Het Psyckopatenasyl.
69ste Jaargang
DONDERDAG 24 JANUARI 1929
No. 21123
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIIS DER ADVERTENTIEN:
SO Cts per regel voor advertent.cn uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen vaD on? Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenfiPn 35 Cts per regel Kleine AdverL nfiPn niMuitend
bii vooruitbetaling Woen«dn?« en Zaterdags 50 Cts. bi} een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgen? nostrecht Voor evenfueele opzending van brieven
10 Cts porto te bptaJpn Bewii«nnmmpT 5 Cis
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden Der 3 maanden 2 35 per week f 0 18
Buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn per week 018
Franco per post 2 35 portokosten.
I nummer bestaat uit 0RIE Bladen
EERSTE BLAD.
0NINKL. NEDERLANDSCHE
MAATSCHAPPIJ VOOR
INBOUW EN PLANTKUNDE.
Voordracht van dr. W. A. Goddijn.
Over zijn Reis naar Znid-Afrika.
"oor een bijna geheel gevulde zaal, met
a aandachtig gehoor, hield gisteravond
W. A. Goddijn een lezing voor de aid.
:den en omstreken, over zijn reis naar
iid-Afrika.
i door den voorzitter der aid. te zijn in-
"eid, zeide spreker dat hij twee jaren ge
en het voorrecht had samen met dr. P.
Lotsy een studiereis naar de vlakte van
id-AIrika te mogen maken. Het doel van
ze reis was het ontstaan en het gedrag
n bastaarden in de natuur te bestudee-
liet scheen spreker een gelukkige ge-
:hte van den voorzitter der aid. om over
reis iets te laten vertellen,
oewel de onderwerpen in studie niet al-
n tot botanische beperkt zijn gebleven,
.It dr. Goddijn zich dezen avond beperkt
t eükel botanische gegevens, omdat hem
1 het nuttigst voorkwam voor hen die zich
den tuinbouw interesseeren. Spreker
laan de hand van duidelijke lichtbeelden
i hoe de natuur zelf medewerkt aan dat
je, waar de kweekers jaren aan werken
i. aan de kruising tot het verkrijgen van
uwe bastaarden ol hybriden.
"e reis door het grondgebied van Natal,
'pland en Oranje-Vrijstaat werd geheel
egemaakt en opmerkelijk was het, dui-
te kunnen waarnemen, dat de aan-
Jing van het land afhankelijk is van de
itatie en de vegitatie weder afhankelijk
q den regenval Daar waar de regen over-
edig is, vindt men veel boschgebied, dit
rdt minder in streken waar de regenval
ader is, vloeit uit in grasland en step-
in waar nog minder water valt, om ten
tte daar waar de regenval zeer schaars
te eindigen in doornstruiken, succulen-
cacteeën en Euphorbeaceeën. Achter-
vol gens werd de druivencultuur ge-
nd, die volgens de lichtbeelden niet voor
Uollandsche en Fransche culturen be
ven onder te doen. de cultuur van
Ha aelhiopica (arondskelk) bij groote
gestrektheden. Spreker liet pracht-foto's
"n van Mesembryanthemums die zich ge-
1 aan de omgeving aanpassen en waar-
soms uren gezocht worden alvorens ze
vinden, zoo gelijken zij op den rots- en
nachtigen bodem, b.v. Mesembr. rhopa-
llum, M. Bolusii en dergelijke,
teressant was de verklaring der bastaar-
onder de Cotyledons. Aan den top van
heuvel vindt men een der beide ouders,
"h ieder ter zijde afzonderlijk: naar om-
"g tot aan den voet afdalend de tweede.
het grensgebied treft men dan steeds
cuwe bastaarden aan, de kruising van
iden, die dan somtijds eenvoudiger van
uw worden.
Wat waren de lichtbeelden schitterend
n de prachtvolle vijgencactus met hun
uge doorns, waartusschen de menschen
fechts nietige schepsels geleken, en wat is
zg.n. woeste natuur van Zuid-Afrika
pOoi, intens mooi, als men de meters breede
meters hooge Euphorbia's ziet; ondoor
dringbare bosschen ervan werden ons op
Jet doek gelooverd. Wat zaten de cactus-
Jtfhebbers te watertanden toen ze dit alles
gen. En dan te weten dat zij ze tientallen
ren moeten vertroetelen om ze eenige
^ntimeters te zien opgroeien.
Om kort te gaan, het landschapsschoon
/an Zuid-Afrika is op tuinbouwgebied schil
lend Bij de lichtbeelden waren nog
'.ooie van den Zilverboom, Leucadcncjron
rgenteum, van reusachtige Acacia's, van
isoum Capense, een vogellijm die op
uphorbia woekert, van een model struis
gel-boerderij en verschillende volkstypen,
aarvaü dr. Goddijn eveneens studie ge
bakt heeft.
Aan het einde van deze zeer duidelijke
oordracht bracht den heer E. Th. Witte
°n spreker dank voor diens welwillend
heid en riep hem een tot weerziens toe,
tiende dat de heer Goddijn slechts een
eelte van zijn studiereis had behandeld,
^eneens bracht de heer Witte een woord
1 dank aan prof dr. W J de Haas voor
afstaan der collegezaal van het Nat
v'onr dit doel.
.jen hartelijk applaus vertolkte de instem-
J'1? van de aanwezigen met de woorden
an den voorzitter.
Zullen velen worden opgenomen?
De directeur gelooft het niet
In liet Nederlandsch Juristenblad tracht
dr. J. Scholtens. geneesheer-Directeur van
het psychopatenasyl alhier, de vraag of ei
spoedig velen in het psychopathenasyl zul
len worden opgenomen te benaderen; hij
heeft daarom nagegaan hoeveel van de ge
vallen, die hij als psychiatrisch deskundige
ten beh'ocve van de rechtbank in Den Haag
heeft onderzocht en als geneesheer bij de
Bijzondere Strafgevangenis heeft leeren
.kennen, daarvoor in aanmerking zouden
zijn gekomen
Ik heb, zegt hij, alleen of in samenwer
king met dr. Gerritsen, geneesheer-directeur
van het krankzinnigengesticht Oud-Rosen-
burg. sedert Mei 1925, een onderzoek naai
de geestvermogens ingesteld bij 31 ver
dachten.
Van deze 31 werden 20 in een krankzin
nigengesticht opgenomen, 10 van rechts
vervolging ontslagen en 1 veroordeeld tot 1
jaar gevangenisstraf. In dit laatste geval,
een zedendelict, werd uiteengezet, dat tij
dens het delict een ziekelijke bewustzijns-
sloornis, een z.g. pathologische roes aan
wezig was.
De terbeschikkingstelling van de Regee
ring mag volgens de wet alleen plaats heb
ben, wanneer het belang der openbare orde
dat bepaaldelijk vordert. Het kan dus heel
goed voorkomen, dat men iemand, die on
toerekenbaar verklaard is. ook zonder de
Psychopathenwet van rehctsvervolging ont
slaat, n.l. wanneer, afgezien van het mis
drijf, dus op medische gronden, een opne
ming in een krankzinnigengesticht niet ge
motiveerd is, en het misdrijf niet van zulk
een aard is. dat het op zich zelf al den Du-
drijver tot een gevaarlijk individu slem-
pelt.
Tot deze groep behooren 5 van de 10 ge
noemde. In de overige van die 10 gevallen
zou een voorwaardelijke terbeschikkingstel
ling aangewezen geweest zijn. Daardoor
toch is het mogelijk dat men hel geval van
een beginnende proeco> lijder bii wien het
nog niet te zeggen valt hoe de ziekte zich
verder zal ontwikkelen eersl nog eens aan
ziet; daardoor is het ook mogelijk, dat men
iemand dwingt zich onder geneeskundige
behandeling te stellen.
Twiiftig ontoerekenbaar verklaarden wer
den naar een krankzinnigengesticht gezon-
acn.
In 6 gevallen was dit echter niet dan een
verlegenheidsmaatregel Ze betroffen 2 im-
bccillen (diefstal, verduistering"). 1 paranoid
(zedenmisdrijf), 1 praecox (diefstal"). 2
(waarvan 1 vrouw) constitulioneele psycho,
pathen (verduistering). Dat waren dus ge
vallen die in een krankzinnigengesticht zijn
geïnterneerd omdat er alleen te kiezen viel
tucschen het gesticht en de gevangenis en
ze dan in een geslicht nog het meest, op hun
plaats waren. Zij waren echter zonder twij
fel aangewezen op een interneerjng in het
asvl.-
Tot verminderde toerekenbaarheid werd
in d' rapporten geconcludeerd in 17 geval
len. Hier bestond dus in de eerste plaats
ten psychische stoornis, maar tevens stond
hef d< liet daarmee in oorzakelijk verband.
In dergelijke gevallen is er dan ook geen
reden om anders dan volgens de bepalingen
van het gewone strafrecht te vonnissen.
Bij de terbeschikkingstelling van de Re
geering staat ook bij de verminderd toere
kenbaren het belang van de openbare orcïc
voorop. Nu zijn er sommigen b.v. de mi
nister die in een circulaire aan de pro
cureurs-generaal heeft gezegd en daarop bij
de opening van het psychopathenasyl ook
nog eens den nadruk heeft gelegd die
meenen, dat het alleen de rechter is. die do
vraag heeft te beantwoorden, wat er mei
den delinquent moet gebeuren.
Hel wil mij echter als medicus, die zich
niet kan voorstellen dat men de^i consulent
alleen raadpleegt over de diagnose en niet
over de therapie, voorkomen dat de des
kundige. die in een breed gemotiveerd rap
port heeft aangetoond hoe en wat voor een
man die verdachte is. toch op z'n minst wel
advies kan geven omtrent de behandeling
van hel geval.
Wanneer ik een meening daaromtrent
mag hebben vind ik dat niet naar het asyl
behooren te worden gezonden menschen. die
al zijn ze nog zoo duidelijk psychophaat of
debiel, voor de eerste maal een niet al le
ernstig misdrijf bedreven, omdat men dan
nog kan volstaan met hen voorwaardelijk
niet verder te vervolgen of voorwaardelijk
te veroordeelen of misschien ook opdat in
't vervolg een krachtig tegenmotief tegen
het toegeven aan de verkeerde neiging zal
bestaan, dus bij wijze van heilzame schrik,
eenige gevangenisstraf te doen ondergaan
(maar dan niet per sé in de Bijzondere»
Strafgevangenis, want de gemeenschap kan
toch ook vele bezwaren hébben), of ontiei
toezicht te stellen van de reclasseering of
van een vereeniging tot het verleenen van
psychiatrische hulp en bijstand of wat dan
ook. fk meen integendeel dat voor nuc«
neering in het asyl alleen in aanmerking
kunnen komen misdadige psychophaten. bij
wie alle andere maatregelen reeds bij voor
baat tot mislukking schijnen le zijn ge
doemd of bij wie de praktijk reeds heeft
geleerd dat van die andere maatregelen
geen heil meer is te verwachten Echter ook
weer met dien verstande dat het accent
moet vallen op de psychopathie
Beoordeeld naar déze criteria zouden dan
5 van de 17 onderzochte verminderd-toere
kenbaren op interncering in het asyl aan
gewezen zijn.
Ongeveer IS pCt van de menschen die in
de laatste jaren ten behoeve van de recht
bank in den Haag op hun geestvermogens
zijn onderzocht behooren dus in het asyl
thuis.
Ik zal mij er wel voor wachten mijn per
soonlijke ervaring te generaliseeren en ge-
sleld al dat de gegevens mij daartoe ten
dienste-stonden statitisch te gaan uitrege
nen, hoewel dat voor het geheele land zou
zijn. Alleen kan een niet nader te bepalen
factor, hoe andere rechter? onze gevallen
zouden beoordeelen meer of minder worden
uitgeschakeld, wanneer men bedenkl dal de
opdrachten tol het onderzoek warden gege
ven door vijf verschillende rechters comi-
missarissen en dal de samenstelling van
de strafkamer van de Haagsche rechtbank
zich telkens wijzigde.
In de bizondere strafgevangenis worden,
gelijk bekend, behalve tuberculoselijders en
mannen van boven de 60, opgenomen ver
oordeelden tol een straf van langer dan drie
maanden en niet langer dan 5 jaar die uit
hoofde van hun psychische gesteldheid,
door den gevangenisdokter ongeschikt voor
den cel worden geacht Zij worden vul go
psychopathcn genoemd. Nu wil ik niet be
weren dat er onder de veroordeelden, die
hun geheele straf m de cel uitzitlen. geen
psychopalhen. min of meer ontoerekenba
ren kunnen voorkomen, maar gezien den
nauwgezetten ijver, waarmee de meeste ge
stichten ieder die door zijn al of niet ver
meende psychische afwijking eenige last
veroorzaakt, naar de bizondere dirigeeren.
meen ik dat hel niet te boud gesproken is,
wanneer ik zeg. dat toch een zeer overwe
gend groot deel van hen te eenigcr tijd daar
terecht komt. en dat ik dus wanneer ik in
bijna 4 jaar 273 van deze mannen heb lee
ren kennen, wel mag aannemen dat ik het
grootste gedeelte onder oogen heb gehad
van de in de laatste jaren tot langere straf
fen veroordeelden, die wanneer .zij weer te
rechtstaan onder de bepalingen van de Psy-
chopathenwetten zouden kunnen vallen
Van die 273 zou ik. als zij recidiveeren.
188 volkomen toerekenbaar achten
23 werden naar een krankzinnigengestichl
gezonden en daar blijvend geïnterneerd. 62
zou ik verminderd toerekenbaar achten,
maar niet meer dan 24. dus van hel totaal
nog geen 9 pCt zouden in het asyl op hun
plaats zijn.
Ik meen mij dus te moeten scharen aan
de zijde van hen die meenen dat het nog
wel eenige jaren zal duren vóór men in het
asyl van een behoorlijke sterkte zal kunnen
spreken en geef dan ook voorloopig niet
veel voor de bewering van mr Gombault
(subst.-officier van justitie le Rotterdam)
die onlangs becijferde dat het al bij voor
baat duidelijk is dat de plaatsruimte in het
asyl te Leiden vermeerderd nog wel met
die in de psychopathenafdeeling van de
Rekkenschu gestichten en van het in aan
bouw zijnde R.-K. gesticht te Heiloo lang
niet groot genoeg zou zijn.
VIERDE VOLKSBITEENKOMST
Dr. H. T. TAVERNE 70 TAAR.
Zaterdag a.s. viert onze welbekende oud
stadgenoot dr H J. Taverne thans wonende
te Oegsl geest zijn 70sten verjaardag. Wij
wenschen den jubilaris nog vele jaren zijn
welverdiende rust.
DE RITKSMUSEA.
In het laatste kwartaal van 1928 werd
'9 Rijks Museum van Oudheden bpzoebt door
1502: 's Rijks-I hnographisch museum door
411 personen.
Uitvoering door de leerlingen van
Toonkunst.
De uitvoeringen door de leerlingen van
de ALuziekscüuoi der Maaisenappq voor
TuunKunst Denuuien lot de Desie avuuuen,
welke de Commissie voor de Voiksbijeen-
komsien haai bezoekers pieegi aan te bie
den. Dr. Van Eecke heeft het m zijn toe
spraakje schertsend gezega, dat de Com
missie rekent op üe geregelue medewerking
van mej. Van der Harst cn haar staf van
ouuere en jongere musici en ue bezoekers
zeer aan zich zal verplichten door geen
enkel jaar over te slaan, maar er school
een groote kern van waarneid in zijn woor
den en het hartelijk applaus van de hon
derden in de zaal, dat zijn woorden onder
streepte, wa? er het bewijs van.
Er is weer den gcheelen avond aandach
tig geluisterd naar de uitvoering der ver
schillende nummers van het programmet,
waarvan de orkestafdeehng onder leiding
van den heer Jan G. Strienrng, ditmaal
een zeer groot gedeelte voor haar reke
ning had genomen Het orkest opende den
avond met het adagio en menuetto uit de
D-dur Symphonie van Haydn, gevolgd door
het adagio uit het eerste concert voor fluit
van Mozart. Vooral dit tweede nummer
dwong bewondering af voor de resultaten,
welke de heer Striening met zijn jeugdige
sateheten weet te bereiken. De heer W J.
P. van der Berg een leerling van Jo
Feldkamp blies hierin de solopartij en
hij beeft zich van die taak verdienstelijk
gekweten.
Met tusschenpoozen bracht het orkest
daarna nog ten gehoorc het Rondo uit het
concert voor hoorn (solist de heer J. W.
Sehiiss) van Mozart, een fantasie van den
dirigent voor piano, strijkorkest en hoorn
(aan den vleugel de heer J P. Duyverman),
een concert voor strijkorkest van Corel li
(solisten mej L. Fontein, cello cn de hee-
ren I. R. Asselen en A. Akkerman, viool)
en tot besluit van het geheel de ouverture
Titus van Mozart.
Een uitgebreid programma derhalve, dat
niettemin de aanwezigen lot het laatste
toe beeft weten te boeien, dank zij de lof
felijke auditie, welke het orkest onder «le
bezielende leiding van den heer Striening
er aan heeft gegeven
Genoot het instrumentale gedeelte de
volle waardeering, welke het verdiende, in
niet mindere mate was dit het geval ten
aanzien var het voeale deel, waarvan de
directrice, mej. Harry van dei Harst de
leiding had. Zang spreekt gemakkelijker
tot den niet muziekkenner dan klassieke
orkestmuziek en het succes van het inder
daad uitstekende dameskooT was dan ook
volkomen. Temeer waai mej. Van der
Harst bii de samenstelling van haar pro
gramma met de evengenoemde omstandig
heden rekening had gehouden cn de juiste
liederen had gekozen.
Zii zette hel programma in met „Bcnedic-
tus" van Nelly van der Linden van Snelre-
waardBoudewijns, het lied. dat eenige
dagen geleden door een achttal leerlingen
onder haar leiding ten pale;ze te Den Haag
voor H. M. de Koningin-Moeder werd ge
zongen Het lied werd buitengewoon mooi
voorgedragen en on Hokte een warm apn'iu?.
De dame? M Schijfsma A. Smink en M.
Zwikker zongen daarna het Fngelen-terzelt
uit de .Elias" van Mendelssohn en een
driestemmige kanon, waarmede zij zetT
veel succes oogstten terwijl een koor na
de pauze nog ten gehoore bracht het Spin-
nclied uit Der [liegende Hollander" van
Wngner en de ..Landliehe Coneerfprohe"
van F. von Suppé. Vooral dit laatste lied
verwierf veel bijval, maar hoe het publiek
ook applaudisseerde, tot een toegiflje kwam
het niet
Mej. C. Bols begeleidde den koorzang aan
den vleugel
Dr. Van Fecke dankte mej. Van der Harst
en den h°cr Striening zoomede alle verdere
medewerkenden voor het vele schoone. dat
zij dezen avond geboden cn offreerde
den dames Van der Harst. ScbiHsma,
Snrnk Zwikker en Bots een bloemenhulde.
Daarmede was deze in alle onzichten
mooie avond ten einde.
GOED VOORBEELD DOET
GOED VOLGEN.
Ook de onderofficicrsvereen. ,.D.V.V." al
hier heeft thans het prijzenswaardige ini
tiatief genomen een straatcollecte te houden
ten bate van de nagelaten betrekkingen van
de slachtoffers der „Prins der Nederlan
den".
De collecte zal worden gehouden op 26
Januari dus Zaterdag van 2 tol 6 uur
's middags, tijdens een rondrit door de stad
met 2 wagens, elk bespannen met 6 paar
den. waarvan 4 bemand met trompet Iers.
Moge ook deze collecte voor het doel
waarvoor men hi^r (er stede blijkens de
opbrengst van do eerste straalcoliecte veel
gevoelt, weer een flink bedrag opbrengen.
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van het Wetboek van Koophrndel in
zake pub'icaiie van jaarstukken en van de
balans van Naamlooze Vennootschappen,
(Binnenland. 2de Blad).
Te Amsterdam is, 74 jaar ond, overleden
prof. dr. G. H. J. W. Geesink, oud-hoog
leeraar aan de Vrije Universi'.eif. (Kerk en
School. 3de Blad).
Slachtoffers van het ijs. (Gemengd 3de
Blad).
BUITENLAND.
I
Verschillen lusschen de Nederl. en andere
statistieken ter opiumconfeientie te Geneve,
(Buitenland, 1ste Blad).
De strijd in Afghanistan dnurt voort. (Bui
tenland en Tel., 1ste Blad).
Een Enge^sch vliegtuig bombardeert einen
troepen. (Buitcnl. Gcm., 3de Blad).
Poogt de partij van Trotzkf in Rusland
een staatsgreep? (Buitcnl. cn Tel., le Blad).
UITVAART EN
TERAARDEBESTELLING VAN
KAPELAAN G. T. KEMPERMAN
Onder groote belangstelling zijn gister
avond in de St. Petruskerk a'hier de metten
gehouden. Behalve een groo' aantal geeste
lijken waren ook zeer veel tot de parochie
behoorende en andere Katholieken in da
kerk aanwezig.
De plechtigheden werden verricht door
den zeer eerwaarden lieer Th. M. Beukers,
pastoor der parochie, met assistentie van
de Z.E.W heer pastoor W L van Adrichem
als diaken en kapelaan C Berkemeijer als
sub diakcn De weleerw. heer J. C. G. Gruot
uit Amsterdam fungeerde als ceremoniaris,
terwijl cantores waren de kapelaan R. T.
Pcijnen uit Rotterdam en de kapelaan N. P.
II 1 van Schaik uit Oegstgeesl.
Om ha'ftien hedenmorgen hadden de
Lauden en vervolgens de plechtige Mis van
Renuiem eveneens in de Sint Petruskerk
plaats
De Mis werd opgedragen door den Hoog
eerwaarden heer P. L. Dessens. deken en
pastoor alhier geassisteerd door kapelaan J.
van der Marck t° Amsterdam als diaken en
pastoor H Rrotiwers te Amsterdam als suh-
diaken Ceremoniaris was ook nu weer de
weleerwaarde heer J C. C Groot uit Am
sterdam terwijl voorts nog assisteerden de
weleerw hepren Th. van OuWslerp uit
Amsterdam en Th Boonekamp uit Den
Haag.
Nadat prof N Nike! van het Groot-
Seminarie le Warmond de lijkrede had uit
gesproken ®n de nbsonte was verricht werd
hel «'offe'iik overschot van kapelaan Kem
perman in de lijkaulo gedragen, waarmede
het naar de begraafplaat? St Barbara ver
voerd werd om daar begraven tp worden.
Ook hedenmorgen was de belangstelling
van geestelijken en anderen zeer groot.
MR.
TOEKES OVER ZIJN REIS
NAAR INDIE.
Op Donderdag 31 Januari, 's avonds 8 uur,
zal op uitnoodiging der Indische Studenten
vereniging alhier in hel perceel Rapen
burg 13. mr. A. M Joekes, lid der Tw«-ede
Kamer Staten Generaal te 's-Graven-
hage een lezing houden over: „Mijn reis
naar Indie".
EEN MOOIE OPBRENGST.
Dc collpcte ten bate van de nagelaJpn be
trekkingen van de slachtoffers van de Prins
der Nederlanden", gistermiddag gehouden
tijdens de rondwandeling van het Polilie-
muziekge/."l<chap door de stad heef! niet
minder dan f. 6G0 O0*/3 opgebracht. Hetgeen
waarlijk ten verrassend mooi resuHaat en
een waardige belooning voor het initiatief
der hestuursb'dpn pn de opoffering der muzi
kanten mag heelen
Het i9 wpI de mooisfp wiize waarop da
Polifiemuziek haar negende verjaardag die
juist op gisteren viel, heeft kunnen vieren-
