BERICHT KINDERCOURANT 69ste JAARGANG DONDERDAG 11 OCTOBER 1928 No. 21036 STADSNIEUWS. DE 70.000STE. KERK- EN SCH00! N'PHWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. per regel voor advertentién uit Leide» en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd rijn. Voor alle andere advertentlên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrechL Voor evenlueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week ƒ0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post 2.35 4- portokosten. Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. Hierbij deelen wij onzen jeugdigen lezers en lezeressen mede, dat vanaf heden de Kindercourant op Donderdag zal verschijnen. de directie. INAUGURATIE VAN PROF. Dr. G. G. J. RADEMAKER. Willekeurige en onwillekeurige handelingen Dr. G. G. J. Rademaker, benoemd tot hoogleeraar in de physiologie aan de Leidu sche Universiteit, als opvolger van wijlen prof. dr. W. Einthoven, heeft zijn ambt aanvaard niet het houden eerier rede over: Willekeurige en onwillekeurige handelingen, Spr. toont eerst met voorbeelden uit de medische literatuur aan, dat de onderschei ding in willekeurige en onwillekeurige reacties vaak op onjuiste, nog frequenter op onvoldoend gefundeerde gronden ge schiedt. De oorzaak hiervan is, dat er geen enkel objectief kenmerk bestaat welke een be paalde handeling tot een willekeurige of onwillekeurige stempelt. Een onwillekeurige handeling kan langzaam en snel uitgevoerd worden, zij kan eenvoudig, echter ook zeer samengesteld zijn. Een willekeurige hande ling gaat met een wilsproces gepaard. Dit proces uit zich echter op geenerlei objec tief waarneembare wijze. Het is daarom onmogelijk om bij anderen, bij zijn medemenschen, of bij dieren, objec tief te constateeren of een handeling een willekeurige is. Voor 300 jaren ontwikkelde Descartes het idee van reflex, dat groote wetenschappe lijke winst heeft opgeleverd. Het heeft er toe bijgedragen, dat men systematisch aan ving met het opsporen der oorzaken van de verschillende reacties en met het nagaan langs welke deelen van het centrale zenuw stelsel de veroorzakende prikkels 'het effect, de reacties, verwekten. Bij deze onderzoekingen bleek dat alle typische reflexen, alle typische onwille keurige acties buiten de groote hersenen om tot stand komen, zoo o.a. de functies der inwendige organen, de spinale reflexen van Sherrington, enz. Onder invloed van deze e.a. gegevens werd geleidelijk een indeeling der reacties naar hun anatomisch mechanisme in het leven geroepen Als typische reflexen, al9 typische onwillekeurige handelingen wer den die reacties beschouwd welke over ruggemerg en hersenstam tot stand kwa men, terwijl de reacties der groote hersenen als psychische en willekeurige opgevat wénden. Het eerst voor de hand liggende probleem was nu, welke handelingen builen den in vloed der groote hersenen om, dus bijv. na wegneming der groole hersenen, nog konden worden uitgevoerd en daardoor als echte reflexen moesten beschouwd worden. Uit het onderzoek van dieren zonder groote hersenen bleken twee belangrijke feiten. Ten eerste, dat het aantal prikkels, waarop gereageerd wordt, veel geringer is. Een aantal gézichts-. gehoor- en reukprik kels verwekt geen reacties meer. Ten tweede toonden deze onderzoekingen aan. dat groote hersenlooz© dieren, hoewel het aantal prikkels waarop ze reageeren geringer is, bij toepassing van de juiste prikkels op de juiste plaatsen, nagenoeg elke handeling kunnen uitvoeren. He' is de groote verdienste van Pavlov het mechanisme van de reacties, welke over de groote hersenen to! stand komen, syste matisch bestudeerd te hebben Volgens Pavlov zijn alle handelingen te rug te brengen tot twe" groepen van refle xen: de onvoorwaardelijke reflexen tot stand komend over subcortiale centra en de voorwaardelijke reflexen tot stand ko mend over de groote hersenen. Dit geldt volgens Pavlov niet alleen voor de hande lingen van dieren, maar ook van den mensch. Of dit voor alle menschelijke han delingen opgaat, moet natuurlijk nog be wezen wordendat het voor talrijke reacties der menschelijke groote hersenen juist is, is zeker. Volgens Pavlov i9 elke handel wijze een gevolg van prikkels, en hangt het van de volgorde waarin, en van den tijd, waarop de prikkels aangrijpen, dus geheel van vaste regels af, welke handeling op treedt. Bij den mensch dringen bepaalde processen tot het bewustzijn door en ma ken daardoor den indruk, bewust te worden uitgevoerd. Op overeenkomstige wijze maken andere 'handelingen den subjectieven indruk op willekeurige wijze door den wil uitgevoerd te worden. Het wilsproces is dus niet de oorzaak dezer handelingen en daarom moe ten volgens Pavlov de benamingen wille keurige en onwillekeurige handelingen uit de taal der wetenschappen, welke zich met de bestudeering der objectief waarneembare reacties bezig houden, geschrapt en door die van voorwaardelijke en onvoorwaardelijke reflexen vervangen worden. Vervolgens ging spr. uitvoerig het prac- tisch nut van de onderzoekingen te dezer zake na. De rede werd beëindigd met de gebrui kelijke toespraken, waarbij spreker de groote verdiensten van zijn voorganger. Willem Eindhoven, en van zijn leermeester, Rudolf Magnus, welke heide tot de grooste physio- logen van hun tijd behoorden, herdacht. HET NEDERL. ROODE KRUIS. De Schaalcollecto van bovenstaande ver een. heeft gisteren opgebracht f607.261/2, de Blcempjesverkoop f. 196.931/2. Tezamen: f.804,20. RAAD VAN ARBEID LEIDEN. De eerste vergadering van den nieuw benoemden Baad werd gisteravond gehou den. Na voorlezing van de beschikking van den Minister, waarbij de léden en plaatsver vangende leden van dezen Raad zijn aange wezen, werd door de nieuw benoemden in gevolge artikel 82 der Radenwet de belofte afgelegd, dat zij bun functie naar behooren en getrouw zullen vervullen. De voorzitter gaf daarna een uiteenzetting van de ver richtte werkzaamheden gedurende de afgc- loopen negen jaren, daarbij wijzende op de vele bereikte resultaten. De stand der sociale verzekeringswetgeving werd uiteengezet en aangegeven, welke ingrijpende wijzigingen in uitzicht zijn gesteld. Met den wensch. dat de nieuwe Raad met ijver en nauwgezetheid moge blijven voortwerken aan het werk, dat voor velen reeds tot zegen is geweest, eindigde de voorzitter zijn rede en werd tot verkiezing van het bestuur overgegaan. Gekozen werd als werkgevers-bestuurslid de heer P. Boot Sr. en als zijn plaatsvervan ger de heer ir. F. H. E. Guljé alhier. Als arbeiders-bestuurslid werd gekozen de heer J. Alt en als zijn plaatsvervanger de heer F. Eikerbout. De gekozenlen namen allen hun benoe ming aan. Daarna had nog een bespreking plaats over de mechanisatie (invoering van kan toormachines). FILMLIGA (AFDEELING LEIDEN). Op initiatief van cenige leden van het Leidsche Studenten Corps is Dinsdagavond 1.1. op de sociëteit Minerva" een bijeen komst belegd, met het doel Ie geraken tot de oprichting eener plaatselijke afdeeling der Nederlandsche Filmliga. Naar men weet stelt deze vereeniging zich ten doel, voor haar leden die films tc projecteeren. welke artistieke of experimenteole waarde hebben en niet reeds op andere wijze het publiek bereiken. Inleider van deze bijeenkomst was de heer H Srholte uit Amsterdam, voor zitter van het hoofdbestuur, welke van het streven een beeld gaf. Daar er onder de aanwezigen reeds groole belangstelling bleek te beslaan, werd er in principe lot de oprichting eener plaatselijke afdeeling besloten en een voorloopig bestuur samengesteld. Het ligt in de bedoeling dit jaar een achttal voorstellingen te organi- seeren, met het oog waarop de lidmaat- schapsprijs op f.5 werd gesteld. Besloten werd tevens dit lidmaatschap ook open te stellen voor belangstellenden buiten het Corps en de studentenwereld. Voor nadere inlichtingen rich te men zich voorloopig tot den heer Th. B. F. Hoyer, Rapenburg 93. HET 19de LUSTRUM VAN HET STUDENTENGEZELSCHAP ..FRISIA". Evenals de le Leiden woonachtige Friezen hun eigen vereeniging hebben, zoo hebben ook de alhier studeerende Friesche corps leden hun selskip „Frisia". En nu moge de doorsnee-Leidenaar in het dagelijksche leven weinig of niets vancorps- I gezelschappen in het algemeen bemerken, j wanneer men zooals ..Frisia" haar vijf-en- I negentig-jarig bestaan gaal vieren is er alleszins aanleiding, ook voor ons, om op dit feit eens even de aandacht te vestigen. „Frisia" werd opgericht den 18den Octo ber 1833 en wordt van alle corpsgezelschap pen in jarental slechts overtroffen door het Zeeuwsche gezelschap „Non sordent in undis". Tegen het midden der 19de eeuw scheen de animo van de hier studeerende Friezen voor het „selskip" niet bijster groot; moge lijk ook. dat toentertijd hier slechts weinig Noordelingen studeerden. althans vernemen wij uit de annalen van „Frisia". dat in 1852 heroprichting noooig was. Op de verdere wederwaardigheden hopen wij t. z. t. nader terug te komen. Het bestuur stelt zich voor 't 19de lustrum te vieren op Zaterdag 20 October a s. met een receptie des namiddags om halfvijf op de sociteit Minerva". In de middaguren wordt eerst de 555ste vergadering gehouden, ter wijl de receptie gevolgd worden door een feestmaaltijd. Een honderdtal reünisten ziin voor dezei feestviering uitgenoodigd. WIJKGEBOUW „GELOOF, HOOP, LIEFDE" LANGESTRAAT. Zoo is dan de eerste lezing voorbij. De heer Christiaanse heeft op de hem eigeno j wijze vol afwisseling verteld van zijn reis j door de Dolomieten. Venetië en het Ortler- gebied. Het publiek, dat in tamelijk groot aantal was opgekomen, heeft van het begin tot het einde aandachtig geluisterd. De spreker heeft, voor dat met de eigenlijke reis werd aangevangen, even „mooi Holland" in 1 de buurt op doek gebracht. Dat werd op prijs gesteld! Het zou le ver voeren de geheele route te volgen. Vermelden wij, dat we een kijkje kregen van Insbrück, over den Brennerpas naar Italië reisden en het mooie Botzen, Bolzano bewonderden, met het standbeeld van Walter von der Vogelweide. Daarna kregen we het eerste beeld der Dolomieten, de Lalabar, kregen een denkbeeld van het Kahrerwoud en zagen de Kahrersee en den gelijknamingen pas; dan Vigo en Kortina, de parel der Dolomieten. Over het alge meen is dit berggebied ontdaan van lieflijke dalen, hetwelk Zwitserland zoo aantrekkelijk maakt. Dan de pracht van Venetië met zijn on vergelijkelijke San Marco, het plein, zijn gondels, het dogepaleis, de Rialtobrug, de badplaats Lido, de eilandjes Mirano en Ba- vcno, de Lagunen, dit alles met prachtlan- laarnplaatjes en op pakkende wijze, soms dichterlijk, voor oogen en voor den geest getooverd. De heer Christiaanse verslaat het aan anderen over te brengen, wat hem per soonlijk ontroerde. Van Venetië kwamen we in het Ortler- gebied, een woest met sneeuw bedekt land schap. We noemen de Ferdinandshöhe en het Stilzerjoch (2600 M.). Een woord van bijzonderen dank aan den spreker en zijn medewerker, die op keurige wijze de lantaarn bediende, was wel zeer op zijn plaats. Gaarne roept het Wijkgebouw een „tot weerziens" toe aan den heer Christiaanse. 1878—1928. GOUDEN JUBILEUM DER C. J. V. „DIENT DEN HEER". Gp den derden October j.l. was het 50 jaar geleden, dat bovengenoemde vereeni ging door wijlen ds. De Wolf werd opge richt. In het begin van dit jaar hadden we reeds gelegenheid op dit jubileum te wijzen naar aanleiding van de Huisvlijttentoon- stelling, welke toen, met het oog op de finanti.ëele voorbereiding der herdenking, in het Wijkgebouw „Levendaal" gehou den is. Thans, staande aan den vooravond van een voor de vereeniging belangrijke gebeur tenis, komen we hierop nogmaals terug, in verband met den Wijdingsdienst, die mor genavond om 8 uur, door de vereeniging in de Oo9terkerk gehouden wordt. Naar we vernemen, zullen daarin als sprekers optreden: ds. M. J. Punselie, eere voorzitter der vereeniging, en ds. P. Veen, van Utrecht, voorzitter van het Neder- landsch Jongelingsverbond, waarvan de C. J. V. „Dient den Heer" een afdeeling is. De dienst zal afgewisseld worden door een orgelsolo van den heer II. J. van Leeu wen, organist der Oosterkerk en oud-lid van „Dient den lieer", en door solozang van mej. Truus Zaalberg, Leiderdorp (sopraan). De Oosterkerk zal wel in de belangstel ling staan. Zes maanden terug werd er verkondigd, Het denk waardige geval, 1 Het Leidsche zielental dat nadert 1 't Zeventigste duizendtal. 1 Helaas, tot heden mocht 't niet lukken, Niemand werd er mee verblijd, Zelfs met de prachtigste geschenken Brachten ons dat heuglijk feit. Deen daarom niet getreurd of droevig, Houdt den moed 'r in, Leidenaar, En denk slechts aan 't complete wiegje, 't Staat op den Nieuwen R\jn al klaar. Maar tóch zit ik in angst en vreeze Voor dat wiegje, want nietwaar, Do in te schrijven laug verwachte, 1 Kan ook wel wezen zestig jaar. LEON. TREIN VERTRAGING. Toen pisteren trein 1040 om 11.10 le Voorschoten passeerde, voelden de derde klasse reizigers een hevige schok en zagen zij een gToot stuk ;jzer langs de coupéven sters vliegen, dat in de sloot terecht kwam. Bjj aankomst te Leiden bleek, dat een der spiraa'veeren onder het rijtuig gesprongen was. Daar dientengevolge twee rijtuigen hier uit den trein gezet moesten worden, gaf dit nogal eerüge vertraging en gebrek aan ruim te daar de trein nu slechts met vier rijtuigen de reis naar Amsterdam vervolgen kon. Met het oog op de herhaaldelijk door Curatoren vernomen klachten over niet be hoorlijke verzorging van Universiteitsgebou wen is door Curatoren aan den directeur van den Hortus den heer E. Th. Witte verzocht daarop toezicht uit te oefenen. De heer Witte heeft zich daartoe bereid ver klaard. Door de politie is aangehouden zekere W. J. van L. van hier, die nog twee maal vijf dagen hechtenis moest ondergaan. In de gisteren door ons gedane mede- deeling over den in de kerk der Rem. Ger. Gemeente te houden cursus voor Remon stranten door ds. P. D. Tjalsma, is een fout geslopen. Ds. Tjalsma stelt zich nl. voor dezen cur sus le houden in de consistoriekamer van het gebouw aan de Hoogl. Kerkgracht 34, dus niet in de kerk, zooals ten onrechte werd medegedeeld. Zondag 14 October a.s. zal het eerste concert van dezen winter gegeven worden in het Leidsche Volkshuis. Het programma vermeldt als medewerkenden mej. Berta Aten, die met den heer Jan Rahusen duetten zingt van, Brahms en Schubert, mej. Eti Do- nath voor viool cn mej. Vogel Legras voor piano; alles bijeen een zeer mooie avond. Voor toegang zie advertentie. Bij de Arbeidsbeurs stonden op 10 Oct. 1928 ingeschreven 535 werkzoekenden. Op denzelfden datum van het jaar 1927 bedroeg het aantal ingeschrevenen 649. Aan het postkantoor Leiden en zijn wijkkantoren werd in den loop der maand September op spaarbankboekjes ingelegd f. 106.774,91 en terugbetaald f. 99.225.76; derhalve meer ingelegd dan terugbetaald f. 7549,15. Het aantal nieuw uitgegeven spaarbank boekjes bedroeg 104. Door tusschenkomst dezer kantoren werd ter-direclie op staatsschuldbriefjes ingeschre ven nominaal f. 400 en afgeschreven f. 1900; derhalve minder in- dan afgeschreven f 1500 NF.D HER^ KERK Drietal: te Borne, II. A. ten Hoove, te Musselkanaal; J. W. Maas, te Kloosler- zande en A. Wartena, te Nieuw-Dordrecht. Beroepen: te Mastenbroek: N. Warmolts, te Wezep; te Brielle: J. G. Key, te Eek en Biel; te Zeist: C. M. Luteijn, te Apeldoorn; te Westzaair A. J. P. Boeke, te Schoorl; te Ede: H. Leenmans, te Delft: te Rotterdam, J A. van Selms, te Nijmegen. Aangenomen: naar Cubaard: J. Wolfens- berger, te Zevenhoven; naar Beesd: W. Kool, le Ransdorp. Bedankt: voor Gorinchem: J. H. Schuur- mans Stekhoven, te Spijkenisse. GEREF. KERKEN Beroepen: le Haulerwijk: C. Vonk. cand. te Nieuw Loosdrec-ht. Bedankt: voor IJlst: H. T. van Munster, te Lollum. GEREF. GEMEENTEN. Beroepen: te Utrecht: A. Verhagen, te Middelburg. Bedankt: voor Borssele: A. Verhagen, te Middelburg. CHR GEREF KERK Beroepen: te Mcppel: I. v. d. ICnijff, cand. te Reeuwijk. RADIO OP DE SCHOOL. Hot Tweede Kamerlid de heer Van Wijn bergen heeft aan den Minister van Onder wijs, K. en W. de volgende vragen gesteld Kunnen de aantallen 11 ren, waarvan sprake is in art. 3, vierde lid, en art. 90, eerste lid, der L.O.-wet 1920, voor een wil lekeurig deel bestaan uit uren, waarin per radio onderwijs gegeven wordt in de daar bedoelde vakken I Wordt de leerstof, die per radio onder wezen wordt, geacht te behooren tot de leerstof, waarvan sprake is in art. 25, 2de lid, c.q. tot de leerstof, bedoeld iD art. 90, eerste lid, der L.O. wet 1920? Zoo ja. hoe moet dan, voor wat betreft de per radin onderwezen leerstof, uitvoering gegeven wordeD aaD de voorschriften, welke de artt. 25 en 90 in zake leerplan en leerstof be helzen BINNENLAND. De postvluchten naar Indië; hulp voor hef derde vliegtuig; het vijfde vliegtuig is ver trokken. (Binnenland. 2de Blad, en Laatste Berichten, 1ste Blad). Het antogirovliegtnig te Rotterdam. (Bin* nenland, 2de Blad). Ziektegevallen aan boord van schepen. (Gemengd, 3de Blad). Kolendampvergiftiging te Arnhem; twee vronwen bedwelmd. (Gemengd, 3de Blad). BUITENLAND. Het vertrek van den Amerikaanschen jour nalist uit Parijs is uitgesteld. (Buitenland, lste Blad). Incident in het bezette gebied. (Buiten land, lste Blad). Venizelos te Belgrado. (Buitenland en Tel., lste Blad). De „Graf Zeppelin" is hedenmorgen ver trokken voor zijn tocht naar Amerika. (Bui tenland en Tel., lste Blad). Ernstige ontploffing bij Venetië (Telegr, le Blad), Worden de docenten, die per radio aan openb. en bijz. scholen onderwijs geven, geacht tot het personeel dier scholen te behooren? Zoo ja, hoe moeten dan kun nen opzichte do artt. 10, 35 tot en mef> 45, c.q. de artt. 91 tot en met 94, 107 en 103 der L.O.-wet 1920 wordeD toegepast? Zoo niet, behoeven zij dan Diet te voldoen aan de eischen van bekwaamheid en zede lijkheid, die de wet stelt, en zijn zij in hun onderwijs niet gehouden aan de desbetref fende wettelijke voorschriften 1 Worden de kosten van aanschaffing, ver andering en onderhoud van radio-installa ties, alsmede de kosten, door de radio-ver- eenigingen voor de lessen in rekening ge bracht, voor openbare en bijzondere scho len uit de publieke kassen betaald, c.q. vergoed? Zoo ja, in welke van de in art. 55 der L.O.-wet 1920 opgegeven rubrieken, moeten die kosten, voor wat het openbaar onderwijs aangaat, dan worden onderge bracht en krachtens welke artikelen wor den die kosten, voor wat n°t bijzonder on derwijs betreft, dan aan de besturen van bijzondere scholen vergoed „NIET LEDIG WEDER". De laatste jaren geeft het Nederlandsch Bijbelgenootschap een verkort jaarverslag van zijn werkzaamheden uit in een boekje» dat zich aangenaam laat lezen. IIe,t is 't werk van den Algemeenen Se cretaris, den heer L. J. van Wijk die na veertig-jarig jubileum als zoodanig (dit jaar gevierd) blijk geeft nog steeds even friscb te schrijven. Bij hem zelf is het Woord „niet ledig" weergekeerd Ook zijn levens werk in en met het Woord Gods is nog steeds dat leven dragende en vervullende inet geestelijken rijkdom. Zoo vinden wij in dit boekje niet alleen kcrle overzichten van binnen- en buiten- landschen arbeid door het Genootschap verricht, en toespraken van de Algemeene Vergadering, maar ook kleine stukjes als „fmmanuel Kant over den Bijbel", ovor „Bezwaren van een nieuwe Bijbelvertaling" en „De Bijbel in het Afrikaansch". Verder is er een artikeltje „Een kijkje in de Bijbelverzameling van het Genootschap" van W. M. v. L. met enkele afbeeldingen van zeldzame uitgaven, maar ook een scherpe foto van de Algemeene Vergadering met de afgevaardigden uit het geheele land, en portretten van dr. Offringa en dr. H. Kraemer, alsmede van wijlen ds Ch. Hun- ningher en dr. J. W van Lennep, als secre taris, met korte „In Memoriams". Zoo is het weder een boekske van blij vende waarde, enlast not least 't wordt op aanvrage bij het Bijbelhuis, Hee rengracht te Amsterdam, gratis toegezon den, ook buiten den kring van leden en be gunstigers. „ZES JAAR PADVINDEN". Dit is de titel van het boekje uitgegeven door het Ned. Bijbelgenootschap, bevattende de rede door dr. H Kraemc- te Amsterdam gehouden in de jaarvergadering van het Ge nootschap. Het is aan de leden en begun stigers uitgezonden, maar verder nog ver krijgbaar voor belangstellenden in den boekhandel en bij de firma De Bussy, Ro- kin, Amsterdam, voor dertig cent. Het is alleszins waard om in breede kringen gelezen te worden, want achter de zen jongens-achtigen titel schuilt een be schouwing en inzicht van een levenswerk dat eejbied afdwingt. Hier ligt een „syn-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1