De Opening van 's Rijks Psychopathen-asyl
door Minister Donner
69!te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 1 November 1928
Derde Blad
No. 21054
HOOFDINGANG EN FRONTAANZICHT VAN HET RIJKS-
PSYCHOPATHENASYL DAT HEDEN IS GEOPEND
Met eenige plechtigheid, en in tegen
woordigheid van een aantal autoriteiten uit
rechts- en geneeskundige kringen, uit ver
schillende deelen des lands naar onze slad
gekomen, heeft hedenmiddag de opening
plaats gehad van het Rijks Psychopathen-
asyl, dat is ondergebracht in het daartoe
inwendig in gereedheid gebrachte voorma-
tige Pesthuis, in de Gevangenlaan, aan
gene zijde, van de spoorlijn Amsterda.m-
Rotlerdam.
Eenigen tijd geleden hebben wij een uit
voerig artikel gewijd aan de inrichting
welke heden door den minister van Justitie
is geopend, 'gepubliceerd. Men heeft daarin
I reeds kunnen lezen wat de eigenlijke be
stemming van het gebouw zou worden en
hoe het zou worden ingedeeld.
Gisteren hebben wij onder geleide van
den heer S. L Veenstra, den chef der onder-
afdecling D der derde afdeeling van het
Departement van Justitie, bij wien de zorg
voor de gestichten van dit Departement
ressorteert, een wandeling gemaakt door de
lokaliteiten van het voormalig Pesthuis,
zooals die er gereed om aan hun nieuwe
beslemming -te worden overgegeven
uilzien
Met bescheiden middelen heeft men hier
iets tot stand gebracht dat gezien mag wor
den, Deze eerste inrichting voor Psycho-
palhen in ons land, die dus niet met eenige
andere inrichting is te vergelijken, ziet er
sober en eenvoudig, doch niettemin prach-
tig uil En het wil ons voorkomen, dat de
I verpleegden san wie de uit genecsheeren
bestaande directie straks haar zorgen gaat
wijden, er volkomen kunnen worden be
handeld in den geest, zooals die door de
heden in werking getreden Psychopathen-
I wetten is bedoeld.
Vrijwel niets in het Oude Pesthuis is er,
dat doet denken aan een soort gevangenis,
aan een inrichting waar de bewoners, na
veroordeeling door den Rechter, gedwongen
verblijven.
Daar zijn in de eerste plaats de eet- en
verblijfzalen, alle voorzien van ramen, met
onbreekbaar glas weliswaar, doch waardoor
niettemin het daglicht volop binnentreden
kan, zoodat de verpleegden het oog kunnen
laten weiden over de rustige omgeving van
het afgelegen en van alle stadsgewoel ver-
I wijderde huis, waarin zij gedwongen zijn
voor korten of langen tijd te toeven. Ge
dekte tafeb vindt men in de eetzalen en
servies van porcelein en glas, van onbreek
baar materiaal echter alles. In vriendelijke,
frissche kleuren zijn de zalen geschilderd,
en het verblijf in deze omgeving, kan zoo
I wil het ons voorkomen geenszins een ge-
vangenisverblijf worden genoemd. O. m. de
Kerk en de Kapel zijn netjes gerestaureerd.
Keurig zijn ook de vijf kleine kamertjes,
waarin straks wellicht enkele verpleegden
die zeer goed oppassen, of die door andere
I omstandigheden in aanmerking komen om
I afzonderlijk te slapen, zullen worden ge
huisvest. Zij zijn, ais alles in dit asyl zeer
sober, doch aangenaam ingericht.
De slaapgelegenheid in deze inrichting
die ten hoogste 88 verpleegden onderdak zal
I kunnen verschaffen, is overigens in twee
ruime zalen gemaakt, waar de verpleegden
I m ijzeren kooien, geheel met hecht tralie-
w^rk afgesloten in kribben van hetzelfde
type als dat hetwelk men in de gevangenis
sen ontmoet, den nacht doorbrengen zullen.
De kooien worden gesloten zoodra de ver-
P fpgden ter ruste zijn gegaan.
Ruime, moderne waschgelegenheden be
vinden zich op deze zalen en verder is
daar ook. in het midden, een slaapgelegen
heid voor een bewaker. Ook in deze zalen
I e^nwel kan lucht en licht volop binnen-
I walen en de verpleegden zullen bij het ont
waken hier geenszins de idee behoeven te
hebben in een soort hechtenis te toeven.
Drachtig is ook de badinrichting, evenals
de geheel automatische stookinrichting die
v?or de verwarming en warmwatervoorzie-
i.11"? zorgt En dat in dit naar de speciale
sischen van een Psychopathenasyl doch
naar de gewone eischen van een
Joaern groot ingericht gebouw, ook de
euken enz gezien mogen worden, behoeft
nauwelijks betoog
Als men den hoofdingang gepasseerd is
de fraaie houten trap links in het por-
jbetreedt, komt men in de kamer van
ea directeur, die tevens als vergaderzaal
voor de Commissie van Toezicht is bestemd.
Aangrenzend vindt men o.a. de werkkamer
van den administrateur.
Ter andere zijde in het portaal is de por- i
tiersloge, waarin een slaapgelegenheid voor
een waker is ingebouwd en waaraan j
wacht- en spreeklokalen voor bezoekers van
verpleegden grenzen.
Wanneer men de trap naast de portiers
loge opgaat, komt men in de werkkamers
van den adjunct-directeur, dr. Wiersma, en
daar vindt men de vernuftige instrumenten,
waarmede deze psychiater de patiënten
voortdurend zal onderzoeken. Doch niet al
leen de patiënten. Want, en deze afdeeüng
vooral is van belang, hier zullen door dr.
Wiersma ook worden onderzocht, de van
misdrijf verdachten, welke hem door de
justitie worden gezonden, en die hij gedu
rende de maand dat zij in het Asyl in een
geheel van de eigenlijke verpleegden gese
pareerde afdeeling zullen verblijven, za! <>t>-
serveeren en conlroleeren naar de geest es- i
vermogens en naar de mate waarin zij
daarover de beschikking hebben.
En zoo gelooven wij. na hetgeen wij reeds I
omtrent het nieuwe Rijksgesticht waarmede
onze stad heden is verrijkt en waarover wij
gelijk gezegd eerder reeds het een en an- j
der publiceerden, de voornaamste bijzonder-
heden die den lezer kunnen interesseeren,
te hebben vermeld. En als wij ten slotte
nog vermelden dat zich in dit asyl ook
eenige gewone cellen bevinden, waarin zeer
lastige verpleegden tijdelijk kunnen worden
opgesloten men hoopt er natuurlijk wei
nig gebruik van te moeten maken dan
kan men zich een idee vormen van de wijze
waarop binnenkort de bewoners van het we
der in gebruik genomen voormalig Pest
huis, die des daags in de schoen- en kleer
makerij. in de schilder- en andere werk
plaatsen zullen arbeiden, zullen worden
verpleegd.
Dr. Scholtens.
De directeur.
Dr. J. Scholtens werd 21 September 1871
te Groningen geboren en op 14 October 1890
aan de Groningsche Universiteit als student
ingeschreven. Hij promoveerde op 20 Dec.
1900 tot doctor in de geneeskunde op een
proefschrift over de „Combinatie van de
mentia paralytica met andere psychosen".
Na zijn promotie werd hij geneesheer aan
het krankzinnigengesticht te Meerenberg en
in 1901 geneesheer-directeur van het krank
zinnigengesticht te Paramaribo. Hij ver
trok vandaar in 1908 naar Oost-Indië, waar
hij benoemd was tot geneesheer aaD het
krankzinnigengesticht te Buitenzorg, waar
van hij eenige jaren later directeur werd.
Dit bleef hij tot 1924. toen hij met verlof
naar Europa vertrok. In 1925 werd hij be
noemd tot eersten geneesheer bij de bijzon
dere strafgevangenis te Scheveningen,
welke functie hij thans nog yeryuIL
Dr. D. Wiersma
adjunct-directeur van het psychopathen-
asyl, werd 16 Mei 1899 te Groningen gebo
ren en is een zoon van den hoogleeraar in
de psychiatrie aldaar, prof. E. D. Wiersma.
Hij werd 26 September 1917 als student in
de geneeskunde aan de Universiteit te Gro
ningen ingeschreven en promoveerde aldaar
op 26 Juni 1923 tot doctor in de genees
kunde op een proefschrift over de „Psychia
trie van dementia praecox. Een historisch,
critisch en experimenteel onderzoek". Hij
was gedurende eenige jaren assistent bij
zijn vader en daarna conservator bij de
psychiatrisch-neurologische kliniek der
Rijksuniversiteit te Groningen.
Genoodigden.
De opening werd bijgewoond door:
Minister van Staat mr Th. Heemskerk,
Minister van Staat jhr. mr H. A. van Kar-
nebeek. Commissaris der Koningin in Zuid-
Holland, mr J Limburg. Lid van den Raad
van Slate; mr. J. Schokking, oud-Mirftster
van Justitie, burgemeester van Katwijk; jhr.
mr. W. H. de Savornin Lohman, president
van den Hoogen Raad der Nederlanden, mr.
A. Tak, Procureur-Generaal bij den Hoo
gen Raad der Nederlanden, mr. L. Ch.
Besier, Advocaat-Generaal bij den Hoogen
Raad der Nederlanden; jhr. mr J. L. W. C.
von Weiier, waarnemend President van het
Gerechtshof te 's-Gravenhage; jhr. mr. P A.
J v. d. Brandeler, Procureur-Generaal bij
het Gerechtshof te 's-Gravenhage, mr A.
II. du Mosch, President der Arrondissements
rechtbank te 's-Gravenhage;
den Algemeenen Raad voor Psychopathen-
zorg, bestaande uit: mr. J. R. H. van Schaik,
lid van de Tweede Kamer, voorzitter, prof.
mr. W. A. Bonger, hoogeleeraar aan de Ge
meentelijke Universiteit, te Amsterdam,
prof. dr. L. Bouman. hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht; prof. rnr J. V.
van Dijck. Raadsheer in den Hoogen Raad
ier Nederlanden, mejuffrouw mr C V
Katz, lid van de Tweede Kamer. dr. C. Kor-
tenhorst, geneesheer aan het krankzinnigen
gesticht „Voorburg" te Vught (N.-B.); mr.
W. L. Luvken Glashorst. Officier v. Justitie
te 's-Gravenhage; mr. L. Lindeboom, advo
caat en procureur te 's-Gravenhage. secre
taris;
de Commissie van Toezicht op de Rijks-
asyls te Leiden, bestaande uit: mr. A. v. d.
Sande Bakhuyzen, burgemeester van Lei
den, voorzitter; mr. P. E. Briët, lid van de
Eerste Kamer: A. Couvé alhier; mevr. S. C.
de VriesDe Vries, alhier; mr H I. J. M.
van Wensen, alhier;
de Wethouders van Leiden; prof mr A.
J Blok, hoogleeraar in het strafrecht alhier;
prof. dr. v d. Hoeven, voorzitter der medi
sche faculteit der Rijksuniversiteit alhier;
prof. dr G Jelgersma, hoogleeraar in de
psychiatrie alhier: mr. F. Ligtenberg, Kan
tonrechter alhier; prof. dr. E. D. Wiersma,
hoogleeraar te Groningen;
de inspecteurs van het Geneeskundig
Staatstoezicht op krankzinnigen: de heeren
dr J. H. Schuurmans Stekhoven en H J.
Lubberman.
het bestuur der Rekkensche Inrichtingen,
vertegenwoordigd door de heeren E. René
van Ouwenaller en ds. dr. W L. Slot;
den eerwaarden broeder-overste der Con
gregatie van O. L. V. van Lourdes te Don
gen; mr. dr. N. Muller, rechter te Alkmaar,
redacteur van het maandblad voor Berech
ting en Reclasseering; ds. J. W. Groot En-
zerink, Ned.-IIerv. predikant alhier; pastoor
P. L. Dessens, alhier; het hoofd van den
Rijksgebouwendienst J C E. Baron van
Lynden en den hoofdarchitect ir. J. G.
Robbers.
Van het Departement van Justitie waren
voorts aanwezig: mr. J. P. de Meyere, di
recteur-generaal van het Gevangenis-, Rijks
tucht- en Opvoedingswezen; mr. W. D.
Caudri. administrateur, chef der onderaf-
deeling 3 A Gevangeniswezen; de heer S.
L Veenstra, inspecteur der Reclasseering,
belast met voorbereiding van de uitvoering
der Psychopathenwetten; mr. W. A. Pan
nenborg, referendaris; jhr. mr. F. G. W. J.
Backer, hoofdcommies en mr. J. S. Korte-
weg, inspecteur van het gevangeniswezen;
Mr. J. P. Hooykaas, commies;
de heer P. C. G. A. Wijkmans. directeur
van den Dienst voor Snc. Zaken alhier
Toen alle genoodigden b'j de plechtige
opening in de Gymnastiekzaal bijeen waren,
wa9 de minister van Justitie mr. Donner
de eerste die het woord nam, tot het uil-
spreken van de volgende rede-
Rede van den minister.
De dag van heden brengt met de in
werkingtreding van de Psychopalhenwellen
de afsluiting van een langen weg van vooi-
bereiding
Meer dan 171/* jaar geleden het was
28 Maart 1911 onder het bewind van den
Minister Mr. Robert Regout werden bij
de Tweede Kamer aanhangig gemaakt een
tweetal ontwerpen, houdende voorzieningen
met betrekking tot crimineele psychopathen.
Zij kwamen voort uit, de overtuiging dal in
het strafrecht de enkele grenslijn van on
toerekenbaarheid en toerekenbaarheid in
het licht van de resultaten van wetenschap
en ervaring te ruw moest worden geacht.
Onder de niet-toerekenbaren was een dif
ferentiatie niet te miskennen, die bij be
handeling naar gelijken maatstaf tol in
breuken op de gerechtigheid moest leiden.
Bijzondere voorzieningen op het gebied v
Straf- en Straf-procesrecht konden daarom
niet uitblijven. Doch die op de mate van
T
Minister Donner.
schuld georiënteerde voorzieningen brachten
anderzijds met te meer klem naar voren,
dat met een zuiver-strafreehtelijke behan
deling der gevallen niet kon worden vol-
staan, maar de belangen der openbare orde
verdere maatregelen eischlen.
Over deze ontwerpen is een jarenlange i
gedachtenwisseling gevoerd, die minder nog
d& grondgedachte, dan wel de uitwerking
betrof. Het was eerst tegen het einde van i
hel in zoo velerlei opzicht vruchtbare be- j
wind van Minister Heemskerk, dat de j
wetten den 28en Mei 1925 het Staatsblad I
bereikten. En dat geschiedde dan nog onder
de reserve, dat omtrent de uilvoering nog J
nader beraad in verband met den toestand I
van 's Lands financiën noodig zou zijn.
Die reserve had meer bepaaldelijk betrek-
king op hetgeen werd vereischt voor het bij
de wetten ingevoerde instituut van de ter
beschikkingstelling, welk instituut de aan
wezigheid van daartoe geëigende inrichtin-
gen onderstelde.
Gelukkig is het met die reserve nog al
mede geloopen. Tenminste is voor de in- j
voering nog niet het vierde gedeelte van I
den voor de totstandkoming benoodigden
tijd gebruikt. Zeker heeft daartoe medegt-
werkt, dat van den beginne aan het stand-
punt is geweest, dat men niet in finantieel
opzicht gunstiger tijden moest afwachten,
maar liever moest trachten de zaak, hoe
zeer dan binnen wat minder ruim opgezet
kader, op gang te brengen.
Zooals gezegd, vroeg daarbij vooral zorg
het scheppen van de gelegenheid lot toe
passing der Ier beschikkingstelling. De wet
zag de uilvoering daarvan slechts ten deele
als rechtslreeksehe Rijkstaak; aan de par
ticuliere medewerking werd in navolging
van het bij minderjarigen toegepaste stel
sel een groote plaats toegedacht. Het
stichten van een Rijksasyl en hel betrekken
van particulieren in deze zaak, werd dus het
naaste program
Wat het Rijksasyl betreft, het finantieel
motief liet voor stichting van een geheel
nieuwe inrichting geen ruimte. Als een
uitsluitend nadeel is dit intusschen niet ge
voeld. waar men hier stond voor een vrij
wel geheel nieuw terrein en de te stellen
eischen dus niet naar de ervaring kon wor
den bepaald. Door een niet al te kostbare
voorziening in een bestaand gebouw ontging
men het risico, dat belangrijke uitgaven
zouden zijn gedaan voor een inrichting die
op den duur de eischen der praktijk niet
zou blijken te kunnen bevredigen.
Na vele overwegingen viel het oog op het
gebouw te Leiden, dat, na in den loop der
jaren reeds meer dan een bestemming te
hebben gehad, in 1925 hare bestemming als
Rijksopvoedingsgesticht voor jongens ging
verliezen. De Rijksgebouwendienst wist een
aantrekkelijk plan te maken ik mag in dit
verband wel den naam van Ir. Robbers met
waardeering vermelden; met de gemeen
te Leiden, wier eigendom het gebouw is,
wcra een regeling getroffen, die onder meer
ook de beschikking zoo noodig over buiten-
terreinen verzekerde en, nadat aldus de
zaak was voorbereid, heeft de Rijksgebou
wendienst ik breng dien dienst in den
persoon van zijn chef, baron Van Lynden,
gaarne mijn dank met kracht de uitvoe
ring ter hand genomen en op talentvolle
wijze volvoerd. Ook bij aankleeding en meu
bileering is vrijwel uitsluitend met oud ma
teriaal gewerkt, doch. zooals gij zult zien,
op een wijze, die eerbied afdwingt voor wat
er ook aldus van gemaakt is. Geheel af ge
loopen is de taak van den gebouwendienst
nog niet, want, terwijl aanvankelijk ge
tracht is het Rijksasyl voor vrouwen geheel
afzonderlijk van dat voor mannen te stich
ten, is nader de slotsom geweest, dat op 1
ditzelfde terrein daarvoor, althans voorloo-
pig, een geschikte voorziening is te treffen;
daaraan wordt nog gewerkt.
Inmiddels werden ook onderhandelingen
gevoerd met particulieren om'hun medewer
king te verkrijgen. De vereeniging, die te
Rekken haar stichting voor psychopaten
zorg heeft, had aanstonds bij de totstandko
ming der wetten naar goede diensten aan
geboden. Met die vereeniging werd een
regeling getroffen, als gevolg waarvan thans
te Rekken een inrichting voor crimineele
psychopathen ,,01denkott" in aanbouw is.
Van Roorasch-Katholieke zfjde werd even
eens contact gezocht en onder Heilo is, in
aansluiting aan den bouw van een krank
zinnigengesticht, een psychopathen-inrichting
in wording, die aan de uitvoering der Psy-
chopathen-wetten mede dienstbaar zal zjjn.
Aldus mocht de voorbereiding, de omstan-
digheden in aanmerking genomen, nog vlot
verluopen, en daartoe werkte zeker ook
mede, dat het administratief gedeelte, dat
by de afdeeling reclasseering van het De
partement was ondergebracht, door den chef
dier afdeeling, den heer Veenstra, en diens
staf met élan en voortvarendheid werd vol
bracht.
En zoo kon, al is dan ook nog niet alles
ten volle gereed, de le November als dag
van inwerkingtreding worden vastgesteld.
Deze dag beteekent dus de afsluiting van
een langen weg van voorbereiding. Maar
tevens de ontsluiting van de periode der toe
passing. Wat zal deze brengen? Op den drem
pel daarvan staan wij met vele vragen.
Het is de rechterlijke macht waarvan
ik het ten zeerste waardeer, dat zij hier is
vertegenwoordigd die de eerste aanra
king met de in werking tredende wetten zal
hebben. In welke gevallen en hoe zal zjj de
ze toepassen? Naar een in ons land deug
delijk gebleken traditie is ook op dit ter
rein aan de rechterlijke macht een groote
vrjjheid gelaten, maar daarmede ook een
moeilijke taak gesteld. Terwijl de vraag van
de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke sto
ring der verstandelijke of zooals het
vanaf heden heet der geest-vermogens
zich slechts opdeed, voorzoover ontoereken
baarheid daarvan het gevolg was overi
gens op zichzelf ook reeds een gebied vol
moeilijkheden zal thans elke gebrekkige
ontwikkeling of ziekelijke storing, ten tijde
van het begaan van het feit aanwezig, tot
een afwijkende voorziening kunnen leiden.
Maar bij de onbegrensdheid van dit begrip
hoort men niet somtijds, dat niemand als
geheel normaal is te beschouwen? zal het
zaak zijn de juiste maat te houden. Uit
drukkelijk erkent de wet de mogelijkheid op
niet-on toerekenbaren ondanks gebrekkige
ontwikkeling of ziekelijke storing het gewone
strafrecht toe te passen. Daarnaast kent de
wet een modaliteit van de gewone strafrech
telijke behandeling daarin bestaande, dat de
rechter zelf vaststelt, dat de gevangenisstraf
in een bijzondere gevangenis tot op he
den administratief reeds in de gevangenis te
Scheveningen gegeven zal worden on
dergaan.
En dan in derde plaats komt de gelegen-,
heid om. in aansluiting aan de strafrechte-,
lijke behandeling, den delinquent ter be
schikking te stellen, doch dit nog weder
onder de uitdrukkelijke reserve, dat het
belang der openbare orde dit bepaaldelijk
vordert. Zóó is duidelijk, hoezeer de rech-.
terlijke macht hier een door haar in zelf
standigheid te vervullen taak krijgt. Het
constaleeren der afwijking is niet voldoende;
de vraag, of en in hoeverre zulks tot bijzon
dere behandeling moet leiden is er eene. ten
opzichte waarvan de rechterlijke macht
nader, en wel naar eigen gezichtspunten,
zal moeten handelen. Intusschen. al is
aldus de zaak allerminst door deze wet van
den rechter naar den psychiater overge
bracht, stellig krijgt de psychiatrische voor
lichting onder deze wetten verhoogde be-
teekenis. Ons nieuwe strafprocesrecht heeft
in het instituut der observatie van preven
tieve verdachten aan die psychiatrische
voorlichting reeds eerder een ruimere
plaats gegeven. Wij zijn er op bedacht ge
weest in dit opzicht ook aan het heden te
openen asyl een taak te geven: in dit asvl
is een laboratorium ingericht in het bij
zonder vopr de observatie van preventieven
en aldus meerdere organisatie en centrali-.
satie van die observatie mogelijk gemaakt,
waardoor deze in waarde kan winnen.
Ziet aldus de rechterlijke macht in eerste
instantie e'en waarlijk niet gemakkelijke
taak zich opgelegd, ook voor hen, die de
verdere toepassing van deze wetten hebben,
ligt de toekomst niet scherp afgeteekend.
Met name ook bij de opening van dit asyl
vermenigvuldigen zich de vragen. Hoevelen
zullen hier komen? Wat zal hun qualiteit
zijn? Zal het een groote differentiatie ople
veren, die belangrijke verschillen in behan
deling zal noodig maken?
Zal het blijken, dat het asvl zijn hoofd
bestemming moet hebben in het afzonderen
van voor de samenleving ongeschikte ele-.
menten of zal het aanpassen van onmaat-
schappelijken een belangrijke plaats kunnen
innemen? Dat laatste is ook weder van
invloed op een andere vraag. n.l. welke de
taakverdeling tusschen dit asvl en de par
ticuliere inrichtingen zal kunnen zijn eri
dan verder, in welke mate de in het Psvcho-
palhenreglement voorziene gezinsverpleging
toepassing zal kunnen vinden?
Vragen allemaal, waarop het antwoord
met stelligheid niet is te geven. Maar die
wel geschikt zijn de belangstelling gaande
te houden bij hen, die tot medewerking aan
de uitvoering geroepen zijn.
Daartoe is in de wet ten dienste der Re
geering allereerst de instelling voorzien van
een Algemeenen Raad voor Psychopathen-
zorg, die, zooals de wet het uitdrukt ,,tofc
toezicht, bijstand en advies" is bestemd.
Het heeft mij zeer verheugd, dat ik in
staat ben gesteld dien Raad samen te
stellen op een wijze, welke naar mijn oor
deel van vruchtbaren arbeid verzekerd mag
doen zijn. Het kwam mij voor. dat het
van veel belang was in den Raad de erva-
ring te brengen van het Centraal Collego
voor de reclasseering. en het is mede uit
dien hoofde, dat ik het zeer gewaardeerd
heb U, mr Van Schaik, bereid te vinden
het voorzitterschap te aanvaarden. Van
mijD kant moge ik op de medewerkine van
Uwen Raad een vertrouwend beroep doen.
Terwijl de R-aad ook op dit asyl zijn
functie van toezicht zal uitoefenen een
algemeen toezicht noemt de wet het i*
