69ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 6 December 1928 Tweede Blad No. 21084
BINNENLAND.
UIT HET PARLEMENT.
KERK- EN Snwnm nifhws
KUNST EN LETTEREN.
TWEE VERDIENSTELIJKE
NEDERLANDERS.
De heeien Deterding en
Stork door de Technische
Hoogeschool onderscheiden
Naar „De Tel." verneemt, heeft de Se-
Haat der Technische Hoogeschool te Delft
besloten het doctoraat honoris causa m de
technische wetenschappen te verleenen aan
Sir Henry Deterding, president van de
Koninklijke Petroleum Maatschappij en
aan den bekenden Twentschen industrieel
ir. C. F. Stork, directeur van de N.V.
Machinefabriek Gebr. Stork Co.
De eerepromoties zullen plaats hebben
op Dinsdag 8 Januari a.s. in de aula van
de Technische Hoogeschool te Delft. Als
promotor van Sir Henry Deterding zal op
treden prof J. G Ch. Volmer, terwijl prof.
ir. L. A. v. Royen, oud minister van Oor
log, als promotor van den heer Stork zal
fnngeeren.
DE KORTEGOLF-OMROEP-ZENDER
TE HUIZEN.
Vragen van heer Suring.
Het lid van de Tweede Kamer, de heer
Suring, heeft aan den minister van Water
staat de volgende vragen gesteld:
1. is het den minister bekend, dat te
Huizen (N.-H.) dooi den Philips Omroep
Holland-Indie een kortegolf omroep-zender
wordt gebouwd, welke binnenkort zal zijn
voltooid eD welke, met een primaire ener
gie van 130 kilowatt, de bestaande omroep-
zeoders te Hilversum en Huizen vele malen
in sterkte zal overtreffen en een der sterk
ste omroepstations ter wereld zal zijn
i Is de minister bereid, mede te deelen,
onder welke voorwaarden door hem tot
het bouwen van dezen omroepzender mach
tiging is verleend, waar toch volgens arti
kel 3 der Telegraaf- en Telefoonwet 1904
reeds voor den aanleg van een dergelijk
Btation een machtiging vaD den minister
van W aterstaat wordt vereischt 1
3. Is de minister niet vaD oordeel, dat
artikel 3ter van voornoemde wet het ver
leenen van een machtiging tot het doen van
uitzendingen aan genoemde vennootschap
Philips Omroep Holland Indië verbiedt,
ingezien de beschikbare zendtijd volgens
die wet naar billijkheid slechts over de
Omroeporganisaties mag worden verdeeld 1
4 Indien het de bedoeling is, voor den
nieuwen zender slechts een experimenteer
'sndvergunning toe te staan, is de minister
din bereid pvenecns gunstig te beschikken
de aanvrage. dooT den Katholieken
Hadir» Omroep en de Nederlandsche Ohris
kHike Radio Vereeniging over zulk een
^erimenteer-zendvergunning ingediend t
ZEGELRECHT BIJ AANBESTEDINGEN.
Het lid van de Eerste Kamer, de heer
Fransen, heeft aan den minister van Finan
ciën de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat onder
de ontvangers dei registratie en domeinen
geen eenstemmigheid bestaat omtrent de
verplichting van het al of niet zegelen van
inschrijvingsbiljetten voor aanbestedingen 1
Is de minister niet van meening, dat
daaromtrent bij bovengenoemde ontvangers
geen verschil van opvatting behoort te
zijn 1
Wil de minister mededeelen of inschrij
vingsbiljetten voor aanbestedingen al dan
niet aan zegelrecht onderworpen zijn
GRATIS BOEKEN.
Het bestuur van den Ned. Uitgeversbond
verzoekt het volgende mede te deeien:
De uitgeversbond heeft het vorige jaar de
aandaahi gevestigd op een wijze van aankon
digen van boeken, welke niet door den beugel
kan. Dezelfde praktijk wordt voortgezet. Zoo
wordeD in verschillende bladen en tijdschrif
ten nu weer reeksen boeken aangekondigd,
welke de verkooper geheel kosteloos aan
biedt Een bestelbriefje is daaronder ge
drukt waarbij men banden bestelt; een prijs
is daarbij niet vermeld. Men verbindt ach
dus tot het voldoen van een bedrag, waarvan
mei de hoegrootheid niet kent Men is ge
neigd tot de bestelling over te gaan, daar ae
boeker heeten geheel kosteloos geleverd te
wordenmen vergeet echter, dat de ban
den, het binden, een bijdrage in de „alge-
meene onkosten" in rekening gebracht wor
den en dat die kosten in den regel vrij hoog
opkopen. Dergelijke aankondigingen zijn mis
leidend, gaan althans in tegen de goede ge
bruiken, welke in de uitgeverij en in den
boekhandel als regel gelden.
Deze misstand is in nader onderzoek; het
böstuur van den Ned. Uitgeversbond, vindt
wellicht aanleiding daarop later terug te ko-
men
De gewone audiëntie van den Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
zaj op Maandag 11 December ak. niet plaats
hebben.
(Van onzen parlementairen medewerker).
Den Haae, 5 December.
Minister Waszink aan het
woord Geen Friescb op de
lagere school Alles door
de bezninigingsactie be-
heerscht.
Gelijk was afgesproken, heeft de Tweede
Kamer heden van des ochtends elf uur tot
des middags drie uur vergaderd en zijn de
heeren en dames daarop uiteengegaan ten
einde in buiselijken kring Sinterklaas te
vieren. Wij hebben met genoegen dit voor-
beeld gevolgd, doch alvorens ons over te
geven aan de geneugten van het huiselijke
feest moeten we toch even onzen, plicht
vervullen en bericht geven van de „Han
delingen" van heden.
Wij behoeven daarbij niet al te veel uit
te weiden. Het voornaamste oogenblik van
de vergadering van heden wordt gevormd
door de rede des ministers van Onderwijs
ter beantwoording van de talrijke niet
minder dan 21, sprekers.
De minister heeft in de eerste plaats de
kwestie vaD het Friesc-h behandeld eD zien
ten volle bereid verklaard mede te werken
tot de oprichting vaD eeD leerstoel id die
taal voor eeD buitengewoon, wanneer het
moet voor een gewoon, hoogleeraar. Maar
van de erkenning van het Friesch als voer
taal op de lagere school wilde hij niets
weten en hij stond volstrekt afwijzend te
genover het door den heei Moller geopper
de denkbeeld om ook aan de dialecten be
staansrecht op de school toe te kennen.
Wanneer men daarmee eenmaal begint, dan
zijn het einde en de ellende niet te over
zien. Want het aantal dialecten in landje
is eindeloos en als oud-burgemeester uit
Zuid-Limburg wist de heer Waszink te ver
tellen, hoe er zelfs gemeenten zijn, als b.v.
Heerlen, waar m*er dan één dialect wordt
gesproken LateD wij er bijvoegen dat het
elders in Nederland al evenzoo is om er,
om maar één voorbeeld te noemen, te Am
sterdam duidelijk onderscheid is te maken
tusschen het Kattenburgsch en het Zfoog-
Haarlemmerdiikscb oftewel Jordaansch.
Wat betreft het spellingsvraagstuk, ge
voelde de minister niets voor het denk
beeld om opnieuw een commissie voor de
oplossing daarvan samen te stellen Aan
adviezen op dit punt bestaat geen ge
brek, doch de minister houdt zich voorals
nog aan de thans gebruikte zoogenaamde
nieuwe spelling voor het officieele Neder-
landsch. Maar tegenover de gebruikers van
de zoogenaamde vereenvoudigde spelling
is de minister bereid tot alle mogelijke
faciliteiten.
Voor een leerstoel voor de homoeopathic
gevoelde minister Waszink zeer weiDig. In
de wetenschappelijke wereld, getuige de
adviezeD van medische faculteiten eD Aca
demie vaD Wetenschappen, is meD niet
overtuigd vaD de wetenschappelijke waarde
vaD die geneeswijze. Daarbij vergete men
niet, dat men niet af is met een professor
in dat vak te benoemen. MeD zal boven
dien een laboratorium of eeD kliniek voor
hem moeteD inrichten eD welke plaats zaJ
de homoeopathie tusscheD de andere leer
vakken innemen 1
De moeilijkheQti* met de wachtgeldrege
ling, waarop de beer vaD Zadelboff (S.D
AP.) in deD aanvang der vergadering van
heden had gewezen, hebben de gemeente
besturen goeddeels aan zich zelve te wij
ten. doordat plaatselijke en andere invloe
den dikwerf een rol spelen bij de benoe
ming in een onderwijsvacature, waarbij aan
de wachtgelders niet wordt gedaoht. In-
tusschen kan de Kamer binnenkort eeo
nieuw ontwerp wachtgeldregeling ver
wachten.
Omtrent de klachten over de ontstente
nis van een behoorlijke onderwijsstatistiek
deelde de minister mede, dat hij aanvan
kelijk een bedrag van f. 35000 had uitge
trokken, maar dat die post weer uit bezui
niging is geschrapt, terwijl de som toch
onvoldoende zou wezen om wat goeds te
krijgen. Intusschen is het mogelijk door
besparing gelden te vinden om een der
gelijke statistiek ten minste voor te be
reiden.
Minister Waszink heeft hierop stilgestaan
bij de positie van den minister van Onder
wijs bij het optreden van het tegenwoor
dige kabinet. Die positie was allerongun
stigst voor vruchtbaar werk. Allerlei oor
zaken. de benoeming van de commissie-
Rutgers, de bemoeiingen van de staatscom
missie-Pop enz. hebben hem gehandicapt.
Daarbij was het ontwerp op het Voorbe
reidend Hooger Onderwijs als het ware
bedolven onder de adviezen, zoodat de be
handeling moest worden aangehouden en
ten slotte is de financieele politiek van het
kabinet een belemmering geweest voor
hervormingsmaatregelen. Intusschen deelen
de andere ministeries in hetzelfde lot. Zij
zijn alle gehandicapt doóT de bezuinigings-
politiek. Niettemin hoopt de minister in
zake het buitengewoon lager onderwijs
toch nog binnenkort met voorstellen bij
de Kamer te komen.
De voorzitter dreef het Hierop door, dat
er geen replieken zouden worden gehou
den. De heer Duymaer van Twist (A R.)
kantte zich op heftige wijze hiertegen, hij
wilde het nog eens hebbeD over de ho
moeopathie. maar de Kamer schaarde zich
aaD de zijde des Voorzitters. Dientenge
volge is eeD begin gemaakt met de behan
deling der artikelen eD heeft de Kamer
zich opnieuw verdiept in het vraagstuk van
een goede onderwiisstntistiek. Maar daar
over was men nu toch spoedig uitgepraat
zonder stemming of motie. Morgen voort
zetting.
Aan mevr De Vries—Bruins is verlof
verleend op een later te bepalen tijd de
regeerine te interpelleeren over de ziek
tegevallen aaD boord van de „Insulinde"
NED HERV KERK.
Zestal: Te Hijlaard (Fr): G. J. H. Boiike
te Oldelemmer-, P. G. Dijkema te Engelum;
J J. Meyer te Wynaldum; W. H A Scholte.
te Sehalzum. J. Werkman te Ezinge en G.
IJpy te Knijpe.
Drietal: Te Vlaardingen (4de pred. plaats):
G. Grootjans te Doorwerth; P. Hofstede te
Noordwijkerhout, en H. Mondt te Leider
dorp. He Hilversum (4de pred. plaats), J. W.
Zwaan te Domburg, A. C. Diederiks te Krui-
ningen; F. J. W. Verheul, te Gouda.
GEREF. KERKEN.
Tweetal: Te Lutjegast: H. Brink te Un-
derdendam en K. van der Meulen te Kom
merzijl.
Beroepen: Te Drachten: W. J. Smit te
Dwingeloo. Te Pijnacker-Nootdorp de heer
A. de Bond't, cand. te Zwijndrecht.
ONDERWIJSRAAD.
Bij Kon. besluit zijn opnieuw benoemd
tot Lid van den Onderwijsraad, dr. D.
CoelingH. te Amsterdam; ir. J. O. Dyx-
hoorn, te Delft, dr. P. J. M. van Gils te
Roermond, H. Luns te Amsterdam; dr. J,
C. F. H. Schrijnen te Nijmegen; KI. de
Vries Sr., te Amsterdam; dr. F. A. F. O.
Went, te Utrecht; CHr. L. Wesseling Mzn.
te Scheveningen en ir. D. F. Wouda, te
Leeuwarden.
„GENOOTSCHAP LOUIS COUPERUS".
Er heeft zich een comité gevormd tot
stichting van een „Genootschap Louis Cou
perus". Het doel der stichting wordt als
volg omschreven:
„Bijeenkomsten der leden te houden met
lezingen of voordrachten over en uit Louis
Couperus' leven en werken.
„Een verzameling te vormen van ma
nuscripten, brieven, portretten en andere
zaken, betrekking hebbende op Louis Cou
perus en tevens een boekerij, bevattende de
verschillende uitgaven zijneT werken, en
datgene wat in het binnen- en buitenland
over den schrijver en zijn arbeid is ver
schenen.
„Deze verzameling onder te brengen in
een onzer groote bibliotheken of een belang
rijk gemeente-archief; deze collectie nu en
dan ten toon te stellen Vervolgens Te be
vorderen het houden van voordrachten over
Louis Couperus in het buitenland door bui
tenlanders of landgenooten en tevens, voor
zoover mogelijk, de zorgvuldige vertaling
van zijn werken
De oprichtingvergadering van het Genoot
schap zal op Maandag 17 December a.s. te
8 uur worden gehouden in de Openbare
Leeszaal en Bibliotheek te Hilversum.
Voorzitter van het comité van oprichting
is de heer Henri van Booven te Hilversum;
secr-pen mevr. J van AnrooyDe Kempe
naar. Tac ObrechtstTaat 67. Amsterdam.
Zitting genomen heeft o.a. ook mej. dr. C.
Serrurier, uit Leiden.
Gisteren vierde Prof. F. Lengbeek te Apeldoorn
docent aan de Theologische school aldaar zijn
25-jarig predikantsjubileum.
Links: Het oudste lid der Staten van Zeeland, de
heer P. F. Fruytier, sedert 1888 lid van het college,
heeft om gezondheidsredenen ontslag genomafk
OP DEN MUIDERSTRAATWEG heeft gisteren een ernstig auto-ongeluk plaats ge
vonden. Een van Amsterdam komende auto raakte op het gedeelte waar de rails van
de Gooische stoomtram over het onbestrate gedeelte van den weg loopen, van de
straatweg en te water. Twee der inzittenden werden onmiddellijk gedood, terwijl
een derde levensgevaarlijk werd gewond. De zwaargewonde wordt weggedragen.
Als opvolger van wijlen gepens
luit.-generaal de Block, inspecteur
der Burgerwachten, zou naar men
weet ernstig in aanmerking komen
oud-luit.-generaal R. B. A. N. de
Quay, voorm. commandant der derde
divisie te Breda. Luit. Gen. de Quay.
LINDBERGH ALS COWBOY. Amerika'9 lieveling te paard in de Mexi-
caansche prairie in de nabijheid van Coahuila.
Gelijk bekend is de heer J. A.
Kalif, lid der directie van de
Nederl. Spoorwegen, voorne
mens tegen Juli van het vol
gend jaar zijn functie neer
te leggen.
Gisteren vierde de Coöperatieve Boeren
leenbank te Eindhoven haar 30-jarig be
staan. welke feestelijkheid door Z.Ex. Min.
Kan werd bijgewoond Min. Kan arriveert
bij de Boerenleenbank.
DE INSTALLATIE VAN DEN NIEUWEN AARTSBIS
SCHOP VAN CANTERBURY. De nieuwe prelaat op weg
naar de plechtigheid
