70ste Jaargang
DINSDAG 5 MAART 1929
No. 21157
STADSNIEUWS.
eidsche stadhuis-comite.
0e huygens-herdenking.
een brandstichter
aangehouden.
|gevonden voorwerpen.
"tengewone
snoekvangst.
er staat geschreven
maatschappit
„tot nut van t algemeen"
Het voornaamste nieuws
van heden.
BINNENLAND.
de koningin-moeder.
nieuwe politieke partij?
binnenland.
buitenland.
nederl. bond van
gemeente-ambtenaren
ziektewet.
verspreide berichten.
veilig verkeer.
uit ned-oost-indie.
groote brand.
VISSCHERIJ-BERICHTEN.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER AD VER TENTIEN
SO Cts per egel voor adverkntiêo uit linten cd plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
atvertentiÊn 86 Cts per regel Kleine tlverlentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags BO Cts bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrerht Vorti evenlueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer B Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER «COURANT
Voor Leiden per 8 maanden 2 3S. per week
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 -+■ portokosten.
ƒ013
„018
I nummer beslaat uit 0RIE Bladen
EERSTE BLAD.
|To!gend communiqué is uitgegeven:
[Vrijdagavond j.l. had in hel Universitcits-
30uw de tweede VeTgaderrng van het
jelijksch Bestuur van het Leidsche Stad-
B-Comité plaats. Dit Comité was intus-
jjjn met eenige personen uitgebreid.
werd besloten tot de oprichting van
Sub-Commissie „Stadhuisbouw", waar-
t de leden werden benoemd. Aan deze
fc-Commissie is de opdracht gegeven zoo
Idig mogelijk een Rapport aan het Dage-
Ijch Bestuur uil te brengen over de ver-
Tjlitmde oplossingen, welke voor den
(ei? van het Stadhuis moge-lijk zijn.
j lijks ontvangen de Voorzitter en Se-
üri9 van het Leidsche Stadhuis Comité
|?en met plannen en voorstellen uit Lei-
andere plaatsen, waaruit ondubbel-
big de groote belangstelling voor den
b van het Leidsche Stadhuis blijkt.
I Eenstemmig was de Vergadering van
loing, dat, eerst nadat is komen va9t
(staan op welke wijze de bouw van het
|&che Stadhuis kan worden opgelost,
wn voor het in ontvangst nemen van
|l'D en schenkingen tot uitvoering zulten
p gebracht.
[Verschillende plannen hiervoor liggen ge-
j en zullen zoo spoedig mogelijk uitge
lat worden.
Fransche Academié des Sciences.
I uitgenoodigd i9 tot deelneming aan de
pfcnking van Christiaan Huygens te
br stede heeft deze uitnoodiging aange-
Inen én Emilè Pécard, haar sbcretaris, al-
Izardigd.
ïolitie alhier heeft onder verdenking
landstichting in St. Elizabethszieken-
langehouden zekeren J. v. d. B. alhier,
«rende tot het personeel van den aan-
die de verbouwing uitvoert. De politie
ig gisteren een uitgebreid onderzoek inge-
hedenmiddag zou de Justitie zulks
e Als deskundige treedt op ir. Stokhuy-
ingenieur bij de Stedelijke Lichtfa- j
iDdschoenen, heetwaterkruik. autolamp,
geconserveerde groente, vulpenhouder,
kousen, shawl, duimstok, huissleutels,
^estaschje met inhoud, rozenkrans in
etui met schrijfbehoeften, rijwielbelas-
'laatje in etui, scheikundeboek, porte
gale met inhoud, blauwe sportriem,
met houten heft. fitterstang. nikkelen
ihand. paspoort van W N. Schiltmayer,
Reisje, brief geadresseerd aan Zandvliet,
D ring, nikkelen heeren-armband-
'j?e. schaats, herren-armbandhorloge,
esparaDluie. boodschappennet, kinder-
1 bankbiljet a f. 10. 2 bankbiljetten a
ledige damestasch. 2 zakken cokes,
;cca beursje met inhoud kruiwagen, vul-
rozenkrans dictaatcahier meetlatje
A. Dormaar. notitieboekje, zilveren
^-polshorloge aan lederen armband,
nummerplaat H. 49216, autonummer-
IH. 37083. paardenzweep, damestaschje
'Jdende breiwerk, gouden ring met
steen.
;vonden in de Electrise he Tram (Stad9-
f Paar wollen dameshandschoenen, 1
Jr glacé heerenhandschoenen,
avonden in hpl Postkantoor aan de Hee-
tocht: Benig geid.
te bekomen en inlichtingen to ver-
»'u!en P°''^ehureele alhier eiken werk-
tjhalve Donderdag en Vrijdag, tusschen
uur nam.
^morgen werden wij op het Redactie-
.f'J verrast door een bezoek vanden
Kret. die even te voren in de Mare
•**Hdigp snoek gevaneen had Hel dier
firn 12 pond D*? vangst was vrij ge-
^ceprd in haar werk gegaan en met
^vaneen niet alledaaz«rh varigmiddel
^'rel had een strik uit een gewoon
'koord gespannen en hpt kolossale
[lv 5 er rindeliik kalm ingezwommen.
hetpekent deze kost
t. 'n*sl inderdaad een onverwacht ko9-
i maal-1
Tooneelspel in 4 bedrijven
door William Hartley.
Er staat geschreven: „Hebt elkander lief"
en niet „Veriqoordt elkander in blinden
niets-ontzienden haat."
Dat is in wel heel weinig woorden de
inhoud van het tooneelspel, dat gisteravond
het Schouwtooneel voor een handjevol toe
schouwers in den Leidschen Schouwburg
over het voetlicht heeft gebracht.
liet stuk speelt in een klein plaatsje bij
Londen ten tijde van het uitbreken van en
gedurende den wereldoorlog van 1914. Tho
mas (Jaap van der Poll) en James Hender
son (Co BalToort) zijn twee geheel uiteen-
loopende karakters Thomas, de oudste, re
kent het zich als een plicht om wat hij
noemt „de eer van Engeland" te helpen
verdedigen. James daarentegen, die in Lon
den als operazanger een weinig gunstig ont
haal gevonden heeft, voelt die moreele ver
plichting minder zwaar en wijkt uit naar
het buitenland.
Thomas' moeder (Esther de Boer-v Rijk)
en vrouw (Jeanne van Rijn) trachten hem
tevergeefs over te halen zijn leven niet in
de waagschaal te leggenzijn schoon
vader, zelf een oud-militair, doet hem tot
den gewichtigen stap hesluiten en als vrij
williger trekt hij naar het front. Als een
frissche jonge man gaat hij heen. als een
wrak komt hij terug met afschuwelijk ver
minkt gelaat en afgeschoten armen. Zijn
invaliditeit boezemt z'n vrouw eerst intens
medcliiden in. dat echter al spoedig over
gaat in afschuw. De wreede oorlog heeft
zijn leven, zijn toekomst en huwelijksgeluk
verstoordwelke waarde heeft voor hem
nog hel leven?
Nog meerder slagen treffen de familie;
Johnny, de lS-jarive zwager (Jacq. Snoek)
van Thomas sneuvelt aan den Yser. Finan-
cieele zorsen komen de ellende vergrooten.
Als een helderstralend licht staat daar te
midden dier sombere duisternis de bejaarde
moeder Henderson, die op alle manieren
poogt het leed van haar zoon te verzachten
en wie daarvoor geen offer te groot is.
James keert terug in het vaderland, als
een gevierd zanger: het geld stroomt hem
toe. doch het verbittert Thomas slechts des
te meer tegen zijn land, dal z'n helden laat
verhongeren.
En zoo rijpt in hem het plan om weer
productieven arbeid te verrichten, om door
zijn woord te propageeren voor den vrede
en wanneer we het doek voor de laatste
maal zakt, zien we moeder Henderson neer
schrijven. hetgeen haar zoon dicteert:
„Er staat geschreven: ..Hebt elkander
lief" en niet „Vermoordt elkander in blin
den nietsontzienden haat."
Zij, die dit uiteraard sterk anti-milita-
ristisch-getinfe stuk ter overwinning voert, i
is ongetwijfeld mevr. de Boer. die hierin alle I
gelegenheid krijgt haar groote tooneelïsti-
sche gaven te ontplooien. Welk een treffen
de creatie weet deze ras-artiste te scheppen
van de alles-begrijpende. troostende, liefheb
bende moeder. De verpleegster van de li-
chaams- en zielswonden van haar ongèluk-
kigen zoon. zijn compagnon, zijn secreta
resse, maar dat alles saamgevat in dit ééne
hooge begrip, de „Moederliefde".
Waarlijk, wij kunnen, deze immer jeug
dige actrice slechts dankbaar zijn voor het
genot, dat haar subliem spel ons wederom
heeft geschonken. Met Jaap van der Poll en
Jeanne van Rijn gaf zij prachtig samenspel.
De geheele bezetting vertoonde trouwens
geen zwakke plekken. Alleen Johnny (Jacq.
Snoek) leek ons in het derde bedrijf, toen
hij afscheid moest nemen van moeder Hen
derson veel te theatraal, waardoor de grens
van het ridicule gevaarlijk dicht benaderd
werd
Overigens een gave uitvoering, welke
door de weinige bezoekers hartelijk werd
toegejuicht.
„Sappho" bracht in de pauzes goede mu
ziek ten gehoore.
Hans Martin over „Luchtvaart en haar
ontwikkeling".
Voor het departement Leiden van de
Maatschappij „Tot Nut van t Algemeen"
sprak gisteravond in een zaal van 't Nuts-
gebouw de heer Hans Martin, algemeen
secretaris van de Koninklijke Luchtvaart-
maatschappb voor Nederland en Koloniën,
over „Luchtvaar! en haar ontwikkeling"
Na een kort openingswoord door den
voorzitter, prof Eerdmans, die den heer
Hans Martin teven<= inleidde, nam deze om
even acht uur hef woord
Spr. begon met de historie te vertellen
van de K. L. M.in. den. eersten tijd van
haar bestaan toen hpt, materiaal nog zoo
slecht was, dat de machines meer dan de i
helft van den tijd onbruikbaar waren,
terwijl nu een machine van' de honderd
dagen 96 dagen kan vliegen en slechts vier
dagen in de werkplaats staat om te worden
nagezien
Wat is het nut van het vliegen, vraagt
spr. Het gaat vlug en het is comfortabel
wat voorat voor lange afstanden van het
grootste belang is. Zoo brengt de route
AmsterdamMalmö den passagier in een
winst van 20 uur. terwijl LondenMalmö
24 uur winst geeft.
Toch is er vroeger een tijd geweest. aldu9
spr., dat de K. L. M. om te kunnen blijven
bestaan steun noodig had en die steun was
niet alleen voor de K. L. M. maar ook voor
het land noodzakelijk omdat welvaart en
verkeer hand in hand gaan. Spr. wil ver
volgens twee vragen beantwoorden en wel:
hoe gaat het met de luchtvaart nu en hoe
zal het gaan in de toekomst?
Ons volk, aldus spr., is altijd een goed
zeemansvolk geweest en het blijken nu ook
goede luchtvaarder? te zijn.
Er is echter één gebrek en dat is het
gemis van een deugdelijke opleiding. Er
gaat geen dag voorbij, aldus spr., of de post
brengt brieven van jongelui, die vragen hoe
zij zich tot piloot kunnen bekwamen en de
eenigste mogelijkheid, aldus spr.. is, dat zij
eerst militair vliegtuighestuurder worden in
Soesterherg of Den Helder. De bekwaamste
«van hen neenrft de K L. M later over, waar
ze dan eerst gedurende een winter als
tweede bestuurder dienst doen. Het besturen
van verkeersvliegtuigen is niet ieders werk
en heel iets anders dan het besturen van
verkennervliegtuigen of lichte jagers. Spr.
vergelijkt dit met de zeevaart, waar iemand
van de marine ook niet direct geschikt is
voor de koopvaardij. Men laat hij de K. L. M.
de nieuwe bestuurders dan eerst blind vlie
gen. welke melhode door het buitenland is
overgenomen. Men plakt daartoe de eene
helft der bestuurscabine die plaats biedt
voor (wee bestuurders, dicht, terwijl men
tusschen heide plaatsen een zeil hangt. De
piloot is dan aangewezen op zijn talrijke
instrumenten en als hij dan ziet dat deze
precies en veiïig werken, krijgt hij daarin
verf rouwen.
Vroeger hadden or dikwijls onverklaar
bare vallen plaats, die toegeschreven moe
ten worden aan bepaalde vormen van
krankzinn'gheid. die zich voordoen hij
vluchten honger dan 5000 M.. waarhij zich
9loringen voordoen in het evenwichtsge
voel als het uitzicht slecht is.
Later is dit verholpen door het aanbren
gen van de draadlooze telefoon, waardoor
de piloot b:nnen twee minuten van hot
station de juiste opgave krijgt waar hij z;ch
bevindt. Van zeer veel belang is ook de
bochtaanwijzer, die het afglijden voorkomt.
Bovendien wordt de veiligheid bevorderd
door de vliegende werktuigkundige, die dik
wijls storingen ziet aankomen en verhindert.
Daarna behandelde spr hef organisee-
ren van routes, de weerberichten, die er
in VJi9sin(ren. Oostende. Folkestone en an
dere plaatsen op den grond worden aange
geven.
Tenslotte behandelde spr. uitvoerig de
HollandIndië-vluchten, waarvoor groote
belangstelling bestaat.
Wij zijn echter aldus spr., nog in het
stadium proefnemingen. Bij een vlucht
naar Indiê heeft men buiten Europa niets
meer aan de radio tprwijl de vliegvelden,
dikwijls zeer slecht zijn.
In September gaat de K L. M om de
14 dagen naar Indiê vliegen en om de 14
dagen ook van Tndiê naar Holland. Er zijn
reeds langs de route agenten henoemd en
ook mo**! overal voor werkplaatsen en
monteurs worden gezorgd zoodat dan niet
meer iedere machine 200 K.G. aan werk
tuigen behoeft mee te nemen
Er" bestaan reeds plannen tot de bouw
van grootp machines, mei drie motoren
ieder van 4-50 P K en die ieder 20 pas
sagiers kunnen vervieren.
In September 1931 hoopt dan de K. L.
M. tot een wekelijkschen dienst op Indië te
komen.
Tn de verre toekomst meent sdt;. dat
de tocht AmsterdamBatavia in drie da
gen kan worden volbracht wanneer dan
natuurlijk des nachts wordt doorgevlogen.
Als wij weten, aldus snr dat slechts
ruim 20 jaar geleden in 1908 te Parijn voor
hel eerst gevlogen wprd en de were'd foen
verbaasd was. omdat men toen 5 nrrnufen
lang in de lucht bleef op «en hoogte van
5 meter dan voelt men dat de mogelijk
heden nog lang niet zijn uitgeput.
Met »en oratio pro domo beëindigde spr.
zijn rede
Nadat een oogenblik gepauzeerd was,
werd de K. L. M.-film vertoonde
Tot directeur van het Chr. strijkorkest
„Laus-Deo" te Boskoop is benoemd de heer
I J. H. A. Ripken, alhier.
Morgen zal dr. K. J Brouwer van Oegst-
geest een lezing houden in het Klein Audi
torium over het onderwerp „Wezen en doel
der Zending, naar aanleiding van Staniev
Jcnes beschouwingen". Deze lezing wordt
door de N. C. S. V. te zamen met de afdee-
i ling Leiden der S. S. R. georganiseerd.
Tn het gesticht „de Voorzienigheid"
I aan de Hoogowoerd is gistermiddag om-
streeks 3 uur een schoorsteenbrandje ge-
bluscht.
Naar de tentoonstelling te Londen.
De1 Koningin Moeder zal Donderdag strikt
incognito de tentoonstelling van Nedcrland-
sche kunst te Londen bezopken De konin-
gin-.moeder vertrekt morgenavond a.s. uit
Rotterdam met een boot van de Ba'avier lijn
die door de directie te harer beschikking ia
gesteld en zal met dezeUdp boot Donderdag
avond uit Londen vertrekken, zoodat zij
Vrijdagochtend te 's-Gravenhage terugge
keerd zal zijn.
Tot betere behartiging der landbonw- en
reehande'.sbelangen.
Op een te Rotterdam gehouden vergade-
ring, onder leiding van den beer Wouter
I de Kroes uit Oversohie, kwamen eenige voor-
aanstaande personen uit landbouw-, veehan-
j dels- en veehouderijkringen bjjeen met het
doel: oprichting van een partij tot betore
behartiging van landbouw- en handelsbelan
gen door Staten-Generaal en regeering.
Er werd besloten een openbare vergade
ring te houden op Dinsdag 12 Maart in het
Algemeen Verkoop.okaal te Rotterdam, waar
de nood van landbouw en handel besproken
zal worden, in het voorloopig comité wer
den benoemd de heeren W. de Kroes, Over
seint en M. den Hollander, Nieuwerkerk a
d. IJssel, J. A. ten Heuvol, Hongeveen en
als voorloopig secretaris A. Hochart, Pijn
akker.
Nog eenige mededeelingen over hel ge
heime Fransch-Betgische verdrag. (Binnen
land,) 3e Blad.)
Hel vers'ag von het overleg der Kamer,
commicsie met de regeering Inzake de
iinancieele verhouding tusschen Rijk en
gemeenten. (3e Blad.)
Opnieuw tal van branden. (Gemengd. 2e
Blad.)
Het competitie-programma van den Kon.
Ned. Amaienr-Schermbond. (Spurt, 2e BI.)
De besprekingen te 'Genève en Parijs.
(Buitenland, 1ste Blad.)
Gandhi, de leidei der Indische nationa
listen gearresteerd en weet in vrijheid ge
steld. (Buitenland en Tel. 1ste Blad.)
Hoover beSdigt als president van Amerika
(Buitenland, 1ste Blad.)
H. K. H. Prinses Juliana is voornemens
hedenavond hel concert van „Sempre Cres
cendo'" bij te wonen.
Men verzoekt ons mede te deelen dat
de benedenlentnonstellingazaal van het
Stedelük Museum ,de Lakenhal", welke
tijdelijk ingericht is al9 raadszaal, buiten de
zittingen van der gemeenteraad wel degelijk
voor het publiek ter bezichtiging blijft open
gesteld.
Vergadering van de aid. Znid-Holland.
Te Rotterdam) vergaderde de 'afd. Zuid-
Holland van den Ned. Bond van Gemeente
ambtenaren, onder leiding van den heerD.
Fcnkert, ontvanger der gemeente Oud-beier,
land. Door dan secretaris der afdeeling,
den heer K. de Boer, secretaris van Har
dingsveld, werd een uitvoerig jaarverslag
uitgebracht. Hieruit bijjkt, dat het getal
leden der afdeeling tot 830 steeg en dat
het aantal onderafdeelingem met twee ver
meerderde. Drnk werd ook in dit verslag
gebrachï aai den afge,reden voor; i.ter, prof.
v. Poelje te 's-Gravenhage voor het vele,
dat deze in het belang der afdeeling deed.
Voorts geeft het verslag een overzicht van
de gevoerde acties. De door den penning
meester, den heer A. P. Tolk, hoofdambte
naar ter secretarie van Alphen a. d. Rqn
overgelegde rekening werd gesteld in han
den van de onderafdeeling Leiden ter on
derzoek.
Na afloop der huishoudelijke vergadering
hield de beer C .Kapers, verificateur der
gc-meentefinanciën van Gouda een inleiding
ever het wetsontwerp tot nadere regeling
van de financieele verhouding tusschen het
Rpk en de gemeenten. Op deze inleiding volg
de gedachtewisseling.
De regeering heeft een nota van wijziging
i ingediend op hel onlwerp ziektewet, waar
door weggenomen wordt de band tusschen
de ziekengelduitkcering en het lidmaatschap
van een ziekenfonds.
Bij Kon. Besluit is aan dr. A. Kluyver,
dr. C. F. A. Koch en dr. E. D. Wiersma,
op hun verzoek met ingang van 16 Sepiem-
j ber 1929, eervol cwUlag verleend als ge-
woon hoogieeraar aan de Kgksuniversr.eit
le Groningen, met dankbetuiging voor de oe-
i lang: (jke, in die betrekking bewezen dien
sten.
De gewone audiëntie van den Minis
ter van Unuerwgs, Kunscen en VVetenscnap-
pen zal op Maandag II Maart e.k. met
plaats hebben.
De gewoue audiëntie van den Minister
van Koloniën zal op Vrijdag 8 Maart a.s.
niet plaats hebben.
Te 's-Gravenhage is de constilueerende
vergadering gehouden van de Vereaiiging
voor Veilig Verkeer.
Tol bestuursleden werden gekozen mevr.
II. W B v. ItallieVan Embden, lid der
Tweede Kamer te- Leiden. C. J. de Brave,
oud-diiecteur van de Landsdrukkerij le Rijs
wijk. Taco Fortuin, dir olf. v. gezondheid
te Amersfoort; A. G. Bouten te Schiedam,
J. J. Smit uitgever te Hengelo (O.): Kraak
Steemann. secretaris van den Bond van
Autohusdienst-Ondernfmingen te Amsterdam
en S de Cries te Den Haag
Tot voorzitter werd benoemd de heer L.
P J. ten Holder, burgemeester van Schalk
wijk secrelaris S de Vries 's Gravi-nhage
en tot penningmeester C. J. den Brave,
Rijswijk.
Besloten werd de Koninklijke goedkeuring
op de statuten aan te vragen en maatregelen
le nemen tol het uitgeven van een eigen
orgaan.
BANDJERMASS1N4 Maarl (Aneta). Een
brand legde negoiilien huizen in de aach,
gelegen in Pematang Beoteng in deonüsr-
aldeeling Pamoentai. De oorzaak is onbe
kend. De schade bedraagt ongeveer dertig
duizend gulden.
IJMUIDEN, 5 Maart 1929.
VISCHPRIIZEN.
33 Tarbot per K.G. 12,10-1,55; 17
Griet psr kist vao 50 K.G. 1.64—3d; üik2
Tuigen pei K.G. 1.1,40—0,95; 24 Grou.8
Scuul per kist vau 50 K.G. f.2»—20, Z\
Middeischol per kist van 50 K.G. 1.33—35;
40 Zetsohot per kist van 50 K.G. 46—30;
158 Klenie »cbol per kist van 50 K.G. 1.33
—12; 4» Bot per kisi vau 50 K.G. 1. ö,lO
5,50, 6» Scnar per kist vau 50 K.G.
f. 2u11,50; 10 Tongschar per kist van
5'J K.G. f.42; 33 Kog^eu per 20 siuss f.33
11,50; 53 Vieeleu per s,uk f. 3,oU—3, i o
2 Pieterman en Poontjes per kist van 50
K.G I. IV10 Groote Scneivisch per Kist
van 50 K.G. f.7408 7 Middel 3cnei\ :-ch
per kist van 50 K.G. f.63—57; 24 Kiem-
m.daei Scbelvisch per kist vau 50 K.G. i. 40
29, 203 Kleiue Scbelvisch per kist van 50
K.G. L22,50 —9,50 235 Kaue.jauw per kist
van 126 K.G. f.46—30; 170 Gullen per
kisl vau 50 K.G. f.1912,50; 72 Lengen
per stuk f. 2,40—1,20; 30 nei.bot per K.G.
f. 2.iO1,35; 378 tlgiing per kist vao 60
K.G. f. 13,504,50; 86 Kou.viscb per stuk
f. 1,52U.tjJ; 1 Steur per stuk 1. 54;
Aangekomen 13 SiOumGaw.ers:
PIM. 142 met 1. 29811JM. 10 met f. 3835;
UM ,196 met f. 4281); IJM. 101 met f. 3U17;
IJM. 189 met 1.2291; UM. 21 mei f. 1036;
IJM. 71 met 1.908; IJM. 334 met f.4871;
IJM. 50 met f.2952; IJM. 95 met f.3309;
IJM. 130 met f.3071; IJM. 192 met 1.3333;
LJM. 32 met f.2674.
