69ste JAARGANG
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1928
No. 21054
STADSNIEUWS.
DE NOODLANDING AAN DE GRENS VAN LEIDEN
Het voornaamste nieuws
van heden.
wan Columbus!
EEEEEËa
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiën uil Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT-.
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Oit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
BEGRAFENIS
VAN HET STOFFELIJK OVERSCHOT
VAN DEN HEER A .J .VAN ACHTERBERG.
Gistermiddag om half twee had de ter
aarde bestelling van wglen den heer Van
Achterberg, oud-Directeur der Leidsche Am
bachtsschool, plaats, op de Nieuwe Begraaf-
plaats aan den Soerensche weg te Apeldoorn.
Op het graf werd namens het bestuur der
Ambachtsschool alhier, gesproken door den
heer P. Otto, bestuurslid, welke herinner
de aan de 42 jaren die de heer Van Ach
terberg gewerkt had voor de Leidsche Am
bachtsschool.
Daarna bracht de hear G. E. E. Kugntjes
mede namens het personeel der School een
laatsten groet, waarop de heer J. J. Oltmans
namens de Vereeniging van Directies van
Nijverheidsscholen enkele waardeerende her-
inneringswoorden sprak. De leeraren A. J.
Parmentier en W. F. Verschoor der Leid
sche Ambachtsschool, waren mede ter be
graafplaats tegenwoordig.
De zoon van den heer v. Achterberg dank
te diep bewogen voor de laatste eer aan zijn
vader bewezen.
DE EERSTE VERTOONING VAN DE
JAVA—SOEMBA-FILM.
In de stampvolle groote Stadsgehoorzaal is
gisteravond ten bate van het Gereformeerde
Zendingsterrein van Midden-Java en Soeïnba
een vertooning gehouden van de Java
Soemba-film, welke tot dit doel door den
heer Ochse is vervaardigd.
Voor den aanvang der vertooning heelt
ds. Bouwman de aanwezigen en in het bij
zonder den vertegenwoordiger van het ge
meentebestuur, We'th. Goslinga was aan
wezig, welkom geheeten. Hij sprak de hoop
üit, dat deze film een der middelen zou
mogen wezen, om de sympathie' en liefde
voor de zending te versterken. Spr. herin
nerde aan de vertopningen van Warla Sari
en zeide, verheugd te zijn. dat dankzij den
moeden het initiatief van de mannen die
deze film lieten maken, opnieuw de aan
dacht kan worden gevraagd voor den zen-
dingsarbeid in dit gebied. Groningen en
Leiden zijn de eerste steden, waar heden de
JavaSoemba-film wordt vertoond (de film
is in triplo vervaardigd). En spr.. hoopt van
harte dat de vertooning hier ter stede ook
mag beantwoorden aan de verwachtingen die
men eraan heeft gesteld. Hij ging daarna
voor in gebed en liet Ps. 87 3 zingen.
Daarop nam de vertooning een aanvang.
Na de bootreis brengt de film ons in
Djocja. het terrein der Kerken in Noord-
Holland. Het Pefronella-Hospitaal treft ons
door zijn geweldig gebouwen-complex. Zoo
groot zijn de afstanden tusschen de ver
schillende zalen, dat we de doktoren en zus
ters zich per fiets van het eene naar het
andere gebouw zien begeven. Aardig is de
eetzaal der zusters en die' der inlandsche
verpleegsters. Wij volgen Dr. F. Veldstra op
zijn dagelijksche ronde door een der 6 man
nenzalen. Treffend is het de patiënten voor
de polikliniek het hospiatal in grooten
getale te zien binnengaan. Op primitieve,
maar zeer praclische wijze brengt de Javaan
zijn zware zieken uit de dessa naar het
Hospitaal. Dr. F. D. Jansen neemt een der
zieken in ontvangst. Dr. M. G. Muller behan
delt polikliniekgangers met neo-salvarsan.
De framboesii, een algemeen verbreide tro-
penziekle. wordt door de behandeling met
neo-salvarsan op prachtige wijze bestreden.
Bijzonder interessant is de laatste uitbrei
ding, die aan het poliklinische werk door Dr.
Offringa gegeven is door de polikliniek-
ayta's, waarvan een drietal iederen dag een
bepaald traject door de kampongs aflegt. Wij
zien de patiënten in een dessa wachten op
de komst van den auto.
De Keucheniusschool. waaraan inlandsche
onderwijzers worden opgeleid, toont het
tweede deel der film.
De leerlingen maken met autobussen een
excursie naar den Boeroeboedoer. het groot
ste Hindoe' bouwwerk op Java. Het hoofd de
heer J. A. Wiggers. geeft den leerlingen
verklaringen der reliefs.
Een kijkje in de Juliana van Stolberg-
school, de een jaar geleden opgerichte huis
houdschool voor meisjes onder leiding van
mej. Van Schelven. Ineens brengt de film
ons in de kerkeraadsvergaderin? te Sewoe
Tjandi, gepresideerd door Dr. F. L. Bakker.
Nog een blik in de vergadering der zendings
arbeiders van Midden-Java en we nemen
afscheid van Djocja.
Wij komen dan in Keboemen. het terrein
der Friesche Keirken. Ook hier vraagt eerst
het Hospitaal onze aandacht, waar we den
arts R. Brummelkamp aan den arbeid zien
Daarna bezoeken we de Hollandsch-Chinee-
sche school, waar de heer Antheunisse de
kleuters de eerste beginselen van de Hol-
landsche taal bijbrengt. Het speelkwartier
der kinderen, blijkt eetkwartier te zijn.
Daarna gaan we examineeren. De oudste
goeroe Indjill van Keboemen Zacheus Soes-
seno doet examen voor predikant. Hij slaagt
en wordt gelukgewenscht. Hij en de exami
natoren genieten van het kopje thee, dat
mevrouw Van Dijk schenkt.
Van Keboemen gaat het in het derde deel
naar Poerbolinggo. het terrein der Kerken
van Zuid-Holland ten Zuiden. De kerk gaat
uit. Dr. B. J. Esser ge'eft les aan zfin helpers
en mevrouw Esser controleert met haar twee
schrijvers de colporteurs, die verslag doen
van het aantal verkochte boeken.
Vervolgens komen we in Poerworedjo, het
terrein der Kerken van Utrecht en Gelder
land en zien de gemeente Tlepok, die' het
bedehui verlaat en maken kennis met ds.
Wirjatenaja. Bijzondere aandacht vraagt het
huis van mevrouw Philips te Poerworedjo,
waar de Gerformeerde Zending, on Midden-
Java in 1863 haar aanvang nam. De oude
Timotheus heeft nog van mevr. Philips on
derwijs onlvancen en dient sinds 1882 de
Zending. Een kort bezoek aan de Javaan-
sche dessa school (standaardschool met 5
leerjaren) te Tlepok. Dan even kijken in het
zendingshospitaal te Poerworedjo. Met mej.
Dr. G. J. Dreckmeyer en Zuster C. W. van
Nieuwenhuizen brengen wij een bezoek aan
een dorp in de malaria moerassen van
Gebarang Vervolgens zien we eenige 'din
gen. uit het Javaansche volksleven, zooals
men die op een tournee ontmoet en maken
wij kennis met een wajong wong voorstelling
waarbij Ardjoeno, de Javaansche held uit de
Wajang Wong en Seipar. de nar on9 bij
zonder treffen.
Het vierde deel brengt ons in de omge
ving van Magelang en vervolgens zien we
ook Solo en nog andere terreinen.
En zoo bood de geheele film een prachtig
overzicht van het groote werk dat op Java
Foto W. Bleuzé, Leiden.
en Soemba door de Geref. Zending wordt
verricht.
Met gespannen aandacht hebben de tal-
mmvezieen de vertooning gevolgd en
zij hebben ook genoten van de muzikale
begeleiding van het strijkje onder leiding
van den heer Plu.
Aan het eind van den avond heeft ds.
Bouwman dank gebracht aan allen, die tot
het welslagen van deze bijeenkomst hadden
meegewerkt.
Met de bede, dat het zendingswerk in
steeds toenemende male gezegend moge wor
den en dankgebed werd deze avond besloten. 1
OPRICHTING CORRESPONDENTSCHAP i
VAN HET VERBOND VAN VAKORGANI
SATIES VAN HOOFDARBEIDERS IN
NEDERLAND.
In een daartoe belegde vergadering, is be
sloten tot oprichting van een Correspon
dentschap Leiden van het verbond van
Vakorganisaties van Hoofdarbeiders in Ne
derland.
Het initiatief voor deze vergadering werd
genomen door het Hoofdbestuur van deze
vakcentrale.
Op deze vergadering waren vertegenwoor
digd de volgende organisaties: afd. Leiden
Bond van Handels- en Kantoorbedienden
„Mercurius"afd. Leiden van den Bond
van Technicie; afd. Leiden v. d. Centralen
Bond van Werkmeesters en a. opz.-h. pers.;
afd. Leiden v. d. Bond van Apothekersass.
Deze organisaties besloten toe te treden
tot dit Correspondentschap, terwijl pogingen
zullen worden aangewend nog meerdere
organisaties tot toetreding te bewegen.
Een voorloopig Bestuur werd gekozen.
De foto, die wij namen van het militaire Fokkervliegtuig, dat gistermiddag
onder Warmond een noodlanding maakte, toont wel duidelijk hoe keurig de
piloot, de sergeant Van Baaijen, zijn machine nog juist voor de sloot heeft
weten neer te zetten. In den loop van den middag is hij, vergezeld van een
instructeur, die hem met een tweer1* machine uit Soesterberg was komc1
halen, opgestegen en .-..af het vliegkamp teruggevlogen.
Gistermiddag heeft onze burgemeester,
mr. A. van de Sande Bakhuyzen, een be
zoek aan ons bedrijf gebracht. Hij werd
daarbij rondgeleid door onzen directeur-
hoofdredacteur, den heer J. W. Henny.
Morgen hoopt deneer G. Verver den
dag te vieren waarop hij voor 25 jaar
in dienst trad bij de firma Gebr. Eggink, P,
K. Koorsteeg alhier, tïians Breestraat 25.
Dr. J. P. L. Hulst, lector in de Ge
rechtelijke Geneeskunde en Criminalistiek
aan de Rijks-UniversiterÉ; alhier, zal gedu
rende de a.s. wintermaanden zes voordrach
ten houden voor de leden van de afdeeling
Rotterdam van den Bond van Hooger Po
litieambtenaren in Nederland (commissa
rissen en inspecteur).
Ter verkrijging van het voorloopig
diploma machinist ter Koopvaardij, slaagde
te Den Haag de heer S. P. Wijbenga te
Alphen a. d. Rijn, leerling der machinisten-
opleiding. verbonden aan de Ambachts
school alhier.
Zonder eenige plechtigheid is heden
middag in het Stedelijk Museum de ten
toonstelling van schilderijen van Eduard
Karsen geopend.
Morgenavond vergadert in de Graan-
beurs de Bond van Leidsche Zangvereni
gingen. waar de voorzitter, de heer W.
Kreeft doel en streven van den Bond uiteen
zal zetten. Ter opluistering zullen het
dubbelmannenkwartet „Inter Nos" en een
strijkje hun medewerking verleenen.
Door den architect, den heer J. W.
Reijneveld. werd aanbesteed: het bouwen
van een blok van twee landhuizen aan de
Fruinstraat.
Ingekomen waren 10 biljetten, als volgt:
J. Warnaar en Hoogstraten f. 31600, Rozen-
hart, Heemstede, f. 30959; J. v. d. Wal en
Kloppenburg. Bergen (N.-H.) f.29750; J.
Jole, Den Haag. f.28769; J. van Gelder,
Oegstgeest, f.27990; M. Kool, Warmond,
f.27649; J. Letterman, Veur, f.26200; J. v.
Driel, Koudekerk, f. 25430; Derenberg en
Vonk, Alphen, f. 25100; W. Egdonk. Alphen
f.23921.
Waar geen plaatsnaam vermeld is, is
deze Leiden.
Zondagmorgen spreekt hier in de Hoog-
landsche Kerk de heer J. Rijks, pred. bij de
Hollandsche gemeente te Roubaix (Fr.). De
eenige Hollandsche kerk in geheel Frank
rijk, die een geheel eenige plaats inneemt
onder de buitenlandsche Hollandsche ker
ken, daar zij Hervormde, Doopsgezinde, Ge
reformeerde, Luthersche in één gemeentever-
band opneemt, en reeds bijna 70 jaar bestaat.
Zij mag géén fondsen bezitten door deFran-
sche scheidingswet „Kerk en Staat", en kan
do hulp uit het Vaderland niet missen, al
«oer zij zelf wat zij kan. Wie meer tfeten wil,
kome Zondagmorgen, waar na de prediking
mededeelingen zullen worden gedaan over
deze gemeente, en er gelegenheid wezen zal
j na den dienst den predikant persoonlijk te
j ontmoeten.
Gisteravond omstreeks half zes is op
den Haagweg een auto, bestuurd door den
i heer de L., tandarts te Utrecht, in botsing
1 gekomen met een van de tegenovergestelde
De nieuw benoemde burgemeester van
Woubrugge, de heer J. E. Eoddens-Hosan.
richting komenden auto, die bestuurd werd
door mej. W. van hier. Door de botsing
reed de auto van den héér de L. tegen een
boom. De inzittende van deze auto, de
tandarts T., eveneens uit Utrecht, werd
door glasscherven in het gelaat vrij ernstig
gewond. Hij is naar het Academisch Zieken
huis overgebracht en na voorloopig verbon
den te zijn ter observatie overgebracht naar
het Sint Elisabe^hsgesticht alhier.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de
vorige maand (Oct.) ingelegd f. 395.982.84
en terugbetaald f. 349.005.63; 155 nieuwe
inleggers zijn ingeschreven en 79 boekjes
werden geheel uitbetaald.
Het tegoed der 17.238 inleggers, inclusief
669 deelnemers aan den Afhaaldienst, be
droeg einde October f. 7.094.436 63.
In 2238 posten is in deze maand door den
Afhaaldienst f. 4.238 ontvangen.
Bij de Arbeidsbeurs stonden op 31
October 1928 ingeschreven 607 werkzoe-
j kenden. Op denzelfden datum van het jaar
1927 bedroeg het aantal ingeschreve
nen 756.
BINNENLAND.
Opening van het Rijkspsychopathen-asyl te
Leiden door den minister van Justitie.
(3e Blad).
De eerste luchtvaartdiensten in Neder-
landsch-Indiê zijn heden geopend. (Binnen
land. 2e Blad).
Vergadering van het Groene Krais. (Bin
nenland. 2e Blad).
De strafzaak der Veendammer Hypotheek
bank; invrijheidstelling van verdachte Wolf
man Jr. (Rechtzaken, 2e Blad).
Te Leiden is in den onderdom van 66 jaar
overleden dr. J. Bruins Slot, arts te Wad-
dinxveen. (Uit de Rijnstreek, 3e Blad).
BUITENLAND.
De Graf Zeppelin is veilig te Friedrichs-
haten teruggekeerd. (2o Blad en Tel., Ie BI
De besprekingen in het schadevergoedings-
vraagstnk. (Buitenl. en Tel., Ie Blad).
Uitsluiting in de Dnitsche metaalnijver
heid. (Buitenl., Ie Blad).
Minislercrisis in Tsjecho-SIowakije. (Bui
tent., Ie Blad).
RECLAME.
7/s maar een u/eet
Oaf de allerbeste kwaliteit.
heet!
Mei" neusje
van den zalm
Stelden
ononiNOtn.
DE OPENING VAN HET PSYCHOPATHEN-ASYL.
Even voor de opening waren de heeren Beyerinok, commies ter directie, dr. Schol-
tens, directeur van het Psychopathenasyl, cat hedenmiddag alhier is geopend, metden
heer S. L. Veenstra, chef ter derde afde elmg D. van het departement van Justitie en
den heer Eversen van den Rijksgebouwen dienst zoo vriendelijk voor onzen photograaf
te poseeren aan den ingang van het voormalig Pesthuis.
