Mste Jaargang WOENSDAG 30 JANUARI 1929 No. 21128 Ificieele kenn!$n«vinnen. STADSNIEUWS. koloniale staathuishoudkunde. LEIDSCHE SCHOUWBURG. Het voornaamste nieuws van heden. BUITENLAND. EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN „J Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere I advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine tdvertentiën uitsluitend tij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 CU. bij een mazimum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecbt. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 CU. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post 2.35 portokosUn. ƒ018 „0.18 nummer beslaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. LOTING ilU GELDLEENING [DER GEBEENTE LEIDEN VAN 1828, GROOT f. 2.000.000. lurgemeesler en Wethouders van Leiden ■gen ter algemeene kennis, dat bij de J Januari 1029 gehouden uitloting van Ebligatiën i f. 1000.in de 4'/» geld- Emg van 1928, groot t. 2 000.000.de folgende nummers zijn uitgeloot: 11'. 271, 369, 470, 514, 526, 542, Tb' 624, 667 985. 1055. 1058 1356. jl 1491, 1509 1541, 1561, 1564, 1586, 1601, 1673, 1677, 1718. 1728, 1751, 1810, 1S23 1877, 1382. 1883. 1893. 1917 1924. 1926. 1929, 1931 1942, fe; 1953, 1957, 1958, 1963, 1978, 1994 12000 Tjcze obligation worden 1 April 1929. met [lol dien datum verloopen renle, afgelost Houden op dien dag op rente te dragen. A. VAN DE SAN DE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STR1JEN, Secretaris. VOORDRACHT VAN PROF. Dr. W. STERN. leiden, 30 Januari 1929. 6632 HINDERWET. Bijrgemeesler en Wethouders van Leiden ■jen ter algemeene kennis, dat door hen [gunning is verleend aan. a. Joh. H. de tl en rechtverkrijgenden tot het opricb- J ran een inrichting voor het bewerken, ■ten en rooken van vleeschwaren in het Troel Narmstraat Nis. 1719. hoek Kruis- \il No. 23, kadastraal bekend Gemeente ten. Sectie B. Nis. 1226—1227 en b. de ,T Broodfabriek „De Zeeuw" en recht- Rriieenden lot het uitbreiden van de Itifabriek in het perceel Korte Mare J 22 kadastraal bekend Gemeente Leiden, |ls B. No. 2681. i 6633 A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. te'Jen.'30 Januari 1929. DE INVALIDITEITSWET. 6 jaren piactijk van de Invaliditeitswet. r 3 December 1928 was deze wet 9 in werking. Volgens de gegevens van [Rijksverzekeringsbank waren krachtens ie wet op 1 Januari 1929 de volgende of pensioenen van loopende: jaarl bedrag. 3.714.033 „10.449.45* 2.030.478 M 1.927.103 J044 invaliditeitsrenten B109 ouderdomsrenten [1577 weduvvenrenten ƒ663 weezenrenten >393 renten tot een totaal Jedrag van „18.121.068 irvan in 't gebied van den Raad van eid Leiden: (41 invaliditeitsrenten 136 273 8 ouderdomsrenten 321 85* 0 weduwenrenten 64.761 weezenrenten 62.527 19 renten tot een totaal 'edrag van 585.415 Jjn 't geheel werd aan 27899 arbeiders en ■beidsters een geneeskundige behandeling legekend waarvan V0 behoorden tot den [aiad van Arbeid te Le den. Alleen in 1928 prdpn 1*00 bezitters van een rentekaart TCeniimen iD de verschillende sanatoria tuberculose. Uit Jeze cijfers is het J°r)'e sociaie nu> van de wet duidelijk op 1 maken, vooral als men in aanmerking ïpmt dat de gegeven cijfers spreken van Tiende renten, dus op 1 Januari 1929 van facht warpn. I De vele duizenden die in den loop dezer J|?r®n v[an de wet geprofiteerd hebben ■L 'nmiddels zijn overleden zijn er niet in ■Gnomen. - oe'Snellen te Rotterdam zal Tlktn-i Februari en 4, 11 en 18 Maart, Uk leir i n.ari»ddags om 1 uur, in het cv- °r'um a^,er voordrachten hou- iiÊ ~.r onderwerpen betreffende de Kolo- De .,aalbuis:^oudkunde van Indië. hpi i racbten worden georganiseerd Lridsch Universiteitsfonds. De moderne kinder- en jeugdpsychofogie, haar taak, me.hoden en werking. Onder groote belangstelling heeft prof. dr. W. Stern uit Hamburg gisteren op uitnoodi- ging van dc Leidsrhe Vereenigmg voor we tenschappelijke lezingen m het Klein Audi torium een voordracht gehouden over bo venstaand onderwerp. Onder de aanwezigen merkten wij op prof. mr W J M. van Eysinga, prof. dr N. van Wijk. prof. dr E. Gorter, prof. dr. P. Ehrenfest prof dr. F. Muller, prof. dr J. van Oven. prof. dr. R Casimir, dr. D. E. B. Bosselaar rector van het gymnasium en mr P A van Toorenburg, secretaris van den Armenraad. Ook vele onderwijzeressen en onderwij zers gaven van hun belangstelling blijk. Namens de paedagogische afdeeling van de Ledsche vereeniging voor wetenschap pelijke voordrachten heette prof. Casimir. prof. Stern bij den aanvang van den avond hartelijk welkom. Hij stelde zijn groote be- teekenis voor de psychologie in het licht. Flel deed spr genoegen dat velen, die prof. Stern uit zijn werken kennen, hem thans persoonlijk konden ontmoeten. Intelligent is hij, die zich snel aanpast aan nieuwe omgeving. Dit is. aldus prof. Casimir, een der uitspraken van prof. Siern. Dit aanpas singsvermogen heeft prof. Stern in hooge mate, hetgeen bleek uit het feil, dat spr. hém kon toespreken in het Hollandsch, 'welke taal hij reeds zeer goed kan verstaan. Prof. dr. William Stern, de bekende psy choloog en redacteur van het Zeitschrift für Padagogische Psychologie, ving daarop zijn voordracht aan. De kinderpsychologie, een nog jonge wetenschap, is niet alleen een „scientia amabüis", maar ook een „scientia severa" want zij moet ons helpen bij de zware eri verantwoordelijke taak die wij bij de vor ming van het opgroeiende geslacht te ver vullen hebben. Opvoeding en onderwijs, voorzorg en jeugd verzorging, jeugd-juris- diclie en jeugd zielverzorging zij hebben alle tot taak ons de geestelijke onlwikke ling en de verlangens, de talenten en de belangensferen, de eigenaardigheden van het beleven van het kind. de typische ver schillen der verschillende leeftijden veel beter te leeren kennen en er meer aandacht aan te wijden er meer waarde aan te hech ten. dan in doorsnee tot heden het geval is. Aan de nieuwe wetenschap staan de meest verschillende methoden, die de psychologie in de laatste decenniën heeft uitgevonden, ten dienste. Zorgvuldige, objectieve waarneming van bet gedrag van hei kind. experimenteel on derzoek van de bekwaamheden, onderzoe kingen en enquêtes, verzamelingen van rap porten over kind- en jeugdwerk, geslichts- en gerechtelijke dossiers de kinde-en be treffende. worden hijeen gegaard. Maar wat op deze wijze aan materiaal verzameld is, vereischt echter vooral de juiste schifting om het opzichzelfstaande uit de algemeen heid van de zich ontwikkelende persoonlijk heid naar voren te halen en tevens om het te leeren begrijpen, mede in verband met de invloeden, veroorzaakt door de botsingen van buitenaf Van de verschillende werkmethoden be sprak spr. vervolgens o.a, die der psycho analyse. Hierna wees spr. op de drie hoofdfactoren van het kinder- en jeugdleven. In de prille jeugd (tot aan het 7de jaar) staan het spel en de phantasie gew- nlijk in het middel punt Ook het leeren gaat spelenderwijs. Hierbij wijdde spr eenige critische beschou wingen aan het Montessori-stelsel. dat aan de vrije ontplooiing van de phantasie te weinig ruimte overlaat en dat daarvoor in de nlaats pen realistische oefening van het gevoel zou will°n stellen. Het tweede tijdpprk omvat den tijd van den 'eerplicht (7 tot 14 jaar) Hierbij con centreert zich de belangstelling op twee hoofdzaken De psvchologie van het onderwijs ver- eischf nauwkeurige- kennis van het geheu gen-, intuTtie opmerkings- en denkvermo gen op de verschillende leeftijden, alsmede van het geestelijk dynamiek van vermoeiing en herstel. De psvchologie van de schoolorganisatie moet de mogelijkheid openpn om de presta ties en de neigingen der kinderen vroeg tijdig te kunnen doorgronden opdat zij die scholen zui'en bezoeken, die het meest met hunne geestelijke structuur overeenkomen. Het meeste is het derde tijdperk, dat der puberteitsiaren tot onderwerp van weten schappelijk onderzoek verheven geworden. Deze zijn voor den psycholoog het moei lijkste te doorgronden daar het kind zijn z;ele'even voor dpn volwassene verbergt, dit tijdperk i9 bovendien het moeilijkste fe verklaren, daar hel vol is van innerlijke spanning en tegenstrijdigheden, van plotse linge humeurswisselingen en van bewuste of onbewusle verhullingen. Toch gelukte het langzamerhand hierin eenig inzicht te verkrijgen, oa over het zoo lang verborgen geblevpn geslaehts- en liefdeleven, over de zoo eigenaardige struc tuur van het jeugdig ik-bewustzijn en over zijn verhouding tot de gemeenschap en tot de ontwikkeling van de cultuur, over zijn neiging voor een beroep enz. Hierbij gal 9pr tal van voorheelden van zijn eigen onderzoekingswerk en dat zijner leerlingen Spreker besloot met het stelleü der vol gende theses: ieder, die lot taak heeft zijn zorg te wijden aan de opgroeiende jeugd, ouders onderwijzers, jeugdleiders enz dient zich een grondige kennis van de kinder- en jeugd psychologie eigen te maken; en: de vakkundig opgeleide psvcholoog behoort als deskundige in veel dat tct de taak van het practische leven behoort, geraadpleegd te worden bii de besprekingen in de school, in de rechtzaal of bij die. welke over beroeps keuze handelen Prof Stern hoopte, dat binnen nfz'enba- ren tijd algemepn de wenschelijkheid zal worden ingezien, aan alle universiteiten, ook aan dit te Leiden, kinderpsychologen als leeraren aan tp stellen Tot zijn genoe gen had hij vernomen dat juist vandaag bij de rechtbank te Amsterdam de medewer king van een kinderpsycholoog was inge roepen De wenschelijkheid hiervan zette spr. nader uitvoerig uiteen. Verder beval spr. het in Duitschland gevolgde systeem aan om in plaats van een toelatingsexamen op school zoogenaamde proefklassen in te 9lellen. waar de kinderen behalve de tests d:e hen gegeven worden ook zullen worden onderzocht door daartoe bevoegde onder wijzers op hun intelligentie. Prof. Gorter, voorzitter der Vereeniging, dankte prof Stern voor zijn belangwekkende i voordracht. FRITS BOUWMEESTER ENSEMBLE. HANDELSREGISTER VAN DE KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR RIJNLAND TE LEIDEN. Nieuwe inschrijving: John's Studio, Bree- straat 123. Leiden. Fotografische onderne ming. Vennoolen: J. J. Zomerschoe, 's-Gra- venhage, A. H. M. Bouwens, idem. VAN GLADHEID EN MODDER. I Tengevolge van het wisselen van dooi en j lichte vorst gisteravond en in den afgeloopei» i nacht, zijn de straten overal in de stad om van de buitenwegen nog niet te spre ken in den nanacht en hedenmorgen vroeg zoo spiegelglad geworden, dat ze voot menigeen vrijwel onbegaanbaar waren Het gold als waaghalzerij hedenmorgen per auto door de stad te rijden Men zag ze dan ook in de vroegte bijna niet. Doktorpn die men dag in dag uit per auto hun patiënten langs ziet gaan, kon men héenmorgen te voet van huis tot huis zien wandelen. De vroege autobussen uit de omgeving reden niet of zetten hun passagiers af aan de toegangen lot de stad Om kwart voor tien hedenmor gen moest de eerste wagen van Stadsver keer de garage nog verlaten. Voetgangers die zich hedenmorgen naar hun werk be gaven zag men langs de huizenrijen lang zaam voortschuifelen en velen hielden zich daarbij vast aan hekjes, enz Op sommige punten in de stad. o.a. op de Koornbrug en op de Vischbrug was het levensgevaarlijk te passeeren Gelukkig hield de dooi flink aan naarmate het uur vorderde en zoo werd de toestand van de straten en wegen reed9 spoedig na negen uur allengs beter Althans als men het zoo noemen wil. Want naar mate de gladheid verminderde werd de modderpoel overal in de stad grooter. Dr II. R. Wolljes, lector aan de Uni versiteit alhier, komt als No. 2 voor op een voordracht ter benoeming van een gewoon hoogleeraar in de experimenteele natuur kunde aan de Gem. Universiteit van Am sterdam. Bij den ontvanger der Directe Belas tingen alhier (1ste kantoor) zijn aan ge- wetensgeld ontvangen wegens te weinig be taalde wegenbelasting, bedragei? van f 7 70, f 6.16, f.6.—, f 4.63, f.4 50, f. 3.10, f. 1.50. t Een gisteravond tijdens een repetitie der Chr zangvereeniging „Ex Animo" ge houden collecte ten bate van de nagelaten betrekkingen van de slachtoffers der „Prins der Nederlanden", heeft f. 12.35 opgebracht. Gaarne vestigen wij nog eens de aan dacht op de Zendingsbijeenkomst, die Don derdagavond 8 uur in de Oosterkerk zal worden gehouden en waar dr. K. J Brouwer zal spreken over zijn reis door Indië. Naar wij vernemen heeft het bestuur V2n den Hengelaarsbond er de politie op altent gemaakt dat ook hief ter stede en in de omrriiddelliilce omgeving van de stad met de hand visch srehaald wordt uit open bijten in het ijs Men heeft streng toezicht op dit verboden bedrijf verzocht „BRANDING", spel in 3 bedrijven uit het Iersche visschersleven door Ra ph Cullinan. In een Iersch dorpje leeft de visscher Corny Halpin tevreuen met de weduwe van zijn vermoorden broeder en haar doch ter. Plotseling wordt de rust in het gezin, voor zoover men het zoo noemen mag, ge stoord, doordat uit Australië terugkeert de zoon van den moordenaar van Halpin's broeder, welke zoon vroeger trouwbelofte had gedaan aan de weduwe van den ver slagen e... Met een duren eed heeft Halpin destijds gezworen, zich op de moorrienaarsfainilie Barrett te zullen wreken. Men begrijpt, welke stemming er hcerscht en hoe deze nog meer verbitterd wordt doordat het lijkt, alsof Christie Barrett moeite doet voor de dochter van zijn vroegere geliefde. Een woekeraar van een boer, Collins, is het, die deze geruchten verspreidt, zelt moeite doende voor Nonie, zooals de doch ter heet, die begrijpelijkerws mets van hera wil weten. Hij is het ook, die bespionneert, hoe Christie Barrett, wanneer de visscher en zijn schoonzuster naar een circus zijn, bij Nonie op bezoek komt en dezen daar opgesloten houdt tot beiden terug zijn en zijn aanwezigheid verraadt, waardoor op nieuw bloed dreigt te vloeien, doch geluk kig loopt het goed af. Tenslotte komt de gelukkige ontknooping. Christie Barrett is teruggekomen voor zijn vroegere geliefde, die hem weer accepteert, gebruikte haar dochter, die als non naar Australië wtI gaan, alleen als bemiddelaarster en sluit weer vriendschap met den visscher, al doodde zijn vader diens broeder. Met et- kaar zullen zij naar Australië gaan Ziedaar het gegeven van „Branding", dat door den auteur echter in niets wordt waarschijnlijk gemaakt Waarom Nonie als non naar Australië gaat, waarom zij zoo'o bijzonderen invloed oefent op Halpin, aan nemelijk wordt het geenszins en zoo is er nog zoo veej meer, om niet te zeggen allto. Het geheel rammelt bedenkelijk, maar toch zijn er tooneeltjes, die het doen. Vooral het tweede bedrijf munt daardoor uit en biedt den vertolkers alle gelegenheid „om hem van katoen te geven", zooals de too- neelterm luidt, ook al vraagt men zich af, waarvoor dp compromitteerendè ontmoeting tusschen Barrett en Nonie noodig was. Daardoor wordt dit stuk uit het vissohers- leven tenminste nog voor een deel geniet baar gemaakt, al blijft het uiterst zwak van conceptie. Coen Hissink speelt den eenvoudigen visscher Halpin uitnemend. Hij vindt in deze rol warme, mensehelijke accenten, evenals Frits Bouwmeester voor den meer luchthartigen Christie Barrett, dien hij raak en innemend typeert Adolf Rvkens brengt den-woekerenden boer niet dat mee, hetgeen dit type tot volledig leven kan breneen Cok Corry Heeriners weet de Nonie niet gaaf tot uiting te brengen, maar zij is wel zeer gehandicapt door den auteur, die aan haar rol geen levende ziel voor plank°nland heeft meegegeven. Sophie Stein als de moeder, die na jar® door bet gel"k nog wordt toegelachen, v goed. Hinderlijk was nu en dan haat sru-aakaecent. De schouwburg was in loges en baiemo.- res goed bezet, overigens heel matig en heeft blijkens het applaus nog wel genoten. Tengevolge van de gladheid is de 60- jarige mej. G T W V. uit de Koningstraat hedenmorgen op den hoek van de Leeuwen- hoekstraat en Hansenstraat gevallen Zij kreeg een lichte hersenschudding en moest per E.H D naar het Acad. Ziekenhuis wor den vervoerd De commissaris van Politie verzoekt den wielrijder die op 9 Jan een juffrouw aangereden heeft in de Koppenhinksteeg, zich aan hem bekend te maken. Gistermiddag is de hit van den melk wagen bestuurd door S. er terwijl deze op den bok van den wagen zat eensklaps tus schen uit gegaan. S kreeg tengevolge van dit op hol slaan van het paard pen gal in het hoofd en brak een arm Per E. H. D moes' hij naar hel Acad. Ziekenhuis wor den vervoerd Paard en wagen zijn later door andereD naar Leiderdorp waar de heer S woont teruggebracht. BINNENLAND. De plannen tot betaling van-belasting op de postkantoren gaan wel door. (Binnenland, 3e Blad). Het Kon. Ned. Landbouw-Comité heeft de regeering verzocht een onderzoek in te stellen naar den toestand in de snikerindns- trie. (Land- en Tuinbouw, 2e Blad). De aanvaring van de Merauke: de beman ning is aan land gebracht. (Gemengd, 2e BI.) BUITENLAND. Afschrift van het geheime memorandum van Groener gevonden. (Buitenl. Ie Blad). Een opstandige beweging in Spanje onder drukt. (Buitenl. en Tel, le Blad). De strijd om de macht in Afghanistan. (Buitenl. Ie Blad). Poincaré over Elzas-Lotharingen. (Buitenl. le Blad). Ernstig epoorwegongeval in Beieren. (Tel. le Blad). Zal Trotzki Rusland verlaten? (Buitenl. en Tel., le Blad). DE ALGEMEENE TOESTAND. De opinmeommissie. Het Chineesche lid van de opiumcommis sie, tvang King Ki, heelt in een brief aan der voorzitter der opiumcommissie verze. kerd ,dat hij nooit vragen van zuiver poli tieker aard in de opiumcommissie heeft willen opwerpen. Voor China echter is het opiuroprobleem een politieke, sociaie kwes tie, d;e, zooals zooveel andere vragen, slechte in verband met de voorrechten uit de ongelijke verdragen beschouwd kan wor den. H\j heelt op dit verband gewezen, omdat China weerloos voor een stroom van gilt openstaat. Dit is de waarheid in hare volle brutaliteit. China, vroeger het Rlacht- ofler van do Indische opium, is thans nog veel meer het slaclttoffer van do bedv.ei- mn.dt middelen uit Europa en Japan. Het isolement van China in de groote Volkon- bonds.tamilie, zelfs iD den strijd tegen bet opium, zal bjj het Chineesche volk een vij andig gevoel achterlaten. De voorzitter betoogde, dat een bespre king der Chineesche voorstellen niet mo gelijk is zonder politieke kwesies op te werpe» en legde een verklaring af, dat de etnimissie zich niet tegen China verklaard had, een verklaring, welke het Chineesche lid ten slotte aannam. DUITSCHLAND. Het geheime memorandum van Genëve. Naar de B. Z. a .11. verneemt heelt eer. huiszoeking in het bureau van het tijdschrift „Das andere Deii.sch.aud" te Ha gen in Westtalen tot het vinden van een atschrilt van het geheime memorandum van Groener geleid. Toen de twee redacteuren ICüster en Krasutsky verhoord werden, ga ver, zij aanstonds toe een afschrift te heb ben, 't welk zij vrijwillig aan de justitie hebben uitgeleverd. Zjj beweren het in een ancniemen brief toegezonden te hebben gekregen, maar ontkennen te weten wie een afschrift aan de Review of Reviews heelt doen toekomen. Volgens de „Voss Ztg" is ook een huis zoeking bjj een correspondent van de „Ber liner Zeitriotizen gedaan om het document var Groener te vinden. De ambt naren van de justitie hebben een deel var het gevonden materiaal in beslag genomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1