AGENDA.
Burgerlijke Stand v. Leiden.
De Ziektegevallen aan 1
»ord van de „Insulinde".
BUITENLAND.
Woensdag.
Vrije Ev. Geïn. (Middelslegr. 3). Spr. de
[heer v. d_. Hor9t. 8 uur.
Donderdag.
Leger des Heil9 (Langebrug 4-). Bijzondere
Samenkomst, leiderde hr. J. L. S. M. Weisz.
Vrijdag.
Pieterskerk: Palestrinakoor, orgel en
cello. 8.15 uur.
Sporterrein Nieuwe .Vaart: Sportfeest te
2 uur nam.
Stadszaal (groot© zaal): Feestverg. Leid-
Bche Ghr. Oranjever. 8 uur nam.
De avond-, nacht en Zondagdienst der
apotheken wordt van Maandag 27 Aug. tot
en met Zondag 2 Sept. waargenomen door de
apotheek van den heer: M. Boekwijt, Visch-
markt 8, Telefoon 652.
sohoollokaaJ, een papkeuken, een badlokaal
met vier kuip- en 10 douchebaden, centraal
verwarmingsvertrek met kolenbcrgplaats,
benevens de noodige privaten en urinoirs,
en op de bovenverdieping 2 groote slaap
zalen, waarin elk veertig alcoven met tus-
schengelegen be wakings vertrek en naast
gelegen waachplaate benevens een zieken
zaal, met een daaraan grenzend verband-
kamertje. De ramen dozer nalen zijn door
ijzeren roeden (geen tralies) onderverdeeld
in kleine ruiten, bezet met blank spiegel
glas-
Laatstgenoemd gebouw heeft twee ingan
gen met daarachter gelegen vestibules, wat
een groepsgewijze verpleging ten goede
komt. De hierboven genoemde groote bin
nenplaats (een tweede binnenplaats De-
vindt zicb tusschen het voormalig Pesthuis
en het voormalig Rijksopvoedingsgesticht)
7.al als wandel- en ontspanningsplaats ge
bezigd worden. De buitenterreinen zullen
vermoedelijk worden gebezigd voor het ver
richten van tuinwerk.
Voorts behooren tot het gesticht een
aantal woningen voor het personeeL
Naar wij verder vernemen, zal voor de
functie van directeur een psychiater (me
dicus) worden benoemd.
GEVESTIGD:
Wed. M. A. Audier—Eerdbeek en fam.,
Merclstraat 21 H. van Bakkuin, bloemist,
5de Binnenvestgracht 12 M. G. Bouw
meester, dienstbode, Hoogl. Kerkgracht 24
W. J. G. Duzink, reparateur van parapluien,
Gaeciliastraat 55 F. A. HasseiTimmer
mans, Gaeciliastraat 55 D. van Heerde,
Drie October9traat 41a H. E. van der
Heide. Nieuwstraat 2a H. C. J. van den
Heuvel, Hoogewoerd 122 N. Klap, ver
pleegster, Acad. Ziekenhuis A. Lens, land
bouwersknecht, Ververstraat 37 J. F
Metsch, fabrieksarbeider, Hyacinthenstraat
5 G. G. Perreyn, koopman. Nieuwe Rijn
4.9 A. Pelie, staaldraaier, Schutterstraat 5a
N. Potjeweid, Joubertstraat 21a M. Pre-
penoit, huisjuffrouw, Hoogl. Kerkgr. 33
P. II J. Rienks, acteur, Vischmarkt 16
F. S. P. Schrijvers, Nieuwe-Rijn 32 K. A.
C. Swart, verpleegster, Nieuwe-Mare 19
Wed. W. v. BohemenVan Swielen, 'lfhor-
beckcstraat 26 T. J. Timmer, dienstbode
Nieuwe-Rijn 96 J. Ujj, H.-Rijndijk 202
D. L. G. van Raalte, Merelstraat 46 L. H.
Reinstra, étaleur, Morschweg 2 M. G. van
Stijn, dienstbode, Oude-Singel 20 K. Vel-
linga, kantoorbediende, Hoogewoerd 12a
P. J. Voges, treinpoetser N. S., P. Huiberts-
hof 8 A. Wehr, timmerman, v. Olden-
barneveldtstraat 16.
VERTROKKEN:
W. v. d. Laan on fam., Leiderdom,
Dorpstraat 92c. P. J. H. PoetOTfi en fum.
Voorschoten, Leidscheweg 103. M. van
dor Wol, Valkenburg (Z.-H.) Straatweg
178. E. Mark, Apeldoorn, Sanatorium
„Berg en Bosch". L. Demény, Budapest,
L. H. C. Feet-erling, Duitschland.
A. v. LoonSchunnk, Rotterdam, Jacob
Loiestraat 9b. W. Ciere en fam., War
mond, Heerengracht 361B. J. Kooien,
Curasao (W.-O.), Factory K.W.I, mail.
E. C. M. de Rooij, Oegst.geest, Pr. Hen
driklaan 1. G. H. Mees, Rotterdam,
Westplein 6. C. W. Va-ar, Paramaribo,
Prince&sestraat 5. E. Wes&ling en fam.,
'Amsterdam, Prinseneiland 105. H. P. v.
Willigenbuiig, Leeuwarden, Emmakade N.
Z. 101. A. en E. Dormaar, Oegstgeest,
Ptr. Hendiviklaan 15. M van der Blom
en fam., Zoctenvoude, Vrouwenweg 37 A.C.
J. OberOhristiaanse, Amersfoort,
Coonnihertlaan 5. -- D. de Vries en fam.,
Schiedam, Maasdamsohestraat 16. G.
Diepenbach en fam.. .Zoeterwoude, Vrou
wenweg 37 A.G. E. Hartman, Haarlem
mermeer Hoofddorp. Kruisweg 123. C.
W. Young, Amerika. G. Schmit-z,
Duitschland. J. Sehuohhard en fam.,
'Amsterdam, Niemvmarkt 20II. F. van
der Meer en fam. Den Haag, Indigostraat
91. J. Fasseur en fam., Haarlem, Maas
straat- 34. A. G. W. v. Heijningen, Arn
hem, Molenbeekstra-at 26. W. v. Heijnin
gen en fam., Den Haag, a.boord .Concur
rent" Z.-O Buitensingel. W. Berlec,
Hilversum, Koningsstraat 109. M. S. O.
Both. Amsterdam, Oude IJsselstraat 30 TI.
H. Ha-zewindus, Rotterdam, Catha.
'Beersmansstr. 86. A. Blussé van Oud
'Alblass Dordrecht, Wol wevershaven 17.
P. H. Mooij en fam., N.O.-Indiö. M. C.
van Gessel, Voorschoten. Voorstraat 16.
B. Booeert—Dippc. Dordrecht, Steeg over
Sloot 29 rood. M. J Li-bot; Den Haag,
Rportlaan 101. J. J. Breedeveld en fam.,
Overschie, Viiverlaan 8. J. A. Huygena,
Koudekerk, Wijk A 64 A_ Mak. Rotter
dam, Kr. Zandweg 87. A. C. van Hen
gel, Den Raag, Ant. Puijckstraat. 130.
J. Mulder, Eindhoven. Tulpstraat 22. P.
D. Lehmann,, Den Hana. Plaats 9a. J.
Floriin, Den Haag. L Beestenmarkt 9
A. M. Zandwijk. Voorschoten. Voorstraat
37. A. Hagemnn. A'kmaar. Burg Bos
straat 20. J. M. van den Bognerd Ant
werpen, Old Tower Hotel, Torfbrugs.
Scarlatina.
De professoren G. J. W. Koolemans
Beijnen Jr., Dr. P. Th. L. Kan en P. G. Flu
hebben naar aanleiding van de ziektegeval
len aan boord van het s.s. „Insulinde" aan
de Directie van de Rolterd. Lloyd een rap
port uitgebracht.
Het rapport begint met een beschrijving
van alle aan boord van de „Insulinde" op
getreden ziektegevallen, waarbij zich een
keelaandoening voordeed, welke hier kort
heidshalve alleen samengevat wordt weer
gegeven.
Uit deze beschrijving blijkt, dat op de uit
reis zich tot Tanger geen bijzondere ziekte
gevallen voordeden, maar dat te Tanger een
vrouwelijke passagier embarkeerde. die op
15 Mei ziek werd. Zij had koorts, keelpijn,
gezwollen en roode amandelen, die ook een
beslag vertoonden. Op de verdere reis doen
zich nu een aantal ziektegevallen voor, die
in het rapport beschreven worden en ten
slotte in de volgende bewoordingen worden
samengevat:
Op de uit- en thuisreis doen zich dus on
der de passagiers 17 gevallen voor, die met
angina en koort beginnen. Bij zeven dezer
gevallen ontwikkelt zich een voor roodvonk
typisch exantheem over het lichaam; een
der patiënten overlijdt. Verder worden ziek
zeven leden der bemanning, waarondereen
bakker, een patissier, een buffetchef en een
adjunct-administrateur. Bij al deze vier per
sonen heeft zich kort na het begin der
ziekte een exantheem ontwikkeld; enkelen
hunner vertoonden schilferingen en vervel
lingen. Zij hervatten allen betrekkelijk
korten tijd na hun herstel hun werk. Op de
thuisreis deden zich onder de passagiers 30
gevallen van angina voor. Bij zeven ver
toonden zich een exantheem, bij een gerin
ger aantal ook schilfering en vervellingen.
Bij een patiënt een typische haemorrhagi-
sche nieronlsteking. Vier patiënten overle
den. Onder de bemanning deden zich vier
gevallen voor, bij twee met een typisch
exantheem gevolgd door vervelling. Ver
meld wordt voorts in deze beschrijving, dat
op de terugreis bij een aantal patiënten, na
een bespreking met een medicus-passagier,
anti-diphterieserum werd ingespoten.
Het rapport gaat nu verder als volgt:
De studie van deze korte ziektegeschiede
nissen leert ons, dat op de uitreis vanaf
Tanger zich gevallen van angina onder
enkele pasagiers hebben voorgedaan. Volgen9
den scheepsarts komen gevallen van angina
bijna regeimatig bij elke reis voor. Hij
maakte zich daarom niet ongerust, toen na
15 Mei zich geregeld zulke gevallen onder
de passagiers voordeden. Even voor aan
komst te Sabang verliepen de anginageval-
le'n ernstiger. De koorts werd hooger. het
gevoel van algemeen ziek le zijp was krach-
lig en wat van groot gewicht \va9. er trad
nog een symptoom bij; bij een aantal pa
tiënten ontwikkelde zich over het geheele of
een groot deel van het lichaam een vlekkig
exantheem. Tusschen 30 Mei en 1 Juni
noteert men niet minder dan 12 gevallen en
bij 6 hunner ontwikkelt zich een exkntheem,
terwijl van de drie gevallen onder de be
manning alle drie zulk een exantheem heb
ben. Op de kustreis blijven zulke gevallen
voorkomen. Men noteert er twee en bij een
ziet de scheepsarts het exantheem. De
andere vertoont een belangrijk symptoom?
hij vervelt.
Ondertusschen was een der patiënten, die
kort na het vertrek uit Sabang ziek gewor
den was, opgenomen in een ziekeninrichtmg
te Singapore en aldaar overleden, maar
reeds voor zijn overlijden was aan den
schepsarts geseind, dat hij aan Scarlatina
lijdende was. Deze diagnose was goed, want
inderdaad, de verschijnselen aan boord van
de „Insulinde" bij de lijders waargenomen,
waren typisch voor Scarlatina.
De medicus deelde de commissie dan ook
mede, dat hij kort na ontvangst vanJiel tele
gram aan boord van de ..Tnsulinde" en dus
voor de aankomst te Tandjong Priok naar
de'ze haven seinde, dat er zich gevallen van
Scarlatina onder de passagiers hadden voor
gedaan en dat hij nog zeven van die geval
len had.
Te Priok en te Weltevreden waren de
medici van een andere meening. Hoewel het
keelslijm van de patiënten bij onderzoek op
diphthencbacillen vrij van dezen ziektever
wekkers bleek le zijn en ook het onderzoek
van het keelslijm van den le Singapore
overleden patiënt -negatief was op deze ba
cillen, bleef men na uitsluiting van diphle-
rie toen denken een een gewone angina.
De diagnose Scarlatina wilde men niet
stellen en men deelde den scheepsarts mede.
dat de patiënten onmogelijk aan Scarlatina
konden lijden omdat Scarlatina op Java
niet voorkomt.
In dit geval van de „Insulinde" beging
men echter door het vasthouden aan dit
dogma een gevaarlijke denkfout. Men had
toch niet te doen met de tropen, maar met
een 9chip. dat uit Europa kwam. De be
manning bestond voor een deel uit Euro
peanen, terwijl onder de passagiers zeker
voel Europeanen waren, die nog nooit met
de tropen kennis hadden gemaakt. Als het
ware had men op het schip een stuk Ne
derland. De symptomen, welke zich hadden
voorgedaan, waren zoo typisch voor Scar
latina. dat het onbegrijpelijk is. dat de
medici fb Weltevreden en Priok. die van
deze gevallen kennis namen en enkele
lijders nog onderzochten, zich toch maar
door het dogma lieten beheerschenden
ernst van den toestand niet inzagen en de
juiste diagnose niet stelden. Deze denkfout
van zijn Indische collega's werd oorzaak,
dat de scheepsarts geheel van de wijs werd
gebracht Hij liet zijn diagnose Scarlatina
los. Wel werden de hutten, waarin de ziek
geworden passagiers hadden gelegen, ge
desinfecteerd en geschiedde hetzelfde ook
met het beddegoed, dat door hen was ge
bruikt. Het voornaamste liet men echter
na. want de zieken noch de reconvalescen
ten werden geisoleerd.
Do 2e patissier v. E.. op 30 Mei ziek
geworden met angina en exantheem en die
later vervelde, die dus alle verschijnselen
van Scarlatina had vertoond, hervatte ter
wijl hij nog gevaar opleverde, op 6 Juni
zijn werk als patissier op het schip!
Ook de patiënten, die gedurende de kust
reis van het 9chip in verschillende zieken-
inrichtingen te Weltevreden waren opge
nomen, kwamen kort na hun herstel, ter
wijl zij zich nog in het infectiense stadium
bevonden, bij vertrek van het schip uit
Priok aan boord. On der hen bevonden zich
een bakker, een buffetchef en een adjunct
administrateur. Deze reconvalescenten le
verden beslist een gevaar op voor de pas
sagiers, die le Priok aan boord, kwamen.
Wij zien dan ook ëen dag na het vertrek
uit Sabang, ongeveer 6 dagen na het ver
trek uit Priok, dat is juist de incubatie
periode van de Scarlatina, zich nieuwe
gevallen van angina onder deze passagiers
voordoen.
Spoedig hierna wordt het aantal angina
grooler en ook nu weer treden er gevallen
op, die met heftige angina beginnen, waar
de lijders zich zwaar ziek gevoelen en waar
zich een typisch exantheem ontwikkelt.
Op 28 Juni komen er vijf gevallen voor
bij passagiers, waaTvan twee letaal eindi
gen. Onder de bemanning doen zich op dien
dag nog drie gevallen voor-, een met
exantheem.
Op 29 Juni heeft men niet minder dan
zeven gevallen van angina w. o. een met
een exantheem. dat letaal eindigt, en op 30
Juni tien gevallen, een met een exantheem.
Bij dit geval ontwikkelt zich een haemor-
rhagische nierontsteking. Hij vertoonde op
26 juli nog duidelijke vervelllng aan han
den en voeten en had nog eens haemorrha-
ghche nephritis.
Tusschen 1 en 13 Juli doen zich nog
steeds weer gevallen voor. Bij twee ziet men
een exantheem.
Men kan het den scheepsarts vergeven,
dat hij zich te Weltevreden van de wijs
deed brengen. Hij stond aldaar tegenover
artsen, die hij klaarblijkelijk al9 zijn meer
deren in kennis en vel niet slechts op hst
gebied der tropische ziekten, maar ook op
dat van de algemeene co9mopolitische ge
neeskunde beschouwde. Het was voor hem,
die minder ervaring had, blijkbaar niet ge
makkelijk tegenover hen de goede diagnose
Scarlatina te verdedigen.
Onverklaarbaar is het echter, dat hij na
Sabang, toen zich tóch de meest typische
gevallen van Scarlatina onder de patiën
ten voordeden, toch maar onder de sug
gestie van zijn collega's fe Weltevreden
bleef en de gevallen niet herkende. Door dit
te doen. beging hij een ernstige fout. Door
het niet herkennen der ziekte werd het
treffen van de juiste maatregelen nage
laten.
Deze hadden moeten best-aam in het zoo
streng mogelijk isol-eeren der lijders en hun
contfloten, waarbij men lijders zoowel als
contacten apart bedieningspersoneel enz.
had moeten geven. Wel hield de scheeps
dokter de zieken in hun hut, maar bezoek
was niet verboden en zij werden door het
zelfde personeel, dat ook de niet zieken
bediende, geholpen.
Zoo was de mogelijkheid van versprei
ding der infectie over het. geheele schip
geschapen.
Ja, men moet zidh zelfs afvragen, of ook
een strenge isolatie van de zieken in het
stadium, waarin de epidemie aan boord
verkeerde, nog wat had kunnen helpen,
omdat men immers onder de personen, die
alle passagiers moesten bedienen, de bak
ker, de patissier, de buffetehef etc. recon
valescenten van Scarlatina had. Zoo draagt
dan ook niet de scheepsarts de meeste
schuld, maar wel zij dde te Batavia, die
diagnose Scarlatina bestreden en nog in-
fectieuse reconvalescenten als heirsteld ont
sloegen. Toch had men aan boord de iso
latie zoo streng mogelijk moeten doorvoe
ren. Edhter werd pas na Aden geïsoleerd,
en dit nog steeds niet omdat men eindelijk
aan Scarlatina ging denken, maar wel om
dat een medicus, die als passagier de reis
meemaakte en op lofwaardige wijze den
scheepsarts ter zijde stond, meende met
gevallen van diphtheric te maken te heb
ben. In die overtuiging werd pas na 5 Juli
gedaan, wat. mem reeds eerder had moeten
doen. Men richtte toen op het achterschip
een isolatie-barak in. Deze barak werd
6treng gescbeideü van de rest van het'
6chip en de zieken kregen eigen verplegend
en bedienend personeel. De commissie
komt op grond van de hierboven meege
deelde feiten tot de slotsom:
a. dat de ziekte, waaraan d!e patiënten
aan boord van het st-oomschip „Insulinde"
zoowel op de heen- als op de thuisreis ge
leden hebben, Scarlatina is geweest.
b. Dat de mogelijkheid .dat er zich tus
schen deze gevallen door enkele gevallen
van angina van niet scarlatineuzen aard
hebben voorgedaan niet geheel te ontkennen
is. maar dat men achteraf, lettende op het
geen het modern epidomiologisch onderzoek
naar de Scarlatina ons heeft geleerd, met
vrij groote mate van waarschijnlijkheid kan
beweren ,dat ook deze licht en zwaardere
gevallen van angina lichte gevallen van
scarlatina zijn geweest en de schakels heb
ben gevormd, welke de typische gevallen
aan elkaar binden.
De commissie houdt hierbij in het oog,
dat in de eerste plaats, zooals de scheeps
dokter zelf toegaf, niet bij elk geval naar
het exantheem werd gezocht. In de tweede
plalas bedenkt de commissie ,dat het exan
theem bij scarlantina soms zoo licht en zoo
kortdurend kan zijn, dat het zelfs aan de
waarneming van geoefende artsen die er
speciaal naar zoeken en daarbij hunn pa
tiënten onden de meest gunstige belichting
kunnen onderzoeken, ontsnapt.
Hoeveel gemakkelijker kan zulk een kort
durend exantheem niet worden over het
hoofd gezien door den scheepsarts, die niet
aan scarlatina denkt en zijn patiënten on
derzoeken moet in het licht, dat een of
meer patrijspoorten geven in een kleine
ruimte op een slingerend schip?
c. Dat de groote uitbreiding der ziekte
onder de passagiers zeker voor een deel
inoet worden toegeschreven aan het feit,
dat de ziekte niet ais scarlatina werd her
kend. waardoor men naliet de reconva
lescenten in Priok van boord te weten,
terwijl men na Sabang. in gebreke bleef
zieken en reconvalescenten streng van de
gezonden te scheiden.
i Dat de commissie reeds nu, vooruit-
loopende op hetgeen zij later nog zal aan
voeren, besluiten kan dat ontstaan en ver
breiding der ziekte niet kunnen worden ge
weten aan eenige fout in de voorziening
van 't schip met medicamenten of aan een
minder goede oulilage der geneeskundige
afdeeling ,maar enkel en alleen aan een
ongelukkige combinatie van omstandig
heden, die maakte dat de ziekte niet werd
'herkend, omdat de scheepsarts zich door
zijn collega's te Weltevreden van de wijs
liet brengen, terwijl ook later, hij niet op
de diagnose scarlatina kwam.
e. Dat de commissie zich niet vereenigen
kan met de waarschijnlijkheidsdiagnose
diphlherie door den medicus-passagier ge
steld en wel op grond van de volgende over
wegingen.
1. Omdat zelfs bij „de" gevallen, die
door dien medicus als typisch woiden be
schouwd, het onderzoek op diphterie-
bacillen een negatief resultaat heeft opge
leverd.
2. omdat bij een soortgelijk onderzoek
van gevallen, die volkomen op de door hen
als typi9ch voor diphterie beschouwde ge
vallen geleken, noch te Singapore noch te
Weltevreden noch te Suez en Marseille
diphtherie-bacillen werden gevonden.
3. omdat de verschijnselen wel konden
doen denken aan diphtherie, maar deze
diagnose in hocge mate reeds klinisch on
waarschijnlijk was geworden, toen zich bij
zulk een gróót aantal patiënten een exan
theem ontwikkelde. Een exantheem hoort
ItVimers niet thuis in het ziektebeeld diph-
fnerie
4. omdat het 3Ucces van een serumbehan
deling, en hierin verschilt de commissie
van meening met den medicus niet zoo
was, dat het recht gaf retrospectief de
diagnose-diphtherie ook maar waarschijn
lijk le achten;
5. tenslotte, omdat de commissie samen
met hun collega's van het Staatstoezicht op
de volksgezondheid en de medische autori
tei len van den geneeskundigen dienst in
Rotterdam, in slaat was nog een positief be
wijs voor hare diagnose te voegen naast die,
welke zij door de studie der ziektegeschie
denissen en door de observatie van de zich
nog aan boord bevindende reconvalescen
ten gekregen had.
Aan het rapport is verder toegevoegd een
verslag van de proeven die dit bewijs heb
ben opgeleverd.
De commissie heeft haar taak niet als ge
ëindigd beschouwd, toen door haar volko
men in overeenstemming met den hoofd
inspecteur en inspecteur van het Staatstoe
zicht op de Volksgezondheid, met den chef
van den gemeentelijken Geneeskundigen
Dienst te Rotterdam en den wnd. Haven-
arls te Rotterdam de diagnose van de zoo
wel gedurende de uit- als op de kust- en
thuisreis op het «.s. „Insulinde" voorgeko
men ziektegevallen op Scarlatina was ge
steld. Zij heeft nl. een onderzoek ingesteld
naar de toestanden aan boord van de ,In-
sulinde".
De commissie geeft onder een reserve,
wat betreft de voorbereiding van den arts,
als haar meening, dat de organisatie, wat
betreft materiaal van den geneeskundigen
dienst, aan booycl van de „Insulinde" vol
deed aan eisehen, welke men aan een der
gelijke inrichting op een schip mag stellen.
Tenslotte meende de commissie ook ant
woord te moeten geven op de vraag, wat
er menschelijkerwijs moet worden gedaan
om catestrophen, zooals zich een op de
„Insulinde" voordeed, te voorkomen.
De commissie meent dat men door betere
outileering van liet schip er alleen niet
komt.
Hoofdzaak is, dat de medici aan boord
en aan wal er in het vervolg nog beter
dan nu wellicht reeds geschiedt, op letten
dat lijders aan besmettelijke ziekten of zij,,
die zich in het reconvalescentie stadium
dier ziekte mochten bevinden^ de reis niet
mee maken. Uiterste voorzichtigheid zij in
de^c richting warm aanbevolen. Men be
denke steeds, dat de omstandigheden aan
boord ideëel zijn voor het zich verbreiden
van een contagieuze ziekte.
Zoo schulit dan ook de schuld van de
catastrophe op de ..Insulinde" niet bij de
maatsohappij, maar bij de medici, die, ai«
menschen, in dit geval een fout en wal
een zeer ernstige begingen. Willen de
maatschappijen trachten in de toekomst
nog beter beschermd te zijn tegen de ge
volgen van dergelijke medische dwalingen,
die, omdat de medici menschen zijn en als
menschen wel eens kunnen dwalen, zich
nog wel eens zullen voordoen, dan is het
noodzakelijk, dat zij met de keuze hunner
scheepsartsen, vooral als deze op grotfte
passagiersschepen dienst moeten doen,
kieskeuriger zijn dan nu.
De commissie wil er ten slotte nog op
wijzen, dat allicht een verbetering van de
dienstvoorwaarden er toe zou kunnen lei
den. dat zich meer medici voor scheepsarts
zouden aanmelden en dus de mogelijkheid
om voor dit ambt, dat toch zeker eigen
aardige moeilijkheden met zich meebrengt,
geschikte artsen te kiezen, grooter zou wor
den, en deze dan voor langeren tijd, dan nu
mogelijk is, te kunnen aanstellen en in
dienst houden.
De commissie acht de maatregelen, welke
voor de maatschappij getroffen zijn om het
schip „Insulinde" van de infectie te bevrij
den, goed. Deze maatregelen bestaan in een
volkomen desinfectie van het schip en van
het beddegoed etc., terwijl bovendien het
schip een geheel nieuwe bemanning krijgt
en de oude bemanning zes weken achter
een aan den wal wordt gehouden.
Tevens zullen allen, die aan de ziekte ge
leden hebben, een speciaal keel-, neus- en
ooronderzoek hebben te ondergaan, ten
einde het gevaar voor overbrenging op an
dere schepen zooveel mogelijk te voorko
men.
De moraal te trekken uit het voorval op
de „Insulinde" is stellig dat de scheepsme-
dicus voortaan geen enkel geval van angina
of van welke infectieziekte ook, dat zich
gedurende de reis bij een der passagiers
voordoet, en bagatelle mag behandelen,
maar elk geval met de meeste zorg vervol
gen, behandelen en isoleeren moet.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Na de teekening van het Kellogg.
pact. Volkenbondscommissie
bijeen.
De president der republiek Doumerguq
ontving gistermiddag in het jachtslot Ram-
bouillet bij Parijs da onderleekenaars van
het Kellogg-pact en gaf te hunner eer een
lunch.
Aan de lunch namen, behalve de pact*
onderteekenaars, deel de in Parijs geaccre*
diteerde gezanten der onderteekenend e mo*
gendheden, ,de leden deT Fransche regee-
ring en eenige hoogere beambten van den
Quai d'Orsay.
Er had geen enkel incident plaats, be-
halve een klein incovenient, veroorzaakt
door een 12-lal suffrageiten (Amerikaan-»
sche, Engelsche, Italiaansche en een Fran-
eche) die het kasteel wilden binnendringen.
Allen hoorden naar reden, behalve 4, die
werden vastgehouden, totdat de receptie
geëindigd was.
Een schitterende ontvangst had plaats
ten stadhuize te Parijs ter eere van de ver-
tegenwoordigers der onderteekenende lan
den, waarmede de plechtigheden geëindigd
waren.
lieden verlaten, bijna alle gedelegeerden
Parijs weer.
De Temps meldt dat reeds van vier sla-
ten, Denemarken, Roemenië, Zuid S.lavië
en de Zuid Amerikaansche republiek Peru
mededeelingen bij de Fransche regeering
ingekomen waren, dat zij het anti-oorlogs-
pact mode wenschen te onderteekenen.
Gemeld wordt nog, dat de Turksche m*
nister van buitenlandsche zaken waar
schijnlijk met eenige Aziatische mogend-»
heden, in het bijzonder Afghanistan en
Perziê, enmet de Sovjet-unie overleg zal
plegen, voor zijn regeering een beslissing
neemt, over toetreding lot het verdrag.
Noorwegen is ook bereid toe te treden.
Streëemann is gistermiddag te 12 uur 20
uit Parijs naar Baden-Baden vertrokken*
Een half uur vóór het vertrek verliet de
auto van den minister de Duitsche ambas
sade. De rit ging door de drukste straten
van het Parijsche zaken kwartier. Overal
werd het verkeer stopgezet waar de politie-»
huto van den prefect, die den wagen van
Stresemann voorafging, zich vertoonde.
Te 12 uur arriveerde men aan het Ooster-
station, waar de vertegenwoordiger van he€
ministerie van buitenlandsche zaken, de
politie-prefecl en eenige heeren van de
Duitsche amba«9ade afscheid van Stress
mann namen.
Von Hoesch kon niet aanwezig zijn, daas
hij te Rambouillet moest deelnemen aan
den door den president der republiek ter
eere van de onderteekening van het pact
gegeven maaltijd.
De Poolsche minister Zaleski heeft ook!
een waarschuwing doen hooren. Hij ver
klaarde tegenover persvertegenwoordigers
dat men zich niet moest overgeven aan
overdreven optimisme door op het pact meer
hoop te vestigen dan het kon verwezen-»
lijken. liet strekte wel tot het handhaven
van den vrede, doch voorzag niet in de mid
delen om snel een gewapend conflict te ver
hinderen, of om het af te wikkelen, indien
het op zekeren dag per ongeluk mocht uit
breken. Men had een grooten stap voor-»
waarts gedaan, waardoor men in staat was
de pogingen te hernieuwen tot het verkrij
gen van een doeltreffende en besliste vast
heid van den vrede, doch de problemen van
den vrede deden zich in de wereld niet
overal op dezelfde wijze voor. Het pact zou
het werk van den Volkenbond sterk ver-
gemakkelen.
Zaleski wees ten slotte op de gevaren,
die nog altijd in Europa's Oosten liggen
opgestapeld.
De Volkenbondscommissie inzake slaals-
en privaatwapenfabricage is bijeen doch kan
het niet eens worden. De groote mogend
heden, Engeland, Frankrijk, Italii» en Japaö
willen niet verder gaan dan zich te ver
plichten ieder jaar aan den Volkenbond
mededeeling te doen omtrent de waarde
van de totale wapenfabricage met specifi
catie voor enkele weinige rubrieken.
Daarentegen wenschen Amerika, Canada,
Nederland en Salvador, dat ook gegeven^
omtrent het aantal en het gewicht der veiV
vaardigde stukken oorlogsmateriaal jaarlijks
zullen worden openbaar gemaakt.
Onze vertegenwoordiger, prof. mr. Rut
gers. verdedigde dit laatste en heeft voorts
namens de Nederlandsche regeering mede
gedeeld, dat de Nederlandsche oorkonde van
de ratificatie der Volkenbondsconventie van
1925 betreffende het toezicht op den inter
nationalen wapenhandel in September fe
Genève zal worden neergelegd.
Rusland is niet vertegenwoordigd.
In de motiveering wordt gezegd, dat. zoo-,
lang de regeeringen voortgaan haar bewa
peningen uit te breiden, de zaak van den'
vrede geen voortuitgang kan hebben, zelfs
niet de resultaten van de commissie. Daar
deze resultaten geen practische waarde
zullen hebben, kan de sovjetregeering aan
het werk van de commissie niet deelnemen,
hoewel zij bereid is aandeel te nemen aan
de werkzaamheden voor een werkelijke ont
wapening.
BELGIE.
Staking te Antwerpen.
Onder de ertswerkers in de haven van
Antwerpen i9 een werkstaking uitgebroken.
Zij hebben nieuwe eisehen gesteld, die de
werkgevers weigerden in te willigen.
DUITSCHLAND.
40.000 arbeiders uitgesloten-
Een door het verbond van werkgevers in
de heeren- en kinderconfectie-industrie
aangekondigde uitsluiting van confeclie-
arbeiders is gisteren, in nagenoeg het ge
heele land ingetreden.
Het aantal arbeiders, dat hierdoor getrof
fen wordt, bedraagt in totaal 40.000.
In een gehouden vergadering van den
vakbond der arbeiders werd een resolutie
aangenomen, waarin critiek werd uitge
oefend op het rijk9departement van arbeid,
dat de arbitrale uitspraak niet bindend
heeft verklaard.
2—1
