70»te Jaargang DINSDAG 23 APRIL 1929 No. 21197 Officieele Kennisgeving. STADSNIEUWS. handelsregister van de kamer van koophandel en fabrieken voor ritnland te leiden. BINNENLAND. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts por regel voor adverlentiên uit l.eiden en plaatsen waar agentschappen <?an ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiën 36 Cts per regel Kleine \ivertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 60 Cts bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor evenlueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week /0 18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post 2.35 portokosten. Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. DRANKWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden rengen ter openbare kemis, dat L. H. M. 'eitjens te Leiden, een verzoek heeft inge- iad ter bekoming van een vergunning voor en verkoop van sterken drank in het^ klein Oor gebruik ter plaatse van verkoop in het rceel Pelikaanstraat No. 4. 4. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Burgemeester. VAN STRIJEN. Secretaris. Leiden, 23 April 1939.2769 HET „STADHUIS-CONCERT" Wij vestigen nogmaals de aandac-ht van me stadgenooteii op het „Stadhuis-concert" dat a.s. Donderdag door de Haariemsche Or- «itvereeniging in de groote Stadsgehoorzaal orct gegeven. Het programma bevat o.a. behalve de "ford-symphonie van Haydn, het viool-con- ert van Mendelssohn, dat zal worden voor dragen door mevrouw Sepha van Beinum- amen De uitvoeringen van de H. O. V. z^n dit blad zoo vaak om haar uitstekende igeuichappen geprezen, dat het wel niet oodig is daaromtrent in herhalingen te tte- on. Ook het doel, waan*oor dit concert ordt gegeven de netto-opbrengst komt ten bate vac het Stadhuis-Comité mag een ooie opkomst van de concert-bezoekers doen env achten. JUBILEUM VAN DEN INSPECTEUR VAN POLITIE DEN HEER ESKENS. Morgen. Woensdag zal het' 25 jaar gele- 'en zijn dat de heer A. P. A. Esken9, nadat ij eenigen tijd volontair geweest was bij 'e politie te YUardingen tot adj.-inspecteur de politie alhier werd benoemd. Na ruim vijf jaar al3 zoodanig dienst te ebben gedaan. Werd hij in 1909 bevorderd ot inspecteur en verkreeg op 1 Februari 914 den rang van inspecteur van politic e klasse en is al9 zoodanig nog werkzaam. heer Eskens is in alle takken van dienst ij de politie1 werkzaam geweest; de laatste "ren als inspecteur van het toezicht op en •e uitvoering van de bijzondere wetten. an9 heeft hij de leiding bij de afdeelinj [recherche. Het politiekorps "had hem gaarne morgen lehuldigd en ook zeer velen uit de burgerij "uden hem zeker zijn komen complimen teren omdat hij vooral door zijn optreden met betrekking tot de uitvoering der bijzon dere wetten en verordeningen geen onbe kende is. Hel is echter de uitdrukkelijke wensch van den jubilaris, die morgen uitstedig zal zijn, dat deze dag onopgemerkt voorbijgaat. Wij meenden echter er met dit enkel j^oord aan te moeten herinneren. VEREENIGING VAN VRIJZ. HERVORMDEN Gisterenavond hield de Vereen, van Vrijz. Hervormden haar Gemeenteavond, die voor tgegaan werd door een ledenvergadering, peze laatste was belegd om te voorzien de beide vacatures, die sinds Januari fln het Bestuur waren blijven bestaan. Ge- "ozen werden mevr. E. FscherBrosy en IJe heer H. J. Barentsen. Daarna ving de ^moenteavond aan. onder leiding van dr. H- K. Boersema, Alvorens tot het bespre ken van zijn ond^werp over te gaan, liet het koor der Vereeniging zich hooren. Het verdere muzikale gedeelte van het programma werd afwisselend uitgevoerd noor eenige leden. Dat hier de keuze was ^vallen op geestelijke liederen, spreekt van 2e'i Dr. Boersema sprak over het Gebed. Met groote aandacht volgden de talrijke aanwezigen, die de Nutszaal geheel vulden, deze voordracht. N oordat de voorzitter een woord van dank sprak tot allen, die hadden meegewerkt, tot het - - - zoo zeer slagen van dezen avond, kon den de aanwezigen nog genieten van eenige zangnummers. Opheffing: ETectr Ijx (filiaal). Hoogewoerd Qectrische stofzuigers. Van der Vliet De JoDge Nieuwe Rjjn 13, Leiden. IJzer- en rr. lbaB[kl, Nieuwe procuratiehouder: E. E. 0ID (Beperkende bepalingen). VOORDRACHT VAN PROF. Dr. WALTHER KöHLER. Waarom zijn Lnther en Zwingli in 1529 op het godsdienstgesprek te Marburg het niet eens geworden? Hedenmiddag heeft prof. dr. Walther Kohier, tot voor korten tijd hoogleeraar in de kerkgeschiedenis te Zurich, thans als zoodanig aan de Universiteit te Heidelberg werkzaam, .op uitnoodiging van de theolo gische faculteit van studenten alhier in het Universiteitsgebouw een druk-bezochte le zing gehouden over: Waarom zijn Luther en Zwingli in 1529 op het godsdienstgesprek te Marburg het niet eens geworden? Kort- eamengevat was de gedachtengang zijner rede als volgt: Wanneer men in den tegenwou.digen tijd allerwegen een streven bespeurt om elkan der beter te verslaan, zoo zouden wij Pro testanten daarbij dan ook gaarne onze voormalige geestelijke leiders, de Reforma toren in berinnering brengen, maar dit gaat niet, want in plaats van eensgezindheid bij hen aan te treffen, stuiten wij op scherpe tegenstelling, zoo: Luther en Zwingli te Marburg. Hoe is dit te verklaren? Waarom zijn deze beiden het niet eens geworden, zij die tooli ieder voor zich zulke uitnemende menschen waren? Dit vraagstuk is vrij ingewikkeld. Ten deele moeten wij de tegenstellingen reeds zoeken in het onderbewuste, derhalve a! aanwezig voor zij elkander persoonlijk had den leeren kennen Zwingli de vrije demo- kratische Zwitser heeft een geheel andere geestesgesteldheid als Lulher de monar- chischegzinde Duitscher Bij Zwingli vinden wij religie on politiek in rechte linie ver bonden. bij Luther daarentegen een scherpe tegenstelling tusschen religie en staatkunde. Deze onderbewuste tegenstellingen nu komen lot bewustheid bij de Avondmaals leer. waar weder noodlottig is dat Liifftèr Zwingli niet persoonlijk had leeren kennen, maar dat Zwingli bij Luther verdacht is ge maakt als een vervalscher dier Avond maalsleer. Over- dit wantrouwen legen Zwingli heeft Luther zich nooit heen ken nen zetten, al heeft Zwingli zijnerzijds Luthers reformatie in den eersten tijd ook geestdriftig toegejuicht en is hij Luthm* steeds dankbaar gebleven voor wat deze hem in gpestelijk opzicht geschonken had Zoo blijkt Luther onverzoenlijker dan Zwingli. Deze tegenstellingen nu wortelen ook theologisch gesproken zeer diep. Zwingli'; Avondmaalsleer toch is van beneden uit gevormd, namelijk de geloovige mensch viert 'gedachtenis van Chrislii9; Luthers leer daarentegen is van boven afgeconsti- tueerd- God spreekt God geeft zich in het sacrament. Hier de inslag van boven af. bij Zwingli een verheffing van beneden naar boven Bij Lulher het Woord. Bij Zwingli de Mystiek Wij vinden hier tegenstellingen die ook weder in den fegenwoordigen tijd levendig ziin verorden. Deze tege^ste'Im^en waren webrrchaope- Iftk-theoloo-isch niet tot een vergelijk te bren gen. Men meende echter een uitweg te kun nen vinden door ieder zijne meening te laten behouden en over de verschillen heen elkan der de hand te reiken en samen een bond genootschap tegen de roomsch-kathoVken te sluiten. Zwingli was hiertoe bereid, Luther echter niet daar voor hem belüdenis als voorwaarde voor een verbond gold. Men was van Luthers zijde bereid om de belijdenis wat ruimer te stellen, en men heeft in Mar burg een veTeenigingsformule aan de hand gedaan, maar Luther vulde ten slotte zijn standpunt van boven af niet verlaten. Zoo kon ook Zwingli niet verder toegeven, waarbij nog kwam, dat bij het zich als een plicht rekende de reformatie m Zürich zuiver te houden; een over?enkomst met Luther in de Avondsmaalsleer zou in Zürich als roomsch- kathcliseerend zjjn beschouwd sii in dezen zin door de roomsch-katholieken tot hun voordeel zgp aangewend. Op die jnanier zou Zwingli heel zijn hervormingswerk op het spel gezet hebben, wanneer bij aan Luthers Avordmaa's-onvatting zijn instemming had betuigd. Inderdaad, een samenstel van om- standighfden en opvatting'm. die de veremii- ging tusschen Luther en Zwingli te Mar burg in 1529 onmogelijk heeft gemaakt. LEIDSCHE RADIO VEREEN. Excursie naar Noordwijk. Zaterdagmiddag hield de Leidsche Radio- Vereeniging een excursie naar het ontvang station Noordwijk (Nora); de directeur ont ving hen en leidde hen rond. Er waren eemge foto's neergelegd die op Noordwijks voorganger^ (zooals Sambeek en Meypndel) betrekking hebbende op de ontvangst en de gebezigde golflengte van de stations waar geregeld verbinding mee werd gehouden. Daarna werden de verschillende ontvan gers bezichtigd, die reeds bij de opening van dit station in dil blad (10 Nov. 1928) ge noemd zijn Voor de Leidsche amateurs was het een waar genot deze kortegolf ontvan gers in oogenschouw te nemen; op de van verschillende zijden gestelde vragen werd met de meeste welwillendheid geantwoord. Vervolgens werden de verschillende con trole-inrichtingen en lijnver9terkers in oogenschouw genomen. Vooral 's morgens wordt veel hinder on dervonden van de echo der ontvangen sig nalen, waardoor het aantal lettérteekens, dat normaal 6080 bedraagt, tot 10 wordt verminderd. Na nog de stroomvoorzieningen, zooals accu en machinekamer, bezichtigd te heb ben kwam het antennesvsteem aan de beurt, waarbij vooral de ongeveer 1 K.M. lange antenne de aandacht trok. verder na tuurlijk ook de beverage-antennes en het aarddradensy9teem. Bij het vertrék werden woorden van wel gemeende dank gesproken, waarna de leden voldaan huiswaarts keerden. Hedenmorgen passeerde H. M. de Ko ningin per auto op doorreis van Het Loo naar Den Haag onzo stad. Zjj werd vergezeld dcor Prinses Juliana, die hier uitstapte. De minister van Justitie heeft tot plaatsvervangend lid van do commissie belast met het afnemen van het notarieel examen benoemd mr. A. W. J. van Vrijberghe de Coningh, alhier. De alhier tot arts bevorderde semi- art*en W. K. Dicke en A. Quartel zjjn be stemd tot reserve-officier van gezondheid 2de kl. bij het personeel van den genees kundigen dienst der landmacht. Dinsdag 30 April a,e. zal het 50 jaar geleden zijn, dat onze stadgenooteo H. J. de Neef en Anna Margaretha Couvee, wonende Korte Langestraat la, met elkander in den echt werden verbonden. In de vijf ziekenrnrichtingen van de Deutsche Landesversicherung9an9talt in de Rijnprovincie zijn allergeenvrije kamer9 ingericht volgens het systeem van de Leid sche kliniek voor allergische ziekten van prof. Storm van Leeuwen. Ter gelegenheid van de ingebruikneming ervan op 4 Mei a.s. is prof. Storm van Leeuwen uitgenoodigd in een te Dusseldorl te houden ledenvergadering een voordracht le houden over allergische ziekten en haar behandeling. Hedenmorgen onstond een begin van brand in den verfwinkel van den heer de Jong op de Hoogewoerd. Deze was bezig met het smelten van was. waardoor het petroleumstel in brand geraakte. Met groote tegenwoordigheid van geest wist de heer een en ander te blusschen, waardoor erger werd voorkomen. Er ontwikkelden zich sterke rookkolommen en men vreesde reeds voor de autogarage van den heer Stall inga aan de overzijde De inmiddels verschenen brandweer behoefde echter geen water meer te geven. Vanmorgen was men op de Aalmarkt bezig een kabel op een schip te hjjschen. (Het touw brak en de kabel schoot naar beneden, juist op het oogenblik dat de heer N. passeerde. Deze geraakte tusschen den kabel en het schip bekneld. Zijn toestand deed zich ernstig aanzien. De Eerste Hulpdienst verleende den eèr- sten geneeskundigen, bjjstand. KUNSTKRING „VOOR ALLEN" Willem Andriessen. Andriessen. die de dingen, die op een jeugdconcert te pas komen (gisteravond gaf hij zijn 2e paedogogisch concert) zoo een voudig kan vertellen omdat hij ze zelf zoo goed weet. had zich nu tot taak gesteld om in woord en toon een inzicht te geven in de ontwikkeling van den belangrijksten muzi- kalen vorm- de sonate. Hij kwam daarbij voor een eigenaardige moeilijkheid te staan. „Moet ik u aanspreken met: dames en heeren! of met: jongelui!?" Deze vraag, die hij bij den aanvang zijner inleiding stelde, zou de moeite der vermelding niet waard zijn. als er niet meer achter stak. En wel dit: hoe zal men de sonatenvorm, zóó dat het ten minste naar iets lijkt, behandelen voor een groot gezelschap (de foyer was aardig vol) dat voor een aanmerkelijk deel uit kinderen maar voor een niet onbelang rijk deel uit volwassenen en ouderen be staat? Hoe kan men iets bijdragen tot ver heldering van het begrip van deze beide partijen, waarvan de eersten zich de vraag naar de beteekenis van den vorm natuurlijk nooit hebben gestpld en de laatslen door hun eigen muziekpraktijk zich allicht een min of meer juiste voorgtelling van^den sonatenvorm hebben gemaakt. Dat dit den spreker in een lastig parket bracht is duide lijk. Zal het zoo hier en daar voor de klei nen moeilijk genoeg zijn geweest, de groo- len hadden misschien op enkele punten (óver het begrip vorm iri 't algemeen, als artistieke noodzakelijkheid, zijn verhouding tot den inhoud, om maar iets te noemen) weer wat meer verlangd. In aanmerking genomen dat hij beide categorieën van de aanwezigen nu eenmaal <iiet geheel kon voldoen, heeft hij doorgeven en nemen toch veel bereikt; dit n.l. dat beide partijen m-1 alle aandacht naar zijn uiteenzettingen hebben geluisterd en dat beide partijen heel wat konden opsteken. „Sonate" zoo vertelde A. ons. betëekent oorspronkelijk niets anders dan ..klank stuk" (van sonare klinken) met deze be perking dat hst slechts gebruikt werd voor instrumentale muziek, in tegenstelling met cantate dat een zangstuk aanduidde De eerste „sonaten van D. Scarlatti (1685 1757) zijn in den grond slechts „Alleman- den" uit den toen beslaanden cyclischen vorm „de suite". A. speelde er een paar; prach'stukjes, vooral die in C. Met de mo derne 9onale hebben die nog niets te ma ken; noch naar vorm, noch naar inhoud. Deze ontstaat met de verschijning de' groote Weener meesters (èind 18e eeuw) waarvan Haydn de eerste is (die op zijn beurt edhler weer school heeft gegaan bij Stamitz en anderen uit de Mannheimer school) Met Haydn valt de wending samen van objectieve naar subjectieve muziek, van muziek die min of meer neutraal was of hoogstens anderer gevoelens uitte, naar muziek waar het gemoedsleven van den componist een rol in.9peelde Dat gaf als gevolg een nieuwen vorm. of liever, een uitzetting van den bestaanden suitevorm; rijker inhoud rijker vorm. Gedemonstreerd in een D dur sonate van Haydn. Mozart zet den vorm nog wat uit en Beethoven heeft hem haar grootste volmaking gegeven. De sonate is nu geworden het stuk in een vast omlijnden vorm, ook wel hoofdvorm ge noemd. waaraan later alle grootere instru mentale werken der kamer- en orkest muziek zouden voldoen Daarna gaf A. een duidelijk beeld van de samenstelling van een muziekstuk in den hoofdvorm (bijna altijd het eerste Allegro van een sonate, trio kwartet symphonie enz); hoe dit uit drie deel en beslaat: de expositie van het thema tisch materiaal, de doorwerking van dat materiaal en de renelitie van het eerste deel (met een codaalsatz als sluitstuk). Als type van monumentalen vorm speelde A. de sonate „Les adieux" -van Beethoven, waar van hij de aardige geschiedenis van haar ontstaan in verband met 's meesters vriend schapsbetrekking tot aartshertog Rudolf van Oostenrijk vertelde. En tot slot, tevens om aan te toonen dat niet alle jongeren beeldstormers zijn. de sonatine (fis kl.) van Ravel, die zich geheel in den klassieken vorm maar met nieuwe klanken be weegt. Zou Andries9?n in deze nieuwe klanken geen geschikt -uitgangspunt kun nen vinden voor een volgend paedagogisch concert? Besluiten we dit verslag met de vermel ding. dat de prettige causeur Andriessen als phenomenaal pianist de voorgedragen num mers. een volledig beknopt coneertnro- gramma, tot een sublieme genieting der dankbare toehoorders heeft gemaakt, die hem daarvoor met het hartelijkste applaus beloonden. Er stond een Be-rii stein vleugel uit het magazijn Mens op het podium. VOORKOMING VAN DUBBELE BELASTING. Uitbreiding van de bevoegdheid van de Kroon. Bvi de Tweede Kamer is een wetsont werp inzake voorkoming van dubbe'.e belas ting ingediend. Aan de toelichting is ont leend: Bij art. 101 der Wet op de Inkomstenbe lasting 1914 en bij de Wet van 26 Juni 1926 zjjn aan de Kroon verschillende bevoegdhed.n toegekend inzake het treilen van regelingen ter voorkoming van dnbbele belasting. De bevoegdheid verleend brj art. 101-der Wet op de Inkomstenbelasting 1914, bepaalt zich tot het bekrachtigen van met vreemde mogendheden gesloten verdragen, waardoor onder inachtneming van het beginsel van we- derkecrigheid zooveel mogelijk wordt voor komen dat een inkomen of een gedeelte van een inkomen zoowel in Nederlwd als in een vreemd land rechtstreeks of door middel van de bron waaruit het wordt verkregen door directe belastingen van den Staat worde getroffen. De wet van 26 Juni 1926 geeft inzake voorkoming van dubbele belasting van win sten uil het scheepvanrtb- drijf aan de Kroon een ruimere bevoegdheid. Kra-bten- die wet toch kan de Kroon verdragen bekrachtigen of voorschriften geven, waardoor dnbbele be las iing ook voor rechtspersonen, en ook voor andere heffingen dan de in art. 101 eer wet op de inkomstenbelasting bedoelde wnrlt vermeden. De wet is evenwel niet verbindend voor de overzeesche gewesten. Aangezien rekening dient te worden ge- BINNENLAND. Uitbreiding der bevoegdheid van de Kroon inzake voorkoming van dnbbele be lasting. (Binnenland, le Blad.) De memorie van antwoord van de Tweede Kamer omtrent de Wegen wet. (Binnenland, le Blad.) Groote brand in de machinefabriek der firma Smulders te Utrecht. (Gemengd. 3ef Blad). Na den moord te Grootegast; Yje Wijk- stra voor de Groningsche Rechtbank, (le BI.) BUITENLAND. Amerika doet ter voorbereidende ontwa peningsconferentie een nieuw voorstel in zake ontwapening ter zee. (Buitenland en Telegrammen, 1ste Blad.) Een boodschap van den koning aan het Engelsche volk. (Buitenland. 1ste Blad.) Japan door 'n orkaan geteisterd. (Buiten- landsch Gemengd, 3e Blad. houden met de mogelijkheid, dat verdragen als hiervoor zjjn bedoeld, ook voor de over zeesche gewesten worden gesloten, en met de waarechqnljjkheid dat eerlang aan de orda zullen komen verdragen tot voorkoming van dubbele belasting, die ook andere belastin gen betreffen dan die welke (rechtstreeks of door middel van de bron waaruit het in komen wordt verkregen) van het inkomen van natuurlijke personen, of van winsten uit het scheepvaartbedrijf worden geheven, is de Regeering van oordeel, dat het wensche- lijk is, de bevoegdheid van de Kroon ter voor koming van dubbele belasting uit te breiden. Dit ontwerp' geeft door e enige technische wijzigingen in de belastingwetgeving daartoe de gelegenheid. MONUMENT VOOR HET NED. REDDINGSWEZEN. Een bijeenkomst op het departement van onderwijs. Gistermiddag 19 op het departement van onderwijs, onder leiding van den voorzitter van het uitvoerend comité tot oprichting van een monument voor hel Nederlandsche reddingwezen den heer W. F G. L. Dnes- sen, burgemeester van den Helder, een ver gadering gehouden met de besturen van de Noord- en Zuidhollandsche Reddingmaat schappij te Amsterdam en de Maatschappij tot redding van schipbreukelingen te Rotter dam. teneinde overeenstemming te bereiken inzake den vorm van het monument, het welk in den Helder zal verrijzen. Grondslag van de bespreking was een ontwerp van den architect Piet Kramer le Amsterdam, hetwelk in enkele onderdeelen nader onder oogen zal worden gezien. HET TELEFOONVERKEER. Het Tweede Kamerlid Bulten heeft den minister van waterstaat de volgende vragen gesleid 1. Is de minister bereid, om. waar de denkbeelden omtrent verzorging van het telefoonkantoor op korten afstand uit een oogpunt van tarifeering en van techmsche inrichting van de nelten nog niet vaststaan, te gelijk met het onderzoek naar de moge lijkheid var de slrpeknelten in hun bestaan- den vorm te handhaven en nieuwe te for- meeren. in het bijzonder tp doen onderzoe ken. of deze strepknetten niet hpt gemakke lijkst en doeltreffendst moge'ijk zijn bij be houd van het bestaande stelsel van vast abonnement? 2 Is de^ minister bereid om een onderzoek te doen instellen naar de moie'ijkhe;d om bij de bestaande streckn Iten en bij het in richten van nieuwe streoknettpn. ond-r handhaving van het vastp ahonnements- svstcem van de aangpslotpnen. pen recht van keuzp te gevpn tuss-hpn pen abonne ment voor locaal en een ab-mnement voor streeknelv-rkeer waarbij elk dier tareveo in nrincjpp gebouwd is op de gemiddelde kasten der aanvulling? 3 Is de minister bereid het te dezer zako uit tp brengen rannort aan de Kamer mede te deelcn en te publiceeren?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1