Lichtbeeldendienst
mantel J
JOH. GEYTENBEEK
AGENDA.
Eerst
kijken f
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Burgerlijke Stand v. Leitien.
BREESTRAAT 79
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Maandag.
Graanbeurs: Bazaar „Ledagoh". Half acht
tot 11 uur nam.
Leidsche Schouwburg: Het Schouwtooneel
Jubileumvoorstelling mevr. de Boervan
Rijk „Een Moeder". 8 uur nam.
Leidsche Volkshuis: De heer H. C. Ver-
kruijsen, uit Haarlem, over: De Wereldstad
Parijs; kwart over acht nam.
Prediker: Spr. ds. de Groot van Delft. 8
Uur nam.
Stadszaal: BlindenconcerL 8 u. 15 nam.
Dinsdag.
Café Breijer (Langebrug): Ledenverg.
Kanariever. „De Zanger". 8 uur nam.
Graanbeurs: Bazaar .Ledagoh". 2—5 en
Th11 uur nam.
Jeruël (Groenesteeg 16): Bijbelbespreking.
8 uur nam.
Jugendbund fuer E. C. (Prediker): Zusam-
menkunft Deutscher Midchen. Halfnegen
namiddag.
SadszaalLeidsche Kunstkring voor
Allen. Solo-violoncelliste Raya Garbou-
sova. 8*4 uur nam.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 5 November
tot en met Zondag 11 Nov. waargenomen
door de apotheek van den heer P. du Croix,
Rapenburg 9, telefoon 807.
RECLAME.
f'tt'r
DEN HAAG, ROTTERDAM,
Alléén Hofweg 6. Hoogstr. hoek Spui.
486
van den heer en mevr. Arendsen voor de
vereeniging D. V. V. door do leden ge
apprecieerd wordi, bewees wel de ovatie
waarmede de heer Arendsen ontvangen
werd, toen hij, vanwege zijn late werk
zaamheden, om 10 uur de zaal binnen trad.
Het verdere programma was dan ook een
waar succes. Vooral het nummer apachen-
dwang, gevolgd door een apachendans welke
in de zaal gegeven werd, was in één woord
„af". Naf afloop van het program, circa 1
uur, werd dank zij de schitterende „Jasz"
tot ver na middernacht door gedanst.
Bij zijn sluitingsrede riep de voorzitter
allen een tot weerziens toe op den schouw
burgavond, welke gegeven zal worden op
15 Jan. a s.
UITVOERING TOONEELVEREENIGING
„OEFENING BAART KUNST".
Zaterdagavond gaf bovengenoemde Too-
neelvereeniging haar 50sle uitvoering in de
Concertzaal „L'Union". Nadat de Jazzband
„Aufgepast" onder leiding van den heer A.
Gerritsen er de stemming had ingebracht
met vroolijke en goede muziek, zooals wij
dat van dit clubje gewend zijn, betrad de
voorzitter de heer II. W. van Zijp het too-
neel en heette de aanwezigen (de zaal was
zoo goed als geheel bezet) hartelijk welkom
en gaf zijn vreugde te kennen over de
groote opkomst. Hij kondigde levens aan dat
op verzoek van vele donateurs en donatrices
zou worden opgevoerd „De Fabrieksbaas".
Het eerste op te voeren nummer was een
duet van twee visschers, waarvan het pu
bliek volop heeft genoten, wat bleek uit een
welverdiend applaus. Zooals reeds hierbo
ven vermeld, stond als hoofdnummer op het
programma „De Fabrieksbaas", drama in 4
bedrijven door Henri Arthur Jones. Dit stuk
geeft een kijk in het leven van Jozef
Chandler als fabriekseigenaar, die veel geld
uitgeeft voor een parlementsverkiezing,
waarvoor hij candidaat is gesteld, maar
voor zijn bedrijf waarin Cyrus Blenkarn
zijn fabrieksbaas bezig is aan een nieuwe
uitvinding waarvoor hij dag en nacht werkt
en alles opoffert, niets meer over heeft. Het
eindresultaat is dat na het slagen van de
uitvinding de rollen ten gunste voor de
fabrieksbaas worden omgekeerd. Het stuk is
zeer goed en vlot gespeeld, en aan het einde
van het laatste bedrijf was een daverend
applaus dan ook der spelers deel. Dat alle
medewerkers hun best hebben gedaan, valt
niet te betwijfelen. Maar toch kunnen wij
niet nalaten het spel van den fabriekseige
naar, zijn baas en diens dochter Marie af
zonderlijk te noemen. Na de pauze bracht
men nog een één-acler „Eenmaal ontrouw"
van J. A. Duizen, dat ook zeer in den smaak
viel. Het bal onder leiding van den heer
Ahr. Nic. van Wijk bracht het einde van
dezen welgeslaagden avond waarop veel is
genoten.
Onze oud-sladgehoote mej. G. W. Huis
man, onderwijzeres te Alphen a. d. Rijn, is
in gelijke betrekking benoemd te 's-Graven-
hage.
Studenten in de rechtsgeleerdheid, die
in aanmerking wen9chen te komen voor
een ondersteuning uit het Legatum Béckel-
mannianum, kunnen zich vóór 1 December
a.s. wenden tot prof. dr N. J. Krom, met
een gemotiveerde schriftelijke aanvraag.
Deze ondersteuning groot f. 280, is af
komstig van het legaat, nagelaten door den
hoogleeraar J. F, BSckelmann in 1681,
Naar wij vernemen zal de Wapen-
stilslandsdag dit jaar in plaats van op Zon
dag 11 November op Maandag d. a,v. door
de „Nooit-meer-Oorlog-Federatie", afdeeling
Leiden e. o. worden herdacht.
Wij vestigden de aandacht van onze
lezers op de voordrachten van de Vereeni
ging tot Vestiging van Bijzondere Leer
stoelen. welke Donderdag, 8 November a.s.
en Donderdag, 22 November a.s., zullen
worden gehouden door dr. II. Schokking tel
's-Gravenhage over Theosophie, in het
Klein Auditorium der Rijks-universiteit te
Leiden, des avonds te 8 uur.
Deze wetenschappelijke voordrachten zijn
voor ieder kosteloos toegankelijk.
Vrijdag j.l. hield de Leidsche H. B. S.-
Ver. „De Trekvogels" onder leiding van de
heeren dr. J. C. Schalkwijk, dr. D. Brouwer
en S. J. Koopmans een excursie naar de
ruïne van „Brederode". Een gids leidde de
92 deelnemers rond. Na het bezoek ging
men lunchen in Hotel „Velseroord". Om
pl.m. halftwee ging men weer op stap. Na
een mooie wandeling kwam men aan de
Wilhelminatop, waar men een schitterend
uitzicht had. Vandaar ging de tocht naar
Kraantje Lek" en „De Blinkert". Halfvijf
vertrok de trein naar Leiden, waar men om
tien voor vijf aan kwam. Op het station gin
gen talrijke hoera's op voor de leiders,
waarna de deelnemers voldaan huiswaarts
geerden.
Door de commissie voor maatschappe
lijk werk van de woningbouwvereeniging
„De Eendracht" is ook dit jaar een tuintjes
wedstrijd georganiseerd. Volgens het oordeel
der commissie hebben de mededingers goed
en vruchtdragend werk verricht. Evenals
vorige jaren zal de prijsuitdeeling en ten
toonstelling van de gewonnen prijzen plaats
hebben in de concertzaal van het Volksge
bouw aan de Heerengracht en wel op Vrij
dag 23 November a.s. De heer E. Th. Witte,
hortulanus alhier, zal als voorzitter der jury
de prijzen met een toepasselijk woord uit
reiken. Verder zal de avond met eenige mu
zieknummers worden opgeluisterd. Alle
leden van „De Eendracht" hebben vrijen
toegang.
In het Novembernummer van „Volks
huisvesting" betreurt het bestuur van de
Federatie van Woningbouwvereenigingen
dat, spijt de gevoerde actie, door den raad
onzer gemeente besloten is tot den verkoop
van „Zuiderzicht". Het machtwoord: „Er
is nog grond genoeg" heeft volgens het be
stuur het grootste deel onzer vroede vaderen
doen zwichten, maar de wethouder heeft in
zijn overzicht, dat hij in de raadsvergade
ring van 1 October van de nog in eigendom
zijnde gronden gaf, niet duidelijk gezegd,
dat de overblijvende grond voor de ver
schillende vereenigingen bestemd is. Zoodat
het bestuur vreest, dat de tevredenen onder
de raadsleden met een kluitje in het riet zijn
gestuurd.
Den heer Wilbrink wordt te verstaan ge
geven, dat niet de heer Schüller de ziel der
actie was, maar dat deze is uitgegaan van
de Federatie en die er ook de volle verant
woordelijkheid voor draagt.
Op don Ilooge Rijndijk nabij het eind
punt van de sladstram, op nummer 62, heeft
de firma Gebrs. Van Ulden Zaterdag een
nieuwe Oostergagagei geopend. Het is een
prachtige ruim 600 M2. groote, moderne
garage, plaats biedend voor minstens 70
wagens. Ook de showroom die tusschen de
beide ingangen is gemaakt is keurig, royaal
en smaakvol ingericht, zoodat de Chevrolets
er uitstekend in uitkomen. Men vindt verder
een magazijn voor onderdeelen en een direr-
tiekantoortje terzijde van de ingangen. De
bouw werd onder leiding van den architect
den heer G. E. Groenendijk, uitgevoerd
door de heeren v. d. Velden en Groenendijk
als aannemers, terwijl het timmerwerk werd
gemaakt door de Gebrs. Groenendijk. De
firma Van Muiden voerde het schilderwerk
uit. Bij de opening waren zeer vele belang
stellenden tegenwoordig en een schat van
bloemen stond in de ruime garage tusschen
de wagens.
Toen de 42-jarige L. v. d. G., bloemist
alhier hedenmorgen omstreeks 6 uur bij de
halte Vernèdepark te Voorschoten uit een
rijdenden tram van de N. Z. H. T. M. wilde
springen, kwam hij te vallen. De man be
zeerde zich aan het hoofd, aan een oog en
aan een pols en klaagde over pijn aan een
been. Na door dr. Birkhof ter plaatse te zijn
verbonden werd hij weer in den tram naar
Leiden geholpen waar hij bij aankomst door
personeel van de N. Z. H. T. M. naar het
Acad. Ziekenhuis werd overgebracht.
Door de politie is een rijwiel in bewa
ring genomen dat onbeheerd is gevonden op
de Langegracht.
Gistermiddag werd de heer P. de G.
toen hij met zijn auto in het Noordeinde
reed, plotseling onwel. Hij rfed daardoor met
zijn wagen tegen den muur en de deur van
het perceel Noordeinde 43 a op. De aulo-
bestuurdcr en zijn wagen kwamen er nog
goed af, maar de muur en de deur werden
natuurlijk eenigszins beschadigd.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen:
Volwassen
Dag Datum pers. Kinderen. Tot.
Maandag 29 Oct. 37 1 38
Dinsdag 30 Oct. 38 1 39
Woensdag 31 Oct. 36 1 37
Donderdag 1 Nov. 36 1 37
Vrijdag 2 Nov. 35 1 36
Zaterdag 3 Nov. 35 1 36
ONDERTROUWD:
M. v. Dijk wedr. en N. Weber jd. A.
Berger jm. 25 j. en G. v. d. Deure jd. 21
j. L. W. Alders jm. 23 j. en*J. C. M.
Spendel jd, 22 j. G. C. Neuteboora jm.
26 j. en M. Leder jd. 25 j. D. Holswilder
jm. 23 j. en E. Binnendijk gesch. 23 j.
P. T. van Gijzen jm. 22 j. en H. M. Nap
jd. 23 j.
N.V. VEREEN.
ROTTERDAMSCH HOFSTAD.
Merijntjes Gijzen's Jeugd (Heb
Verraad) in 16 tafereelen door
A. M. de Jong.
Heeft de heer A. M. de Jong zijn eerste
deei van Merjjntje's lotgevallen voor he*
tooneel bewerkt? Zelf geeft hij daarop het
antwoord in ontkennenden zin. Hij zegt: het
voor het tooneel bewerkte heeft niet de
pretentie, tooneel te zgn, het is slechts Me-
rgntje's geschiedenis gedramatiseerd! M.a.
w., er is niet naar gestreefd, om het eerste
deei £an den Mergntje-cyclus in tooneelbe-
werking om te zetten, zooals meestal ge
schiedt, wanneer een roman over het voet
licht wordt gebracht; en dan ook meestal tot
schade van roman en tooneel beide! Dit
als gevolg van het ach niet voldoende kun
nen losmaken van den roman-tekst, die ech
ter dan trots alles toch weer geweld wordt
aangedaan.
Gevolg van de opvatting van den heer de
JoDg is, dat men het verhaal van Me-
röntje's vriendschap met den Kruik en zijn
verraad van den strooper, door een voor
lezer aaneengeregen, in sprekende Ta
bleaux-vi van ts aan zijn oogen ziet voorbij
gaan. Men ziet het verhaal in levende beel
den, als plaatjes. Inderdaad, tooneel is liet
niet. Men mist de echte huivering, de echte
lach, die tooneel ons vermag te geven. Men
wordt aangenaam gestreeld, men krijgt €en
naoer inzicht in het wezen van den roman,
maar men ondergaat het dramatisch gebeu
ren niet, althans niet fel en bewogen.
Eenmaal aanvaardend, dat hier geen too
neel wordt gegeven, is er veel te waardee-
ren. In de eerste plaats is er een nieuwe
ster ontdekt, waarvan we ons in de toe
komst zeer veel voorstellen: Siska Kremer.
Hoe heeft dit 14-jarig meisje getoond echt
artistenbloed in de aderen te hebben!. Zij
was als het ware zoo in de huid van
Merijntje gekropen, zoodat we hebben ge
noten van het begin tot het einde van haar
ten voeten uit levende creatie. Ragfijn heeft
zij aangevoeld de teere ziel van dit droom
kind en zij wist die ziel voor ons te schil
deren af tot in de zuiverste nuances. Siska
Kremer was Merijntje; een beter beeld
kunnen wij ons niet denken. Zeer subtiel
heeft zij des schrijvers innigste gevoelens
begrepen en uitgebeeld bovendien. Haar
spel is een groote belofte voor de toekomst.
Nap de le Mar vertolkte den Kruik, in
wien de donkere hartstochten aangroeien
tot hij den dubbelen moord begaat, waar
van zijn vriendje Merijntje tenslotte het be
wijs in handen der justitie speelt. Zijn op
vatting lijkt ons niet geheel in overeen
stemming met de teekening van den auteur.
Wij hadden hem ruwer en opbruisender ge
dacht, terwijl Nap den gevreesden strooper
meer in zich zelf de hartstochten doet uit
razen. Niettemin was er veel te waardeeren
in deze opvatting.
Naast deze beide hoofdfiguren dienen ge
noemd Janekee en de pastoor. Welk een
Take typeering vermocht Henriette van
Kuyk aan de -door deti Kruik zoo fel be
geerde meid te geven, hoe wist zij in wer
kelijkheid deze slruische vrouw te zijn, de
zoo hevig omstredene. Sappig goedig tee-
kendo Charles Gilhuys.den zooveel begrij
penden en daardoor Zooveel vergevenden
geestelijken vader van het stille dorpje.
Minder bekoren kon ons de grensjager van
Pierre Balledux. die in het algemeen ver
band ietwat detoneerde. Goed was weer
„ons Lief-Vrouwke" van Jo Koster, alhoewel
het nic! opnemen van deze tafereelen waar
schijnlijk de dramatische kracht van het
hoofdgebeuren zou hebben opgeveerd.
We zullen verder geen namen meer noe
men. evenmin als wij nog veel hebben op
gemerkt over 't boek zelf. daar wij dat meer
dan voldoende bekend veronderstellen, gelet
op den zeldzamen opgang, door dezen
cyclus gemaakt. De overigen pasten zich in
hoofdzaak mooi aan. Louis Gimberg las de
aaneenrijgende fragmenten sober doch op
goeden toon
Rest ons nog te vermelden, dat men er in
geslaagd was, om zeer passende decors te
maken voor alle tafereelen, die in vlot
tempo elkaar opvolgden, al kon hier blijk
baar geen gebruik worden gemaakt van het
draaiend tooneel. voor de eerste maal in ons
land bij dit stuk toegepast. Daarvoor alle
hulde aan Ed. Veterman. Deze decors ver
fraaiden de levende gedramatiseerde
plaatjes ten zeerste en droegen niet weinig
bij tot het succes van het geheel. Want een
9ueces was de opvoering, daaraan viel niet
te twijfelen, gelet op het daverend en
dankbaar applaus uit den tot en met
baignoires uitstekend bezetten schouwburg.
H8-
LEIDSCHE TOONEELVER. „JACOB CATS".
„De Vrijbuiter", spel in 3 be
drijven door Hans Martin.
Het is bijkans 9 jaar geleden, dat wij dit
tooneelproduct van den schrijver van „Malle
Gevallen" voor het laatst over het voetlicht
zagen gebracht. Toen door de Nederl. Too-
neelvereeniging met Nico de Jong en Emma
Morel in de hoofdrollen. In dit tijdsverloop
is de speelbaarheid van dit stuk, waarin het
genoemde ..Malle Gevallen" duidelijk is
terug te vinden, er niet op vooruit gegaan,
dank zij de lange dialogen, waarin nog al
eens wordt herhaald. Toch, trots dit be
zwaar. doet „De Vrijbuiter" het nog wel,
daar de dialoog althans vlot en aardig is.
Hier en daar was o.i. wel wat te coupee
ren geweest, zonder nadeel toe te brengen
aan het geheel; integendeel zou het er aan
gewonnen hebben.
De hernieuwde kennismaking door „Jacob
Cats" was echter een zeer aangename, dank
zij verrassend goed spel der hoofdfiguren,
zoodat wij willen beginnen deze als her
boren vereeniging een warm woord van
hulde te brengen voor de blijkbaar conscien-
tieuse studie en daarnevens met het bereikte
resultaat. Over het geheel lag een stijl van
voornaamheid, die op zichzelf al aangenaam
aandeed. Natuurlijk was niet alles volmaakt,
RECLAME.
481
maar hoe zelden is dat het geval? Nog
maals, alle hulde voor het nu reeds be-
reiklel Met vertrouwen tan deze Tereeni-
ging verder gaan.
Over den iuhoud 9 jaar is een lange
tijd! nog een paar woorden: doordat zijn
verloofde hem voor een rijten, ouderen man
in den steet laat, is een jonge man de
wereld in gevlucht. Daar heeft hij succes en
als geslaagde tomt hij logeeren bij zijn
vroegere beminde, die nu zijn lanle is. Hij,
de vrijbuiter, doet haar de oogen open gaan
voor het duffe van haar bestaan, doch hij
doet haar blijven bij haar man, haar tevens
doende voelen en begrijpen, dat zij niet den
durf heeft om het leven te veroveren en
dat hij een ander, een logeetje, Loeki ge-
heëten, die wel durft, die om hem haar ver
loving uitmaakt, meeneemt de wereld in!
Door den heer G. v. d. Linden is de vrij
buiter mooi gcteckend in los spel, dat enkele
kleine vlekjes niet vermochten te ontsieren,
't Was keurig. Mooi samenspel vond hij in
de Loeki van mej. Anny Beyersbergen,
waarin werkelijk pit zil Zij hoede zich voor
een teveel levendigheid, waaruit ook ont
stond dat leelijke „beenen" in het eerste be
drijf. Zij vond goede, soms gevoelige accen
ten. Een drietal fraaie bouquetten beloonden
haar mooie creatie.
Dan moge genoemd de heer B. v. d. Lijke
als de huichelende oom van den ..durt te
leven"-neef. Hij lette nog iets op zijn hou
ding. Mevr. J. v. d. BlijAlers had de moei
lijke rol van tante-oud-verloofde en heeft
zich goed er doorheen geslagen. Ietwat meer
gevoel en nog iets meer losheid van bewe
ging zouden echter niet kwaad zijn ge
weest. Doch 't was goed.
De bijrollen waren voldoende bezel. Noe
men willen we daarvan mevr. A. v. d.
LijkeSylsma als de oude gedienstige.
Voornaam werd het stuk in voorname
decors over het voetlicht gedragen. De inzet
van Jacob Cats was uitnemend!
Een vrij goed bezette schouwburg
aanwezig waren o.a. de auteur en zijn
echtgenoote, die bloemen ontving en de
cerevoorzitter, onze burgemeester, mr. A.
van de Sande Bakhuyzen heeft duidelijk
van ingenomenheid getuigd voor deze
prestatie van Jacob Cats!
DE PROVINCIALE BEGROOTING.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben
aan de Staten dier provincie ter vaststel
ling aangeboden een viertal ontwerpen,
waarin de verschillende wijzigingen zijn
samengevat, welke naar hun meening moe
ten worden aangebracht in de provinciale
begrootingen voor 1927 en 1928.
Voorts hebben Ged. Staten aangeboden
een vergelijkend overzicht betreffende den
gewonen dienst van de ontwerp-begrooting
voor 1929 met de begrooting voor het loo-
pende jaar. Zoowel in ontvangst als in uit
gaaf is f. 158 000 minder geraamd. Zoo sluit
de gewone dienst 1929 bij raming der op
brengst van de opcenten op 's Rijks direc
te belastingen naar dezelfde aantallen als
voor 1928 worden geheven, t.w. 20 opcen
ten voor de grondbeLasting cn de personeele
belasting en 2 opeen ten voor de inkom
stenbelasting en de vermogensbelasting.
DE EX-STAKERS VAN 1903.
Naar gemeld wordt heeft de Bond van
Ambtenaren in dienst bij de Ned. Spoor
wegen, besloten, ingaande 1 November j.l.,
voorloopig voor drie jaren deel te nemen aan
het pensioenfonds voor de oud-stakers van
1903. opgericht door de Ned. Ver. van Spoor-
en Tramwegpersoneel.
Jaarlijks zal de B. A. N. S. een bedrag van
f. 1800 in bedoe'ld fonds storten waaruit de
betreffende personen een uitkeering van f. 6
per week zullen ontvangen.
Een commissie is gevormd, bestaande rit
de heeren Mollmaker en Landskroon van de
Ned. Vereeniging, Peters en Van der Hey
van den B. A. N. S., benevens een lid van
den Bond van ex-stakers 1903.
Indien de Centr. Bond van Spoor- cn
Tramwegpersoneel eveneens besluit tot deel
neming aan het fonds, dan zal een der beide
B. A. N?S.-leden zijn plaats in de Commissie
afstaan aan een vertegenwoordiger van
dien Bond.
Met ingang van 1 November jl. is be
noemd tot generaal-majoor, commandant
van de vierde divisie de kolonel V. J.
Quanjer, commandant van de eerste inf. bri
gade (brigade grenadiers en jagers).
Aan mr. A. B. G. M. v. Rijckevorsel i3 op
zijn verzoek eervol ontslag verleend uit zijn
betrekking als president-plaatsvervanger
van den Krijgsraad voor de Landmacht
voor het Rijk in Europa te Den Bosch, on
der dankbetuiging voor de als zoodanig be
wezen diensten.
Bij Kon. besluit is op zijn verzoek eer
vol ontslagen B. A. van der Wielen, als
burgemeester van Nieuw-Vossemeer;
is benoemd tot burgemeester van Den
Helder W. F. G. L. Driessen, met gelijk
tijdig eervol ontslag als burgemeester van
Koog aan de Zaan.
Zaterdag bestond de Bond van Ambte
naren bij departementen van Algemeen Be
stuur en Hooge Colleges van Staat 25 jaar.
Ter gelegenheid van dit jubileum hield
het bestuur des middags een receptie in
hotel ..De Twee Steden". De zaal was
met talrijke bloemstukken versierd. Velen
kwamen het bestuur gelukwenschen.
UI^ NED. OOST-INDIE.
DE VOLKSRAADS-VOORZITTER.
Batavia, 2 Nov. (Aneta). Het „Bat»
viaasch Nieuwsblad" meldt, dat de voorzit
ter van den Volksraad, mr. Neytzell de
Wilde, bet voornemen beeft in Mei 1929 af
te tredeD.
PALEMBANG's GEMEENTE-MISèRE.
Palembang, 2 Nov. (Aneta). De directeur
van gemeentewerken is op staanden voet
ontslagen wegens wangedrag en het niet
nakomen van zijn verplichtingen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De schadevergoeding
Polen en Lithanen.
Zaterdag had Poincaré opnieuw een onder
houd met Parker Gilbert den agent-generaal
voor de herstel-betalingen.
Het onderhoud liep o.a. over de kwestie
van de eventueele deelneming der Ver
eenigde Staten aan de commissie van des
kundigen. In Frankrijk is allerwege de
wensch levendig, dat de Vereenigde Staten
ziek tot deze deelneming bereid zouden ver
klaren. Parker Gilbert zelf zon in deze rich
ting werkzaam zjjn.
Voorts had Poincaré een onderhoud met
den Italiaan Perelli, met de gezanten van
Duitschland, België en Japan.
In politieke kringen is men van meening,
dat het vraagstuk van de samenstelling der
commissie van deskundigen weldra zal zijn
opgelost. Als het bericht in de „Excelsior"
juist is, zal Poincaré dezer dagen ook den
gezant van de Vereenigde Staten ontvangen.
4»
In Koningsbergen is de eerste plenaire zit
ting gehouden der Poolsche-Lithausche con
ferentie.
De agenda bevatte bet verslag der com
missies, welke in Berlijn, Warschau en Kowno
zijn bijeengekomen.
Na voorlezing door Sidzikauskas van het
rapport betreffende de werkzaamheden der
commissie voor het plaatselijk verkeer, gaven
de Poolsche minister van buitemlandscbe za
ken Zaleski en de Lithausche premier Wol-
demaras hun instemming te kennen met de
onderteekening van een ontw erp-o v er een-
Komst betreffende het verkeer voor de be
woners wier bezittingen aan de grenslijn
werden afgesneden. Zaunius werd tot rap
porteur benoemd der tweede commissie voor
economische kwesties voor de verkeersrege
ling.
Zaleski legde er den nadruk op, dat Polen
haar beginsel van directe verbinding niet
kan loslaten en dat indien de Lithausche
delegatie op haar beginsel van indirecte var
binding blijft staan, de onderhandelingen tot
mislukken gedoemd zjjn en de kwestie door
een Volkenbondscommissie van deskundigen
zal moeten worden opgelost.
Na eenige besprekingen aanvaardde Wol de
maras het voorstel van Zaleski een subcom
missie te vormen om de oorzakenj der tegen
stellingen in beide thesen te onderzoeken.
Deze sub-commissie zal worden samenge
steld uit de voorzitters der beide delegaties
en rechtskundige en economische deskundi
gen.
JUITSCHLAND.
Het metaalconüicl
In bet metaalconflict is nog weinig ver
anderd. De bond van christelijke vakver-
eenigingen eischt in een manifest krachtige
maatregelen tegen diegenen, die openlijk
de levensbelangen des volks bedreigen. De
bond eischt van de werkgevers, die onder
schending van het verdrag hun bedrijven
stillegden, volledige schadevergoeding.
De bond acht een spoedige bijeenroeping
van den rijksdag noodzakelijk, wijl onver
wijld maatregelen moeten getroffen, om
het staatsgezag en het recht tegen derge
lijke aanslagen te beveiligen.
Naar verluidt wil het Centriun-lid Ste-
gerwald een bemiddelingsactie inleiden.
Op een vraag dienaangaande in werkge
verskringen werd meegedeeld, dat men daar
op dit oogenblik onmogelijk 6telling kon
nemen ten opzichte van dergelijke pogin
gen van Stegerwald.
Er wordt in dit verband op gewezen, dü£
men van arbeiderszijde steeds bereid is, de
onderhandelingen te hervatfbn.
De gemeenteraad van Bochum besloot,
den behoeftigen uitgesloten arbeiders steun
te verleenen.
In de kolenmijnen van de Verein Stahl-
werke is de arbeidstijd reeds verkort.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de Inter
nationale Arbeidshulp besloten heeft steun
te verleenen aan de arbeiders, die bij den
Duitschen loonstrijd zijn betrokken. De or
ganisatie zal van 1 November af voor het
levensonderhoud van 3000 vrouwen en kin
deren zorgen en heeft bovendien een op
roep gericht tot de Russische en de inter
nationale arbeidersklasse om geld en kleu
ren af te staan.
De leden en medewerkers van de ver
eeniging van Duitsche arbeiders-, bedien
den- en beambtenbonden uit het Rijnseb
Westfalen, hebben gisteren een groote de
monstratie gehouden, welke vooral den ar
beid s strijd in de groep der ijzerindustrie
betrof.
FRANKRITK.
Poincaré en de financieel®
Kamercommissie De radi
calen vergaderen.
Voor de Kamercommissie voor de finan
ciën heeft Poincaré verklaard, dat hij zicK
voorbehield de amendementen te bestrij*
2-4
