AMATEUR-FOTOGRAFEN A BALANS-OPRUIMING J0HAN GEIJTENBEEK BOUWKUNSTIG SCHOON. VOETANGELS EN KLEMMEN OP BELASTINGTERREIN. DE FONDSENMARKT. DB HOOGLANDSCHE KERS, L Op een lonnigeto Zondagmiddag in het laatst van October wandelden we langs de Hooglandsche Kerkgracht. Er hm* nog wat goudgeel blad in de kruinen der boomen. In echuine banen viel het licht over de daken der huizen en verder wandelend zagen we de hooge ramen der kerk helder verlicht door de zon Maar het scheen alaof dal licht uit de kerk zelf kwam. En ineens moesten we denken aan een der schoonste waskrijt- teekeningen van Floris Versier, een beeld van verstilling en poëtische verinniging, als alleen de Delflsche Vermeer vermocht te geven. Verster heeft zich bii ziin teekening nauwgezet aan de werkelijkheid gehouden, maar hij gaf die werkelijkheid geheel als eigen diepdoorleefd zielsbezit. Hij uitte er zijn de lyliek van zijn mnigen geest aan. en zoo verschijnt ons zijn H'^landsch© kerkgracht als ©en droom, waarin de realiteit is opgeheven. Schilders leeren ons pas lien, ho© mooi de werkelijk heid is voor het gevoelig oog. En omdat wij Hollanders een visueel volk ziin. val! het ons meeeta.1 niet zoo heel moeilijk van schil ders het mooie zien der dingen to leeren. Wie indertijd Verster's visie op de Hoog landsche kerkgracht in zich heeft opgeno men, zal steeds weer worden getroffen door de fraaie buiding der huizenrij, het decora tieve geboomle en de afsluiting van alles door bet imposante taat-Gothische heiligdom Staande ongeveer bij den ingang der Remon strantse h« kerk en alvast even opkijkend naar don dakruiter, die zooveel rijker be werkt is dan die van de Pieterskerk, willen we ons eer6t een en ander uit de bouwge schiedenis in herinnering brengen. Men weet dal dit gedeelte van leiden oor spronkelijk tol do Gemeente Leiderdorp be hoorde, Er stond volgens oude berichlen uit 1280 een houten kapel. In 1294 werd. zooals men zich zal herinneren ..het Ilooge land" met de Waard, hel deel dus tusschen de beide' Rijnarmen en de Heerengracht, aan de veste Leiden toegevoegd De kapel zal te klein zijn geworden, en werd herbouwd en in 1312 ingewijd. Natuurlijk werd het loen een vroeg-Golhische steenen kerk. Het ker kelijk vorband met Leiderdorp werd opge heven en in 1300 werd de St Fancras ver heven tot kapittelkerk. Het kapittel be stond uit 24 kanunniken canon lei. met een proost, die volgtns een zekeren regel, canon, leefden Tol die regelen behoorde ook dat men dagelijks een kapittel uit de H. Schrift gezamenlijk las. Men begrijpt, dat men hierbij te doen had met een z.g. collegiaal- kapitlel «n niet met een kathedraal-kapittel, dal men nu nog de Raad van den bisschop zou kunnen noemen Het spreekt vanzelf, dat een betrekkelijk kleine kerk niet beantwoordde aan de vaar digheid. waartoe zij werd verheven. Reeds in 1377 werd zij vergroot, waarbij men zich bepaalde tot het schip. Toch beschouwde men dit nog maar als een hulpmiddel Men wilde een majestueus heiligdom bouwen en zoo begon men in 1381 met den bouw vfan een nieuw koor. dat ge heel werd voltooid. Ook de transepten en hun zijbeuken werden afgebouwd Maar dat rs dan ook alles wat af is De aanleg van het schip is natuurlijk veel groolscher go- wppst, dan de tegenwoordige toes'and geeft te 2kn Wp hebben wel hooren vertellen, dat de fundamenten reiken tot ver onder de huizen aan dp ovprziide van den Westgevel. In de Middeleeuwen bouwde mpn bijna altijd hij de vernieuwin? van een kerk van het Oosten naar het W^ufen Men begon meeetal hii het koor want dit was immers de plaats, waar de liturgische handelingen werden verricht. Daarna kwamen te transep ten en het langschip aan de orde. Men ver nieuwde van het Oosten naar hel Westen. En wat in den weg stond, werd succes sievelijk verwijderd En zoo bewaarde men den Westtoren voor het laatst. Nu was de onderbouw van den Westloren van 1314 blijven staan en zeer zeker had die ook moe ten verdwijnen, wanneer de bouw normaal had kunnen worden voortgezet Men weet, dal dit niet is gebeurd en dat het schip slech's werd opgetrokken lot even boven de zadeldaken, waaronder de halfafgewerkte luchtbogen liggen verborgen. Kijkt men uit de Nieuwslraal omhoog naar de viering dan ziet men. dat de Hooglandsche kerk uit bouwkunstig oogpunt maar een stuk van een kerk is. Het oudste deel der kerk is dus de onderbouw van den Wesltoren. In de 18e eeuw is dat stuk ingebouwd door ec-n foei- leelijken vlakken gevel en bekroond met nog leelijker houten spite, waaronder de groote luiklok een plaats vond Wanneer men door het Westportaal gaat. bemerkt men weldra, dal die onderbouw uit zwarë steenmassa's ie opgetrokken en nog niets vertoont van de ranke kracht der latere Gothiek. 't Is allee zware gedrongen kracht. Aan de buiten zijden ten N én ten Z. ziet men nog de boog- friezen van het oorspronkelijke bouwwerk, al zijn deze later bekleed. Wat de oorzaken zijn. dat lang voor de Hervorming de bouw werd stopgezet, doet weinig ter zake. Beginnen we thans met de buitenzijd© Yan het koor te beschouwen. In de eerste plaals kunnen we opmerken, dal hel principe der Gothiek: zoo weinig mogelijk muur. zoo veel mogelijk raam. aan het koor veel ster ker is toegepast dan bij de Pieterskerk. He* metselwerk terzijde van de steunbeeren geeft dan ook weinig dragende kracht. We hebben een teekening gemaakt, die. of schoon niet ter plaatse volgens de natuur genomen. U toch een trouw beeld geeft van de bouwkundige samenstelling, voorzoover die waarneembaar is. We zien beneden op hot eer6le plan den muur van de kooromgang met een raam tusschen do zware steun beeren. Op die steunbeeren zijn de stoelen voor bouwkunstig ornament aangebracht. Boven dezen muur i9 een balustrade. Daar boven zijn twee gebouwtjes met zadeldaken getcekend. Deze zadeldaken verbergen de penanten voor de luchtbogen, welke natuur lijk in verband staan met de steunbeeren, welke van den nok der gebouwtjes naar beneden loopen. Door middel van deurtjes kan men or bij en boven de gewelven van de kooromgang komen. Op het derde plan, ach ter de zadeldaken verhe't zich de muur van het koorschip dat ook al weer geschraagd wordt door steunbeeren. Heel bovenaan ziet men in die beeren muutankers aangebracht Daar ter plaatse is tevens do bekleeding met borcrsfeen niet aanwezig en had mem de luchtbogen willen aanzetten. Dit allee wijst op een heel rijken aanleg, rijker dan bij de Pieterskerk. Slechts bij de St. Jan van Den Bosch en bij den Dom vna Utrecht is dergelijke aanleg in ons land geheel uitgevoerd. En nu is er aan de buitenzijde van hef koor nog een heel inte ressante bizonderhpid in herinnering te brengen, welke onze Hooglandsche kerk voor zoover mij bekend is alleen maar gemeen heeft met de Magdalenakerk te Goes, de Lnurenskerk te Rotterdam een te Brouwers haven en te Alkmaar Die bizonderheid heb ik in mijn tekening laten uitkomen. Op merkelijk rijk is n I. de raamtraceering, maar °en tracering door middel van de Franschel elie is een zeldzaam voorkomende LIJFRENTE-PUZZLE. Een voornaam onderdeel van het levcns- verzekeringsoedrgf wordt gevormd door de aldeeling „ljjfrenle". Het t3 merkwaardig dat de techniek van levensverzekering en Iglirente, ondanks de intensieve reclamecampagnes der verzeke ringsmaatschappijen, nog tamelijk onbekeud is bg het groote publiek. Daarom worde hier den lezers medege- deelc*dat met levensverzekering in prin cipe beoogd wordt een gelde.gke nitkeenng te doen plaats vinden aan de nabestaanden van den verzekerde bg diens overlijden. Het recht op die nitkeering wordt gekocht door het betalen van een jaarigksche premie aan de rerzekeringsinaalscliappij. Een variant op dit principe bestaat hierin, dal de nitked- ring reeds plaats heelt na een bepaald aan tal jaren, dus bij nog-in-leven-zgn van den verzekerde, ot in ieder geval bg diens eer- der overigden. De tarieven der verzekerings-maalschappg- en leeren dat er tientallen variaues op net oorspronkelgse type mogeigk zjjn, doch a.le komen hierin overeen dat de levensduur van de verzekerdaa de kern vormt van hel contract. Hoe ouder de verzekerde wordt, hoe meer premie dus betaald wordt, des te voordeeiigec vcor de verzekeringsmij. De lglrente-post berust op een juist omge keerd principe, in het eenvoudigste ge. al stort men een bepaalde som bg een verzeko- ringsmg., die zioh daartegenover verbindt tot het noen van periodieke uiikesringen aam deu begunstigde gedurende diens leveo. in dit geval is dus het spoedig overlijden van den begunstigde een voordeJ voor de ver- zekeringsman.echappg. Ten opziohte van de inkomstenbelasting worden de verplichtingen van Igirenteniers geregeerd door art. 8 der wet, waarin werd vastgelegd dat de opbrengst van rechten op periodieke uitkeeriugen van het leven af hankelijk, zooais ver.olstractemco'.en, wacht gelden, pensioenen en lijfrenten, alsmede na verschuldigde verstrekkingen van levens onderhoud en buavestiug, die bij overlijden van de berechtigde eindigen, als belastbaar inkomen gelden. Hieruit volgt dus rechtstreeks, dat uit- keeringen in den vorm vau een ljjfreiitï, eindigende bg den dood van den begunstigde, belastbaar inkomen vormen voor dien oeguu- stigde. De Hooge Raad heelt deze meeuing bei estigd in zgn uitspraak, waarbij werd vastgesteld dat een periodieke uukeering van bet leven aihanke.gk, is, iedere uit- keenng ,die niet overgaat op de erfgenamen van den begunstigde. Aan de hand van deze uitspraak zou men kunnen concludcereu dat een uitkeeriug die men rechtens geniet tijdens zgn 'loven, we.ke nitkeering na zgn dood overgaat op zgn er ven, dus geen belastbaar inkomen vormt. Inderdaad is deze conclusie juist, zooals bljjkt uit een arrest van den Hoogen Raad van April 1920. Deze beslissing heeft betrekking op de tntkeering, waarop de weduwe van den over leden firmant eener vennootschap recht nad, welke nitkeering na het o.erlijden der wedu we overging aan haar erfgenamen. De fiscus wilde deze nitkeering schikken onder het belastbaar inkomen der weduwe, doch de H. R. stelde vast dat van dit „pen ningske" geen inkomstenbekisting behoefde betaald te worden. Voor degenen die een zoog. studieverzeke ring sluiten, is het volgend Arrest van den H.R. van Sep-t. 1925 van groot belang. Een dergelijke verzekering beslaat hierin, dat van de prille jeugd af tot bijv. het 20e levensjaar toe, een zekere premie aan een levansverzekerings maatscha; pij wordt be taald, waartegenover deze zich verbindt gedu rende een bepaald aaptal jaren een zekere Bom aan den verzekerde uit te keeren. Uit het vermelde Arrest blijkt dat de Mij. zich verbonden had gedurende 5 jaren f. 2000 per jaar u.t te keeren tot bestrijding van de sluuieko-ten van den verzekerde, ter wijl bij diens voortijdig overigden de uitkee riug zou overgaan niet op zijn erfgenamen, doch op bepaalde in de po.is aangewezen personen. De vraag was nu of deze jaarigk- sobe uitkeering voor den verzekerde belast- baar inkomen vormde of niet. De Inspecteur meende dat zulks wèl het geval was en vorderde deswege na, omdat in de primitie- ve aanslag van nat jaar genoemde uitkeering niet begrepen was. In het lioht van de hiervbbr genoemde Arresten is het niet twijfelachtig, of d& meening van den Inspecteur was juist. In hocger beroep werd het pleit door den belastingschuldige dan ook veiloren o'p grond van het simpele feit dat in de verzekerings poli!, na overlijden van den verzekerde be. paalde gegadigden voor de uitkeering wer- deu genoemd inplaats van het woordje „erf genamen". Het Arrest zegt, dat in deze kwestie al lereerst van be.ang is, of, ondanks het overlijden van verzekerde^ bet recht op uitkeering in stand blijft; „dat nu in deze vaststaat dat na den dood van verzekerde h&t recht op uitkeeriugen niet zon over gaan op zgn erfgenamen, die geacht wor.iai zijn persoonlijkheid voort te zetten, maar op personen, die in de polis waren aange wezen, als de derden te wier behoeve de uit keering was bedongen". Diegenen die een studieverzekering sluitm en de hun uitgekeerde bedragen niet als ne- lastbaar inkomen wenschen te zien aange. merkt, zij dus aangeraden in de polis te doen opnemen dat de uitkeering bij overigden over gaat op hun erfgenamen. RECLAME. 4980 Profiteert van onze jaarlijksche van nieuwe en gebruikte Camera's, Projectielantaarns, Foto-albums en diverse Foto artikelen Foto- en Projectiehandel Breestraat 79 eigenaardigheid, welke er op wijst, dat de bouwmeester evenals die van de kerk te Goes, sterk onder den invloed van flam boyante Gothiek heelt gestaan Alleen op het koor der Hooglandsche kerk mogen de Leidenaars al heel trotseh zijn Maar er is nog veel meer dat tot bewondering stemt. Het voornaamste probleem waarvoor het Amerikaansche bedrijfsleven zich bij het begin van het nieuwe jaar ziet geplaatst, is volgens de National City Bank te New Vork het in 1928 bereikte herstel ie con- ao'ideeren en te handhaven. Daar de ge schiedenis een regelmatige opeenvolging van perioden van voorspoed en inzinking te zien geeft, moet tegen een al te groot vertrouwen worden gewaakt. Een van de factoren die het meest tol stabiliteit zul len bijdragen is het feit, dat men geen inflatie van het algemeen prijsniveau be hoeft te verwachten. Wat de geldmarkt betreft, zijn er geen redenen om aan te nemen, dat de omstandigheden thans be langrijk zullen afwijken van die welke in de laatste acht maanden hebben bestaan. De mate waarin bankcrediet ter beschik king wordt gesteld, is afhankelijk van de goudreserves en geen goud zal naar de Vereenigde Staten toestroomen tenzij de intrest in dit land hoog genoeg is om New lork tot de markt te maken waar kapitaal tot het voordeeiigst kan worden uitgezet. Andere landen zullen echter aan een even tueel afvloeien van goud weerstand trach ten te bieden en zullen nieuwe goudvoor raden probeeren te werven. Het is dus on waarschijnlijk dat het geld in de Vereenigde Slaten goedkooper zal worden tenzij er iets gebeurt waardoor de positie van de geld markt gemakkelijker wordt zooals bijv. een koersdaling op de effectenbeurs. Wat de markt voor obligaties betreft, hiervan kan worden opgemerkt, dat de koersen van deze waarden belangrijk hoo- ger zijn dan in de abnormale jaren welke op den wereldoorlog volgden en toch dicht- bii het laagste niveau dat in de periode 19001916 werd bereikt. De belegger die zijn kapitaal op langen termijn wenscht uit te zetten vindt thans een zeer gunstige markt. Ten aanzien van het verschijnsel dat velen tegenwoordig, aan aandeelen do voorkeur geven boven obligaties, kan wo.-5 den opgemerkt, dat deze optimistische stem ming voor aandeelen gesieund wordt door den speculatiegeest die versterkt is door de aanhoudende stijging van het koers- niveau, waardoor het voor talrijke onder nemingen mogelijk is, haar uitstaande obligatie schulden op zeer gunstige voor waarden in aandeelen te converteeren. Dpzo politiek, heeft tengevolge eon versterking der kapitaalspositie voor eventueel ongun stige lijden. Het ie echter eveneens een vaststaand feit dat hoe meer de handel wordt gefinancierd door middel van aan deelen des te gunstiger zal de standing der resleerende obligaties zijn. Ten aanzien van de opbrengst van de in komstenbelasting in 1928 kan worden ge zegd dat de nationale welvaart bevredigend is te noemen. Niemand kan uiteraard ver wachten dat elk jaar een recordjaar zal zijn, noch dat alle zaken goed zullen rendeeren. Heigeen mon verwacht is een krachtige concurrentie en mpn is tevreden als men weet dat algemeen de handel en industrie gunstiger resultaten weten te behalen ver trouwend, dal men zeif zal kunnen deelen in dezen voorspoed. Over 1928 en de daarin behaalde resultaten kan worden gezegd, dat in dit jaar de handel zich algemeen heeit kunnen herstellen en de bedrijvigheid groo- tcr is geweest dan ooit te voren. Zoowel het beleggend publiek als de speculatie kon van talrijke extra en verhoogde dividenden pro- fileeren evenals van de dividendbetalingen welke door vele maatschappijen werden hervat om nog ie zwijgen van de reusach tige winslen met speculeeren behaald. Er is dan ook alle reden om aan Ie nemen, dat de eindresultaten wanneer deze bekend zul len worden, zullen aanioonen, dal het in komen zoowel van particulieren als van vennootschappen niet alleen veel hooger zal zijn dan in 1927 doch het record lot op heden bereikt. Wat ons land betreft, het maandschrift van hel Centraal Bureau voor de Statistiek bevat mededeelingen betreffende den gang van zaken in het bedrijrs. en zakenleven gedurende het derde kwartaal van het atge- loopen jaar welke een aanwijzing geven voor de vermoedelijke eindresultaten Hoe wel in bijzondere gevallen niet beter, meer malen zelfs slechter dan in vorige kwarta len bleek de algemeene toestand in genoemd tijdvak alles hij elkaar genomen eer een vooruitgang dan een achteruitgang Ie zijn. In de induslrie was de gang van zaken goeddeels niet onbevredigend. Ondernemin gen welke een grontere activiteit vertoon den dan verleden jaar waren lang niet zeld zaam. ofschoon het niet moeilijk valt daar tegenover andere aan (e wijzen welke zich door een vermindering van bedrijvigheid kenmerken Een goed teeken is dat de uit voer van fabrikaten in het genoemde kwar taal ca 989 m'llioen Kg beliep Ier waarde van rond 310 millioen gulden, tegen 963 millioen Kg ter waarde van 289 millioen gulden in de overeenkomstige periode van t9?7 Op de locale fondsenmarkt lu'dde de aan- vangsping van 1929 al d^de'ëk een formida bele koersrijring in voor Margarine Unies. De koers sprong met stukken de hoogte in en al heel spoedig was men in de buurt van een koers van 350 pet. Trouwens, ook de overige margarine-waarden waren sterk ge vraagd. Er bestond ook vraag voor van aen Bergb's aandeelen en voor de waarden van Calvé, die eveneem niet onbelangrijk stegen. Niet minder voor den wind ging het in den hoek van Philips. Al heel spoedig was men over de 800 en in een korte spa ne tgds was men op een niveau van 830 en hooger. Winstnemingen zorgden voor een reactie, dooh de koers bleef vrijwel op peil. Met dat al is het nieuwe jaar weer aardig be gonnen en heeft al dadelijk met eenige winstcijfers ingezet Op de ku stzgdea d eiog heersebte even eens een willige stemming, zulks in overeen stemming met de algemeene tendenz. Ook hier konden de verschillende favorieten zich niet op topkoersen handhaven. Het feit dat Breda van bankiers verwisselde is niet van veel beteekenis. Of de Amrierdamsohe Bank, ofwel de Nederla .dsche Handel Mg. hier als finanoieringsager.te optreedt, zal voor hetpu- bli6k wel onvereohi l'g zijn. Inmiddels heeft de verlaging der kunstzijdeprgzen in En geland en in Frankrijk eenige ongerustheid gewekt. Het schijnt echter minder de aige- meene markttoestand dan wel de thans heer- 6chende concurrentie te zgn, welke aanlei ding heeft gegeven tot dezen maatregel. In Engeland gaat het in hoofdzaak tusschen ds British Celanese, de groote producente van acetaatzijde en Courtaulds Ltd. welke zich sedert het vorige jaar eveneens op de ver. vaardiging van genoemd product is gaan toeleggen. Nu heeft de eerste maatschappij sindsdien a'.le krachten i-g-s;armen mn liaar afzetgebied te verruimen, klaarblijkelijk met het doel Courtaulds zooveel mogelijk ar beidsterrein te ontnemen. Tevens bracht zij haar prijzen op hetzelfde peil als van de viscose-zgde, ondanks de omstandigheid dat het acetaat-procedee meer kosten met zich brengt Trouwens reeds eenigen tijd werd venvacht dat de concurrentie het ant woord niet schuldig zou blijven en de vorige week kwam k et bericht dat deze haar no teeringen gemiddeld met 6 pence per En- gelsch pond had verlaagd. In Frankrijk staan de zaken eenigszin9 anders. Aldaar heelt de prijsverlaging ten doel de mededinging van de kleinere onder nemingen onmogelijk te maken om aldus het monopolie der groote groepen te ver sterken IntU9schen is door deze politiek het verschil tusschen opbrengst en kosten zoo gering geworden dat algemeen 9lechts aan een tijdelijken maatregel wordt gedacht. Het wordt intusschen niet onwaarschijnlijk geacht dat de kunstzijde-industrie in Duitschland eveneens tot herziening der prijzen zal overgaan. Het is b v. bekend dat daar te lande reeds 9edprt eenige maanden rabatten worden gegeven aan die afnemers welke afgezien hebben van aankoop in het buitenland Hel plan schijnt nu te beslaan deze kortingen op te hellen en hiervoor een algemeene prijsverlaging in de plaals ia stellen, welke zal neerkomen op een 8 pCt. Van de overige afdeelineen verdienen enkele nog eenige bespreking door hun betere stemming. Rubbers bleven weliswaar kalm gestemd doch de ondertoon was niet slecht. Nu 1928 verstreken is bestaat de mogelijkheid aan de hand der lot stand ge komen verkoopen voor verschillende maat schappijen de behaalde resultaten tegenover 1927 af Ie wegen De Sumatra Rubber deell o. m. mede dat zii in totaal uil dezen oogst die op 1.49 090 Kg. wordt getaxeerd, te hobben verkocht 895.900 '/i Kg. a ca. 79 ets. bruto dus in totaal opbrengende rond f.407 000 Hel restant aannemende op ca. 50 c! per Kg. vertegenwoordigende ca. 72 000, kan worden aangenomen dal de ge- heele oogst voor rond 780.000 is verkocht Intusschen is dit resultaat wel niet zoo gun stig als verleden jaar behaald, maar niette min toch zeer bevredigend. De Londonsche voorraden zijn inmiddels onnieuw toegeno men en gestegen (ot 20 500 ton. In don tahakshoek bes'ond een willigeJ stemming speciaal wat Senemhah betreft, waarvan zoo weinig materiaal aan de markt ia. dat er slechts op belangrijk hoogeren koers san de vraag kon worden voldaan. Oude Deli's waren wal kalmer gestemd toch ook hier bestond er een goede toon Deli Mij ve-heterde eveneens eenieszins. Zeer veel interesse bestond er voor Oostkust blijkbaar nog onder de nawerking van de stemming i welke Rubherwaarden do vorige week (e zien gaven. In den Petroleumhnek waren het Alge meene Exnloralies die de algemeene aan dacht trokken De willige stemming is te danken aan de waarschijnlijkheid eener op handen zijn emissie onder conditie van t io! 3 legen een kners van 117'/> terwijl vrije inschrijvingen zullen worden aan"enomcii8 tot »en kners van 135 a 1 (0 Kon. Olies wa- ren vast hij matigen handel De suikera'deeling had een kalm verloop. De verwachte bonus, naar aan'eiding van het iuhiteum bleef uit In de industrieel' afdeelingen was de algemeene stemming evenzeer willig. Scheepvaartwaarden even eens vast. Prolongatie noteerde 5 pCt. 8—3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 10