DE OOLIJKE OESTERFAMILIE. HET GEHEIMZINNIGE GENOOTSCHAP. 70ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 6 Aprü 1929 Derde Blad No. 21183 H Buitenl. Weekoverzicht. BRIEVEN UIT BERLIJN. FEUILLETON. Regeeringscriaia in Oostenrijk Chamber lain en Mnssolini Uit de landen der burgeroorlogen. Geheel onverwachts, vooral, omdat loo- peoüe geruchten daaromtrent beslist waren tegengesproken, kwam uit Weenen «ie tijding, dat bondskanselier dr. Seipei en met hem de heele regeering was aigelre- den. AU reden wérd opgegeven, dat 6eip.il een meer kalmere ontwikkeling der poli tieke vraagstukken niet in den weg wilde staan en dientengevolge plaats wilde ma ken voor een minder o<u.3Lreden figuur dan hij, tevens R.-K. geestelijke, was! Inderdaad is de oppositie voor den heen- geganen bondskanselier, wien men de eer niet kan ontzeggen Oostenrijk grootendee's te hebben opgericht uit het moeras, waarin het na den vrede steeds meer dreigde te verzinken, zeer onraeedoogeod geweest, spe ciaal den laatsten tijd, toen hij als het ware te vuur en te zwaard is aangevallen. Maar zal zijü heengaan beteekenen een nauwe band te leggen tusscheD de regee- ringspartijen, te weten de christen-demo craten en groot-Duitschers, en de soc.-de mocraten 1 Dat staat nog zeer te bezien. In ieder geval verplicht de gang van zaken de socialisten om kleur te bekennen en duidelijk uit te spieken, wat zij voortaan als hun politiek zullen voorstaan, hetgeen wellicht kan bevorderen, dat de beide re- geeringspartijen, die bet ook niet zoo goed met elkaar konden vinden als wel wensche- lijk werd geoordeeld, wederom nader tot elkaar worden gedreven! Reeds verluidt, dat dit feitelijk de reden ▼an de geste van Seipei zou zijn, dat het aftreden m.a.w. eeD sooTt manoeuvre zou beteekeneD en niets meer, doch gelet op diens besliste uitspraak lijkt dat toch on waarschijnlijk; hoewel daartegenover ge- ateld moet worden, dat Seipei geen figuur is, die zijn tijd al voorbij acht en er dus altijd kans blijft bestaan, dat men hera tot Rndere gedachten zal weten te be wegen. Men zal als zoo dikwijls moeten afwach ten, hoe het in Oostenrijk verder zal ver- loopen 1 Alles wijst er echter op, dat de Oosten- rijksche crisis eerder zal ziin opgelost dan de sluimerende kabinetscrisis in Duitsch- land, waar nog geregeld over de groote coalitie wordt onderhandeld zonder veel uitzicht op een spoedóge verwezenlijking daarvan, dank zij de bestaande verschil len der betrokken partijen die zich met hand en tand vastklampen aan eigen be langen met voorbij zien van het overheer- schend landsbelang. Zelfs de nood van de Bchatkist brengt geen verandering ten goede tot dusver, hoezeer om een krachtig bewind wordt geroepen... Van een bezoek aan zijn dochter, die te Florence verblijft, heeft de Engelsehe mi nister van buitenl. zaken Chamberlain ge bruik gemaakt om een intmoeting te ensce- neeren met. Mussolini. Natuurlijk is na af loop een communiqué verstrekt, dat wel zeer in 't bijzonder de kenmerken van nietszeggendheid droeg. De betrekkingen zijn zeer vriendschappelijk en beide lan den zon bet over de vraagstukken van het oosenblik volkomen eens, ziedaar de ge ijkte vorm voor zulke fraaie mededeelin- gen. Eenige persorganen hebben nog moei te gedaan om iets meer te vertellen, doch veel om het lijf heeft dit pogen niet gehad! De ontmoetine is in de sluiers der geheim zinnigheid gebleven. Niettemin is door een en ander in Frank rijk zekere onrust gewekt. Men weet. hoe de Franscb—Ttaliaansche betrekkingen niet uitblinken door groote hartelijkheid en Frankrijk voelt, dat hetgeen de betrekkin gen tusschen Rome en Londen aan vriend- schappeliikheid winnen, voor een deel ten koste gaat der FranschEngelsehe verhou dingen, die te Pari;s op de conferentie der financieele deskundigen, toch al niet meer zoo hecht blijken als Parijs gaarne zou zien. Naar buiten houdt la belle France zich uitteraard goed en wordt het voorge steld. alsof alles in orde ie tusschen beide Kanaallanden. maar geheel de onrust on derdrukken vermocht men metl In geen der drie landen, waar de bur geroorlog woedt, is de eindbeslissing nog gevallen. In Afghanistan schijnt de strijd momenteel te rusten, tenminste men hoort zoo goed als niets meer van den opmarseh van Aman Oellah naar Kaboel, zoodat het daarmee niet zoo rooskleurig gaat, als wel eerst heette. In China lijkt het alsof de regeering van Nanking spoedig de overwinning zal be halen. Tsjang kai sjek heeft een succesvol offensief ingezet tegen Hankau, dat door het in China welbekende verraad het overloopen der troepen reeds in zijn handen is gevallen. Ter belooning zal men dezen generaal den maarschalk-staf schen ken I Maarschalk Tsjang kai spek. Voor een groot deel is dit succes te dan ken aan het koopen van generaal l eng die evenwel een onzeker element blijft, zoodat de toestand in het Hemelsche rijk nog verre vaD geconsolideerd is te noemen. In Mexico loopt de opstand der gene raals ten einde Calles heeft hen een ver pletterende nederlaag toegebracht, zoodat de greep naar de macht der opstandige rebellenleiders mislukt is. Amerika heeft tot het laatste zijn invloed ten gunste der officieele regeering aangewend! Er blijfi nu nog over om den opstand in het rui den te bedwingen, die een ander karakter moet dragen, n.l. die van een geestelijk verzet tegen de godsdienst-wetten van het Calles-bewind, doch men doet verstandig om met zu'ke kwalificaties uit dat lana voorzichtig te zijn! RECLAME. EEN NIEUW PAKJE VOOR PASCHEN. Zooals reeds gemeld werd is van Vrijdag- op Zaterdagnacht vóór Paschen ingebroken in het kleedingmagazijn van Kreymborg in de Bilderdijkstraat te Amsterdam. Wij kunnen aan dit-bericht nog toevoegen, dat het ingestelde onderzoek heeft uitge wezen dat het blijkbaar alleen om een mooi nieuw pak te doen was, want le. werden brandkast en geldlade onaan geroerd gelaten 2e. werden alleen maar meegenomen eeni ge van de alom bekende costuums model Lido, die zoo in den smaak van het publiek valleD dit voorjaar. Met Paschen wilden ze dus ook eens piekfijn voor den dag komen en het pleit voor hun bijzonder goeden smaak dat ze daartoe juist Lido-eostuums van Kreym borg met de opvallend mooie Krejmiborc- coupe uitkozen. 1366 235 Hij speelt nu eerst nog een heel poosje met Theodoor, die het wel jammer vindl dal hij zijn nieuw vriendje weer zoo gauw gaal verliezen en dan sloomen ze de haven van Portsmouth binnen. Niet heel lang daarna slaan ze aan den wal en weer een klein poosje later wordt Oscar in een vlieg machine geloodst die al juist klaar staat voor de afreis. Op het vliegveld wuiven Theodoor en zijn vader hem net zoolang na tot van den luchtvogel nog slechts een stipje te zien is. 236. En o, dan komt de groote vreugde van het weer thuis te komenl Sierlijk daalt de machine op een landingsplaats die niet zoover van het Oesterhuis gelegen is en Oelie, üesje en Otto wachten hun broertje daar juichend op. Ook de ouders zijn blij als ze den vluchteling weer zien. „Maar nu geen ge-spijbel meer, hoor," zegt vader Oester. (Van onzen Correspondent). Berlijn, April. We hebben aan den Potzdamer Platz, maar vooral aan den Kuriürstendamm, in e.n koes- terend voo. jnars.onnetje buiten ge.e.to. Met hei weemoedig bewustzijn, dat bet waar- schjjnlijk dit jaar voor bet laatst zal zijn. Mjjn lezers in Nederland, die Berlijn ken nen, zuilen aan den Kurfurstendamm stellig de aangenaamste herinneringen he.ben. De ze boulevard is nu eenmaal een Berlijnsche beroemdheid. Zij heeft reeds haar eigen ge schiedenis. En dat zij ie.s persoonlijks is, bljjkt dunki me uit de omstandigheid, dat ze ic tzeer uiteer,.ouptmd beoordee.d wordt. Ik ken eigenlijk geen straat in eenige stad tet wereld, waaro.er nu al jironiang zooveel ie doen is. Ste.lig zijn er meer beroemde stra ten. In Berlijn al dadelijk de Wilbelmstrasse, die een soortgelijke hoog-ofcicieele le. eek en is heeft als Downings.reet in Londen en Quai cl'Orsay in Parijs; de Leipziger- en de Frio- dricb-.irasse, we.ke met de Rue de la l'aix en Piccadilly Circus om het bij Europa te lnten vergeleken kunnen worden. Maar de lllurfiirstendamm is toch weer heel iets an ders. Omdat deze straat zichzelf niet gelijk gebleven is, dpch de- verwording der mon daine en kapilaalkrachlige kringen ook uiter lijk meegemaakt heeft. De Kurfürstendam is sinds 1900 een be- grip geworden. Oorspronkelijk gebouwd a's „prachtstraat", hebbeL we er de incarnatie van Duitschlands rijkdom en pronkzucht in den bloeitijd van de regeering van Wilhelm den Tweeden in te zien. In die periode werd overal in de „duur dere wijken van Berlijn gebouwd volgens een methode, die allesbehalve de bewondering van den werkelijken kunstkenner verdiende. De huisblokken koDden niet massief, niet pronk- lievend, met kostbaar, niet overladen genoeg zijn. Maar do Kurfiirstendamm van 1900 over trof toch alias ,wat op dit gebied Berlijner en VTeemde.in'; te „genieten" gekregen had den. Nog heden z\jn tientallen van die pa leiswoningen uit deze periode te zien. Maar volkomen intact zijn toch nog slechts weini gen. Wie in zulke dingen belang stelt, zal zich moeien haasten. De kllerrijkst-versierde, die het oog door overdadig lofwerk bijna piin deden, zijn juist verleden jaar het slacht offer der „nieuwe zakelijkheid" geworden, gladgekrabt en voor den wandelaar eenvoudig onherkenbaar gemaakt. Tientallen andere ver- toonen uit den „goeden ouden tijd" nog slechts de bovenverdiepingen. Gelijkvloers en eeTste étage zijn reeds lang tot luxe winkels omgebouwd. En, ondanks het schreeuwend- leelijke vaD de twee stijlen aan één gevel, toch eeu bezienswaardigheid geworden. De eerste bewoners dezer paleis-huizen waren iijke Bcr.ijners, Bankoirec-euren, la- briekseigenaars, L..roein..e ar sea en ad.o- caten, landadel, die de win.ermaand.n in da hoofdstao piacht door te brengenkortom, wia over veel geld beschikte, rekende het zich tot plicht, iD deze straat een „flat", een eta gewoning met tien ot twintig kamers lm wer. keiijkbeia „zalen") zijn eigendom te mogen I noemen en ar zijn vri.ndan op waar.ijk-tor- j stel(jne wijze als gast te ontvangen. De Kuriilrslenuamm was de straat dar rij ken. Zij het dan ook niet die der a.lerrijksten, die cr de voorkeur aan gaven langs den Tiergarlen en aangrenzende straten in hun pumueuse villa's te wooeD. Reeds eenige jaren voor den oorlog kwa men op den overigens zoo deitigen Kurfur- steudamm de e.rste wioke.s en restaurants, die een taaien strijd voerden om tot aan de kruising met de Uhlandstrasse door te drm- geu. Dat was op zichze.f al een halve revoiu- tie. De deftige bewoner van deze straat zag het mei een traan in bet oog. Maar hij troostte zich met de omstandigheid, dat het traject Uh.ai dst a se— l\i mer do f er tra se een soort Berlijnscbo „Laan vaD Meerder- vooit" zijn voornaam cachet b.jjkbaar be hield. Toen kwam de oorlog, bracht ellende en armoede ook onder hen, die vroeger in weelde haodeu kunnen baden. Maar bracht ook een ongekende vooruitgang op bet gebied der techniek, den zegetocht van de explo ie-raotor, de steeds groeiende popu.ariteit van deaulo en de geweldige toename van het verkeer. En wat in de geschiedenis van de wereld- stad Berljjn reeds tweemaal waar te nemen geweest was, herhaalde zich; de kern van bet stadsleven verhuisde. Ditmaal van de City (het stratencomp.ex ron lom den Potz- dnmerpiatz) naar bet Westen, de wijken rond om de Kamer Wilhelm Gedachtniskirche. Het werd een stormaanval van den han- deldrijvenden middenstand op het Westen, in de eerste plaats op het bolwerk der def tigheid, den Kuriürstendamm van Uh.and- tot Wilmer.-dorferstrasse. En de deftige straat moest het onderspit delven. Het lofwerk verdween van de gevels, die door hypermoderne architecten glad gewre ven werden. De benedenverdie; in -en kregen luxe-winkel3, de gezellige voortuin jes ver dwenen steeds meer om den voorbijganger tot vlak voor de étalage te voeren. De rijke bewoners vluchtten naar het Grünewald cn naar do villawijken van Zehlendorf, Nen- Westend en de voorsteden. Wie rijk geweest was en van zijn heerlijke étage geen afstand wiide doen, werd gedwongen kamers te ver buren. Het karakter van den Kurfursterdamm was in weinige jaren tjjds radicaal veranderd. Maar het werd loen eerst waarlijk typisch! En beroemd. De leeg-geworden peperdure verdiepingen werden door de parvenui's der na oor.ogs. o- riodegehuurdeime rdm weed rig ingvri hl De inflatie-rgken met de wonder,jjke man.e- ren, de richards uit Lodz en Lemberg, Kussen en Galicilrs bevo kien de ex-praohlstraal van het keizerrijk. Nog heden is het Joodsche ele- meni bij de dagel(jksche pantoffelparade meer dan overheerschend. Luxe-lunchrooms kwamen en gingen weer failliet. Weeldeschouwburgjes en cabarets verdron gen elkaar. Het verkeer werd bjjna Londerseh. De luxe auto's brachten gasten uit het nieuwe Westen en bankdirecteuren uit de City naar de dura restaurants, de theaters en de a.lermoderusie bioscopen. De Kurfürstendamm werd de straat van den blul, van bet crediet, van de werkelijke- en da schijnweelde, de zelfmoorden en de bedriege- lijke speculaties. Intusschen: ook de eenige Ber'ijnscha straat, die ons de illusie vau een l'argscbeu boulevard wisl te geven. We kregen zitjes voor de koffiehuizen en de lunchrooms, op prachtige terrassen, waar hel sieeds drukker verkeer langs je heen stormde. De ruiters en de amazones draalden er voorbij, dandies en filmsterren gaven er elkander rendez-vous. Hel leven scheen er vrooljjker, onbezwacr- óer dan anders. Tot de nieuwste lijd kwam. Die stelde vast. dat de prachtige vierdubbele rij booincn verdwijnen moet. dal de voortuintjes en de terrassen een verkeersbelemmering vormen; dal de tramrails gelegd moeten worden, waar nu hel ruiterpad is. Ko.'tom. dal de KuriOratendamm een schaduwlooze ..verkeersstraat der eerste orde" moet worden Ik stel vast. dat de lente komt.' Straks zullen de bonmen van de pracht- slraat. wellicht voor de laatste maal dat heerlijke jonge groen loonen dat ons vreugde in hel harl brengt Maar ditmaal zal het een weemoedige vreugde zijn Hel groen, het onbezorgde van mcnschen in vrije uren, zou in 1930 hier tot hel ver leden behooren. De mooiste straal van. Ber lijn zal een nieuwe periode legemnet gaan. En loch wil men vreemdelingen (rekken. Ik weel niet.... deze Noord Dnilschers zijn me altijd zoo vreemd geweest Op m'n Kuifürslendamni-lerras begrijp ik ze minder dan ooit tevoren 1 ROLAND. Naar he! EngJsch van J S FLETCHER door Mej. A. T. 53) Jimmie heeft nooit precies geweien, wat er hel volgende oogenblik gebeurde. De man, die voor hem zal, bewoog zich niet van zijn plants; zijn hoofd schudde nog. zijn lange, dunne vingers waren nog tegen elkander gekiemd. Misschien, dacht Jimmie later, a.s hij een verk'aring trachtte te vinden, drukte hij met zijn voet op een veer. die onder het tapijt verborgen was. Er klonk plotseling een scherpe klank van staal, een plotselinge, snelle beweging van een machinerie en Jim mie bevond zich vastgenageld op zijn ge- makkelijken stoel door metalen armen, die, de hemel weet vanwaar te voorschijn ge sprongen waren' en hem stevig om zijn borst en om zijn knieën vasthielden. ..Het is verstandig fouten te vermijden door voorzorgsmaatregelen te nemen." merkte dokter Frobenius op „Ik zou niet graag hebben, dal u de fout beging, van mij aan te vallen mijnheer Tnckelt. want 'k heb u veel tp zeggen daarom zal ik de voor zorg nemen van u te beschermen tegen ons heiden Dal klinkt paradoxaal, maar het is toch zeer waar U kunt nu vrij uit spreken, het kan mij niet m het minst sche len. wal u zegt." Jimmie die inzag, dat hij nu machteloos was, beheerschte zich met groote inspan ning. „Wat ik te zeggen heb i9 dit." antwoordde hij. „Gaat ge die twee vrouwen vermoor den?" „Dat hangt er van af," antwoordde dok ter Frobenius. kalm ..Dat hangt er van af, ik overweeg het nog. Het hangt van u af. Misschien kan ik een middel bedenken, om u alle drie vrij te laten. Want", u moet be grijpen. mijn beste jonge mijnheer Trickett. dat als een leven opgeofferd moet worden, het uwe hel eerst gaat." „Ga je gang!" antwoordde Jimm;e grim mig. „Ik ben er nu aan gewend Ge wilt ons allen vermoorden. Hoe staat het met Scraye? Waarom vermoordt ge hem net? Of hebt ge het misschien al gedaan? Ik weet, dat hii hi^r in huis is gekomen." Dokier Frobenius stond langzaam op en ging naar een deur. „Ah!" zei hij „Dat is een goed idee. Mis schien is het beter, dat ik met u bpiden tegelijk spreek. Ja! Hij opende de deur. die hij genaderd was en hielden hand op. „Kom hier heen," zei hij. Jimmie draaide zijn hoofd om bij den klank van voetstappen En daar zag hij Scraye Scraye. wiens oogen staarden, wiens gelaat grauw zag van groote angst. "OOFDSTUK XXXIII. Plotselinge schrik. Dokter Frobenius wenkte lord Scraye naar een stoel, mompelde iets van dadelijk terugkomen en ging de kamer uit de dpur achter zich sluitend En de binnenkomend0, i half vaag om zich starend, ging naar een stoel en zonk er steunend op neer Hij hief het hoofd op k-pok .Timmie aan en steunde weer, nog ellendiger dan te voren. „In Gods naam. Scraye!" riep Jimmie uit, zijn eigen toestand vergetend bij het zien van de blijkbare ellende van den ander. „Wat is er gebeurd? Spreek, man is je iels overkomen?" Scraye keek weer op en schudde het hoofd. Hel bleek Jimnre duidelijk, dat iets hem totaal van streek gebracht had. hij trilde aan handen, voeten en oogen. keek naar de deur. waardoor dokter Frobenius verdwenen was. met den blik van een kind. dat bang is geslagen te worden. Met zicht bare moeite bevochtigde hij zijn lippen en sprak. „Oh. Trickett." zei hij met bevende stem. „Waarom ben je hier gekomen? Wij wij komen hier nooit meer levend vandaan nooit!" „Onzin!" riep Jimmie uit. „Er valt nog heel wat te zeggen en le doen. voor het zoover komt Wal scheelt je. Scraye?" ging hij met nadruk voort. ..Wat is het? Kun je het met zpggen? Zeg het mij maar, voor dal die duivel terugkomt." Scraye wenkte even met zijn hand het gebaar geleek op dat van een ziek man. wien het moeite kost handen en voeten te bewegen. „Ik-weet-het-niet," antwoordde hij. bijna huilend. „Ik ik ben bang. Verschrikt! Ik oh. mijn God, ik weet niet wat mij schoeit!" „Maar wat is er met je gebeurd?" vroeg Jimmie ..Wat is je aangedaan, be grijp je. aangedaan' Je was toch in orde, toen je hier kwam. nietwaar? Wat is er daarna gebeurd? Heeft hij of een ander hocus-pocus met je uitgehaald? Heeft hij je iels gedaan?" Scrave schudde twijfelend het hoofd. „Ik-weet-het-mell" herhaalde hij. „Ik- weet-hel-niet! Ik kwam hier onder val- sche voorwendsels ik bedoel ik ik werd hierheen gebracht, in de veronder stelling dat hij Frobenius lady Scraye uit deze moerijkheid kan redden. Oh!" „Nu zei Jimmie. „En toen? Zeg wat er gebeurd is „Ik weet niet dat er iets gebeurd is." ant woordde Scraye. ..behalve dal ik een glas wijn met hem dronk; hij scheen vriend schappelijk en zoo. Ik weet het niet." „Je bent vergiftigd." zei Jimmie. „Je bent vergiftigd. Houd je taai 9pan je wil in. kerel!" Maar Scraye gaf teekenen van huilen °n zijn oogen zochten de deur met onmisken bare lepkenen van vrees. „Ik hen bang!" zei hij „Ik weet niet wat mij overkomen is Ik heb mijze.f verloren! Mijn God! Ik ben nooitt in mijn leven zoo bang geweest. Hij zal ons doodeu ons allenl" „Wie allen? vroeg Jimmie. ..Praat niet zulke nonsens! Waar is lady Scraye?" „Zij is ergens antwoordde Scraye. „Ergpns En mevrouw Wytkenshawe is ook ergens Maar Hij hield op eens op. begon zijn handen fe wringen en trok aan ieder lid van zijn vingers in zijn zenuwachlige angst Ten slotte staarde hij Jimmie aan. zouals een angstig kind staart naar iemand, bij wien het beseherm-ng zoekt. „Ik geloof, dat zij met ho verhonden zijn." fluisterde hij naar de richting van de deur knikkende. Dat geloof ik." „NatuurlijkI" zei Jimmie. „Ik geloof I dat je het nu bij hel rechte eind hebt. Wij zijn nu in 't hol van den duivel, zooals wij nooit te voren geweest zijn Hier sta op!" Scraye kroop in zijn 9toel terug. Hij hief zijn handen bijna smeekend op; zijn slem werd gedempt tot een angstig fluisteren. „Neen," zei hij. .Neen. Trickett! Hij hij heeft me gezegd hier le blijven zitten. Neen. zeg ik!" Jimmie boog zich voorover in zijn stoel voor zoover ziin banden h-t hem toe! den en gebruikte al zijn zedelijke kracht om zijn oogen op Scraye le fichttn. die begon t«* kreunen en voor hem wegweek Hij be greep, dat. ah hij Scraye op de been zou krijgen, het alleen was door een uiterste poging om hem zijn wil op te leggen. „Vervloekt!" zei hij op za- hten. toomigen fluistertoon Wil je opstaanI Sta op. zeg ik! Sta op je heenen!" Nog kreunend, sieeds zijn oogen Q.nrus- tig op de deur gericht richlle Scraye zich op en h'eef bevpnd staan „Kom hier heen!" beval Jimmie. ..Loop, vervloekt, loop dan' Kom hier tusschen dien lessenaar en d en leunstoel Nu. stamp daar op dal stuk tapijt ga ergeheel overheenI Gauw! Ah! Juist wat ik dacht" De veeren. die Jimmie zoo stevig vast gehouden hadden, lieten plotseling los, toen Scraye trad op de plek in den vloer, die Jimmie aangewezen had- de druk van Scravp's voet had ze losgemaakt En Jim mie sprong uit den gemakk^ijken stoel oo, liep naar dep haard en greep een zw.ar? pook. die daar stond Hij had deze jui<t achter zijn rug verborgen toen dp deur open ging en dokter Frobenius wppt ver- schpen Hij keek naar Srra\e. die dadelijk we°r trillend en zuchtend naar zijn sto-l terugging, en toen naar timmie. die hem toornig aanke°k Hij boog voor Jimmies uit dagende houding. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 9