69^ JAARGANG
MAANDAG 17 DECEMBER 1928
No. 21093
STADSNIEUWS.
DE HEER A. M. TOUW.
KENT UW EIGEN TAAL!
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
80 Cis. per regel root advertentie!! alt Leideo en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd rijn Voor alle andere
advertentrën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentiën uilsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cis. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen. Bewiisnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANTI
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week ,YT»~» Z0.lt
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f 2.35 4- portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
TERAARDEBESTELLING VAN HET
STOFFELIJK OVERSCHOT
VAN DEN HEER Dr. A. K. HORST.
Onder groote belangstelling van medische
zijde had heden om twaalf uur op de be
graafplaats Rihijnhof de teraardebestelling
plaats van het stoffelijk overschot van den
beer dr. A. K. Horst die op slechts 44-jarigen
leeftijd Donderdag alhier plotseling is over
leden.
Toen de kist die door een aantal bloem
stukken gedekt werd in de groeve was neer
gelaten, trad de heer dr. P. H. van Thiel
naar voren en sprak wegens verblijf in het
buitenland van den directeur prof. dr. P. C.
Flu en wegens verhindering van prof. G. J.
iW. Koolemans Beynen, als waarnemend di
recteur van het Instituut voor tropische Ge
neeskunde en de Ver. voor tropische
Hygiëne RotterdamLeiden.
Dr. Van Thiel zeide dat men wel wist
boe slecht de gezondheidstoestand van dr.
Horst was. Niemand had evenwel zijn zoo
plotseling verscheiden verwacht. Hoezeer
men hem ook ontraden had zich aan de
medische studie te wijden, hij heelt daaraan
geen gehoor gegeven. Spoedig evenwel werd
hij gedwongen zijn ambt als medicus neer te
leggen. Hij promoveerde bij prof. De Jong
en wijdde zich toen len volle aan de we
tenschap die zijn liefde had. Bewonderens
waardig was zijn optimisme zooals dat zich
naar buiten uitte. En verstomd stonden
allen die hem kenden toen hij kort voor zijn
dood nog zijn plan kenbaar maakte om naar
de tropen te gaan.
In hem gaat een mensch in den besten
zin van het woord verloren. Een man wiens
liefde voor zijn echtgenoote en kinderen,
voor zijn gezin, groot was. En ook da liefde
van zijn gezin voor hem was prachtig.
Hetgeen dr. Horst mij eens zeide, „het
grootste geluk is een goede vrouw te bezit
ten" moge een troost voor zijn bedroefde
weduwe en zijn zwaar getroffen ouders zijn.
Met deze woorden besloot dr. Van Thiel
zijn toespraak
Dr. Horst's broeder, dr. M. D. Horst heeft
namens de familie dank gezegd voor de be
wezen belangstelling.
NOG HEER VOORSTELLEN VOOR DE
BEGROOTING.
De 9troom van voorstellen te behandelen
bij de begrooting blijft tot het laatst toe aan
houden.
De heer Huurman, Wilmer en Wilbrink
komen met volgend voorstel:
Ondergeleekenden hebben de eer den
Raad voor te stellen, B. en W. te verzoeken,
de gemeentelijke inkomstenbelasting zoo
danig te herzien, dat de druk op de minst
draagkrachtige gezinnen wordt verlicfit.
De heer Wilbrink stelt voor-
De Raad verzoekt B. en W. in samen
werking met de bestaande woningbouwver-
eenigingen, of op andere wijze, zoo spoedig
mogelijk met voorstellen te komen voor den
bouw van 100 arbeiderswoningen voor
groote gezinnen met vijf of meer kinderen.
De huur van die woningen zal gemiddeld
niet meer mogen bedragen dan vijf gulden
per week, en ongeveer een zevende van het
inkomen der bewoners uilmaken.
Wat deze woningen meer zullen kosten
Ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum
van den heer A. M. Touw bij de N V. Kon.
Ned. Grofsmederij alhier, waarvan hij thans
reed9 sedert vele jaren direct, is. had heden
middag in Maison Bruyns aan het Rapenburg
een zeer druk bezochte receptie plaats.
om op bovengenoemde basis tot een slui
tende exploitatie te komen, zal gevonden
worden door een bijdrage uit het fond9 voor
sociale werken.
De heer Eikerbout heeft drie voorstellen:
Ondergeteekende van oordeel dat het
wcnschelijk is, dat er een verbindingsweg
van Noord tot Zuid tot stand kome, dat
deze te verkrijgen is door de demping van
de Mare vanaf den Rijnsburgersingel tot
den Stillen Rijn met het aanbrengen van
bruggen over de Oude Vest en Stille Rijn,
waarna de weg langs Vischmarkt en Boter
markt geleid wordt, naar het Zuidelijk en
Oostelijk gedeelfe van de stad, noodigt B. en
W uit, bij de indiening van het uitbrei
dingsplan daarmede rekening te houden.
Ondergeteekende heelt de eer den Raad
voor te stellen, te besluiten tot verbreeding
van de Plantage en de Utrechlsche Brug
(W.Z.) tot op een zoodanige breedte, dat de
rooilijn van den Hoogen Rijndijk met die
van de Hoogewoerd gelijk komen en noo
digt B. en W. uit een plan en begrooting
den Raad voor te leggen.
De Raad van oordcel dat de toestand aan
den Zijlpoort niet langer bestendigt kan
blijven, aangezien deze voor het verkeer
hoogst gevaarlijk is;
noodigt B en W. uit zich met het Bestuur
van de R.K. Begraafplaats in verbinding te
stellen, tot mogelijke aankoop van grond,
voor zoover noodig, en door het aanleggen
van een nieuwe brug een betere verkeers
weg aan te brengen.
De heer van Stralen stelt voor:
De Raad besluit de Commissie voor de
Strafvorderingen te verzoeken een zoodanige
wijziging to ontwerpen van de Verordening
op Vergunnnings- en Verlofslocaliteiten en
Logementen, dat voor de in artikel 1 dezer
Verordening genoemde inrichtingen op 31
December (Oudejaarsavond) een vervroegd
sluitingsuur zal gelden.
De heer Manders heeft ook drie voor
stellen:
De Raad besluit tot intrekking der ver
ordening van den 27en Aug. 1923, regelende
de heffing van eene belasting onder den
naam van „Havengeld" in de gemeente
Leiden, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit
van 16 Nov. 1923 No. 9, gewijzigd bij raads
besluit van 28 Sept. 1925, goedgekeurd bij
Koninklijk Besluit van 19 Nov. 1925 No 42.
De Raad van oordeel, dat handel en in
dustrie in en om Leiden in het belang der
gemeenlenartn op de krachtigste wijze be
vorderd moeten worden) dat goede verkeers
wegen te land en te water zoowel in als
buiten de gemeente van het grootste gewicht
daarvoor zijn, teneinde geschikte industrie
terreinen en ten zoo groot mogelijk afzetge
bied door minimaal op de industrie druk
kende onkosten te verkrijgen, verzoekt B.
en W. over 'c gaan lol het instellen van een
studiecommissie te dien einde.
De Raad besluit lot intrekking der ver
ordening van den 27en Aug. 1923, regelende
de heffing van eene belasting onder nen
naam van „Liggeld" in de gemeente Leiden,
goedgekeurd bij 'Koninklijk Besluit van 16
Nov. 1923 No 9, gewijzigd bij raadsbesluit
van 28 Sept. 1925, goedgekeurd bij Konin
klijk Bcsluil van 19 Nov. 1925 No. 42.
De heer Spendel lenslolle heeft twee
voorsfelleo
De Raad der Gemeente Leiden van oor
deel dal de behoefte aan woningen voor
kinderrijke gezinnen dringend voorziening
behoeft, noodigt B. en W. uit, spoedig met
plannen bij den Raad te komen, om in die
behoefte te voorzien.
De Raad der Gemeente Leiden, van oor
deel dat de Gemeente alleen die eigendom
men in bezit moet hebben of trachten te
verkrijgen, welke en algemeenen nutte
dienslig worden geachl, noodigt B. en W.
uit, den Raad voorstellen voor te leggen, tot"
verkoop van die eigendommen, welke niet
aan die eischen voldoen.
ZILVEREN JUBILEUM
VAN DEN HEER JAN BOSCH.
Gisteren is in breeden kring van post
ambtenaren en -beambten het zilveren jubi
leum bij den dienst der posterijen gevierd
van den heer Jan Bosch, zaalwachter van
het postkantoor alhier. Welke Leidenaar zou
den steeds vriendelijken zaalwachter Jan
Bosch niet kennen, die steeds bereid is hun,
die daarom verzoeken, inlichtingen te ver- I
schaffen 7
Ook vierde hij dezer dagen zijn 10-jarig
jubileum als voorzitter van de afdeeling
Leiden van den C. B. P. T. T., waar hij zich
door zijn kalm en rustig optreden onder het
post- en telegraafpersoneel vele vrienden
verworven heeft.
Die vele vrienden hebben den dag van
zijn 25-jarig jubileum tot een onvergete-
lijken gemaakt
Gisteren werd tiij in den familiekring ge
huldigd en hem een radio-loestel aangebo
den, waarbij ook het geheele aideelingsbe-
sluur van de C. B. P. T. T. tegenwoordig
was.
Namens dit bestuur werd hem een gou
den horloge geschonken; de jubileumclub
bood hem een radiokast aan.
Van eenige ambtenaren mocht hij een
tijd9chriflenhanger ontvangen en van vele
andere zijden bereikten hem nog stoffelijke
blijken van waardeering.
Kaartjes, brieven en telegrammen kwa
men in overstelpenden toevloed binnen
stroomen en ook de directeur en eenige com
miezen kwamen den jubileerenden zaal
wachter persoonlijk complimenteeren.
Des avonds bracht de rostharmonie hem
een serenade.
UITVOERING
HARMONIE-ORKEST „T. en D."
Onder groote belangstelling de groote
Stadszaal was geheel gevuld heeft Zater
dagavond bovengenoemd orkest haar vijf-
en-dertigsten uitvoering gegeven.
Voorzitter de heer Cornet heette aan het
br-gin van den avond allen hartelijk welkom,
in hel bijzonder den heer Hoogenboom als
vertegenwoordiger der beschermheeren be
nevens de afgevaardigden der zustervereeni-
gingen uit Leiden en omstreken, de chefs,
het kantoorpersoneel de donateurs en kunst
lievende leden.
Spr. bracht vervolgens dank aan de be
schermheeren voor den ondervonden rrto.
reelen en financieelen steun en sprak den
wensch uit, dat het bestuur daarvan nog
vele jaren moge profiteeren lot meerderen
bloei der harmoniekapel T. en D. Voor de
eersle maal heefl onze vereeniging, aldus
spr., dit jaar deelgenomen aan een nationaal
coucours, dal te Boskoop, en deze proef werd
een volkomen succes, want niet minder dan
drie eerste prijzen benevens een eereprijs
voerden wij in triumf mee naar huis.
In dit verband bracht spr. hulde en dank
aan den directeur, den heer J. Noordanus
voor diens ijverige en nauwgezette toewij
ding, waarmede hij de vereeniging op een
hooger plan tracht te brengen. Ook den
heer Nelck, die als instructeur bij de voor
oefeningen voor den marschwedstrijd zijn
diensten verleende, dankl spr. daarvoor.
Nadat spr. de leden op het hart gedrukt had
even ijverig te blijven studeeren als zij tot
dusverre gedaan hadden, besloot hij met een
beroep op aller medewerking om door eens
gezind samenwerken mee te helpen om in
Mei het twintigjarig beslaan der vereeniging
zoo luisterrijk mogelijk te kunnen vieren.
Daarna was het woord aan den heer Noor
danus en zijn mannen, die een negenlal
nummers ten gehoore brachten, waarvan de
eerste vijf in eersle uitvoering.
Het gebodene getuigde wederom van goede
voorbereiding al was niet ieder nummer
even onberispelijk. Zoo had het orkest in
de fantasie op de ouverture „Lohengrin" het
nogal met de zuiverheid te kwaad, doch be
paald storend waren de fouten niet te noe
men en het publiek toonde zijn instemming
dan ook met luid en aanhoudend applaus.
Jammer dat het achterin de zaal tijdens de
muziek af en toe nogal rumoerig was,
waardoor de aandacht onnoodig werd afge
leid.
Daarnevens waren nog eenige oudere
paard jes van stal gehaald, zooals de ouver
ture „Tancred" e.a. en deze deden het nog
wat goed.
Mocht het muzikale gedeelle derhalve
welgeslaagd heelen, de rest van den avond
was dit niet minder. Daarvoor zorgde het
duo Mertron. dat op prettige wijze de be
zoekers heeft beziggehouden met komische
liederen en duetten.
Over gebrek aan waardeering hadden ze
niet te klagen.
Een bal onder leiding van den heer A. N.
van Wijk vormde het slot van dezen avond,
waarop het bestuur met genoegen kan te
rugblikken.
UITVOERING KOORKLASSEN
VAN MEJ. M. RITMAN.
De openbare les van mej. M. Ritman met
haar zeer jeugdige, jeugdige en oudere leer
lingen Zaterdagmiddag in de kleine Stads
gehoorzaal, is in alle opzichten een succes
geworden Uitvoerenden en gehoor hebben
zich uitstekend geamuseerd, hetgeen niet
te verwonderen valt, daar alle (actoren aan
wezig waren om den middag tot een succes
le maken. Vooral de keuze van de liedjes
was weer zeer gelukkig en waar ook de uit
voering zelfs door het kleuterkoor onberis
pelijk geschiedde, is het licht begrijpelijk,
dat mej. Ritman telkens een dankbaar ap
plaus mocht oogsten voor haar arbeid De
begeleiding van den koorzang en van den
solozang van mevrouw Arnold door een jon
gere naamgenoote van mej. Ritman, was
weer uitstekend en ook mevr Arnold oogstte
terecht veel applaus met haar voordracht
van eenige fraaie liederen van Mozart,
Schubert en Dvorik.
Extra vermelding verdient zeker wel de
uitvoering van het Zonneliedje. De vertol
king van dit liedje moge te prijzen vallen,
bijzondere vermelding moge vooral de com
positie en den tekst gelden, die van de hand
EEN PRIJSRAADSEL, MAAR TEVENS EEN
BEROEP OP UW EERLIJKHEID.
Zeker niet geheel en al ten onrechte is de
juiste spelling van de Nederlandsche taal
voor menig landgenoolje het schrikbeeld van
zijn of haar jeugdjaren.
Trouwens voor helaas maar al le veel
ouderen baart de schrijftaal om over de
spreektaal maar niet te praten groote,
vaak onoverkomelijke moeilijkheden.
.En inderdaad, onze taal met haar vele
regels en nog meer uilzonderingen, is
moeilijk.
Hoè moeilijk ze wel is, moge onderstaande
taaloefening, welke we al onzen lezers en
lezeressen ter verbetering voorleggen, aan-
toonen.
Voor de vijf inzendingen met het minst
aantal fouten, stellen wij vijf zilveren 3 Oc-
tober-theelepeltjes beschikbaar. Bij gelijk
aantal fouten beslist het lot.
Wij moeten hieraan echter eenige voor
waarden verbinden.
le Bij de verbetering der fouten mag geen
laalregelboekje of woordenboek geraadpleegd
worden. Het is natuurlijk een heel klein
kunstje om in een woordenboek de juiste
spelling na te slaan, maar dat is even na
tuurlijk niet de bedoeling van ons prijs
raadsel. Ieder Nederlander mag veronder
steld worden zijn eigen taal te kennen!
Of deze eisch overdreven is?
Het antwoord op deze vraag laten wij aan
onze lezers en lezeressen over. Maar nog
maals: Wij doen een beroep op uw goede
trouw Daarom: woordenboeken achter nlot
en grendel I
2e. Teneinde onderlinge ruggespraak zoo
veel mogelijk te vermijden moeten de inzen
dingen morgenmiddag niterlijk 12 nnr aan
het Bureau van ons Blad, Noordeindsplein,
ingeleverd zijn.
Later binnenkomende inzendingen wor
den onherroepelijk ongeopend terzijde gelegd.
3e. De inzendingen moeten in een gesloten
couvert ingeleverd worden en in den linker
bovenhoek aan de voorzijde duidelijk de ver
melding „Prijsraadsel" dragen.
4e De inzendingen mogen niet bestaan uit
het verbeterde krantenuitknipseltje, doch
moeten overgeschreven en met naam en vol
ledig adres onderleekend worden.
En thans: aan het werk!
Men denke er echter om, dat in kort be
stek vele taalkundige voetangels en klemmen
verborgen liggen en lette bijv. op de uit
gangen, enz.
Men zij gewaarschuwd.
Ziethier de oefening:
De in paarsche japon gekleedde en op
weidsche titels gestelde adelijke dame, die
alle onaangename verassingen verafschuwde
met bleeke konen en fletsche oogen, die brie
ven van hare verafgoodden en aan een slee-
pende ziekte overleden man in de volmaakste
vorm in laadjes bewaarde en de rechters en
andere luidjes door hoofdsche manieren en
uitweidingen in het gevlei trachle te komen,
werd nochthans onmiddelijk gevonnist we
gens de ondershandsche verkoop van roode
kolen, die uitleraard onderhands geschiede
en liet zich wegslcepen door een verwijdde
steeg, waar een steigerend paard, dat eene
zware last torschte over een steiger
galopeerde.
BINNENLAND.
Het personeel der Nederlandsche spoor»
wegen kriigt een week extra-salaris uitge
keerd. (Binnenland. 2p °ï"d).
Een tweedaagsche conferentie van den
linkervleugel der S. D. A. P. (Binnenland, 2e
Blad).
Verschenen is een contra-rapport van den
Alg. Ned. Mijnwerkersbond inzake het onge
luk in de staatsmijn Hendrik. (Binnenland,
2e Blad).
De Kerstvlncht naar Indië. (Binnenleid,
2e Blad).
Het raadsel van de verdwenen postzak.
(Gemengd. 2e Blad).
Groote brand in Carp's garenfabrieken te
Helmond. (Gemengd. 3e Blad).
Bevestiging en intrede van ds. R. J. van
der Weert bij de Gerei Kerk te Leimniden.
(Uit de Rijnstreek. 2e Blad).
De wedstrijden om de kampioenschappen
van den Ned. Schermbond; mej. de Boer en
de heeT Driebergen winnen. (Sport 3e Blad).
De jaarvergadering van den Nederland-
schen Roeibond. (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
De Volkenbondsraadzitting b Zaterdag
gesloten na een scherpen strijd tnsschen
Stresemann en Zaleski. (Buitenl. le Blad).
Een communiqué van Briand, Chamber
lain en Stresemann. (Buitenl. le Blad).
Een conflict tnsschen Hongarije en Zuid-
Slavië. (Buitenl. le Blad).
Oorlog tnsschen Bolivia en Paraguay?
(Buitenl. en Tel. le Blad).
De oneenigheid in het Dnitsche Centrum
nog eens geaccentueerd. (Tel. le Blad),
van den begeleider, den jeugdigen stadge
noot den heer S. de Roos waren. Wat het
meest te bewonderen viel, tekst of compo
sitie of begeleiding, is moeilijk le zeggen,
maar dat het geheel diepen indruk gemaakt
heeft op de vele aanwezigen is zeker.
Zoo heeft dit nummer in belangrijke mate
bijgedragen tot verhooging van de attractie
en het kunstzinnig peil van het ook overi
gens prachtige programma.
HANDELSREGISTER KAMER VAN
KOOPHANDEL EN FABRIEKEN
VOOR RIJNLAND.
Wijziging: Coöp. Vereeniging „De Ver-
eenigde Bloembollenkwcekers", Dorpsstraat
225, Sassenheim. Bloembollenhandel.
Wijziging handelsnaam thans: Coöpera
tieve Vereeniging „De Vereenigde Bloembol
lenkweekers (G. A.)
JEUGDBOND VOOR ONTHOUDING.
Zaterdag belegde de J. V. O. afd. Leiden
haar jaarlijkschen tombola-avond in 't Nut.
De heer van Doorn opende de bijeenkomst
en heette de talrijke aanwezigen hartelijk
welkom.
Ab Akkerman en Rie Blok brachten eenige
muzieknummers ten gehoore, die zeer in de
smaak vielen.
Daarna was het woord aan den heer Joh.
v. d. Berg. propagandist van den Nederl.
Blindenbond.
Hij ving zijn rede aan met de jongeren er
op te wijzen, dal ieder mensch in zijn leven
een taak heeft te vervullen; vooral wanneer
men jong is kan men zich zoo goed voor deze
taak bekwamen, omdat men dan nog niet
zoo gebonden is aan allerlei zorgen en lasten
Wij J. v. Ver. hebben ons aangesloten om
één van de allergrootste vijanden van deze
maatschappij: het alcoholisme te bestrijden, t
Wij willen trachten ons in de J. v. O. zóó
te ontwikkelen, dat wanneer we op 21-jari
gen leeftijd den bond moeten verlaten kun
nen zeggen: er ligt een mooien tijd achter
ons. en .gaan nu aan de groote beweging
onze krachten geven om licht te geven waar
het noodig is. Hoeveel jongeren gaan nog
altijd gebukt onder het alcoholisme. ééndeel9
door erfelijke belasting anderdeels omdat
deze hun niet het goede voorbeeld gegeven
hebben. Daarom vooral wendde spreker zich
tot de aanwezige ouderen, en wees hen op
hun plicht ten opzichte der kinderen het
goede voorbeeld te geven.
Tenslotte zette de spreker het doel en wer
ken der J. v. O. uitvoerig uiteen en eindigde
zijn rede met de aanwezige jongeren uit te
noodigen lid te worden van den Jeugdbond
voor Onthouding.
Hierna volgde' de pauze waarin thee ge
schonken werd Na de pauze declameerde
de heer van der Berg enkele gedichten en
eindigde met „Het jurkje". Deze voordracht
maakte een diepen indruk op de aanwezigen.
Daarna werd overgegaan tot de (ombola.
Na afloop der tombola sloot de voorzitter de
bijeenkomst na allen bedankt te hebben
die aan het welslagen van dezen avond
hadden meegewerkt.
OPETTE-OPVOERING
BURGERZANGSCHOOL.
De Burgerzangschool (dir. de heer P. de
Rook) zal dit jaar een mooie opvoering
geven van „De Gulden Gordel", die slechts
éénmaal zal kunnen plaats vinden wegens
te hooge opvoeringskosten.
Het batig saldo zal dit jaar wederom zijn
ten bate van de vereeniging „Schoolkinder
voeding".
KERSTCONCERT „L.I.D.A.G.O.H."
Hoewel bovengenoemde Ver. in droeve
omstandigheden verkeert wegens het over
lijden van haar directeur; de heer J. W.
Snel, meent zij, in overleg met de familie
het Kerstconcert op 19 Dec a.s. te moeten
handhaven, als nagedachtenis aan het laat
ste werk, wat wijlen den heer Snel heeft
voorbereid.
Mej. Tilly Leening is bereid bevonden als
Directrice op te treden
Men zie de advertentie, voorkomend in
dit Blad.
