Humor
uit het Buitenland.
De café's van Montparnasse.
Uw Haar
KUNST EN LETTEREN.
RADIO-PROGRAMMA.
y'De man In den hoek Pardon, dame, hler Is Slechts plaats
•.voor zes personen.
De corpulente dame Maar mijnheer, Ik ben toch niet ver-
iantwoordelljk voor de tekortkomingen van de spoorwegmaat-»
UchappU. iHumorlstlj|_
De vriendIk ga nooit weer met Je op de tijgerjacht Ik ga'
trouwen-
De verstokte vrijgezelZoo, leder moet voor zichzelf maar
uitmaken welke van twee kwaden hU het verkleselijkst acht.
CJudzeb'
De amateur-fotograafVriendelijk kijken, Jan. Sn leg JS
hand op Ethel's schouder, jCThe Humorist),'
GastJe móet mij eens een bezoek brengen ih mijn nleuwS
Villa. Allen, die er komen zijn sprakeloos van bewondering.
PantoffelheldHeel graag. Enne.... mag ik mijn vrouw mee
brengen (The Passing Show);
eens uitgerekend dat het !hem ongeveer twee
pond sterling kost om een koppel grouse (in
Engeilsch jagerlatijn is een koppel „a brace")
uit de sombere ludhten der Söhotsche Hoog
landen te schieten. Het verbaast dan ook
niet dat een grouse-boulje in een Londensch
restaurant peperduur is. En het zou nog veel
duurder moeten zijn indien de sportsman
niet veel van de „voortbrengingskosten"
cadeau geeft aan de eters. Men betaalt in het
restaurant vooral de vervoeifcosten en de
bereiding.
De beste jachtvelden leveren in een jacht
seizoen van duizend tot vijftienhonderd kop
pels op. Een jachtgezelschap dat in een sei
zoen een vijfhonderd „brace" heeft ge
schoten is echter tevreden. Verleden jaar
vie'len in het geheel 65195 vogels in den
loop van het seizoen. Dat is een eerbied
waardig aantal. Maar, naar ik reeds terloops
heb opgemerkt, het is ook voor de vogels
goed dat zij gedecimeerd worden. Wanne'er
zij zich kunnen vermenigvuldigen komen er
weel te veel, met het gevolg dat de gebieden
waar zij opgroeien, aan voedsel tekort
schieten. De vogels verzwakken dan en
vallen ten prooi aan ernstige' epidemiën.
Het gevolg is dat de rangen het volgend
jaar zijn gedund, zoodat er we'er voedsel
genoeg is. De jagers nemen dit proces der
gedeeltelijke uitroeiing van de natuur over.
En zij houden dus door flink schieten de
soort sterk. Daarom ook kan men gewoon
lijk voorspellen of het grouse-seizoen al of
niet gunstig zal worden. Indien men het
voorgaand seizoen het normale aantal dieren
door jacht heeft kunnen uitroeien is het
vooruitzicht goed dat het volgend seizoen
gezonde vogels zal brengen. Heeft de jacht
echter weinig buit gebracht dan is er alle
kans dat de volgende jacht mislukt of ten
deele mislukt vanwege de slechte hoedanig
heid der vogels.
Ik heb al van drijvers gesproken, waaruit
blijkt dat de jacht od grouse een drijfjacht is.
De jagers stellen zich op een geschikt punt
achter borstweringen van plaggen of zoden
op. De laders zijn aan hun zijden. GeWeren
staan bij de hand. De drijvers jagen de
vogels op uit hun schuilhoeken in bosch en
houtgewas, in de richting der heeren achter
de borstweringen, die snel hun hagel moeten
verschieten wanneer de snel vliegende
vogels nagenoeg hoven hun hoofden zijn.
Naschieten, wanneer de vogel over het hoofd
is weggevlogen, is een ernstig vergrijp tegen
de jachtzeden, dat niet wordt getolereerd.
In het algemeen worden groei en teelt van
grouse aan de natuur overgelaten, afgeschei
den dan van de jacht. Maar de laatste jaren
hebben bosohwachters en jachtopzieners en
de eigenaars der gronden bij de behandeling
van de terreinen meer dan voorheen rekei-
ning gehouden met de behoeften van de
grousejagers. Zij hebben maatregelen geno
men de levensvoorwaarden voor de grouse
gunstiger te maken o.a. betere verzorging
van heide-aanplant. Heideplant is het voor
naamste voedsel voor de vogels. Ook schade
lijk gedierte in de jachtdistricten, dat in de
jaren na den oorlofg woekerde als nooit
tevoren, is de laatste jaren met kracht be
streden en binnen redelijke grenzen terug
gebracht.
En dit is dus het een en ander over ..the
twelfth" en wat er al zoo aan dezen ge'heim-
zinnigen datum vastzit. De jagers trekken
reeds in stoeten naar het noorden om pre
sent te zijn op den fameuzen openingsdag,
maar ditmaal is het „the thirteenth".
RECLAME.
LIJSTENMAKERIJ
Voor het omlijsten van Platen, Foto's enz.
is het van onds bekende Adres: 5213a
„DE CONCURRENT"
Haarlemmerstraat 62 bij de Vxouwensteeg.
Er gaat geen dag voorbij, dat er in de een
of andere Parijsche courant niet een artikel,
een teekening, een berichtje, een beschrij
ving over Montparnasse verschijnt. En nu
zooveel te meer, daar het Parlement vacan-
tie heeft, veel theaters en mooie halls geslo
ten zijn en het elegante „Tout-Paris" af
wezig i9.
Montparnasse, zijn „bolles", zijn café's
en zijn menigten vreemdelingen, blijft al
tijd een actueel onderwerp. Hetzij naar aan
leiding van een schilderijen-tentoonstelling,
van een relletje, van een nieuwen toevloed
buitenlanders, dón komt de eene dón de
andere krant weer met nieuwe commenta
ren, nieuwe beschrijvingen, nieuwe feiton
over de cafés van Montparnasse en Mont-
parnassiens.
En toch is het absoluut onmogelijk om uit
al die artikelen en beschijvingen er zich een
idee van te vormen, hoe nu eigenlijk de hou
ding der Parijzenaars in het algemeen is,
tegenover dit quartier en zijn cafés, die
onder hun clientèle alle rassen en nationa
liteiten van de wereld tellen, doch slechts
heel weinig Franschen.
Sommigen zijn er bijzonder trotsch op,
dat er zooveel vreemdelingen naar Parijs
komen, daar leven, en het daar naar hun
zin hebben. Anderen beschuldigen die
vreemdelingen ervan, dat zij de oorzaak
zijn van de steeds toenemende levensduur
te! Nog weer anderen verdenken hen er
van, dat ze allemaal bolsjewieken zijnl
Zelfs las ik een roman, waarin de cafés
van Montparnasse met zulk een afkeer be
schreven zijn. alsof ze de ergste holen van
verderf waren, een plaats van samenkomst
voor de verraders, spionnen en bandieten
van de heele wereldEvenwel zijn er
toch ook Franschen (hoewel zéér weinig!)
die het er heel genoegelijk vinden te mid
den van die cosmopolitische menigte, en
die zelfs zoo vaak daar komen, dat ze heele-
maal hun eigen karakter verloren hebben,
en die men daardoor licht voor vreemdelin
gen van de een of andere nationaliteit zou
kunnen aanzien.
Maar dit moet gezegd worden, dat al de
cafés, die de glorie van Montparnasse uit
maken door Franschen geëxploiteerd wor
den. Franschen zijn de eigenaars er van,
Franschen ook de gérants en zelfs het groot
ste deel der kellners zijn Franschen. Alleen
enkele restaurants en nacht-gelegenheden
werden door vreemdelingen geëxploiteerd.
Zooals te begrijpen is heeft Montparnasse,
dat gelegen is tusschen het Observatoire,
den Jardin du Luxembourg en het station
Montparnasse, een enorm aantal café9.
Maar niet alle zijn ze even belangrijk.
Eigenlijk zijn er maar -sier die werkelijk
meetellen, behalve de „boites" en de restau
rants. Om te beginnen dient toch even de
beroemde „Closerie des Lilas" genoemd te
worden, die door zijn transformeering en
moderniseering tot zelfs de herinnering aan
zijn roemrijk verleden verloren heeft, toen
wekelijks een menigte dichters, schilders
en intellectueelen er bij elkaar kwamen
onder voorzitterschap van den „vorst der
dichters", Paul Fort. Doordat de „Clo
serie des Lilas" den naam heeft een uitsluL
tend Fransch café te zijn, speelt het sinds
het door zijn getrouwen verlaten is, bijna
geen rol meer in Montparnasse.
Meetellen doen eigenlijk maar de „Ro
tende", de „Dóme", de „Coupole" en „Se
lect". Dat zijn de eenige cafés die het ware
hedendaagsche Montparnasse uitmaken.
En in de „Rotonde" is dat Montparnasse
geboren. Het is ontstaan uit een heel klein
kroegje, een z.g. „bistrot", dat op den hoek
stond van twee groote boulevards precies
tegenover den ingang van de Métro, .Twee,
drie Fransche schilders, evenzooveel Rus
sen en daarna ook een paar Duitschers had
den de gewoonte aangenomen daar 's avonds
wat te komen zitten, voor ze weer naar hun
naburige ateliers terugkeerden, waar het
's winters koud en triestig was. Hun vrien
den uit andere quartiers wisten, dat ze daar
steeds te vinden waren, kwamen hem er op
zoeken.
Maar sinds dien tijd is de „Rotonde" wel
veranderdI Ze heeft zich uitgebreid zooveel
maar mogelijk was op het terrein van haar
buren, voor zoover die afstand van hun hui
zen wilden doen. Ze heeft een restaurant
aan het café toegevoegd en een dancing. Ze
heeft zóó'n beroemdheid verkregen, dat er
geen buitenlandsch intellectueel of kunste
naar te', die wanneer hij Parijs bezocht het
niet als zijn plicht beschouwt om ten min
ste éénmaal in de „Rotonde" geweest te zijn.
Doch niet alleen intellectueelen en kunste
naars. maar ook authentieke „Hoogheden"
en milliardairs komen er tijdens hun ver
blijf in Parijs toch minstens eenige oogen-
blikken doorbrengen.
Tegenwoordig hebben veel van haar oyde
getrouwen haar verlaten, zijn naar elder9
vertrokken. Beroemde kunstenaars, die tij
dens de opkomst van hun glorie daar ieder
oogenblikje doorbrachten, dat ze niet met
penceel en palet voor hun schilders-ezel za
ten, zijn, sinds ze roem en fortuin verwor
ven hebben, en misschien ook omdat ze er
te oud voor zijn geworden te afkeerig ge
worden van haar lawaai, haar drukte en
haar voor het grootste deel wel zeer noode-
looze gesprekken, om de „Rotonde" nog te
blijven bezoeken. Toch heeft ze nog steeds
voldoende clientèle om eiken dag weer haar
terrassen en haar ruime zalen te bezetten.
Eigenaardig is, dat ze, wat haar cliëntèie
betreft, nu weer bezig is ongeveer hetzelfde
te worden, wat ze was in den tijd toen ze
naam begon te maken: een plaats van bij
eenkomst voor heel een menigte lieden met
een onzekere maatschappelijke positie, die
allemaal beweren, dat ze schilders, schrij
vers of journalisten zijn, maar waarvan
niemand ooit ergens den naam heeft hoo-
ren noemen, of vermeld heeft zien staan.
De ware kunstenaars, die vroeger geregel
de „Rotonde"-gasten waren, moeten er nu
niets meer van hebben, en gaan liever naar
de „Dóme" toe, of zelfs naar de „Coupole".
Waarom? wie zal het uitmaken?
maar zoo lang als de „Dóme" bestaat, heeft
die steeds de voorkeur der Amerikanen en
de Scandinaviërs gehad. Terwijl in de „Ro
tonde" zeer bescheiden gekleede lieden
kopjes thee en koffie verzwelgen, twin
kelen in de „Dóme" kleurige likeurtjes in de
glazen, en wijngenot doet er de oogen
schitteren en de gesprekken verlevendigen.
De habitués van die beide cafés hebben
dan ook een diepe minachting voor elkaar.
Voor de Rotondisten is het café de „Dóme"
een café van philisters en verkoopers. En
de stamgasten van de „Dóme" beschouwen
de Rotondisten als een samenraapseltje van
ongewasschen bohêmers, pretenlieuse kletsj-
kousen en bolsjewieken!
Maar sindsdien heeft er een evenement
plaats gehad op Montparnasse, er te een
nieuw heel groot établissement geopend
vlak bij de „Rotonde" en de „Dóme". Een
café, waarin die allebei wel zouden kunnen
ronddansen, en ingericht op een manier,
die slechts ten doel heeft den gasten aan
genaam te zijn: ruime ventilatie, zachte
banken, hooge zuilen versierd met het mo
dernste schilderwerk en als bekroning, van
dit alles midden in de zaal een fon
tein, die voortdurend in werking is.
Zoo gauw was dat nieuwe café de
„Coupole" nog niet open, of het had dade
lijk reeds een formidabel succes. Maar de
dichte menigte die er 's avonds samen
gedrongen zit, is piet uit Montparnasse af
komstig, maar van ver daar buiten, uit
„vreemde" wijken. De Montparnassers heb-,
ben er iets tegen: ze vinden zoo'n paleis
achtig café veel te luxueus en vooral veel
te gróót naar hun smaak en gewoonten. Op
9ommige zomer-avonden zit je in de
„Dóme" zoo verschrikkelijk knue dicht op
elkaar gepakt. Dat doet een zekere gezellig
heid ontstaan, een intimiteit, bijna een ge
voel van samenhoorigheid en algemeen©
verbroedering. Terwijl men in de „Coupole*
daarentegen zioh geïsoleerd voelt, ongezel
lig, koud
Zoo denken de kunstenaars er over. Maar
over het algemeen beginnen de kunstenaars
reeds te verlangen naar een geheel ander,
eigen milieu. Ze vinden dat hun Montpar-
nasse-wijk veel te erg in beslag genomen is
door menschen, die werkelijk maar al te
weinig met de kunst te maken hebben. Hoe
langer hoe meer constateeren ze dat hun
café-buren daar alleen maar zitten om
grofweg te genieten van de genoegens, die
Parijs hun biedt, en dat geregeld na de
sluiting om B of I uur 's nachts, ze naar het
café „Select" gaan, dat den héélen nacht
open blijft, en dat speciaal bestaat door en
voor dergelijke cliënten met eeuwigen
dorst, en die niet de minste behoefte blij
ken te hebben aan het daglicht en de ge
legenheid die het biedt om met verf, klei
of was mooie dingen te maken.
Reeds beginnen er aan den buitenkant
van Montparnasse zich kleine artiesten-
cafétjes te organiseeren, en de kunstenaars,
die leven van hun kunst, of voor wie die
kunst een levens-troost is de eenige, die
werkelijk Montparnasse geschapen hebben
en het beetje bij beetje beroemd hebben ge
maakt die trekken er uit, vermijden het,
zooals nog niet zoo heel lang geleden ze uit
Montmartre zijn weggetrokken om dat over
te laten aan de zoo weinig interessante
boemelaars uit de heele wereld.
M. DE ROVANNO.
Parijs. 11 Aug. 1928.
RECLAME.
wordt gezond en sieTk
het krijgt mooier glans
het wordt vrij van roos
het blijft beter zitten
het valt niet meer nit
indien gij des morgens een weinig FUROL
tusschen de handen wrijft en dit door de
haren uitstrijkt, 't Voldoet iedereen.
9193
TIJDSCHRIFTEN.
„De Veldbode" is met een speciaal aan
de kortelings te 's-Gravenbag© gehouden
nationale vee- en paardententoonstelling in
woord en beeld gewijd, dik nummer ver
schenen.
In de bijzonder fraai verzorgde afleve
ring van „Het Nederlandsche en Ned. Ind.
Hui® Oud en Nieuw" schrijft Katy Selig-
mann, die blijkbaar een diepgaande studie
heeft gemaakt van den vorm en de accomo
date der inrichtingen waarin de negende
kunst, de culinaire, sinds den oertijd werd
beoefend, een interessante en met vele
zeldzame reproducties versierde bijdrage.
Over dit nog weinig bestudeerde onderwerp
vertelt zij op vlotte wijze veel dat in bree-
den kring belangstelling zal verwerven. De
heer H. J. A- Bijlaard draagt eeD welver
zorgde bijdrage over het groote St. Jozefs-
ziekenhuis te Heerlen, uitgevoerd door het
Architectenbureau Ed. Cuypers. Ook over
het gebouw van de Javasohe Bank te Ba
tavia bevat deze aflevering een belang
wekkende bijdrages
VOOR ZONDAG 19 AÜGÜSTÜS.
Hilversum (1071 M.) 10.30 VPRO. Diens,
in de Remonstrantsche kerk te A'dam,
Voorgangster: Mej. Ds. A. Frevel. 1.00i
2.30: Lunchmuziek door het Trio Courtel.
3.00.: Aansluiting van het Kurhaus te Sche-
veningen. Matinee door het Residentie
orkest o. 1. v. Jgnaz Neumark. Leopold
Muenzer, piano. 6.007.45: Concert door
het AVRO.-kwarlet o. I. v. Drek Groeneveld,
Jacques L. van Kinsbergen, viool. G. Ver-
hey a. d. vleugel. 8 00: Pers- en sport
berichten. 8.15: Aansluiting van het
Kurhaus te Scheveningen. Johann Strauss-
Concert. Het Residentie-orkest o. 1. v. Prof.
Geo^g Schneevoigl. In de pauze gramofoon-
muziek.
Huizen (340.9, M., na 6 uur 1870 II. (Tij.
dens K. R. O.-kerkdienst ook 1870 M-).
8.309.30: NCRV. Morgenwijding, o. 1. v,
Joh. de Heer, met medew. in den samen
zang van Mevr. de Heer. Onderwerp: Niets
nieuws onder de zon. 9.0012.00: KRO,
Dienst in de Kerk van het „H. Hart van
Jezus" te Oosterhout. De 3 st. missa voor
mannenstemmen „Ad Majorem dei Gloriam"-
van J. H. B. Schryvers. Koor o. 1. v. C. A,
Mertens. C. P. Jansen, organist. Voor de H.
Mis „Praeludium 1 in C-moll op. 37, Men
delssohn. Na den dienst „Choral in La-
mineur" van C. Franck. Hel koor voert uit
onder de H Mis „O sacrum Convivium" van
J H. B. Schryvers en na de H. Mis eenige
strophen uit zijn „Te Deum Laudamus". Del
wisselende Gregor. zangen worden voorge
dragen door de „Schola Minor", uit de St,
Pauls Abdy der EEPP. Benediclynen te
Oosterhout Jacques van Bommel begeleidt
op het harmonium. Predikatie door C. As-
selbergs, pastoor, onderwerp: De Barmhar
tigheid Gods. 12.30—1.30: Lunchmuziek'
door het Trio „Winkels", 1.302.00;
Literair halfuurtje Boekbespreking. KRO. 1
2.004.00- KRO. Concert. Mej. H. B. v. d,
Bergh-Denzler, sopraan. Mej. E. Sternfeld,
piano. J. Oberstein, cello. 4.005.00:
KRQ. Ziekenuurtje met medew. van Pastoor
L. J. Willenborg, Bloemendaal. Muziek en
zang. 5.50: NCRV. Dienst in de kerk der
Vrij Evang. Gem. te Hilversum. Voorgan
gers: Ds. W. D. Linthout en Ds. A. W. F.
Waardenburg. 1. Orgel. 2. Zingen Lied 570,
3. Votum. 4. Lezen Joh. 11: 14, 3210,
5. Gebed. 6. Zingen no. 562. 7. Thema der
toespraken: Gelooven en zien. 8. Toespraak.
Ds. Linthout: Hoe 't blinde oog weer ziet
9. Zingen no. 543. 10. Toespraak van Ds,
Waardenburg: Wat 't te zien krijgt. 11,
Dankzegging. 12. Zingen no. 569. 13. Zegen
bede. (Men zingt u d. Bund, van Joh. de
Heer). 7.458.15: KRO. Causerie door
den heer Ruyter: De beteekenis der R. K,
Boerenorganisalie in Nederland. 8.153
KRO. Concert. J. F. L. Helvert, tenor. -
10.00: Persber. 10.45: KRO. Epiloog door
het Klein-Koor o. 1. v. J. H. Pickkers.
Daventry (1600 M.) 3.50: Concert, Casa-
no's Octet. R. Goodacre, alt. H. Eisdell,
tenor. 5.20: Kinder-kerkdienst. 5.55:
Bijbelsche liederen. 6.05: Bach-cantate
no 69 8.10: Dienst in de St. Mary's Ab
bey, Buckfast. 9.05: Liefdadigheids-
oproep 9.10: Nieuwsber. 9.25: Concert
De London Siring Players. R. Henderson,
barilon. 10 50: Epiloog.
Parij» „Radio-Paris" (1750 M.) 12.203
Religieuse causerie, zang en muziek. 1
1.05: Dansmuziek. 8.05: Kinderhalf-
uurtje. 8.50: Concert. Orkest Mile. Ko-
rotneva, zang. L Radisse, cello.
Langenbetfl (469 M.) 9.20—10.20: Mor
genwijding 1.20—2.50: Concert. Het
Philharmonisch Bandonium orkest. 4.50
—6.20: Orkeslconcert. 8.20: Volkscon
cert door het JVerag-orkest, Fr. Hansen, so-
2-3
'ztjDoe niet zoo mal, zeg I
.(Judge),
Zenuwachtige oude heer Ik heb hier ergens ln het park een
bankbiljet van zestig gulden laten vallen.
Parkwachter „Maar mijnheer, ziet U dan niet, dat het
jrerboden ls papier weg te werpen (London Opinion),
