9'" Jaargang
ZATERDAG 2 FEBRUARI 1929
No. 21131
ficieelR Kennisnavfonsn.
De R. H. W. Limonade-Fabrieken te Leiden.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
academische examens.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
JO Cts per regel voor advertenliên uit l-eirien en plaatsen waar
igcntsrbappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
idvertenliën 35 Cts per regel Kleine Advertenliên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Inrasso volgens poslrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cis.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 portokosten.
ƒ0 18
„018
nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
SCHRIJVING VAN LEERLINGEN
R OPENBARE LAGERE SCHOLEN.
rgemeester en Wethouders van Leiden
'en Ier kennis van belanghebbenden:
dat tot het doen inschrijven van
iingen voor de toelating, met Maart a s.,
de openbare lagere scholen op het
nllersveld, aan de Havers'.iaal, aan de
Krugersliaat, aan den Zuidsirgel, aan
Kednsastraat en aan de Vronwenkerk-
gelegenheid zal worden gegeven aan
scholen lot en met 12 Februari e.k.
tijks, behalve Zondags, van des voor-
dags half negen lot negen uur en op
ndag, Dinsdag, Donderdag en Vrijdag
ndien van hall twee tot twee uren des
iddags
dat bij de inschrijving het bewijs
geboorte-inschrijving moet worden
nd;
dal de kinderen op 1 Maart a.s. den
ijd van viji en een hali jaar moeten
:n bereikt.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
'iden. den 2en Februari 1929. 0890
56 Febr. het 50-jarig jubileum.
„RIJVING VAN LEERLINGEN VOOR
DE OPENBARE BEWAARSCHOLEN.
rgemeester en Wethouders van Leiden
gen ter kennis van helanghebhenden,
aan de Openbare Bewaarscholen in het
Jethshof, aan de van der Werfstraat
in de Groenesteeg tot en met den 12en
ari a.s. gelegenheid bestaat tot het
;n inschrijven van leerlingen en wel des
iddags van kwart vóór 9 tot half tien
j- uitgezonderd Woensdag en Zaterdag
ies namiddags van kwart vóór 2 tot
1 over 2 uur.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris,
iden, den 2en Februari 1929. 6889
DRANKWET.
urgemeester en Wethouders van Leiden
sgen ter openbare kennis, dat:
J. F Snik te Leiden, een verzoek
t ingediend ter hekoming van verlof
den verkoop van alcoholhoudenden
ik. anderen dan sterken drank, voor
'Jik ter plaatse van verkoop in het per-
Oude Vest 97:
J D Haasnoot te Leiden.' een ver
heeft ingediend ter bekoming van ver-
voor den verkoop van alcoholvrijen
tik, voor gebruik ter plaatse van ver
in het perceel Noordeinde 10.
A. VAN DE SANPF BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
■eiden. 2 Februari 1929. 6887
EXAMEN
APOTHEKERS-ASSISTENT.
ij beschikking van den minister van
K. en W. is:
Q eerste bepaald, dat de commissie, die
urende hel jaar 1929 belast zijn met het
Puien van de examens van apothekers-
istënt. zitting houden te Leiden: en zijn:
tweede benoemd, a in de commissie,
zitting zal houdert te Leiden, tot lid en
rz'lter- dr. L E. Goester, hoogl. aan de
univ te Leiden;
lot leden dr L. van Itallie. hoogl aan de
^9un v te Leiden en G F A ten Bosch
d apotheker van het acad ziekenh te Lei-
n- wonende te 's Gravenhage. met bepa-
dat hel lid dr L. van Itallie den voor-
her bij verhindering zal vervangen;
ij°t plaatsvervande leden: dr. W. van
W. apotheker 'e Rotterdam A H Schirm,
Wester en mej C. Offerhaus. allen
neker te 's-Gravenhage;
e,n Z1jn aan de commissie toegevoegd als
L'undigen- mej C. B Renaud oud-hoofd
;*r inbare school te Leiden pn J B.
oud boofd eener bijzondere school
liet is nog niet zoo heel lang geleden,
i dat men minerale wateren begon te drinken
I als een genotmiddel en niet als een genees
middel. Zoo omstreeks 1870 was de fabricage
van kunst-mineraalwateren en cok der
I gazeuse-dranken uitsluitend nog in handen
j der apothekers. Deze heeren beschikten
echter over zeer onvolmaakte technische
middelen. De koolzuur-winning bijv. was
nog zeer primitief en als gevolg daarvan
j werd het eindpunt bijna steeds meer ol'
j minder verontreinigd. Het is de verdienste
I van den heer Beins geweest, een toestel
samen te stellen, omstreeks 1878. hetwelk
i voldeed aan redelijke eischon, dat er geen
metaaldeelljes in het mineraalwater voor.
'i komen. Na den stoot door den heer Beins
aan de mineraalwaterfabricage gegeven, is
wijlen de heer J P. Riedel een der eerste
particulieren geweest, die op eigen initiatief
in het begin van Februari 1879 te Le'den in
een klein pand op de Langpbrug (No. 14)
een mineraal waterbedrijf is begonnen met
j de voor dien tijd moderne machines en toe
stellen. volgens het 9ysteem Beins.
De oprichter had aanvankelijk succes met
zijn fabriekje, want reeds een paar jaren
later moest hij uitzien naar een grooter
pand. waarin hij zijn bedrijf kon onder
brengen Het was toen op de Boommarkt,
dat do zaak van Riedel eene periode van
25 jaar inging, waarin weliswaar tamelijke
goede resultaten verkregen werden, doch
waarin ook zeer vele moeilijkheden over
wonnen moesten worden.
Eenige jaren vóór het begin van Qen
wereldoorlog had de oudste zoon van den
toen reeds sukkelenden oprichter de leiding
van de zaak op zich genomeó en het was
mede aan 't beleid van dezen te danken,
dat toen de zaak van de firma Uljee werd
overgenomen door de combinatie Hoogen-
straatpnRiedel
Even na het uitbreken van den oorlog
overleed de oprichter. Plannen lagen ge
reed voor een samenwerking der firma's
Riedel Hoogenstraafen en Willaars doch
de oorlog bracht ook voor deze bedrijven
zoo vele en groote moeilijkheden, dat eerst
in het jaar 1917 en wel op den lsten Mei
de drie reeds genoemde zaken lot een N.V.
worden samengesmolten, waarin de tegen
woordige directeur mede de leiding voerde.
De concentratie van deze bedrijven deed
de behoefte aan groolere fabrieksruimte
ontstaan; de R.H.W. sloeg haar tenten op
in eenige panden in de Rembrandtstraat,
alwaar zij (hans nog sleeds gevestigd is
In den loop der tijden heeft niet alleen
het bedrijf een geheel ander aanzien ver
kregen met zijn nieuwe machines en mo
derne middelen van vervoer enz., doch ook
het product. De oude wijnhandel is op den
achtergrond gedrongen door den handel in
sodawater gazeuse-dranken en limonade
siropen Eén product is er thans, dat over
geheel Nederland en zelfs daarbuiten be
kend is geworden, namelijk de R. H W.
Fruitsoda. een mineraalwater mei vruchten-
smaak. dal in 1922 voor het eerst door de
fabriek werd vervaardigd en in den handel
gebracht. Ook fabriceert R. H. W. het in de
80er jaren zoo bekende en later door velen
zoo verknoeide gemberbier op de oude wijze
met gemberstroop. zoodal dil er langzamer
hand „weer in komt". De iimonade-extrac-
ten R. H W welke men zelf thuis met wa
ter en suiker ontwikkelen kan tot een limo
nade-siroop. vinden meer en meer aftrpk.
Hier mag er wel op gewezen worden, dat
in tegenstelling met vroeger: loen allerlei fa
brieken knoeiden mei hunne grondstoffen
thans aan vervalschingen dezer producten
vrijwel-een einde is gekomen door de loffe
lijke wijze, waarop de gemeentelijke- en
distri,clskeunngsdienslen hun taak opvatten.
De R H W Limonadefahneken zijn in de
verloopen 50 jaren er steeds op uit geweest
te komen tot hel beste eindproduct, dat ver
kregen kon worden, verwrken van prima
grondstoffen uiterste zorg voor hygiëne bij
de bereiding, de hulp van goede machine
rieën dat waren de eischen, die de leiding
stelde.
Voor belangstellenden zal op 5 Februari
a.s. van 3 tol 5 uur in ..Zomprzorg". Sta
tionsweg. te Leiden gelegenheid gegeven
worden de Directie geluk te wensohen.
LEIDENS OUDSTE
INGEZETENE OVERLEDEN.
Mevr. G. van LeeuwenLaterveer.
In den ouderdom van bijna 101 jaar is
in het Diaconessenhuis overleden mevrouw
G van LeeuwenLaterveer. die in het af-
geloopen jaar op den Tweeden Paaschdag
onder groole belangstelling haar honderd
sten verjaardag vierde.
Zij werd geboren 8 April 1828 en was
de oudste ingezetene onzer gemeente
Sedert den dood van haar man. nu bijna
32 jaar geleden, woonde zij met haar heide
dochters samen in de Pieterskerkstraat 6.
Tot voor zeer korten tijd mocht zij zich
in het bezit eener goede gezondheid vek
heugen; alleen haar gehoor liet haar in
den laatsten tijd in don steek.
De begrafenis van het sterfelijk over
schot zal plaats vinden aans'nanden Woens
dagmorgen om elf uur op Rhijnhof.
LEIDSCHE ITSCLUB.
Ea baan van de Leidsche IJsclub is
hedenmiddag om één nni voor het pnbliek
opengesteld.
UIT DE CORPSVERGADERING
VAN HET L. S. C.
In de laatstgehouden vergadering van
het L S C. is, aldus meldt ..Virtus Concor
dia Fides", besloten dat het Collegium een
gift zal schenken van honderd gulden aan
het Lorentz-comité. Het Corps heeft zich
voorts opgegeven als lid van de 3 October-
vereeniging en wel voor een bedrag van f. 25
per jaar
Aangenomen werd een voorstel van het
Collegium tot wijziging van den corpsrouw.
I Besloten werd:
I Rouw te houden gedurende twee weken
bij het overlijden van een corpslid gedu
rende één week hij het overlijden van een
-hl z'tn voor het doctoraal examen
de heeren A W H
p f/11 PnwardenV PAL. van Og
"Verdam) en F. A. Janssen van
®en Haag).
professor of curator, tot en met den dag der
I begrafenis bij het overlijden van een oud
professor.
ZILVEREN TUBILEUM
VAN DEN HEER H. MARKS.
Bij de Coöperatie „Vooruit".
Op de gisteravond gehouden feestvergade-
ring hij gelegenheid van hel 25-jerig jubi
leum van den hepr H Marks, administrateur
bedrijfsleider der Coöperatie .Vooruit" wer
den warme woorden van erkentelijkheid ge
sproken door den voorzitter der coöperatie
den heer Kooistra namens de NV Volks
verzekering door den heer Veldman namens
I het personeel door de heeren v. d. Zeeuw
en Jac Baart. Ook de heer De Tombe, ac
countant hier ter stede, prees de groote
verdienste van Marks in wiens persoon vele
eigenschappen vertegenwoordigd zijn. zoo
wel van administrateur, bedrijfsleider als
koopman.
De grootmaking van de coöperatie
Vooruit" was mede het levenswerk van den
heer Marks. De vele worstelingen in de 25
jaren, de dagen van op- en neergang, van
voorspoed en terugslag, hét vele waartegen
in de beginjaren van de ..Vooruit" moest
worden opgelornd. de tegenwerkingen van
die velen, welke in de coöperatie zagen een
belemmering van hun groei, dat alles werd
op dezen avond ruimschoots naar voren
gebracht
Op dit moment is wel gebleken, dat de
samenwerking van allen gedurende die 25
jaren, van personeel en bedrijfsleider, mede
de coöperatie ..Vooruit" hebben gemaakt tot
een van de voornaamste instellingen hier
ter stede. die. zuoalg gememoreerd werd,
binnenkort haar vierden kruidenierswinkel
opent
Lang hieven allen nog gezellig te zamen.
Namens de familie dankte de oudste zoon
van den heer Marks doch bij zulk een hul
debetoon kon ook de heer Marks zich niet
onthouden allen dank te brengen.
Naast de vele bloemstukken, w.o. een
prachtige bloemenmand van de Handels
kamer. gaf het personeel een mooi tuin-
ameuhlement. het bestuur een hloemenvaas
met bloemen een prachtige oorkonde Ver
der gaf de coöperatie den heer Mark? een
extra vacantie van 14 dagen met vrije reis-
en verhlijfko^ten naar een door hem zelf
uit te kiezen plaats in het buitenland
Hel was een zeer gezellige avond, die
hedenavond op verzoek van Mark* in de
concerlzaal van hef Volksgebouw zal wor
den voortgezet voor personeel en genoodig-
den met hun echtgenooten.
VRIJZ.-DEM. BOND.
(AM. Leiden.)
Gisteravond hield de afdeeling Leiden
van den Vrijz Uem Bond onder voorzitter
schap van prof mr. R. Kranenburg hare
jaarlijksche algemeene vergadering in een
der zalen van het Nulsgebouw Nadat de
voorzitter de vergadering had geopend en
er aan had herinnerd dat het jaar 1929
voor den Bond en dus ook voor de afdee-
lingen een belangrijk jaar is en dat er veel
van de leden zoowel als van het bpstuui
zal worden gevergd, ten behoeve van de
verhuizingen van den Tweede Kamer, werd
het verslag omtrent den toestand en de
werkzaamheden van de afdeeling over het
afgeloopen jaar uitgebracht Uit den aard
der zaak viel er over de werkzaamheden
van dat jaar weinig te vermelden Er waren
geen verkiezingen en wat er gedaan werd,
had betrekking op de propaganda in plaat-
selijken kring Het aantal leden bleef sta
tionair Tegenover den enkelen die de af
deeling door den dood. door vertrek of be
danken verloor, konden weder namen ge-
boekl worden van anderen die of van andere
afdeelingen konden worden overgeschreven,
of uil de plaats zelf toe te treden.
Gaarne zou het bestuur de toetreding van
loden vooral uit de jongere generatie grooter
zien.
Het verlies van een man als prof. Oort,
die behalve door zijn groote persoonlijk
heid.' de afdeeling ook financieel krachtig
steunde, werd bijzonder betreurd.
Uit het financieel verslag van den pen-
ningmeesferes mevrouw Alingsvan Mels
bleek, dat de rekening, een vnordeelig saldo
van ruim f 14 had opgeleverd.
Waar dit jaar vpel van de financiën zal
vergen wordt op milde bijdragen van Go
leden en geestverwanten gerekend.
De rekening zal nog worden nagezien
door een kascommissie. waartoe werden
aangewez.en de heeren Van Poelgeest en
Van der Slel
Hierop volgde een uitvoerige bespreking
over de candidaatstelling voor de plaatsen
van 9 lot 20 op de candidatenlijst. staart
lijst voor de verkiezing der Twpede Kamer
Staten-Generaal welke candidaten zoo niet
lot een referendum wordt besloten, waar de
vergadering zich met hel oog op de vele
kosten en moet bij meerderheid van stem
men tegen verklaarde op een federatie-
vprgadering morgen fp Rotterdam Ie houden,
voor zooveel Zuid Holland betreft zullen
wordpn gesteld
Tot afgevaardigden naar deze vergadering
werden aangewezen de heeren K. Sytsma
en J. F de Ren.
Daarop volgde een bespreking over de
voor de verkiezingen te voeren propaganda
BINNENLAND.
Fet jubileum van de Rijksseiuminri^h'.ing
le Rotterdam. (Binnenland. 2e Blad).
Eijzouderheden over het nieuwe contract
in het stoomvisscherijbedrijf te IJmuiden.
(Einncnland, 2e Blad).
De Hooqe Raad van het Leger des Hrils te
Londen in vergadering bijeen. (Kerk en
School, le Blad).
BUITENLAND.
Pcincaié beëindigt zijn rede over Elzas-
Lo'-harirgen in de Franeche Kamer. Buitenl.
1 le Blad).
De prebier van Tsjecho-Slowakije Soehla,
is afgetreden. (Buitenl. le Blad).
Trotzkv naar Turkije vertrokken. (Buiten
land, le Blad).
VEREEN. TOT BEVORDERING
DER BOUWKUNST TE LEIDEN.
Aan de 32e jaarvergadering ging vooraf
eene kunstbeschouwing van Reproductie'®
naar Etsen van Rembrandt, welwillend af
gestaan door den heer P. M. J. v. 0-jrle.
De voorzitter de heer J. A Verhoog open
de met een opwekkend woord de le verga
dering des jaars. Nadat de notuien waren
goedgekeurd, was het woord aan den feest
redenaar. den heer Jan de Quack, eere voor
zitter der Vereeniging. die tot onderwerp
had gekozen ..Wonderland".
Velen, zoo ztide spreker, zullen wel ge
dacht hebben ..Wonderland wat zou dat
zijn? Zeker Egvple of zoo iets" Niets van
dat al Het wonderland waarheen spr zijn
aandachtig gehoor na een geestige inleiding
voerde, was Breda, waar hei feest van de
Kon. Mil Academie werd meegevierd
Spreker schetste de entrée in hel Bra-
bantsch parad:j9. 't Valk-nberg. schilfe
rend van bouw én aanleg, en de Catharijne
en Boschstraal. Straten van stavast en
steébouwkundig schoon met mooie perspec
tieven! Quatorze en Quinze gevels twisten
om den voorrang waar het geldt een macht
van vorm; een kleur van materiaal le exj>o-
seeren. zoo schrijft on4» de heer Fred A.
Wemne Sr Dan gaat het eerst naar de
Markt, een zóó gezellig plein gesloten stads
beeld als er weinig zijn! 't Stadhuis doet
hel met een pretent eloozen gevel, maar
mag straal flankeert hel koor der hoofdkerk
deze Markt, vo! lijn en kleurb-weeg. een
lust voor 'I oog voldoening van verlangen,
plek. die u nooit verveelt en waar het
zuide ijk type weldadig u vervult met har
telijkheid en fleur!
Subliem zijn ook de poortgezichten in dit
Wonderland Dóórkijkjes vol van licht en
bruin vo' karteling van verkort" verras
sende momenten, waarin het licht dan
kookt dan koelt in somberbruin, dat Rem
brandt ons doceert!
Een pracht amalgama van wondere beko
ring te geef voor hpt spiedend oog een
gang naar 'I Zuiden waard!
En bovpn dil alles uit. die fijne blanke
toren, zich heff°nd uil het edplst wat ooit
de Gothiek >ns hood pn hooger op Ra rot
ten beste gevend zoo innig speelsrh zóo
schaterend blij. als de grootste fantasie het
zich amrer kan verbeelden
Zoo s helste spreker hel Oude Rroda doch
nog wonderlijker is het landschap waarin
Breda liet met zijn Prim-enhage en Ginne-
ken en Teterin^en En dan dp wijd vermaar
de hosschen Masthosch: IJIvenhmitsrhi ^n
Liesbosch zijn een droomI Dan vopll de
mensch zich men^ch als hij daar gaal le
midden van e^n schoonheid door God hem
toebedeeld Geen opge'egd blanketsel maar
gansch natuurlijk schoon is het kostbaar fier
bezit van het paradijs Breda.
Doch niet alleen beschreef spreker op zijn
bekende artislh'ke wijze Breda uit steden
bouwkundig oogpunt; ook de joviale geest
die daar heerscht bij onze zuidelijke land-
genoolen. werd door den heer de Quack in
bloemrijk" taal ges hetst Elegante, chirpie
figuurtjes meisjes van slandina eaan daar
levendig lang* u hpen. met een vrijmoedig
heid die u go°d d iet met ^en darte beid
soms die nooit mishaagt, maar naar bu ten
geeft hel go-de en heerlijke tvpe van het
rasecht HnMandd-h kind'
Ja zoo srhetsle spreker ons hel fees'vie-
rende Br»-da met zijn shoniin omstreken ~n
joviale hevolkmg Hel zeMde volk dal in
volle devotie de knie buigt voor d»n Opper
heer van al'e vrpugd ^n droefenis datzelfde
volk is kinderlijk uitgelaten bij vreugde en
jolijt!
De incarnatie van levenslust en hopel