69s* JAARGANG
VRIJDAG 14 DECEMBER 1928
No. 21091
STADSNIEUWS.
DE MEEST BESPROKEN BABY VAN DEZE WEEK.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
SO Cts per regal Toot advertent.cn oil Leiden en plaatsen tvaar
agentschappen van on» Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentièD SS Cts. pet regel Kleine Advertentifn uitsluitend
bri vooruitbetaling Woensdac» en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgen? postrerht Vonr eventueele opzending van brieven
10 Cis n«rto te betalen Bewiisnnmmev B Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheques en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week ./0 18
Bnitsn Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2 35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
TERAARDEBESTELLING VAN HET
STOFFELIJK OVERSCHOT
VAN DEN HEEH H. C. DE JONG.
Op de begraafplaats Rhijnhof is heden
ter aarde besteld het stoffelijk overschot van
den heer H. C. de Jong, die op 84-jarigen
leeftijd Maandag alhier is overleden.
De heer De Jong was vele jaren ouderling
van de Geref. Kerk aan de Oude Ve9t en
fungeerde tal van jaren als voorlezer en
eerste scriba. Ook op maatschappelijk ter
rein heeft hij veel en vruchtbaar werk ver
richt, vooral als oprichter van „Patrimo
nium", waarvan hij lange jaren secretaris
en bibliothecaris was. Ook was hij eenigen
tijd administrateur van het kerkgebouw aan
de Hooglandsche Kerkgracht.
Bij de teraardebestelling heeft ds. H.
Thomas als eerste spreker het woord ge
voerd.
Er zijn begrafenissen waarbij het ver
driet zoo machtig is, dat de danktoon in het
binnenste van de familieleden van den
overledene schier versterft. Dat is hier niet
het geval, aldus 9pr., er is hier natuurlijk
wel droefheid maar de danktoon overstemt
hier alles Wij zijn dankbaar voor de vele
goede eigenschappen waarmede deze vader
en grootvader gezegend was, vooral ook om
dat hij zoo lang in dit leven gespaard bleef.
Wanneer wij het leven van den thans
overledene aan onzen geest voorbij laten
gaan. dan zwijgt alle critiek en zien wij al
leen het schoons dat de Heere hem gege
ven had
Toewijding, liefde en geloof bezat hij in
booge mate en hij was een Christenman
waarmede wij eer in leggen.
Ook al9 opziener bij de gemeente heeft hij
blijk gegevpn van die toewijding en liefde
tot het werk van God En alles wat hij deed,
verrichtte hij in stilte, niet voor het oog der
menschen. maar voor het oog van God, ook
op maatschappelijk terrein.
Laten wij zijn lichaam overdragen aan
Hem dien zijn ziele liefhad. Heiland wij ge-
looven in Uw macht. Gij kunt alles!
Moge dit 9terven reden voor ons zijn om
er aan te denken dat God spreekt: Keer
weder o menschenkind, en hij keert weder.
God geve dat wij evenals hij, aldus ein
digde ds Thomas, het Oordeel tegemoet
mo?en gaan zonder verschrikking.
De heer Meijer sprak vervolgens namens
Patrimonium eenige woorden tot afscheid
en getuigde van de onverbeterlijke wijze
waarop hij de belangen van deze vereeni-
ging waarvan hij vele jaren de financier
was. heeft behartigd. God geve ons de
kracht, zijn voetsporen te drukken, zoo ein
digde spr.
Een zoon van den overledene de heer H.
C de Jong dankte de Heere dat Hij de kin
deren en kleinkinderen zulk een voorbeeldig
vader en grootvader ten voorbeeld heeft wil
len geven Hij is meer dan een vader voor
on9 geweest, ook een bidder. Wij verlaten
met wepmoed het graf maaar ook met dank
in het hart
M. VAN DEN BOS f
In den ouderdom van 62 jaar is hier ter
stede ontslapen de heer M van den Bos,
ouderling van de Geref. Kerk alhier.
De heer Van den Bos diende de Geref.
Kerk sinds vele jaren in deze functie en
in den loop der jaren heeft hij de gemeente
ook herhaaldelijk aan zich verplicht door
commissie-arbeid. Zoo was hij tot voor
korten tijd ook nog penningmeester van
de Stads-Evangelisatie-commissie der Geref
Kerk alhier. In de Geref Kerk aan de
Oude Vest fungeerde de heer van den Bos
lange jaren als voorlezer.
Het was voor de talrijke stadgenooten,
die den heer Van den Bos kenden en hem
hoogachtten en waardeerden om de vele
voorbeeldige eigenschappen die hem sier
den. geen geheim dat hij lijdende was aan
een ernstige kwaal. Doch niettemin, kwam
het bericht van zijn verscheiden bij ver
rassing.
De Geref Kerk verliest in hem een nobel
man. een waren en overtuigd strijder voor
wat hem heilig was
VOORSTELLEN IN VERBAND MET DE
BEHANDELING DER BEGROOTING.
Behalve de reeds door ons vermelde door
de heeren Sijtsma eri Schüller ingediende
voorstellen en moties, samen vijf. heeft nu
ook weer mr Van Eek een aantal voorstel
len ingediend, in het geheel 13.
Onder deze dertien voorstellen zijn er
verschillende, die ook al vroeger eenmaal of
meerdere malen door den voorsteller aan
hangig werden gemaakt.
Wij laten dezer voorstellen hieronder
volgen:
De Raad besluit vast te stellen de vol
gende verordening:
In het eerste lid van artikel 10 de ver
ordening betreffende de levering van elec-
triciteit worden de volgende wijzigingen ge
bracht:
sub a wordt in plaats van ..20 cent", „17
cent", ..14 cent" respectievelijk gelezen:
„18 cent", ..15 cent en „12 cent";
sub b wordt gelezen in plaats van „22
cent", „20 cent"; in plaats van „11 cent",
„9 cent" en „8 cent" respectievelijk: „9
cent", „7 cent" en „6 cent";
9ub c 2o. wordt in plaats van „10 cent"
gelezen „8 cent" en in plaats van „5 cent",
„4 cent".
De bij deze verordening vastgestelde ta
rieven gelden voor de eenheden, verbruikt
na de meteropneming over de maand De
cember 1928.
De Raad besluit, dat te beginnen na de
opneming van het verbruik over de maand
December 1928. de prijs van het gas zal
bedragen:
a. voor de gewone gebruikers te Leiden:
8 cent per M3. voor de eerste per maand
verbruikte 100 M3 en 61/* cent per M3.
voor alle overige per maand verbruikte M3,;
b. voor de muntmeterverbruikers te Lei
den: 9 cent per M3. voor de eerste per
maand verbruikte 100 M3., en 71/* cent per
M3. voor alle overige per maand ver
bruikte M3.
De Raad besluit, dal het aantal opcen
ten. dat van de personeele belading wordt
geheven, wordt teruggebracht van 100
op 90.
De Raad besluit het aantal opcenten,
dat van de vermogensbelasting wordt ge-
heven, te brengen van 15 op 50.
Folo W Bleuzé.
„jongste" portret van Christina, Johan n:i Maria Elisabeth van der Burgh, ck-
langverbeide 70.000ste ingezetene van Leiden, genomen in het Diaconessenhuis, met
haar verzorgster.
De Raad van oordeel, dat het bedrag,
hetwelk in Leiden wordt afgetrokken voor
noodzakelijk levensonderhoud bij den aan
slag in de plaatselijke belasting naar het
inkomen, te laag is. verzoekt B. en W. een
wijziging van de plaatselijke belasting naar
het inkomen voor te bereiden, waarbij dit
bedrag met twee honderd gulden wordt
verhoogd, en zoo noodig, om de belasting
zoo min mogelijk drukkend te maken voor
de kleine en middelmatige inkomens, de
progressie schaal wordt gewijzigd.
De Raad besluit tot invoering van een
belasting van bouwterreinen, gelegen aan
bestaande grachten en pleinen, of van
grondpn, welke ingevolge een krachtens art.
28 der Woningwet goedgekeurd plan in de
naaste toekomst zijn bestemd voor bouwter
rein en zijn gelegen binnen een door Gede
puteerde Stalen getrokken kring, tot het in
voeren van welke belasting reeds op 7 Fe
bruari 1921 door den Raad in beginsel is
beslist.
De Raad besluit zich te wenden met een
adres tot de Tweede Kamer der Stalen-
Generaal. waarin met een uiteenzetting van
den finantieelen toestand der gemeente Lei
den de noodzakelijkheid wordt aangetoond,
dat de te wachten nieuwe regeling van de
finanlieele verhouding tusschen Rijk en Ge
meente spoedige en voldoende verbetering
in de finantieele positie der gemeente
Leiden.
De Raad besluit tot wederinvoering der
zakelijke belasting op het bedrijf, gelijk* te
Leiden is geheven volgens verordening van
8 Augustus 1921 gewijzigd bij verordening
van 24 April 1922 en 22 Januari 1923.
De Raad besluit B. en W. to verzoeken
een onderzoek in te 9tellen in hoever het
gewenscht is om in Leiden gelegen weilan
den in het belang van de verruiming der
werkgelegenheid door de gemeente te doen
omzetten in tuinland en welke wijze van
exploitatie van het eventueel te verkrijgen
tuinland de voorkeur verdient.
De Raad besluit B. en W. te verzoeken
de noodige maatregelen te treffen, dat werk-
looze Leidsche arbeiders in de gelegenheid
worden gesteld om zich theoretisch en prac-
lisch te bekwamen in het tuinbouwvak.
De. Raad besluit:
le art. 50 van de Verordening op de
Straatpotitie aldus te wijzigen:
In sub c wordt „of liedjes te zingen" ver
vangen door „of liedjes te zingen, wanneer
hiervoor geldinzameling geschiedt."
Na sub c wordt ingevoegd een sub d al
dus luidende:
„in het algemeen op den openbaren weg
te zingen, wanneer de politie zulks ver
biedt in het belang der openbare orde."
2e in art. 66 ..50, litt. a. b en c te ver
anderen in „50 litt. a. b, c en d."
De Raad spreekt de wenschelijkheid uit,
dat voortaan ook in Leiden het houden van
optochten met muziek en banieren op Zon
dagnamiddag als regel ^il worden toege
staan.
Do Raad, zich in beginsel uitsprekend
voor de invoering van de medezeggenschap
over het gemeentepersoneel, besluit B. en
W. le verzoeken een onderzoek in le stellen,
op welke wijze deze medezeggenschap zou
moeten worden geregeld om hare invoering
dienstbaar le maken aan de bevordering
van de belangen der gemeentebedrijven en
diensten.
De heer Schüller beeft zijn volgend voor
stel ingediend:
Ondergeteekende heeft de eer den Raad
voor te stellen te besluiten dat gemeente
gronden in erfpacht worden uitgegeven en
B. en W op te dragen algemeene bepalin
gen betreffende de uitgifte van gronden in
erfpacht te ontwerpen en den Raad voor te
leggen.
HANDELSREGISTER KAMER VAN
KOOPHANDEL EN FABRIEKEN
VOOR RIJNLAND.
Nieuwe inschrijving: J. Verhave, Katwij-
kereind, Rijnsburg, groothandel in groen
ten; Eigenaar J. Verhave, te Rijnsburg.
NoordzeeBazar, Tramstraat 2, Katwijk
aan Zee. Detailhandel in kruidenierswaren,
Comestibles, wijnen, bieren, limonades,
mineraalwater, sigaren, sigaretten en tabak.
Eigenaar: M. van der Boon, Katwijk a Zee.
Wijziging: „Eierenveiling Leimuiden en
Omstreken", Dorpstraat 91. Leimuiden. Het
bevorderen der pluimveehouderij en weke
lijks veilen der eieren, pluimvee, land. tuin
bouw en andere producten. Uittreden Com
missaris: J. van Egmond te Leimuiden.
„Het Haardenhuis Jan de Nie en Zonen",
Heerengracht 112, Leiden; het uitoefenen
van het smidsbedrijf en het drijven van
handel in haarden, kachels en aanver
wante artikelen Vestiging Filiaal te Lei
den, Kort Rapenburg 10.
Café „De Scheepvaart", Haven 16. Lei
den. Uittreden Eigenaar; J. de Lange te
Leiden, Nieuwe Eigenaar: L. F. Verbrug-
gen (echtgenoote van G. Willems) te Leiden.
N.V. „De Leidsche Broodfabriek", Nieuwe
Mare 1. Leiden. Brood- en Beschuitbakkerij.
Vestiging Filiaal: te Katwijk aan Zee. Sluis-
weg hoek Mr. D. D. Curtiusstraat.
F. Pieck's, Manufacturenhandel, Haar
lemmerstraat 228—230, Leiden. Nieuwe
Procuratie: J. J. Creyghton. te Oegstgeest.
Wed. J. van der Spek Brabers. Steenstr.
39. Leiden Tapperij, Nieuwe gevolmachtigde
II. M. A. IJoogenslraaten, te Leiden.
VOORZORG. VERPLEGING EN NAZORG
VAN GEESTESZIEKEN.
In de gisteravond in het Nutsgebouw door
den Leidschen Armenraad belegde vergade
ring van loden van de in den Armenraad
vertegenwoordigde instellingen en andere
belangstellenden waaronder ook de wethou
der de heer Rcimeringer, heeft dr. H. G.
Jelgersma, geneesheer aan de gestichten
Endegeest, Voorgeesl en Rhijngeest, een
voordracht gehouden, waarin hij behandel
de de voorzorg, verpleging en nazorg van
geesteszieken in het algemeen in het nieuw
Ofigerichte instituut van nazorg te Leiden
in het bijzonder.
Onder nazorg aldus spr. verslaat
men de instelling, dat geesteiijk invaliden
of genoegzaam herstelde patiënten, die een
krankzinnigengesticht verlaten hebben,
onder psychiopatisch geneeskundig toezicht
blijven, in tegenstelling met de oude ge
woonte, dat bedoelde patiënten na hun ont
slag aan zich zelf worden overgelaten.
Naast dit psychioRatisch toezicht, dat be
reikt wordt door een Consultatiebureau en
huisbezoek, staat het streven om ontslagen
patiënten aan een werkkring te helpen.
Nazorg van geesteszieken heeft een twee
ledig doel. Vooreerst het streven den pa
tiënten zooveel mogelijk een gestichtsverblijf
te besparen, dus het bevorderen van hun
vrijheid en levensvreugde en het bevredigen
aan hun behoefte aan een huiselijk milieu.
Daarnaast worden echter de belangen der
gemeenschap gediend, daar de dure ver-
pleegkosten bespaard worden
Met voorzorg wordt bedoeld, een voorzorg
tegen overijlde geslichtsopname, het be
perken van een gestichlsopnamen tot de
hoog noodige en hel onder psychiatrisch
toezicht houden van de patiënten, die nog
in de maatschappij kunnen verblijven.
Het Consultatie-bureau van voorzorg en
nazorg voor gecsteskranken dat eenige
maanden in Leiden in functie is, is volgens
spr een succ°s. Er zijn echter nog vele
desiderate Zoo geschied er veel te weinig
huisbezoek, daar er geen verpleegsters voor
beschikbaar 19. Wenschelijk zou zijn. dat
dit huisbezoek geregeld door een ervaren
verpleegster geschiedde.
Voorts is de gelegenheid om geestelijk
invaliden aan bezigheid te helpen in Leiden
ook aanwezig en spr. besprak de wegen, die
in Den Haag waar ook een voorzorg en na
zorg voor geesteszieken bestaat, zijn inge
slagen, om tot een oplossing van dit vraag
stuk te geraken In het algemeen zou men
bij de mogelijke verdere ontwikkeling van
het instituut met voordeel gebruik kunnen
maken van de ervaringen van andere groote
steden, die reed9 langeren tijd een voorzorg
en nazorg voor geesleskranken hebben.
Spr. behandelde vervolgens de uitgebrei
de ontwikkelingsmogelijkheden van dezen
nieuwe psychiatrischen dienst, waardoor
alle onvermogende Leidsche geestelijke in
validen onder psychiatrisch toezicht kun
nen komen, met het doel hen te helpen en
gestichtspatiënten veel eerder te ontslaan
uit het gesticht en in het gezin terug te
brengen dan zonder nazorg mogelijk is. Een
belangrijke besparing van verpleegkosten
zal daarmède het gevolg van kunnen zijn.
Momenteel werkt het Consultatie-bureau
l ijna zonder geld slechts sresleund door we-
derzijdsche welwillendheid en een subsidie
van f.200 van de „Centrale Vereeniging ter
behartiging der maatschappelijke belangen
van zenuw- en zielszieken", gevestigd te
Amsterdam. Bij een verdere ontwikkeling
zullen echter meerdere uitgaven onvermij
delijk zijn. hoewel deze ruimschoot^ gedekt
kunnen worden door gesnaarde verpleeg
kosten. aldus besloot dr Jelgersma zijn met
aandacht gevolgde leerzame rode.
Van de gelegenheid om met den spr. van
gedachten te wisselen opmerkingen te ma
ken of vragen te doen werd gebruik ge
maakt door de heeren Sijtsma, dr. Boon-
acker, Reimeringer en Van Aggelen, die
door den spreker werden beantwoord.
De opmerking van den heer Sijtsma dat
het op den weg van den Armenraad zou
liggen het initiatief te nemen tot de stich
ting van een verepniging voor de oprichting
van een Consultatie bureau zooals door
spr bedoeld, werd door den voorzitter be
antwoord in dien zin dat de Raad d:t
gaarne zou overwpgen
Hierna werd de bijeenkomst met een
woord van dank aan den spr gesloten.
De vergadering die door den voorzitter
van den Armenraad den weleerw heer
Smit. pas'oor bij de Oud-Katholieke Kerk
alhier werd geopend, met een welkomst
woord werd door hem gesloten met dank aan
dr .Jelgersma en aan wethouder Reimeringer
resp. voor de interessante voordracht en
voor zijn tegenwoordigheid.
BINNENLAND.
De discussies in de Tweede Kamer ever
de betirootinq van delensie. (Uit het Parle
ment. 2e Blad).
Verschenen is hel vooiloonio verslap over
het wetsontwerp tot wijzipinn der Onder-
domswet 1919. (Binnenland 2e Blad).
In de voortgezette verpaderino van het
R.K. Werkliedenverbond ie besloten tot
stichtirq van de Nederlandrche Arbeiders-
bank. (Binnenland. 2e Blad).
De postvlncht naar IndiS i? hervat (Bin
nenland, 2o Blad en Laatste BeT. le BladL
BUITENLAND.
Wat in den Volkenbondaraad werd be
sloten. (Buitenl. le Blad).
Ontmoetina tneschen Briand. Chamberlain
en Stresemann. (Buitenl. le Blad).
Ecnipe verbeterinp in den toestand van
den Enpelechen koninp. (Buitenl. en Tel. le
Blad).
In Oostenrijk ie weer een oebeim wapen
transport tooi HonQarije ontdekt. (Tel. le
Blad).
„VEREENIGING VAN JONGE LIBERALEN"
In een der bovenzalen van „In den Var
gulden Turk" ïb de constitueereode vc-ga-
dering vaü bovengenoemde vereeniging ge
houden. Prof. dr. B. D. Eerdmans, oud-lid
der Tweede Kamer, voorzatter van deatd.
Leiden van de Liberale Staatsparty „De Vrpj-
heidsbond", had zich bereid verklaard een
inleiding over de beginselen van het Li be-
ralisme te houden.
Spreker begon met te wjjzen op de nood-
zakelijkheid voor de jongeren, zich politiek
to oriënteeren en .e z.jn vreugde er over,
dat men zich in Liberale kringen meer en
meer van die noodzakelijkheid bewust wordt
Alhoewel in den verkiezingsstryd zeit niet
zoo sterk naar voren tredend, steunen de
beginselen der politieke partijen op een
wjjsgeeiige ondergrond. Het Liberarali-mo
heelt als die ondergrond het Vrijheidsbe
ginsel, toegepast op alie terreinen des
Ie?ens.
De andere partijen huldigen het vrijheids
beginsel niet. De Kerkelijke partijen, en
hel sterkst treedt dit naar voren bjj do
Koumsch Katholieke Staatspartij, willen de
staatkunde gronden op hun Godsdienstig ge
loot.
Ligt de tegenstelling van de Kerkelijke
partijen eenerzijds en de Liberalen ander
zijds meer op geestelijk terrein, die met de
Sociaai Democraten meer op economisch ge
bied, zij gaan namelijk nit van het histo
risch materialisme. De gansche 6laatkunde
moet, volgens hen, gericht worden op de
materieele omstandigheden. Ofschoon deze
theorie door een minderheid, o.a. de Keligi-
eus Socialisten, voor een groot deel aan do
kant is gezet, is ze toch in het practiseh
politieke leven gebleven. Het prediken van
den klassestrijd, gaasch hun staatkundig op
treden gaat daarvan nil
Tegenover dit alles staat de opvatting
der Liberalen, dat het nooit mogelijk is
het leven door dwang van bovenaf, noch
in een bepraalde godsdienstige, noch in een
bepaalde economische richting te dwingen.
Do gezonde staat kan slechts bestaan, in
dien er harmonie is tusschen de staatsin-
nenting en hetgeen in het volksbewustzijn
leeft Met nadruk werd er echter op gewe
zen, dat de Liberalen vrijheid en geen los
bandigheid wenschen.
Na gewezen te hebben op het specifiek
nationaal krakter van het Liberalisme, dat
aan geenerlei godsdienst gebonden is, beu
sltot ïpreker zijn met treffende voorb zel
den toegelichte redevoering, die met groote
aandacht aangehoord werd.
In de daarop volgende huishoudelijke ver-
gadering stelde het bestuur zich ais volgt
samen J. Luc'wcs, voorzitter; F. J. H.
Snijders, vice-voorzitterraej. T. Monshou-
wer, secretaresse, Roodborststraat 4; W.
J. Bijleveld, penningmeester en I. F. do
Jong.
Voor het alhier afgenomen examen
M.O. akte K 4 (delfstofaarde-, plant- en
dierkunde) waren twee candidates opgeroe
pen.
Geslaagd b de heer J. A. N'ijkamp le Den
Kaag.
Mej. Joh. J. P. Brants conservatrice
aan hel Biiksmuseum van Oudheden alhier,
is benoemd tot corresoondperend lid van het
Duilsche Aivhaeologische Instituut
