Bij den honderdsten geboortedag
van William Booth.
Wij hebben altijd een goeden voorraad
Chief Whip in huis - ook onze vrienden weten
wat de beste sigaret voor hun gezondheid is!
C VIRGINIA
ook "'met kurk en goud
70»le Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 6 April 1929
Vierde Blad
No. 21183
ARDATH
LONDON
INDISCHE KRONIEK.
Zijn kathedraal was het hemelsche gewelf.
Hoe het Leger des Heils ontstond.
William Booth, de stichter van het Leger
des Heils te Szweinton, een voorstad van
Nottingham, werd geboren.
Het ié 10 April a.s. 100 jaar geleden, dat üij, in het openbaar, hun zonden belijden,
Tt.il j- l-x teu jeze bekentenissen lieten niet na een
diepen indruk op de toehoorders te maken.
Op een avond, in Mile End Road, een der
meest beruchte straten van Oostelijk Lon
den, bekeerde de ondernemende zendeling
een Ier, een bokser van beroep, die hem
jaren lang volgde en hem verdedigde tegen
de aanvallen van een vijandelijke menigte.
„Mijn kathedraal is het hemelsche ge
welf", zeide William Booth, maar wanneer
er slecht weder heerschte, dan zocht «rj
een schuilplaats, hetzij in een balzaal, in
een afgekeurd pakhuis, in een timmermans
werkplaats, in een zaal van een ouden
schouwburg van Effingham. Soms ook
in een tente, welke tent op een avond
tijdens een onweer omver woei. De herrie
schoppers ontbraken ook hier niet en meer
dan eens moest de politie ingrijpen.
In 1865 noodigde het comité der Metho
dists New Connexion, waarvan het 6ucces
werd overschaduwd door dat van Booth,
hem uit een keuze te doen. Hij had te kie
zen tusschen een definitieve scheiding en
een overeenkomst, waarbij hij zich moest
verpliohten zijn propaganda in de open
lucht te staken. De overeenkomst betee-
kende een verzekerde welvaart voor zijn
kleine familie, want hij had reeds vier kin
deren en zijn middelen, waarmede hij moest
werken, waren gering. Wat zou hij doen 1
Zijn geweten onderdrukken, hetwelk hem
dreef zijn zending door te zetten 1 Op een
bijeenkomst, waarop de kwestie werd be
handeld, was Catherine gezeten op de tri
bune, gereserveerd voor het publiek. Ze
wachtte angstig en met spanning op het
antwoord van haar echtgenoot. Plotseling
stond ze op, wierp in de richting van haar
man een smeekenden biik en schreeuwde
hem toe: „nooit." William Booth lachte
haar toe en gaf haar de verzekering van
zijn onwrikbaar besluit zijn actie voort te
zetten.
York, Hull, Sheffield, Leeds, Halifax,
Chester, Birmingham, werden vervolgens
bezocht en bewerkt. In 1875 opende me
vrouw Booth de campagne te Portsmouth
in een cabaret van soldaten en matrozen.
ToeD begaf zij zich Daar Chatham, Hart
lepool, en Leicester, dapper bijgestaan
door haar dochter Evangeline, die later
den titel van marecbale verdiende.
Intusschen was de zending van Booth
georganiseerd. Een orkest: de „Hallelujah-
Band" werd opgericht, welk orkest, gedu
rende de bijeenkomsten godsdienstige lie
deren speelde. De organisatie heette „East
End Christian Revival Society," vervolgens
de „East Londen Christian Mission", daar
na „Christian Mission."
Zoo ontstond eindelijk de „Salvation
Army", het „Leger des Heils." De oprich-
tingsacte draagt den datum van 7 Augus
tus 1878.
In 1880 verscheen voor de eerste maal de
„War Cry", de „strijdkreet". In het eerste
jaar werden 90 OCO exemplaren per week
verkocht, in het volgende jaar reeds
200.000. In 1881 gingen 7 jonge meisjes, de
„Hallelujah Lasses" naar de Vereenigde
Staten. Weldra vond men in New York een
leger van Heilsoldaten, doch te Philadel
phia arresteerde de politie 150 leden van
het Leger des Heils, die „de orde hadden
verstoord.
Ook in Engeland was het leven van den
heilsoldaat niet gemakkelijk. De „Skeleton
Army" werd opgericht en dit leger, dat
een vlag voerde waai op een doodskop op
twee gekruisde beenderen, trad tegen het
„Leger de? Heils" op.
Menigeen werd gewond, de politie moest
optreden, doch William Booth gaf den
strijd tegen armoede %n ellende en mis
daad niet op. In Europa werden de pogin
gen van het Heilsleger niet steeds met
succes bekroond.
In 1886 begon de arbeid van het „Heils-
armee" in Duitsohland onder leiding van
kapitein Schaaf te Stuttgart. In 1887 kwa
men in Nederland de eerste Heilsoldaten
en in het boek dat in October 1927, ter ge
legenheid van het veertigjarig bestaan van
het Leger des Heils in Nederland, werd
uitgegeven, kan men lezen, welken strijd
en hoeveei moeite het heeft gekost om !n
ons land vasten voet te knigen. Doch men
kan daarin ook vinden welk zegenrijk werk
door het LegeT des Heils, deze schepping
vaD Booth in ons land en in Indiê werd
verricht en nog wordt gedaan.
In Zwitserland ondervond men ook eerst
veel tegenkanting. Het stedelijk bestuur
van Genève liet mevrouw Booth uit de
stad zetten In Frankrijk, waar de „Armee
du Salut" in een huis in de „Rue d'Angou-
léme" werd gevestigo. weiden de evange-
lisatielokalen gesloten op last van de
politie.
In 1883 trachtte de Engelsche Staats
kerk het Leger des Heils in zich op te
nemen, doch zonder succes. In 1885 zien we
den strijd met de Engelsche regeering.
Maar Booth weet het door te zetten, dat
het Engelschp Parlement de ..Criminal Law
\mendemeot Act" aanneemt, waardoor de
eeftijd in de wet op de kinderbescherming
•an 13 tot 16 jaar werd gebracht.
Deo 14den October 1890 stierf de trouwi
helpster van Booth, na eeD lijden van
legen jaar aan kanker Ondanks haai
<wak gestel en haar kinderen heeft
tot het einde het .rk vaD haar man
geleid en gesteund. Achter haar lijkbaar
gingen 25000 personen.
Zijn vader was een rijk industrieel, die
tenslotte, door gewaagde speculaties zoo
arm werd als een kerkrat. Hij zond zijn
loon, al vroeg, in de leer bij een pandhuis-
houder te Londen, omdat naar de oude heer
meende, daar wel wat te verdienen was.
Toen de vader stierf kreeg de moeder een
kleinen garen- en bandwinkel,
In het pandhuis maakte de jongen al
vroeg kennis met de ellende van de volks
klasse. Het pauperisme had een verschrik-
kelijken omvang aangenomen. Tusschen
1870 en 1880 bedroeg de gemiddelde leeftijd
in het centrum van Londen 55 jaar, in het
Zuid-Oostelijk stadsdeel, in het armste deei
van Londen, in Lambeth, slechts 29 jaar.
De kindersterfte was daar 30 tegen 8 in de
betere gedeelten van de wereldstad. In het
pandhuis, waar de armen kwamen, om hun
laatste meubel te verkoopen voor een stuk
brood, werd in het gemoed van den jongen
het veriangen geboren om de ellendigen
te helpen, de armen op te heffen ook mt
hun geestelijke armoede.
Op zestienjarigen leeftijd sloot hij zich
aan bij de Methodisten, maar hij kon niet
wennen aan de discipline, die nog al streng
was.
Toen stelde de jonge Methodist zich de
VTaag, waarom men bleef volharden bij het
prediken van den kansel, in de kerk, waar
alleen de getrouwen kwamen, vrijwillig en
fonder dwang, terwijl de woorden niet wer
den gebracht naar de ongeloovigen, die
nimmer een godshuis bezochten. Hij wilde
het Evangelie breDgeD op straat, staande
op een ton of een stoel en hij zette zijn
denkbeelden door om de harten te ont
roeren van de meest verwilderde bevolking
van de hoofdstad, overgegeven aan vele
ondeugden Noch spot, noch beleedigingen,
noch mishandelingen konden hem weerhou
den te doen wat, naar hij meende zijn
plicht hem voorschreef Terwijl een vijande
lijke menigte hem wierp met kluiteD mod
der, koolstronken en doode ratten, in de
goten gevonden, bleef hij onverstoorbaar,
zijn vermaning vervolgen en deze moedige
houding liet niet na, ten slotte, invloed uit
te oefenen op de meest verharden en ver-
ntokten.
Hii vestigde zich voor goed in Londen.
Hü werd lid van de groep der ..Methodists
New Connexion". Des avonds, bezocht hij
de slechtst befaamde buurten vaD Londen,
die van Whitechapel en vaak bleef hij deo
ganschen nacht buitenshuis, want zijn pa
troon, de pandhu'shouder, niet zeer gene
gen om hem aan te moedigen, sloot reeds
om 10 uur de deur.
Toen zond het comité he-m uit naar de
arV.pldsoentra van Oldham, Bradford en
Winchester Engeland maakte, in die da
ge een geweldige crisis dooT. De stoom
machines, die in groote getale werden in
gevoerd en aangewend, hadden tot gevolg
dat duizenden arbeiders werkloos werden.
Will'am kwam dagelijks in aanraking met
de arme werkers, aan de misère overge-
Jeveru.
Tijdens zijn pTopagandatochte«n in de
arme buurten van Londen had William eeD
jon se eD geestdriftige methodiste ontmoet,
Catherine Mumford. die dikwerf de armen
bezocht in hun benauwde en ellendigste
krotten van „East End". Het jonge meisje
kreeg de ingeving, dat deze jonge zende
ling de echtgenoot was. die door de Voor-
zienieheid voor haar was uitverkoren. Ze
maakten kennis met elkaar en gedurende
h'in driejarigen verlovingstüd. vereenigden
zi; hun pogingen om het werk tp volmaken
waaruit pind«i;ik het Leger der Heils zoo
worden geboren.
Het huweluk had plaats 15 Juni 1855 en
weldra organiseerden Wilbam en Catherine
Booth missies -n alle industrie streken var
het Rritsohe koninkrhk. Dp menigte, die
eens had gespot, werd tot een aandachtip
gehoor. Wi'liam Booth volgde bh zijn werk
een nieuwe methode, die hem veel kan?
▼an slagen gaf. De nieuwe bekeerlingen liet
RECLAME.
1352
CHIEF WHIP
2
In hetzelfde jaar was het boek van
Booth verschenen „Darkest England and
the Way Out", eeü boek, dat getuigde van
diep medelijden met de menschheid en dat
ons een ontroerende beschrijving geeft vaD
het lijden en de ellende in de sloppen en
in de krotten der armsten der armen. De
schrijver legde de wonden van het toen-
I malige Engeland bloot, maar hij wilde baJ-
I sera leggen dooT op God te wijzen. Van
dit boek werden iD eenige weken 200 000
exemplaren verkocht. Het bracht schrik en
ontsteltenis,* maar wekte ook medelijden
j en schaamte op. Schaamte, omdat men de
toestanden niet had gekend vóór Booth
zijn geweldig boek schreef.
Terwijl hij bij het ziekbed van zijn
vrouw waakte, twee lange jaren, schreef
hij des nachts dit werk, dat eerst in de
„Pall Mall Gazette" verscheen. Engeland
kwam daardoor te weten, dat meer dan
drie millioen ongelukkigen in het konink
rijk stierven van honger en ellende.
Wil men zoekeD naar de oorzaak van de
groote resultaten van Booth, dan zal men
die moeten vinden in het zuiver mensche-
lijke in William Booth. Al wat meiisehe-
lijk is, moet op raenschelijke wijze worden
behandeld. Met ware Christelijke liefde
moet worden opgetreden tegenover de on
gelukkigen, de misdagers, de ellendigen.
Hardheid zal niet helpen, wel de liefde.
Veel doen met weinig geld dat was het
parool van Booth En Karl Marx heeft in
zijn boek „Das Kapitall" verklaard, dat
het Leger des Heils met 20 mark meer
deed dan eeD gewone armenverzorger met
60. Wie werken wil, kan gered worden,
zeide Booth, en hij hielp dengene. die
werkloos en daaTom broodeloos was. Wil
liam Booth zeide eens- „men kan een hon
gerige maag niet spreken over Gods ge-
uade." Hij was vaD meening, dat alleen
moreele weldadigheid niet voldoende was
en leiden kon Daar het doel. De generaal
zeide eeDS tot den bekenden Cecil Rhodes:
„Ik heb nooit lijden kunnen zien, zonder
t».ij dadelijk twe.e vTagen te stellenwelke
zijn de oorzaken en wat kaD ik voor hen
doen, die lijden Deze gewoonte is voor
mij een tweede natuur geworden."
Geeft te eten aan hen, die honger heb
ben, te drinkeD aan hen die dorsten, kleedt
degenen die naakt zijü eD bezoekt hen,
die in de gevangenis zijn Dat was de stel
regel waarnaar Booth werkte.
Een landbouwkolonie te Hadleigh bij
Lpswich werd opgericht. Daar werdeD on
dergebracht werkloozen en ontslagen ge
vangenen. Na een iaar konden de meesten
als kolonisten naar Canada eD Australië
wordeD gezonden Het emigratiebureau en
het bureau ter bestrijding vaD den zelf
moord wisten ieder jaar duizenden van een
zekeren ondergang te redden.
Kraamvrouwinrichtingen, bewaarscholen,
slaapgelegenheden voor dakloozen, gaar
keukens, waar de zwervers kosteloos wer
deD gevoed, werden in de armste buurten
1 opgericht. Thans worden ieder jaar aan de
ongelukkigen en misdeelden 11 millioeu
slaapgelegenheden verstrekt en 20 millioen
maaltijden.
William Booth heeft altijd het voorbeeld
gegeven van een sober leven. Voor zijn
werk kreeg hij schatten, maar hij zelf leidde
een eenvoudig leven. Zijn ontberingen wa-
reD oorzaak, dat zijn lichaam zeer ver
zwakte. Zijn dochter Evangeline wijdde
zich geheel aan hem om hem te redden,
hij was door een mislukte staaroperatie
geheel blind geworden. Toen ze hem eens
eieren bracht, verweet Booth haar zacht:
„Er zijn vrouwen, die geen melk voor haar
kinderen kunnen krijgen en gij geeft me
eieren."
20 Augustus 1912 is William Booth, een
der grootste vrienden der menschheid ge
storven. Zijn werk en dat van het Leger des
Heils vormen een der schoonste bladzijden
van de geschiedenis der menschheid.
door D. BAUDUIN.
Zette ik in mijn vorige Kroniek uiteen,
waarom heden ten dage een reis naar
Indië in het algemeen dooh voor den
zakenman in het bijzonder gewenscht moet
worden geacht, ditmaal wil ik den lezer
in korte trekkeD schetsen, wat er van zulk
een reis te maken is en wat zij approxi
matief zal kosten.
Wij beginnen bij het begin, de dagen
vóór het vertrek. En dan veronderstellen
we, dat de aanstaande Indië reiziger ook
zonder onze voorlichting reeds de nood
zakelijke elementaire maatregelen heeft
genomen, als daar zijd de zoogenaamde
Indische uitrusting, een minimum van zes
witte pakkeD en liefst nog een palm-beach
pak erbij, zeer dun ondergoed, witte sok
ken, de noodige hemden en pyjama's, een
regenjas enz., enz., zooals men dat alles
beschreven vond in een mijner vroegere
Kronieken en men in mijn boek „Het In
dische Leven" kan naslaan. Ook behoort
tot die elementaire voorzorgen het inenten
tegen typhus en cboleTa, dat geen verstan
dig man achterwege zal laten, doch aat
overigens weinig of geen moeite veroor
zaakt.
Op één punt wil ik nog wijzen, de geld-
voorziening onderweg. De tijd is voorbij,
dat de reiziger ieisde met een met goud
gevuldeD gordel om het middel onder zijn
flanelletje en met een pistool onder zijD
hoofdkussen tegen mogelijke briganten
De reis crediet brief is daarvoor sinds lang
in de plaats gekomen, maar ook deze is
al niet meer modern. Met een crediet-
brief reizend is raeD aangewezen op de
Banken onderweg, en dan nog op hun
kas uren Moet men zijn fondseD aanvullen
op een feestdag of na bureau-uren, dan
vangt raeD bot en moet tot den volgenden
dag of in geval van meerdere arbtereenvol
gende feestdagen, ettelijke dagen wachten.
Daarom zijn nu daD ook de zoogenaamde
„travellers-chèques" zoo populair gewor
den. Zij worden uitgegeven door Banken,
scheepvaart- en spoorwegmaatschappijen
en door groote reisbureaux, o.a door Thos.
Cook en het American Express Bureau.
Zij worden uitgegeven ra ooupures van
verschillende waarden, varieerend van
kleine tot groote bedragen en zijn netjes
gebonden in een leereD omslag, van het
formaat en uiterlijk eener kleine zakporte-
feuüle. Men kan ze overal over de heele
wereld inwisselen, op mailbooten, in hotels,
bij reisbureaus, enz., enz., zoodat men
kan volstaan met een zeer klein bedrag
aan contant geld iD den zak, zoodat men
overal en op elk uur zich van nieuwe fond.
sen kan voorzien, terwijl de chèques last
not least voor ieder ander dan deD bezit
ter waardeloos zijn. Ik zou iederen reiziger
zoowel naar Indië als naar andere streken,
zulk een wijze van financiering willen aan
raden.
Over de reis van Europa naar Indië vice
versa zal ik nu niet meer uitweiden. Ook
dat kan meD naslaaD in mijn bovenge
noemd boek, eD tevens hebben ODze natio
nale scheepvaartmaatschappijen „Neder
land" en „Rott. Lloyd" daarover zeer
aantrekkelijke en practische publicaties
uitgegeven die meD bij de agentschappen
en bij reisbureaux op aanvrage kan ver
krijgen. Ook verdient het aanbeveling, om
vóór het vertrek bij de A. N. V. V. te
's-Gravenhage, Lange Voorhout 102, aan
te vragen de verschillende publicaties, die
door de Officieele Vereeniging voor Toe
ristenverkeer te Weltevreden zijn uitge
geven. Daar kan meD krijgen talrijke van
fraaie foto's voorziene gidsen, kaarten en
brochures omtrent 't rcizeD door Sumatra,
Java en Bali, terwijl de Kon Paketvaart
Mij te Amsterdam beschikbaar heeft keu
rige gidsen voor het reizen door den
archipel. Aaü boord heeft men dan allen
tijd om dit nuttige matcnaal te bestu-
deeren. Bij aankomst te Batavia zal de
reiziger voorts in hel Java Official Tourist
Bureau te Weltevreden zich door bekwame
en voorkomende ambtenaren alle verdere
gewenschte inlichtingen kunnen laten
geven, zonder dat daarvoor iets in reke
ning wordt gebracht Het Kantoor voor
de Handels-statistiek te Weltevreden zal
bovendien den toerist-zakenman alle noo
dige inlichtingen kunnen geveD oveT elk
onderdeel van den handel, waarover hij
informaties uiocht verlangen.
Voor de hand ligt, dat men eerst Java
en Bali bezoekt, doch men kan ook te
BelawaD debarkeeren eD eerst Sumatra
bezoeken, indien dit beter uitkomt. Men
kan bij deze zakenreis en men moet zelfs 't
nuttige met het aangename vereenigen,
want evenzeer als de reis-resultaten de
zaken ten goede moeten tornen, moet ook
een aandachtiger bes-houwing van het
scboone land den blik verruimen en in
drukken voor het leven geven Daarom
behoort het schitterende Bali op het pro
gramma, al zal de zakenman daar ook
weinig zakelijks te doen vinden. In één
