BERICHT. 70ste Jaargang DONDERDAG 18 APRIL 1929 No. 21193 NIEUW FEUILLETON. D00DEMANS-R0TS Officieele Kennisgeving. STADSNIEUWS. j HANDELSREGISTER VAN DE |KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR RIINLAND TE LEIDEN. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts per regel roor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen Tan ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post 2.36 portokosten. ƒ018 „018 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. Morgen zullen wij een aanvang Ijnaken met een nieuw, boeiend feuilleton, getiteld: naar het Engelsch van A. T. QUILLER-COUCH. VERGADERING van den GEMEENTERAAD VAN LEIDEN, op MAANDAG 22 APRIL, 1929, des namiddag te twee nnr. HET STEDEL. MUSEUM (LAKENHAL). c vergadering zal, zoo noodig, 's avonds worden voortgezet. Te behandelen onderwerpen: ]o. Benoeming van een lid der Cominis- [6ie voor het Stedelijk Museum ,,de La kenhal." (48) Voorstel tot overplaatsing van den mderwijzei G. Marijt, van de school Dui- Jvenbodesbraat A naar de school Medusa- straat A. loO) 3o. Praeadvies op het verzoek van W. p. Brassem, om eervol ontslag als onder wijzer m de lidhacnelijke oefening bij het lopeiibaar Lager Onderwijs. (49) I to. Voorstel: a. tot ontbinding van de huurover eenkomst met L. Koning, betref fende dc strook grond aan den Apothekersdijk nabij de Sohapen- steeg; b. tot verhuring va-n de sub a ge noemde strook grond, aan H. Ho- gewoning. (51) I 5". Voorstel: a. tot ontbinding van de huurover eenkomst met J. A. M. van Hee- ringen, betreffende het percel! Lokhorststraat No. 20; 'b. tot verhuring van het sub a ge noemd perceel aan A. A. Owel. (52) uo. Praeadvies op het verzoek van het Allege van Diakenen der Ned.-Herv. Ge beente, em vergunning tot het bouwen [van een hofje aan de Ka ars en makers straat. (53) To. Voorstel in zake de oprichting, bij pijze van proef voor deoi tijd van één jaar, pn een Consultatiebureau voor zenuw- en leesteszieken. (54) I 8o. Voorstel tot aankoop in het belaDg lan de volkshuisvesting van de perceelen 5T°nd en water tussohen de Medusastraat en den Lagen Rijndijk, Sectie K nis 910. |33, 539, 541 en 3644 ged. eD vaD het per- kei water langs de Medusastraat, Sectie No. 2344, en tot vaststelling van den des betreffend en begrootingsstaat. (55) 2315 Nieuwe inschrijving: Firma L, J. Castelein, Lage Rijndijk 9, piden. Bakkerij Brood- Koek en Banket, innex winkel. Eigenaar: A. C. L, A. Caste- K0. te Leiden. I Cphefünq. Lambooy, Hoogewoerd 96, Leiden, ■pandel in tabak, sigaren en pijpen. Wijzigingen: ^ZT1' Maresingel 75, Leiden bakkerij. Wijziging uitgeoefend bedrijf: t?S .l"ev5ns' Koek- en Banketbakkerij, ■«rh rU Uitgeverij „Foreholte". Leid- ■L vaa.rt 2, Voorhout Uittredend lid van B®iiirJi ^Ur: Graaf, te Voorhout, muiredend procuratiehouder: C. J. J. Egelie. Ge statuten zijn gewijzigd. ifQia% \rec*eur den titel van be er): C. J. j. Egelie, te» Voorhout. INSTITUUT v. PRAEVENTIEVE GENEESKUNDE. Hier ter stede is opgericht een Instituut voor Praeventieve Geneeskunde, het eerste hier te lande. Het voorloopig bastuur wordt gevormd door de heeren jhr mr. W. J. M. van Eysinga, hoogleeraar in de faculteit der rechtsgeleerdheid, rector-magnificus, mr. P. J. Idenburg. secretaris van curatoren, prof. dr J. A. Barge, hoogleeraar in de faculteit der geneeskunde, prof. dr. E Gorter, hoog leeraar in dezelfde faculteit en dr. M. D Hor9t, arts, directeur van den geneeskundi gen dienst. Aan een betreffende oprichting van dit instituut te verspreiden geschriftje is het volgende ontleend: De praeventieve geneeskunde is een on derdeel der hygiëne; de vraagstukken, die zij bestudeert zijn hygiënische. Maar terwijl de hygiëne, vooral in de vorige eeuw meer de algemeene oorzaken van ziekte en sterfte bestudeerde en de methoden zocht, hoe deze te voorkomen en aldus waarde volle resultaten bereikt heeft, stelt de prae ventieve. geneeskunde de vragen anders. Zij heeft tot onderwerp de individueele hygiëne, de studie van de oorzaken van be paalde ziekten van een bepaald individu en van de middelen, die men had kunnen en moeien toepassen om de ziekte te voor komen. Het is nu het oogenblik om te trachten de belangstelling voor een veel uitgebreider toepassing der bekende methoden der prae ventieve geneeskunde wakker te roepen. Heeft dit succes, dan beteekent dit een be sparing van verdriet en zorg, een besparing van uitgavpn (voor zicktenuilkeering, en een vermindering van de storingen in be drijf en maatschappij, die men nauwelijks te groot kan schallen. Het is daarom, dat. de praeventieve geneeskunde van den enke-" ling, van bedrijfsleiders, van de overheid gelijkelijk de belangstelling opeischt. Ter bereiking van dit drieledig doel, te weten: 1. de toepassing van de wijzen van voorkomen van ziekten; 2. de bestudeering van nieuwe vraagstukken der praeventieve geneeskunde; 3. het onderwijs aan genees kundigen en verpleegsters en het maken van propaganda onder het publiek, is de stichting van een afzonderlijk instituut voor praeventieve geneeskunde noodzakelijk. Bijgevoegd zijn de statuien van het opge richt Instituut voor Praeventieve Genees kunde. Hieraan zij nog ontleend, dat het be stuur der stichting zal beslaan uit vijf per sonen. Een van de bestuursleden zal wor den benoemd door curatoren deT Rijksuni versiteit te Leiden, een door het college van rector en assessoren der Leidsche Universi teit. een door de faculteit der geneeskunde der Leidsche Universiteit en de overige be stuursleden door de drie vermelden in on derling overleg. Er bestaat een Algemeene Raad, die tenminste zestig leden telt, ledeT is tot lid van dezen Raad benoembaar, doch bij voorkeur zullen daartoe degenen wordea benoemd, en daarin die instellingen worden vertegenwoordigd, die een som ineens van tenminste f. 5000 of een jaarlijksche contri butie van tenminste f. 500 ten behoeve van de stichting beschikbaar stelden Het bestuur kan plaatselijke comilé's en plaatselijke vertegenwoordigers benoemen, welke lot taak hebben in een bepaalde plaats of streek de belangen van de stich ting te behartigen. DE VOORDORP-BAZAAR. Het dames-comité voor den Voordorp bazaar kan tevreden zijn over den gang van zaken; de toeloop van belangstellenden was toldusverre' boven de verwachting. Er i9 evenwel nog zóóveel te koop, dat er vandaag den Iaalslen dag nog hec-'l wat koopers zullen moeten komen, wil onze wensch: Ieege tafels en een gevulde portemonnaie in vervul ling gaan. De bazaar 19 heden geopend van 35 en 710 uur. Morgenavond te 8 uur wordt de bazaar officieel gesloten, waarbij ds. Kuilman een slotwoord zal spreken en zang, muziek en declamatie elkander zullen aflossen. Dat belooft nog een gezellige avond le worden. Men zie ook de advertentie in dit Blad. LEZINGEN IN DE ACADEMIE. Op uitnoodiging van de Leidsche Ver. voor Wetenschappelijke Voordrachten zal op Woensdag 24 April des avonds te 8 uur in het klein-audilorium der Universiteit prof. B. Brutzkus, hoogleeraar aan het Russisches Wissenschaftliches Instilul te Berlijn een voordracht houden. Voor. dezelfde vereeniging zal op Vrijdag 10 Mei prof Windaus uit Göttingen spreken over: ..Èinige Befrachtungen über die biolo gische Bedeutung der Sterine" Tenslotte zal op Vrijdag 26 April de heer Raghu Vira de uitnoodiging van de Indolo- gen Vereeniging een vooidni' ht houden over „Modern Indië"_. LEIDSCHE KUNSTVEREENIGING De ontwikkeling-ven de Moderne Bouwkunst Gisterenavond sprak de heer J. Gratama uit Amsterdam onder de auspiciën van de Leidsche Kunst vereeniging over bovenstaand onderwerp in „De Burcht". Een groot aan tal belangstellenden luisterde naar deze waar lik interessante lezing, die van het begin tot het einde boeiend was. De voorzitter van de L. K. V. mr. Slagter heette de aanwezigen welkom en gaf vervol gens het woord aan den heer Gra-ama. Spr. wees er allereerst op, dat de moderne bouwkunst nog lang niet een kunst van vol ledige harmonie genoemd kan worden. Alle kunst moet teruggebracht worden tot het eigen leven en dat tegenwoordige leven is vol van tegenstrijdigheden. De moderne mensch is begaafd en van hooger orde, maar disharmonisch, zoo ook zyn uitingen. Uitvoerig behandelde spr. de verschillen de cultuur-historische perioden, waaruit de moderne bouwkunst gegroeid is. Allereerst de periode der historische romantiek, nogeveer 1870, de tijd van Thorbecke, de opkomst van de derde stand, die evenals nu het bolsje wisme, al het andere verwierp em een nieuwe stijl eischte. Men wenschte niet meer de statige, decoratieve z.g. koningsstijl en copi- eerde toen de &tijl van de stralende en krach tige „gouden eeuw" in de hoop daarmede tot een nieuwe stjjl te komen. Maar dat werd een hopelcoze mislukking. Potgieter was de eeni- ge, die zulks inzag en er over klaagde. Zijn tijd miste de kracht van de „gouden eeuw". Toen kwam de moderne bouwkunst, die ge boren werd uit den drang te putten uit het eigen leven. Dan wordt de mystieke bron het kloppend hart bereikt en wordt weliswaar nog niet schoonheid geboren, maar kunst. Moderne kunst streeft naar het weergeven van de werkelijkheid, het realisme (Zola). In de bouwkunst is daarvan de groote ver tegenwoordiger Berlage. Hg heeft het rea lisme op een levende basis gezet. Maar het was een oppervlakkig realisme: na de pe riode van de verovering der werkelijkheid, kwam die van de verdieping daarvan, met al haar tallooze ismen. Uit het streven naar de verdieping der werkelijkheid kwamen dus de nieuwere inzichten naar vor®: achter eenvolgens het sterk doorgevoerd individua lisme, expressionisme, futurisme, kubisme. Aan de hand vau lichtbeelden behandelde spr. vervolgens de perioden met scheppers en scheppingen. Allereerst specimina van de gouden eeuw op bet allerbest, Markt van Haarlem 1650 (Berkheyde), een gebouw nog schooner en compleeter dan het Leidsche Stadhuis. Opvallend hier het bewuste, gave rhythm e, nergens zwaarmoedigheid. In deze cultuur was de kerk het belangrijkste. Als contrast hiermede toonde spr. een straatje uit 18S0, met copieën uit de gouden eeuw- periode. Een ontstellende overgang, het wer den vervelende fantasieën van een onmach tig architect, het was „doodgewone rom mel". Vervolgens de Vleeschhal te Haarlem, 't allerschoonst product van een Hollandsch scheppend genie, een en al stralende, leven de, mystisch werkende monumentale kracht. Uitvoerig en op geestige wijze besprak hjj bet Haarlemsche restaurant de Kroon, drama op de Groote Markt, belachelijke imitatie van Lieven de Key-stijl. Na jaren, waarin buizen gebouwd werden, die een combinatie vertoon den van e mogelijke vorige stijlen kriskas door e.kaar (de romantische cul- tuurlooze tijd), zonder rhythme maar met „rammeling", waarvan huizen te Zandvoort voorbeelden zijn en producten van onnoozele krankzinnigheid, kwam de cul tuur-historische periode: dr. Hubert Cuypers. Spreker toonde diens Rijksmuseum en Post kantoor te Amsterdam, producten van een zeer bekwaam kunstenaar, behoorend tot het allerbeste wat de romantiek kan voort brengen, wel van waarde, maar toch niet echt-levende en dus geen goede bouwwerken. Toen kwam aan de beurt de Beurs te' Am sterdam, product van het ware realisme, vertegenwoordigd door Berlage. Volgens het toenmalige A'dam en de hooggeboede Beurs- heeren een „vloek". Maar Berlage is ge weest de apostel van de waarheid, hjj toont een aangrijpende machtige eerlijkheid en was veel meer een profeet dan een groot artist. Spr. noemde hem de grootste realist, nog grooter dan Breitner. Bij hem stond de doel matigheid bovenaan. De moderne bouwkunst werd geboren uit de waarachtigheid, geen fantasie, geen illusie, maar het gewone, rauwe leven. De fout van hei reali.»me was echter dat niet gegrepen werd naar de diepere harmonische oorzaken en dus ontstond geen hoogere schoonheid. Het was half werk, maar het begin van het grocte werk. Spr. vergeleek Berlage en de Basel: de eerste bouwt interessanter, de twee de schooner (modelboerderij Ond-Bussum), voorbeeld van voortreffelijke schoonheid. De kracht van Berlage zat in zijn geweten, zijn „rucksichtslos"beid, in zijn onbeschrijfelijke eerlijkheid. Na het oppervlakkig realisme, kwam de verdieping daarvan: het expres sionisme: de uitdrukking van de zïelsstaat (van Gestel en Piet Mondriaan). Dit liep ten slotte uit op onbegrijpelijkheden (niet voor den schepper zelve, maar voor anderen) en werd daardoor waardeloos. Men schiep ge bouwen, die half werkelijkheid, half illusie waren: het Scheepvaarthuis te R'dam van v. d. Mey, een prachtgebouw van tragiek, ra kend de bron van kunst. Het expressionisme ging over naar de waan zin. Men voerde de strijd tegen de werkelijk heid, tegen Berlage, de persoonl'jkheid moest zizb uiten. De Clercq was de belangrijkste ex- pres-sionist en een fabelachtig knap kunste naar. Zijn prachtige arbeide swoningen wek ten tevens de bewondering vao tallooze bui- tenlar.oers Architect Staal toont het ver val van het expressionisme, de werkelijkheid is geheel op zij gezet, het werd zinneloos en ging te gronde aan de persoonlijkheid. Ten slotte behandelde spr. nog het actie ve futurisme, het accent is gelegd op da beweging. .Nog enkele woorden wijdde spr. aan de bouwplannen voor oos stadhuis en gaf als zijn opinie te kennen, dat een waar lijk levend kunstwerk slechts geschapen kan worden door een levend kunstenaar. Mr. Slagter dankte den heer Gratama voor zijn prachtig bedelde voordracht, terwijl bet talrijke gehoor hem met een enthouoiast ap plaus beloonde. o TENTOONSTELLING DER A.T-C. In de vrijwel geheel gevulde groote Stadszaal werd gisteravond de bekende A. J. C.-film „Feesten" vertoond. De voorzitter der Leidsche afdeeling, WLm Planje sprak een kort openingswoord, waar in hij allen hartelijk welkom heette, in hot bijzonder het hoofdbestuurslid Harry Riet stap, die aan de eigenlijke voorstelling een inleiding deed voorafgaan, waarin hij >n korte trekken doel, wezen en ontwikkeling van de Arbeiders Jeiuid Centrale schetste en opwekte tot aansluiting als lid. Vervolgens nam de film een aanvang: allereerst de voorbereiding. We zien hoe op het Centrale Spaarfonds te Amsterdam het personeel druk bezig is om alle stui vertjes. dubbeltjes en kwartjes te noteeren, welke haar via de afdeelingen van alle dee'- nemera bereiken. Daarna het voorkamp: het tot de ontvangst gereed maken voor den groolen stroom van A.J.C -ers uit 't gansche land* 't bouwen van hel tenlendorp, aanleg van water- en lichtleiding, enz. Eindelijk betrekt dan de bevolking de nederzetting. Hoe de jongelui zich daar op de heide bij Vierhouten amuseeren, toont de film even eens- openluchtspelen, volksdansen, gym nastische oefeningen, marschen, enz. We krijgen een kijkje op de proviandeering en zijn aan het einde van de film even weinig blij als de kampeerende jeugd aan het slot van den kamptijd. Na de pauze zorgden de leden van de Leidsche afdeeling voor de noodige afwisse ling door muziek, spel. dans en zang en demonstraties voor het Roode-Valk-werk. De groote schare was gul met applaus. Paler A. van den Donk alhier is be noemd tot pastoor te Wijchen. Zaterdag 4 Mei a.s. zal het veertig jaar geleden zijn, dal de hier ter slede wel bekende heer H. J. van Leeuwen Jr.. alhier zijn loopbaan als dansleeraar aanving. Naar wij vernemen heeft zich uit zijn leer lingen en oud-leerlingen een huldigings comité gevormd, waarvan penningmeester 19 de heer R. de Jong Heerengracht 72, postrek. 17146, die gaarne bijdragen voor e'en aan te bieden huldeblijk, in ontvangst zal nemen. Ter gelegenheid van den verjaardag van Z. K. H. Prins Hendrik zal dc R.K. Harr monie ..Triumph" morgenavond van halr acht tot half tien een openbaar concert geven nabij het verec-nigingsgebouw. Hedenmiddag om 12 uur is op dc Oude Vest de 35-jarige schippersknecht A. S. met een baal kunstmest in het ruim ge vallen. Hij was in dienst bij den schipper B. uit Woerden De man kreeg inwendige kneuzingen en heeft o. m. eenige ribben ge broken. Bij de Arbeidsbeurs stonden op 1 April 1929 ingeschreven 495 werkzoekenden. Op denzelfden datum van het jaar 1928 bedroeg het aantal ingeschrevenen 574. VOETBAL. WEDSTRIJDEN IN ENGELAND. Twee gisteren gespeelde wedstrijden waren van het grootste belang voor de oplos sing van hel degradatievraags'uk. Burnley won van Huddprsfield met 32 en Ports mouth speeldp tegen Liverpool gelijk. Portsmouth heeft nu 34 punten in 39 wed strijden en Burnley 33 punten en 38 wed strijden. Burnley is drie punten boven Bury die nu hoogst waarschijnlijk Cardiff Cilv naar de tweede klas9e zal vergpzellpn. Verder wonnen de Bolton Wanderers van A9ton Villa met 31, waardoor She'ffiejd Wednesday thans zeker is van hel kapioen- sebap. BINNENLAND. Het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam is hedennacht door brand geheel verwoest; de schade is buitengewoon groot, (le Blad). Verschenen is de memorie van antwoord aan de Tweede Kamer in zake de begrooting voor het Rijkswegenfonds. (Binnenland, 3e Blad). Bindende afspraken ter vermijding van concurrentie in den steenkolenhandel. (Bin nenland, 3e Blad). Begrafenis van luitenant van Pelt te Bodegraven. (Binnenland, 3e Blad). Het vliegongeluk bij Venlo. (Gemengd, 2e Blad). BUITENLAND. De verdere behandeling der Ontwape ning- en Herstelkwestie. (Buitenl. en Tel., le Blad). De onrast, door Snowden in Engeland verwekt. (Buitenl. en Tel., le Blad). ZATERDAGMIDDAG- COMPETITIE L. V. B. Het programma luidt: 2de klasse: S. L. F. IIFides Pacta II, 3 uur; A. R. C. II—A. R. C. III, 3l/« uur. SCHERMEN. HET WAPENFEEST VAN DEN K. O. S. B. Gisteren zijn de volgende uitslagen ver kregen: Personee'le wedstrijd op degen, klasse II: 1. res. 2e luit. F. P. van Wierineen, met 5 gew. pari en 5 ontv. tr.; 2. res -kol. F. J« Backer, met 5 gew. part. en 6 onlv tr.; 3. kap. J W. L. Verstoegh. met 3 gew part en 9 onlv. tr.; 4. le luit. H. G Hagens, met 3 gew. part en 10 ontv. tr.; 5. kapt. G. Berg- huys, met 3 gew part 11 ontv. en 3 geg. It.: 6 en 7 kap. H. C. Kloppenburg en le luit. Th. B. W. v. d. Vliervoet. elk met 3 gew. part, 11 onlv. cd 8 geg. Ir.: 8 kap. E. J. Bruins (Leiden), met 2 gew part. Personeele wedstrijd floret klasse ITI: 1. le luit. Th. W. B van de Vliervoet, met 4 gew. part., 13 ontv. en 20 gegeven treffers; 2. le luit. P. J. M. Ever9, met 4 gew. part., 16 onlv. en 20 geg. tr.; 3.2e luit. A. J G. Routmy, met 3 gew part. 19 ontv en 20 geg. tr.4. kap. I G. W. Zegera. met 2 gew. part. 18 ontv. en 21 geg. tr.; 5. le luit. F Mole naar. met 1 gew. pari.. 23 ontv. en 17 gpg. tr.; 6. 2e luit. J. Ch. Boogaard, met 1 gew. part.. 24 ontv. en 15 geg. tr. Afdeelingswcdstriid op degen; 1.. Breda met de h.h Doorman, Drost, Berghuys en Pel) met 24 gew. part., 33 ontv tr.; 2. Maastricht met de h.h Evers, Lambati, Ken- teegh en Ten HaafP met 24 gew. part. en 41 onlv. tr.; 3. Amersfoort met de h.h. Boutmy, Blom Hagens en Kloppenburg met 23 gew. part., en 38 ontv. tr.; 4. Arnhem met de h.h. Butin Bik. v, d. Bundeler, Wieffmng en Rutgers) met 18 gew. part. en 42 ontv. tr.- 5. Den Helder met de h.h. v. Duim, v. Hoorn, Gonggrijp cn Van Rijn) met 18 gew part. en 43 ontv. tr.; 6. Den Bosch met de h.h. v. Keulen, Hotghema van Konijnenburg, De Boer en De Bie) met 16 gew. part. en 47 ontv tr.: 7. Den Haac (met de h h v Buuran, Van S'evn, Den Hertog en Backer) met 16 gew. part. en 50 ontv. tr - 8 Soesff»rbprg (met de h.h. Bissohoff, Wijn Brugma en Zegers) met 15 gew. part. en 50 ontv. tr.; 9. Groningen (met de h.h. Boumans, Tam- me9. Bruen-s en Mijsbrrg) met 12 gew. part. en 59 ontv. tr.- 10. Venlo (m^f de h h. v. Pormolem. v. Rooy, v. d. Vliervoet en Bloema) met 10 gew. part. en 57 ontv. IrefL SCHAKEN. WINTERWEDSTRITD LEIDSCH SCHAAKGENOOTSCHAP. Deze wedstrijd ondervindt nog al eenige stagnatie door de wedstrijd om het kam pioenschap van Leiden daar verschillende spclera aan beide w^slrijden deelnemen. De volgende partijen zijn inmiddels nog beslist: le groep- M Bloem wint v. Dr. C. H. Hins en vprliesf aan M. M. Segaar, G. Bosscha wint van H. G Hofman «>n verliesl aan D. Nofehoom Pr C H Rins wint van W. Pem- mendal, W. H. v. d. Nat Jr. wint van D. de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1