MUZIEK - SOLISTENCONCERT.
WOENSDAG 24 OCTOBER 1928
No. 21047
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
fifrte JAARGANG
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 CU. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen vaD ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiên 35 CU. per regel. Kleine Advertentiën uiUluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto fa betalen. Bewijsnummer 5 CU.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie eh Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
•H-
PRIJS DEZER COURANT-:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per week ƒ0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0 18
Franco per post f 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
EEN MOEDIG REDDER ONDERSCHEIDEN
Voor het front van de troepen.
Om precies halfvier heeft gistermiddag
I op de binnenplaats van de Morschpoortka-
zerne een treffende plechtigheid plaats ge
had. De sergeant-majoor G W. L. de Iler
togh, die op 27 .Uit 1 van dit jaar met groot
gevaar voor eigen leven een meisje uit den
Maresingel heelt gered, werd door IT. M. de
Koningin voor die moedige en van groote
zelfopoffering getuigende heldendaad, on
derscheiden met de cercmedaille voor
menschlievend hulpbetoon.
Men zal zich wellicht herinneren dat op
den bovengenoemden datum een jong meisje
dat bovendien een lichaamsgebrek had, te
water geraakte en spoedig in de diepte ver
dween. Het geval liet zich direct ernstig j
aanzien, en de sergeant-majoor De Ilertogh, 1
die als een bekwaam zwemmer en vooral
duiker bekend stond, werd gewaarschuwd
cn gevraagd een poging te wagen, het kind
redden. Zonder zich een oogenblik te be
denken snelde hij toe en dook driemaal. De
laatste maal greep hij een voetje van het j
kind. doch juist op dit oogenblik was hij
gedwongen zich wegens gebrek aan lucht
ijlings naar de oppervlakte van het water
te begeven. Onmiddellijk daarop dook de j
heer De Hertogh echter weer, nu precies op
de plek waar hij meende succes te zullen
hebben en inderdaad werd zijn poging be
kroond met het gewenschle resultaat.
het meisje was gered.
Toen liet geheele vierde Regiment Infan
terie zich gistermiddag onder commando
van den kapitein Dekker had opgesteld,
heeft de Regimentscommandant de Overste
Le Poole, in tegenwoordigheid van alle
hoofd- cn subalterne officieren en onder- j
officieren van bet regiment, den redder ge-
huldigd en tïfem met een korte doch van
gro.'. waardeering voor zijn gedrag gelui-
gende loespraak, waarin hij de verdienste j
cn de zelfopoffering waarvan dit spreekt, in j
het licht stelde, de eeremcdaille op de
borst gespeld.
De adjudant-onderofficier Geene heeft den
scrg.-maj. de Ilertogh vervolgens namens de
onderofficieren van het 4de R. I. toegespro
ken cn hem hulde gebracht voor de treffen
de wijze waarop hij liet groote gebod ..Hebt
uw naasten lief gelijk uzelve" in praktijk
heeft gebracht. Spr. verzocht den heer De
Herlogh de bloemenhulde der onderofficie
ren welke hem thuis was gezonden, wel te
willen aanvaarden.
Zichtbaar diep geroerd door de hulde die
hem gebracht was, dankte de heer De Her
logh met enkele van bescheidenheid en
naastenliefde getuigende woorden, den Re
gimentscommandant en den adjudant-o.o.
voor de hem gebrachte hulde. Wel het
meest scheen de redder, die zijn eigen fami
lie thuis had gelaten op dit voor hem toch
wel onvergefelijk schoone oogenblik. ge-
Iroffen, door de aanwezigheid bij de uitrei-
king der medaille, van het meisje wier le
ven hij had weten te sparen, en haar beide
gelukkige ouders. Het meisje dat door den
heer De Hertogh gered werd, bracht hem
eveneens een bloemenhulde.
BINNENLAND.
Na de besprekingen tusschen de Neder-,
landsche en Belgische deskundigen. (Binnen
land, 2e Blad.)
j De herziening van de wel op de Raden
i van Beroep voor de direcle belastingen. (Uit
I hel Parlement. 2e Blad.)
Het tiendnizendsle schip in de Rotter*
damsche haven. (Binnenland, 2e Blad.)
De jaarvergadering van den Nederland*
schen Protestantenbond. (Kerk en School,
2e Blad.)
j De strafzaak der Veondammcr Hypotheek
bank. (Rcchlzaken, 3e Blad.)
Ontploffing, in de electriscbe centrale le
Groningen; S'e personen gewond; alle be*
diijven liggen stil. (Laalste Berichten, lsto
Blad.)
Het Nederlandsch voetbalelftal samenge
steld; Massy niet herkozen. (Sport, 2e Blad.)
MEVR. MAARTJE OFFERS.
DE PIANIST B. TABBERNAL.
Ten bate van de Toevlucht van de Ver-
eeniging Christelijke Jeugdhulp, .gevestigd
Utrechtsche Jaagpad 20 alhier, hebben me
vrouw Maartje Offers (zang) en de heeren*:
B. Tabberna! (piano) cn E. AVaisvisz j
(violoncel) een concert gegeven in de i
groote zaal der Stads-Gehoorzaal. Het
goede doel cn de renommee dezer nrtisten j lijk, uit het hart is gegrepen. De afstand
hadden een grooter bezoek mogen doen i tusschen mevrouw Offers cn Schubert is
verwachten Maar al (vas de zaal lang niet iets grooter. Maar tocb, hoe aangrijpend
vol, de stemming neeft pr niet onder gele- heeft ze diens liederen gezongen, en hoe
lyrische voordrachten hebben te lijden ge
had van haar overwegend dramatische mu-
zickpraktijk. Dat ze zich uitnemend zou be
wegen in de exuberante zangen van Richard
Strausz was te verwachten en heeft ze vol
dingend bewezen om niet te spreken van
een stuk Verdi, muziek die h'aar, natuur
den. Op het podium is met entrain gemu
siceerd, in de zaal met aandacht geluisterd,
Mevrouw Offers heeft een viertal liede
ren van Schubert gezongen, drie van Ri
chard Strausz, het Largo van Handel, Panis
Angelicus van Cesar Eranck en een scène
uit Don Carlos van Verdi. Voegen we hier
aan toe het extratje aan 't slot waaraan
z« niet kon ontkomen, het Zonnelied van
Catherina van Hennes, dan blijkt dat z^
1 zich in haar voordrachten heeft bewogen
op een terrein, van voldoende uitgebreid
heid, om een oordeel omtrent, de bctccke
sober reeds! En met welk een individuali-
seenng in de expressie van elk lied. Nu
mevrouw Offers in een ander levensmilieu
is getreden, dat een inniger contact met de
concertzaal als vanzelf medebrengt, schijnt
het ons van belang te constateeren dat het
Schubertsche lied, het lied bij uitnemend
heid, een vertolkster in haar heeft gevon
den van de opperste keur. Nu reeds en zeer
zeker in den vervolge nog meer. Ze bezit
naar steirf en uitbeeldingsvermogen alle
kwaliteiten om een ideale liederen- en ora
toriumzangeres te worden. Dat zal haar
nis dezer zangeres mogelijk te maken. Ze I ruimschoots het gemis van het theater ver
goeden. Op het publiek van gisteravond,
dat niet geheel hetzelfde was als ons ge
wone concertpubliek, heeft ze een machti
gen indruk gemaakt. Wij zien haar eerste
eigen concert met verlangen tegemoet.
Ook van de beide heeren. die hun kunst
bezit van huis uit een stem van ongemeen
bekoorlijke klankkleur, die zich heeft ont
wikkeld (onder leiding van mevrouw Do
HaanManifarges) tot oen zeer omvang
rijke altstem, die in alle lagen even mooi
Haar hooge noten klinken formidabel.
haar diepte bezit sonoriteit van het edel- j in dienst hadden gesteld van 't goede doel
sle gehalte. Het. van nature expressieve valt muzikaal alle goeds te constateeren.
van haar geluid heeft mevrouw Offers als
De Onderofficieren Schietver. ..Generaal
Snijders" had den heer De Hertogh reeds
den dag na dien waarop hij het meisje
had gered, een bloemenhulde aangeboden.
SCHENKING.
De Rijksuniversileilsbibliotheek alhier
heeft van Prins Yousaf Kamal, een Egyp-
tische prins, ten geschenke gekregen, het
origineel journaal van de ontdekking van j
het Noorden van Japan door den zeevaar
der Maerten Gerrilsz Vrfes. geschreven aan
boord van zijn schip „Castricum" in het
jaar 1643
BE VRIJZINNIGEN EN HERVORMINGSDAG
Gelijk-in Amsterdam .Rotterdam en Den
'laag groeit ook hier te Leiden het streven
tol l'ederalief samengaan van de Vrijzinni- j
Son uil alle Kerkgenootschappen en RelL-
g>euse Yerecnigingen.
De wijze waarop zich dit overal aller-
eerst uit is hel gemeenschappelijk vieren
van de Hervormingsdag!.
Thans zal dit voor de eerste maal te Lei-.
..en geschieden en hebben tot dit doel zich
vcreemgd de Doopsgezinde. Reinonslrant-
sche Gemeente, de Protestantenbond, de
yijzinnig Hervormden, Lulherschen, de
jr,jz. Christ. Sludentenafdeeling Leiden,
Jongeren bonden en vele anderen.
De herdenking zal geschieden aan den
vooravond van den Hervormingsdag op
1p ®?{oher ^es 3Vonds ten S'h ure
Ken groot zangkoor samengesteld uit leden
van a"p bovengenoemde Gemeenten en
^enigipgen zal den avond opluisteren.
j ^ijzinnige predikanten hier ter stede j
n i- «s. J. Ph. Makkink, dr .K H. Boersema.
van zelf den dramatischen kant uitgestuurd
en met welk uitnemend succes zij zich mu
ziekdramatisch heeft bewogen, daarvan zou
den de wanden van het Scala le Milaan een
sprekend getuigenis kunnen afleggen. Dp
het tooncel is alles heviger naar alle kan
ten der expressie Daar moet alles over
het. normale heen worden geaccentueerd
om op den toehoorder bet normale te kun
nen bereiken. Op bet concertpodium geldt
dat in veel minder mate Daarom heeft het
ons getroffen hoe betrekkelijk weinig naar
De heer Tabbeinal is een'pianist, die er
wezen mag. Het was een lust om naar zijn
consciëntieus spel te luisteren, dat steunt
op een degelijke, zelfs brillante, klavier
techniek. Spel waarop eigenlijk geen aan
merking is te maken: hoogstens deze. dat
het eenigermate laboreerde aan de déFauts
de sos qualités. Het was wat t o precies,
t e consciëntieus: het was, laten we het nu
eens iets in 't overdrevene zeggen, wat
doodgespeeldhet klonk wat professoraal.
En dat kan vooral Chopin zoo slecht ver
dragen. Poësie, spontaneïteit, zwier zijn
DE VIOLONCELLIST E. WAISVISZ.
hoedanigheden die door den Chopinspeler
moeten worden aangekweekt. De aantrek
kelijkheid van Tabbernals spel zal winnen
naar mate hij wat achter de noten staat,
meer op het eerste plan van beschouwing
brengt. Behalve Chopin kwamen ook nog
een paar (wel wat verouderde) Liztzaken
op het programma voor en een door Go-
dowsky tot een naar ding verhutselde TaDgo
van Albeniz, bel bekende sentimentecle
Spaansche prachtmelodietje. Het overmatig
lange programma ware met schrapping
dezer nummfrs gediend geweest 's Heeren
Tabbernals succes was groot en welver
diend.
De heer Waisvisz is een cellist, die een
fraaien warmen en volumineuzen toon ont
wikkelt. Vooral in den gedragen satz heeft
hij ons bijzonder voldaan. In het meer be
weeglijke klinkt zijn instrument voor de
groote zaal te weinig. Zoo in «ieelen 2 en 4
van Corelli Daar klopte ook de begeleiding
niet precies cd deze had daar ook nog be
scheidener gekundmen moet nu eenmaal
een cellist meer de ruimte geven dan een
zangeres. Overigens heeft hij dit klassieke
meesterwerkje met fijn gevoel en zeer over
tuigend voorgedragen. De wat al te afge
zaagde Elegie van Massenet (waarom zegt
het program ..Melodie" was niet geheel
vlekkeloos van zuiverheid en Kreislers
..Liebesfreud' (volgens den drukker van
het programma ..Lieber Ereund"!) laat
niet toe om van de viool naar de uit haar
aard stugger en taaier violoncel overge
bracht te worden. Of men moet die spron
getjes en dubbelgreepjes cr uit kunnep
gooien als Oasals dat bijv. kan. Laat de
heer Waisvisz zich beperken tot de typi
sche cellomuziek, daarin heeft hij iets moois
te genieten gegeven, dat terecht warm ap
plaus uitlokte
Vermelden we ten slotte dat de Stein-
w'ay-vleugel welwillend was afgestaan door
de firma Render alhier.
<2s L. Bonsa en da P. P. Tjalsma zullen
ieder de ti;uur en beteekenis van Lulher
belichten.
Voor de regeling der plaatsen verwijzen
wij naar de in dit nummer voorkomende
advertentie
THEOSOPISCHE VEREENIGING
LEIDSCHE LOGE.
Theosofie als grondslag voor den
Wereldvrede.
Over bovengenoemd onderwerp gaf gister
avond de heer Boelaars uit Rotterdam in
het Loge-gebouw aan den Stillen Rijn een
voordracht
Spreker begon er op le wijzen, dat de
gansche wereld, zoowel het Oosten als het
Westen zich bezig houdt met het meest
actueele van alle vraagstukken al dat van
Oorlog en Vrede. Vereenigingen en organi
saties worden geslicht, om den Oorlog te be
strijden. doch het standpunt van alle dezer
organisaties getuigt van gebrek aan inzicht.
Gaan we de geschiedenis na. dan zien wp
dat oorlog en vrede elkaar steeds periodiek
afwisselen; en zelfs wanneer de oorlog tus
schen volkeren geëindigd is en er vrede
heerscht. is er nog steeds innerlijke strijd
lusschen de individuen en vereenigingen.
lusschen associtialies en godsdiensten on
derling zelrs vereenigingen. ene den oorlog
wenschen te doen vprdwijnen. voeren onder
ling strijd!
Spreker echter gelooft niet, dat eenige
organisatie er in slagen zal, den Vrede te
I brengen, zijn rneening is. dat de mensch
zelf als individu zich verheffen moet boven
het peil van het 'deerlijke barbarism, dal
in elk individu de vaste wil moet aanwezig
zijn om vrede uit te stralen.
De Theosoof nu slaat op het standpunt,
.dat hij n;et alleen ziet naar het verleden en
het heden. m3ar ook naar de toekomst. En
wanneer hij dit doet, ziet hij tevens het
groote Plan van den I>oges. het Plan dat
j Evolutie is. Met dit plan mede te werken is
de laak van elk mensch. van elk individu
afzonderlijk Daarom moet de goddelijke
wijsheid, de Theosofie, gebracht worden
binnen het bereik van het menschdom. hel
individu moei ontwaken door het besef van
zijn eigen waarde; dan zal de lusl (ol oor
log voeren verdwijnen en de kracht, zal
worden opgewekt om te werken voor een
permanenten vrede.
Naarmate de beschaving groofer wordt,
schijnt het. dat het materialisme toeneemt,
het atheïsme en de zelfzucht hel gemeen
goed wordt van de massa. Dit nu wordt een
factor van groote rampzaligheid, omdat
daardoor het gevoel van eenheid en saam-
hoorigheid verloren gaat.
Vroeger waren de oorlogen meer geloca-
liseerd; in dezen lijd echter is een oorlog
een ramp voor heel de wereld. Gansche be
schavingen worden bedreigd, omdat de
strijd zicli uitstrekt niet alteen over volkpn.
maar geheele rassen. De moeilijkheid zit
dus niet hoe deze crisis overwonnen zal
worden, cnaar hoe de beschavingen gered
en in goede banen gehouden kunnen wor
den.
Hoe komt nu in de gansche Cosmos tot
7.Uik een strijd. i9 een vraag die men zich
stelt, en het antwoord hierop is, dat de
mensch zich meer bezighoudt met de
vorm dan wel met de levenswijze. Door
deze onevenwichtigheid ontstaat strijd en
spanning, die noodzakelijk zijn voor de
vervolmaking van het individu. De ontwik
keling van het individu is dus de primaire
factor tot een hoogcr peil, uit welke evolu
tie ontslaat een betere samenleving. Ook de
Theosofie legt den nadruk op deze twee
aanzichten; vervolmaking van hel individu
en daardoor beier en naower contact tus
schen de verschillende vereenigingen. orga
nisaties. volkeren, gi»dsdiensten en rassen
Is het niet merkwaardig, dat hel hooge
ideaal van vrede aanleiding geefl lol strijd
en twist. IJe Theosofie brengt verbroede
ring lusschen de individuen en slaat daar
door een brug over de klove tusschen de
reeds beslaande vereenigingen. Zij erkent
in elke religie een zelfde kern. die univer
seel is. doordat zij lel op de levenszijde van
het vraagstuk nl het psychisch eenheids
bewustzijn. broederschap en naastenliefde.
Verschillende lijnen van denken, van
wetenschap en godsdienst zullen dan den
mensch bjengen tot grooter wijsheid, tot
een synthese, de synthese van het goddelijk
leven, dat de gansche Cosmos en iederen
mensch doorstroomt. Dit universeele Leven
stelt ieder individu in de gelegenheid zich
le ontwikkelen langs zijn eigen lijn om ge
zamenlijk te komen lot een constructief evo-
lueerende gemeenschap.
Wil men dus komen lot permanenten
BUITENLAND.
De besprekingen over de bestuuishervor-
mingen in Duitschland na een voorstel der
rijkeregeering verdaagd. (Buiten!., le Blad.)
De Belgische regeering en het sghadever-
goedingsvraagslnk. (Buitenland, le Blad.)
Gevechten bij de achtervolging van mis*
dndigers in Dnitschland. (Buitenl le Blad.)
De Graf Zeppelin voor vertrek nil Ame
rika gereed (Tel. le Blad).
vrede, dan is het noodig, dat ieder mensch
ontwikkelt zijn eigen leven, dat het godde
lijk léven daarin uitstraalt in dienst van
anderen, zijn levensplicht vervult om ande
ren te helpen, zijn naaste leert dienen. Ook
mag niet vergeten worden welk een mach
tige factor schuilt in gedachtekracht. Door
deze scheppende energie gaat het individu
denken en verkrijgt invloed op anderen.
Zoo kan de mensch den vrede bevorderen
door zijn eigen denkvermogen te richten op
datgene, dal hij zelf ziet als goed. Elk
mensch versterkt door zijn gedachtekracht
langs zijn eigen lijn de vredesgedachte en
werkt daardoor mede om de wereld in de
goede richting te veranderen en een per
manenten vrede te helpen verkrijgen.
i VEREENIGING VAN ONDERWIJZERS EN
ONDERWIJZERESSEN IN DE
INSPECTIE LEIDEN.
De vertooning van de film en de lezing
van den heer S. De Graaf over het ..Vogel
leven op de N'icuwkoopsche plassen" heeft
zeer welgeslaagd besluit gevormd van de
agenda der jaarlijksche vergadering. Aan
dachtig hebben de talrijk opgekomen onder
wijzers en onderwijzeressen in het Trianon-
theatcr geluisterd naar hetgeen de spreker
op vlotte, eenvoudige en onopgesmukte wijze
vertelde van de omzwervingen over de plas
sen, meest in een roeibootje natuurlijk en
van de verrassende vondsten die»hij daarbij
in den loop van vijf-en-twintig jaren dikwijls
mocht doen.
Met het uitspreken van den vurigen
wensch dat de Nieuwkoopsche plassen niet
volgeworpen zullen worden met het huisvuil
der Lcidenaars, besloot spr. zijn inleiding lot
do film.
De film was prachtig. Nimmer tevoren
zagen wij zoovele treffende folo's van vogels,
van sommigen waarvan wij het bestaan
nauwelijks wisten. En knap waren de op
namen vooral omdat het den operateur ge
lukt is de vogels te verschalken op momen
ten waarop men ze gewoonlijk niet te zien
krijgt, omdat ze meestal fe schrikachtig
zijri en bij de nadering van mensehen weg-
fladderen Ook omtrent de vogelnesten gaf de
film veel le zien en le leeren.
Aan het einde heeft dp heer Baak met
eenige welgekozen woorden dank gebracht
aan den heer de Graaf voor zijn uitmuntende
lezing en leerzame film.
CENTRALE NED. AMBTENAARSEOND.
Gisteravond hield de aid. Leiden van bo
vengenoemden bond een algemeene leden
vergadering in „Het Volksgebouw"
De voorzitter opent le 8 uur de verga
dering met het doen van eenige mededte-
Tingen. waar o.a. uit bleek, dat het leden
tal de 200 gepasseerd is, dank zij 't werk
van een ingestelde propaganda-commissie.
Vervolgens bracht de voorzitter verslag
uit van het gehouden bondscongres op 30
en 31 Mei en 1 Juni te Groningen, welk
verslag werd goedgekeurd.
Aan de orde is thans een voorstel van
het bestuur om ter gelegenheid van het
10-jarig bestaan van den Bond en ook
