooneelspel (1 acter).
Zaterdagavond hebben zijn oud-colle
ga's van den technischen dienst te dezer
stede den heer J. J. Gout te zijnen huize ter
gelegenheid van zijn 40-jarig jubileum bij
den telefoondienst een kleine huldiging be
reid door hem een keurige rooktafel aan te
bieden. Ook de chef van den T. D., de heer
Keunen kwam den jubilaris complimen
teeren.
Zaterdagmiddag te circa halfvijf is op
den Zoeterwoudsche Singel de 68-jarige H.
uit Zoeterwoude van zijn fiets gevallen,
waarschijnlijk doordat hij zenuwachtig
werd door een hem tegemoetrijdende auto.
H. bekwam een hersenschudding en werd
door den Eerste Hulpdienst naar het Acade
misch Ziekenhuis vervoerd.
De politie te Alkemade heeft gisteren
te Roelofarendsveen aangehouden den
schoenmaker J. II. V. aldaar, die Zaterdag
middag in de Janvossensteeg alhier een on
beheerd staand heerenrijwiel had ont
vreemd.
Hij had de fiets bereids verkocht, doch de
politie is erin geslaagd het karretje op te
sporen en heeft er beslag op gelegd
V. is heden naar hier overgebracht en zal
ter beschikking van de justitie gesteld wor
den.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen.
Volwassen
Datum Dagen personen Kinderen Tot.
29 April. Maandag 37 4 41
30 April. Dinsdag 39 4 43
1 Mei Woensdag 37 3 40
2 Mei Donderdag 39 4 43
3 Mei Vrijdag 34 3 47
4 Mei Zaterdag 35 4 39
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Ontwapening en Herstel.
De Voorbereidende Ontwapeningscommis
sie heeft Zaterdag met 22 tegen 2 stemmen
(Sovjet-Rusland en China) en met stemont-
houding van graaf Bernstorff (Duitech-
land), ecu door Gibson (Vereenigde Sta
ten) en Massigli (Frankrijk) voorgestelde
resolutie aangenomen.
De bedoelde motie luidt: „Nadat de
voorbereidende commissie de vraagstukken
nopens de onmiddellijke beperking van het
leger- en opgeslagen materieel besproken
heeft, en vastgesteld, dat het-systeem van
indirecte beperking door beperking der uit
gaven voor materieel geen algemeene m-
stemming heeft kunnen vinden, benevens
dc vermindering van het oorlogsmaterieel
langs den weg van openbaarmaking der
budgetaire uitgaven moet worden gezocht,
die nader bij de toetsing van de artikelen
van het ontwerp-conventie uit de eerste
lezing behandeld zuMcn worden."
Na de stemming oveiy deze Fransch-Ame-
rikaansche resolutie heeft graaf Bernstorff
namens de Duitsche regeering een verkla
ring afgelegd, waarin hij Ket werk der com-
missie-Loucton scherp critiseerde. Hij gaf
toe, dat men inzake de vlootbeperking po
een verblijdend begin kon wijzen. Geheel
anders staat het echter met de besprekin
gen van de elementen der ontwapening te
land. Men heeft gedurende de laatste da
gen belangrijke factoren buiten beschou
wing gelaten, welke in een conventie niet
mogen ontbreken. De commissie heeft dus
haar taak, in ieder geval wat de ont-
wapeningstc land betreft, uit het oog ver
loren. ,,Ik heb jaar en dag, aldus Bernstorff
iri de commissie meegewerkt cn met over
tuiging de verantwoordelijkheid gedeeld
van den gang der wei kzaamheden. Dc
Duitsche regeering heeft er echter nooit
twijfel over laten bestaan, dat zij een op
lossing, waarbij geen rekening gehouden
wordt met alle bewapeningsfactoren en
geen aanmerkelijke verbetering wordt ge
bracht in de nog steeds bovenmatige bewa
peningen, niet als een eerste stap naar ont
wapening zal aanvaarden. Want een derge
lijke oplossing komt niet overeen met de
beginselen van het Handvest en de verdra
gen. Ik zie mij daarom gedrongen mij ver
der te onttrekken aan het program, dat do
commissie hier heeft opgesteld en haar van
dit oogenblik af de volle verantwoordelijk
heid te laten voor dc^ voorbereiding der
conferentie, zooals deze thans plaats heeft.
Niet in deze commissie echter, maar in
andere instanties, in het bijzonder in dc
ontwapeningsconferentie zelf, moet de de
finitieve beslissing over het ontwapenings-
vraagstuk vallen. Ik weiger daarom de
houding van de commissie in zake ontwa
pening te land als het laatste woord van
de door haar vertegenwoordigende regee
ringen cn van de regeeringen, die aan de
tot nu toegehouden besprekingen geen deel
hebben genomen cn later op de conferen
tie vertegenwoordigd zullen zijn, te be
schouwen Met het oog op den ernst van
den toestand doe ik een beroep op al deze
regeeringen. Mogen zij voor de bijeenkomst
van de ontwapeningsconferentie den wil
der openbare meening, do steeds dringen
der wordende wenschen van de volken van
alle landen eindelijk leeren begrijpen en
haar delegaties met andere instructies uit
zenden dan ditmaal geschied is, namelijk
een instructie die werkelijk met het doel
van de conferentie overeenstemt, dat we
onder geen omstandigheid uit. het oog mo
gen verliezen, n.l .een werkelijke vermin
dering der bewapening."
Litwinof (Rusland) wees er op, dat hij
in de Fransch-Amerikaanscbe resolutie een
eerste poging ziet. om definitief van de be
perking van het oorlogsmateriaal af te
komen.
Politis verklaarde namens de commissie,
dat het voorbarig vra-s om nu reeds een
oordeel te vellen over de waarde van de
werkzaamheden der conferentie en over de
latere resultaten ervan.
De Russische delegatie diende daarop
een vérstrekkend voorstel in, dat de recht-
streeksohe beperking van het leger- en oor
logsmaterieel beoogt.
Litwinof lichtte dit voorstel uitvoerig
toe, doch zonder verder debat werd het
als afgedaan verklaard, waarmede de
tweede lezing van heb hoofdstuk over de
beperking der wapening te land ten einde
was.
Nadat nog eenige punten nopens de ge
oefende reserves afgedaan waren sloot
Politis de zitting met de mededeeling, dat
hedenochtend begonnen zal worden met de
beraadslaging over de beperking van het
materieel der oorlogsvloten.
Owen Young heeft aan dc deskundigen
der schuldeischtersstaten te Parijs een plan
voor de Duitsche betalingen voorgelegd
en daarbij verklaard, dat de Duitsche des
kundigen zich bereid hebben verklaard, om
de cijfers van dit plan onder zeer bepaalde
voorwaarden aan te nemen, mits de groep
der sohuldeischersstaten zich eveneens be
reid verklaart de cijfers te aanvaarden.
De groep der schuldeisohersstaten heeft
Owen Young geantwoord, dat de geallieer
de deskundigen bereid zijn de voorstellen
terstond te bestudeeren.
Volgens een mededeeling van Owen
Young zullen het voorbehoud en de voor
waarden van de Duitsche geallieerden he
den schriftelijk aan de geallieerde deskun
digen worden meegedeeld.
Een beslissing van de geallieesrde des
kundigen is voor morgen niet te verwach
ten, aangezien de eerste Fransche deskun
dige, Moreau dan eerst naar Parijs terug
keert.
Over de cijfers zijn nog geen officieel©
mededeelingen gedaan, maar de ..New-
York Herald" deelt er het volgende over
mede
Het voorstel bevat een betalingsplan,
waarbij voorzien wordt in aanvankelijke
betalingen van 1.7 milliard Mark, die eerst
met 25 en vervolgens met 50 millioen zul
len stijgen om na 15 jaar de maximum
grens bereikt te hebben. Na verloop van
37 jaar zullen de betalingen dan op den
basis van 1.7 milliard worden voortgezet.
De door de Duitsche deskundigen gemaak
te reserves zouden van zuiver economischen
aard zijn. Het lot van de conferentie hangt
thans alleen af van dc beslissing der Fran
sche delegatie. De door Young gedane ^oor-
stellen zullen door de Amerikaansche groep
in volkomen onafhankelijkheid, doch reke
ning houdende met de voor beide onder
handelende partijen maatgevende factoren,
wordpn uitgewerkt. Zij moeten beschouwd
worden als aanvulling van dc beide Ame-
rikaanrche memoranda van 28 Maart en 8
April eu moesten daartoe dienen, om op het
laatsto-onomcnt een verbreken der bespre
kingen zonder resultaat, te verhinderen. De
principes van de voorstellen zouden dr.
Schacht reeds vrijblijvend tijdens zijn laat
ste oponthoud te Berlijn zijn medegedeeld.
BELGIE.
Aanelag cp dr. Borms.
Gistermorgen heeft een Vlaamsche verkie
zingbijeenkomst in Dighem, vlak bij Brussel
plaats gehad, waar ook dr. Borms gesproken
heeft.
Talrijke leden van het Belgisch nationaal
legioen waren uit de hoofdstad gekomen, om
te betoogen te'gen den leider dor Vlamingen.
Na de bijeenkomst kwam het lusschen de
Vlamingen en de Belgische nationalisten tot
een heftig handgemeen, in welk verloop ook
schoten vielen, zoodat de gendarmerie moest
ingrijpen. Eenige' personen werden licht ge
wond.
Toen Borms in een auto wegreed, werd op
hem uit het lokaal, waarin de bijeenkomst
was gehouden, geschoten. De kogel ver
splinterde de vensterruit van den wagen.
Dr. Borms bleef echter ongedeerd. De dader
is nog niet gearresteerd
DUITSCHLAND.
Weer rust te Berlijn.
De communisten-relletjes te Berlijn heb
ben een einde genomen. De straten in Neu-
Kölln en Wedding hebben weer een normaal
aanzien gekregen. De barricaden zijn opge
ruimd en het materiaal, dat daarvoor werd
gebruikt, is weggevoerd De wijken zijn
echter afgezet, ten einde ongure dementen
en ook nieuwsgierigen op een afstand te
houden.
Van de personen, die bij de onlusten ge
arresteerd werden, zijn er tot nu toe 40 door
den rechter van instructie verhoord Tegen
19 hunner is een bevel tot aanhouding uit
gevaardigd, in de meeste gevallen, omdat zij
van oproer of landvredebreuk verdacht
worden.
De overigen moesten op vrije voeten wor
den gesteld, daar geen bewijsmateraal tegen
hen voor handen was.
De eer9te beklaagde heeft reeds terecht ge
staan en is tot 2 maanden gevangenisstraf
veroordeeld. #Het is de 53-jarige steenhouwer
Arthur Grawe .die reeds meermalen ver
oordeeld is en op 1 Mei dVersle Hcymanns-
berg. den commandant van de veiligheids
politie had aangevallen.
Gedood is ook een Engèlsch journalist
Mackay. Deze heeft trots alle waarschuwin
gen, zich toch gewaagd binnen het afgezet
gebied en daar is hij door een kogel ge
troffen.
De communistische Rijk9daggroep heeft
natuurlijk een interpellatie ingediend nopens
de incidenten. Daarin wordt geëischt, dat
,de hoofdcommissaris van politie Zoergiebel
onmiddellijk wordt ontslagen, de Schupo-
officieren en manschappen worden gestraft,
alle gearresteerden worden vrijgelaten en
dat het demons tralie-verbod wordt opge
heven".
BINNENLAND.
De reis van het koninklijk echtpaar. (Bin
nenland, 3e Blad).
De tccht dei vliedt;ooten naar IndiS voort
gezet. (Binnenland, 3ei Blad).
In een vlaan van waanzin is een man
nit den trein perpror.ren; hij werd doodelijk
gewond. (Gemengd, 3e Bladl.
Willem Kloos is 70 jaar geworden. (Kunst
3ei Blad.)
BUITENLAND.
De kwesties van Ontwapening en Herstel,
(Buitenl. Ie Blad).
Te Berlijn is dc rnst teruggekeerd. (Buiten,
land le Blad).
Mirlukte aanslagen op dr. Borms, Galles
en maarschalk Feng. Buitenl. Ie Blad).
f
Gemeenteraadsverkiezingen in Frankrijk.
(Tel. le Blad).
ENGELAND.
De onlusten te Bombay.
In totaal werden bij de jongste onlusten
lusschen Hindoes en Mohammedanen 9 per
sonen gedood, meer dan 100 gewond.
De politie neemt alle verdachte leiders in
hechtenis, een maatregel die ook bij vorige
onlusten doeltreffend is gebleken.
OOSTENRIJK.
De nieuwe regeering.
De nationale raad heeft met 89 tegen 59
stemmen het kabinet-Slreeruwilz, in de
reeds gemelde samenstelling, die door de
hoofdcommissie werd voorgesteld gekozen.
Morgen de regeeringsverklaring:
Bij het heengaan van Seipel is hem door
den president hartelijk dank gebracht.
Streeruwitz heeft aan rijkskanselier Mul
ler het volgende telegram gericht: ..Door den
nationalen raad lot bondskanselier ge
kozen. biedt ik u, mijnheer de rijkskanselier,
tegelijk met mijn oprechte groeten, de ver
zekering aan, dat mij het zou trouw moge
lijk onderhouden der vriendschap lusschen
Oostenrijk en het Duitsche rijk steeds op
bijzondere wijze ter harte zal gaan.
CHINA.
Mislukte aanslag op maarschalk Feng.
Zaterdag Werd nabij Kaifong een aanslag
op Maarschalk Feng gepleegd. De daders
lieten den trein van den maarschalk in de
lucht vliegen Maarschalk Feng reisde even
wel niet met den trein. Vier wagons werden
totaal verwoest. Zeven soldaten van zijn lijf
wacht werden gedood.
VENEZUELA.
Gomez bedankt.
Gomez heeft geweigerd om wederom het
presidentschap te aanvaarden.
MEXICO.
Mislnkte aanslaa op Calles.
Bij een receptie te Hermosillo ter eere van
den Mexicaanse hen opperbevelhebber en
oud-president Calles. trad een jonge man,
zoon van den gewezen gouverneur van den
staat Sonora. naar voren als om Calles te
omhelzen. Een officier zag echter, dat do
jongeman een mes in de hand hield. en.
ontwapende hem. Daarna vond de receptie
voortgang.
