AGENDA.
MUZIEK.
BUITENLAND.
Woensdag.
In den vergulden Turk: Alg. jaarl. leden-
verg Ver. tot Bev. v. h. Vreemdelingen
verkeer. Nam. half negen.
Stadsevangelisatie Geref. Kerk (Tent
Schuttersveld)Samenkomst te 8 uur nam.
Donderdag.
Ev^mgelisatietent Schuttersveld- Samen
komst 's avonds 8 uur.
De avond-, nacht- €*n Zondagdienst der
apotheken wordt van Maandag 2 Juli
tot en met Zondag 8 Juli waargenomen door
de apotheek van den heer C. B. Duyster,
Nieuwe Rijn 18. Telefoon 523.
AANWINSTEN VOOR HET STED. MUSEUM
DE LAKENHAL.
Door den heer Iz. Johannes Leembrug
gen, den IGden Mei 1.1. op hoogen leeftijd
te Amsterdam overleden, zijn aan het
museum De Lakenhal, twee portretten ver
maakt van zijne grootouders. Johannes
Leembruggen (geb. te Leiden 2 Juni 1778)
cn Elizabeth Reynvaan, beiden door J.
W. Pieneman geschilderd in 1836 en 1835,
op doek hoog 140 en breed 111 c.M.
De goed geschilderde portretten vormen
oen belangrijke aanwinst voor het museum.
ITet vrouwsportret, bekend uit de afbeelding
bij G. H. Marius, De Holl. Schilderschool
(uitgave 1003. bl. 28), vertoond eene dame
op 55-jarïgen leeftijd, in de drukke kleeding
n :t den tijd. met grooten hoed en met een
wat stijf geschilderd kind. de 1 jaar oude
kleindochter Elisabeth Johanna Leembrug
gen, later gehuwd met den heer K. H. G.
Pompe. Statiger en ook als schilderij nog
•belangrijker is het in 1836 geschilderde
portret van Johannes Leembruggen.
Bij dit legaat zijn nog gevoegd een schil
derijtje van Teylingen en twaalf van
Dever, geschilderd door G. J. Leembruggen,
de vader van den legataris, en een aantal
schetsboeken en teekeningen van diens
land, waarin ook eenige gezichten in de
omgeving van Leiden voorkomen.
De schilderijtjes van het huis Dever zijn
van groot belang voor de topographie, aan
gezien zij ook weergeven het thans verdwe
nen gedeelte van dit kasteel, waarvan uit
dien tijd geen andere afbeeldingen bekend
zijn.
EEN EIGEN HUIS
VOOR DE LEID SC HE HUISVROUWEN.
Reeds lang gevoelt de nog altijd groeiende
afdeeling Leiden van de Nederlandsche Ver-
eeniging van Huisvrouwen behoefte aan een
eigen tehuis, waar bijeenkomsten, vergade
ringen, lezingen demonstraties en tentoon
stellingen kunnen worden gehouden, waar
de leden haar bibliotheek kunnen vinden,
haar tijdschriften kunnen lezen, waar
handwerken en modebladen bestudeerd
kunnen worden, kortom een centraal punt,
waar allen bijeen kunnen komen en er vin
den wat zij noodig hebben om haar taak
als huisvrouw te vergemakkelijken.
liet bestuur is nu in de gelegenheid zulk
een gebouw in bet centrum der stad te
krijgen cn heeft, mede om. zooals goede
huisvrouwen behooren te doen. de nieuwe
instelling op een goede financieele basis te
doen rusten, een beroep gedaan op de
medewerking der leden zelve. De risico aan
de oprichting van een eigen huis verbonden,
is wel gering, maar het bestuur mag de
verantwoordelijkheid niet alleen dragen. Wij
twijfelen niet of hel initiatief van het be
stuur zal met goede uitkomst bekroond
worden.
MEN MAG GEEN EIGEN RECHTER ZIJN.
Gistermiddag had de 14-jarige slagers
jongen Samuel B. het ongeluk een vrouw,
die voor haar woning Levendaal hoek Ko-
revaarstraat', stond, aan te rijden, toen hij
op zijn rijwiel haar passeerde. De vrouw
kwam te vallen, doch verkreeg geen noe
menswaardig letsel. Ook de jongen viel «van
zijn fiets. Het geval zou weinig de aan
dacht hebben getrokken, ware het niet dat
de echtgenoot van de vrouw, de koopman
J. van V., zich niet geroepen had gevoeld
als rechter in deze zaak op te treden, op
een wijze, die niet geoorloofd is in onzen
lijd. Hij greep in zijn verbolgenheid naar
het eerste het beste voorwerp, in dit geval
een ladder, en bracht den tengeren knaap,
die zich nog niet eens had opgericht, rake
slagen toe. Twee stadswerk!ieden, die in de
nabijheid aan het werk waren, zagen de
mishandeling en ontzetten den jongen, die
door den schrik en de pijn zoodanig van
streek was. dat hij in een winkel moest
worden binnengedragen.
Het geval verwekte een groote volksop
loop. Het duurde echter niet lang of een
politie-agent verscheen op het toonccl, die
den jongen meenam naar het politiebureau,
waar na de verklaringen van hem en van
de getuigen procesverbaal tegen Van V.
werd opgemaakt.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd zijn voor het docloraal-examen
rechtsgeleerdheid de heeren: F. M. C Pels
Hijeken (Breda). J. de Vries (Hengelo, O);
voor het candidaats-examen wis- en na
tuurkunde (KL mej. N. van der Plas (Dor
drecht); voor het candidaats-examen wis-
en natuurkunde (A) en de heer C. M. Wal
ler Zeper (Overvoen); voor het doctoraal
examen wis- en natuurkunde hoofdvak
Scheikunde de heeren J. C. Baars (Leiden)
en J. W. Dienske (Maassluis).
Voorts zijn nog geslaagd voor het doc
toraat-examen rechtsgeleerdheid de heer:
G J. Leembruggen (Leiden); voor het can
didaats-examen wis- en natuurkunde mej.
E. J. van Douwe (Rotterdam); voor het
taalkundig candidaats-examen indologie de
heer J. W. de Klein (Den Haag); voor het
economisch doctornal-cxamen indologie de
heer II. G. F. Jonker (Den Haag).
Voor het L. O. examen zijn geslaagd
van de dorde groep der Gcm. Kweekschool
voor Onderwijzers alhier de heeren J.
Boersma te Sassenheim, B. H. Bakker. W.
M. Breuring. J. M. Goddijn, H. van Hest, F.
H. T. Jasperse. allen alhier.
Afgewezen geen.
Aan de Nederlandsche Ilandels-Hooge-
sehool te Rotterdam slaagde voor het exa
men in de rekening-wetenschap (accoun
tants-examen) de heer W. van Rooijen,
doctorandus in de handelswetenschap alhier.
Voor het examen L. O. slaagde te Ber
gen (N.H.), mej. Ph. D. J. v. d. Drift, alhier.
To 's-Gravenhage slaagde voor het
vnorloopig diploma landmachinist motor
drijver. de heer R. Witvoet, leerling van de
Landmaohinistencursus, verbonden aan de
Ambachtsschool alhier.
Zaterdag 14 dezer hoopt de heer J.
Lichtvoet den dag te vieren, waarop hij
50 jaar werkzaam is bij de firma Scheltema
Jzn. alhier.
Gistermiddag drie uur heeft in de Com
missie van Beheer der Gestichten Endegeest
etc.. de overdracht plaats gehad van het direc
toraat aan dr. Stuurman, nadat dr. A. II. Oort
gedurende 9 maanden deze functie had waar
genomen.
Om 4 uur hebben doctoren, hoofden van
dienst cn geestelijken gelegenheid gehad
Ikcnnis te maken met den nieuwen genees-
'heer-directeur, waarbij deze zoowel als dr.
Oort een kort woord hobben gesproken, de
eerste het vertrouwen uitsprekende op een
hartelijke samenwerking, de tweede dankend
voor de hem getoonde medewerking.
Door het College vail B. en W. is in
publieke veiling voor de gemeente aange
kocht een stuk grond aan de Driffstraat aan
oen Lagc-Rijndijk, groot 1 II.A. 35 Are, voor
den prijs van f. 15.600.
Het doel van dezen aankoop is. naar ons
wordt medegedeeld, daarmede het grond
bezit der gemeente aldaar af tc ronden.
De goedkeuring van den Raad voor dezen
koop zal in de a.*. zitting van den gemeen
teraad van a.s. Maandag worden gevraagd.
Op Zondag 15 dezer zal een goed-
koope trein loopen van hier naar Apeldoorn,
Zulphen, Larcn-Almen en Lochem en terug.
Men zie de advertentie.
Niet de heer De Rook, maar de heer
Leo Mens zal op 3 October den zang der
kinderen leiden Ten onrechte vermeldden
wij gisteren den naam van den heer De
Rook.
EERSTE ZOMERCONCERT.
Pieterskerk.
„Als de natuurlijke muziek door de kunst
„gescherpt en gepolijst wordt, dan ziet men
„pas ten deele (want geheel kap ze nooit
„worden begrepen) met groote verwondering
„de volkomen wijsheid Gods in Zijn won
derlijk werk der musica, waarin vóór alles
„dit merkwaardig is. dat iemand een een
voudige wijs zingt, waaromheen drie, vier
„of vijf andere stemmen worden gezongen,
„die juichend rond die wijs dartelen en
„spelen en haar op alle manieren wonder
baarlijk versieren als voeren ze een hcmel-
„schen rondedans uit. Alzoo zal wie dat een
„weinig verslaat en er door wordt bewogen
„zich deswege heviglijk moeten verwon
deren en tot de overtuiging moeten komen,
„dat niets ter wereld zoo schoon is als zulk
„een gezang met vele stemmen omrankt."
Zoo ongeveer heeft Luther het wonder der
contrapuntische polyphonic omschreven.
Mooier en juister is het nooit uitgedrukt. En
in dezelfde ..rede" kan men ook dit lezen:
„ik ben niet de mcening toegedaan, dat door
„het evangelie alle kunst moet worden ver-
„plelleVd, maar ik zou willen, dat alle
„kunst, inzonderheid de muziek, in dienst
„stond van Hem. die ze gegeven en ge
nschapen heeft". Is het wonder dat met dezo
idee als uitgangspunt de muziek integree
rend deel der godsdienstoefening in de her
vormde kerk moest worden? Zoo heeft zich
dc concertmuziek in den kerkdienst een
plaats kunnen veroveren, om het even of zij
concerto, motetta of symphonia werd ge
noemd In een 17e eeuwsch kerkelijk regle
ment heet het; ..hierna (d. i. na het lezen
uit het evangelie) wordt muziek gemaakt."
Zoo vond Johann Sebastian Bach den toe
stand in de Thomaskirche te Leipzig toen
hij er cantor werd. Onder dezen drang der
omstandigheden schreef hij zijn cantaten
en zijn oratoria voor den kerkdienst.
Daar is sindsdien veel veranderd in de
lilhurgie der hervormde kerk..
Maar onaantastbaar blijft dc muziek waar
Luther het oog op had (in hoofdzaak die
der Nederlandsche contrapunlisten) en,
voegen wij er bij, die van Bach, in wien de
kerkmuziek haar glorie heeft bereikt. Is
voor haar geen plaats in den gewonen ge-
regelden kerkdionst, dan moeten diensten
afzonderlijk aan haar worden gewijd. Zie
daar het kerkconcert.
Lang heeft het koninklijk instrument der
Pielorskerk min of meer renteloos gestaan.
Maar nu is de organist dier kerk. de heer
Leo Mens, op de gelukkige zij het voor
dc hand liggende gedachte gekomen,
dezen zomer een serie van vier kcrkconcer-
ten in te richten. Voortreffelijke vocale en
instrumentale solisten zullen zijn orgel-
voordrachlen afwisselen.
Wij behoeven wel niet nadrukkelijk te
zeggen hoezeer wij dit plan. waaraan de
heer Mens gisteravond een begin van uit
voering heeft gegeven, toejuichen. Leiden
en deszeifs omgeving vragen toch om
cenigszins regelmatige gelegenheid om
kennis te kunnen nemen van de uiterst
belangrijke orgelliteratuur, die zich over
ecuwen uitstrekt en toch nog door den be
schaafden en geletterden tijdgenoot zoo
weinig wordt gekend. Voor den eersten
avond was de belangstelling van de zijde
van het publick grooter. dan we hadden
verwacht. En wie er zijn geweest zullen
dankbaar zijn voor een uur van zuivere
kerkmuziek, hun geschonken door den orga
nist en zijn medewerkster Jonkvr. Repelaer
van Driel, altzangeres te 's-Gravenhage. Een
kort programma, dat precies een uur duurde,
(langer moet het ook niet zijn) met fijnen
smaak samengesteld, heeft de toehoorders
van begin tot einde geboeid. De heer Mens
heeft twee beroemde Choralvorspiele van
Bach gespeeld (..Ich ruf zu dir" en „Wachct
auf ruft uns die Slimme") het magistrale
concert in A van Handel en een mooie toc
cata uit de jongere Fran9che school van
Dubois. Hij heeft in een en ander, ook in het
eene meer dan in het andere, zijn vele
voortreffelijke organisten- en muzikale
eigenschappen ton toon gespreid: Handel
klonk fameus en het petillanfe speelstuk
van Dubois deed het niet minder. Als de
subtiele koraalvoorspelen op hel programma
met Handel van plaats hadden gewisseld,
zou dit den hier zoo teederen Bach o.i. ten
goede zijn gekomen. Absolute rust, Jiier on
ontbeerlijk. is in een openingsnummer nooit
volkomen gewaarborgd. De altzangeres
heeft haar nobele, warme stem en haar uit
nemende zangkunst in dienst gesteld van
een zevental zangen uit de oude school
(Hasse, Ph. Em. Bach. Reïchardt, J. A.
Hiller) en van een drietal allerbekoorlijkste
Fransche volksmelodieën. Wat ons bij deze
zangeres vooral trof. was haar ademtech-
niek, die haar geluid straalrecht, zonder
eenig ongewild vibrato, in de ruimte bracht.
Ook haar voorname voordracht.
Besluiten we met een aanbeveling voor
den volgenden avond op 2 Augustus, waar
bij de fluitist Feitkamp en de cdliste mej.
Belinfante zullen meewerken.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Dnitsche arbitrageroor-
stellen De conferentie der
in- en uitvoerverboden.
Het nieuwe Duitsche kabinet is gisteren
voor den Rijksdag getreden en heeft daar
een zeer uitvoerig program ontwikkeld, dat
ir.en in hoofdlijnen onder Duilschland zal
kunnen vinden. Op zich zelf genomen, zal
men noch op binnenlandsch noch op bui-
tenlandsch terrein nieuwe gezichtspunten
aantreffen, doch dat was ook niet te ver
wachten. Over het geheel wordt echter vrij
duidelijk de poliliek uitgestippeld.
Gisferen hebhen wij in het kort iets ge
meld over de Duitsche voorstellen in het
veiligheidscomilé te Geneve. Daarover nog
nader het volgende: De Duitsche voorstellen
omvatten-
1. De Staten zullen zich bij voorbaat ver
plichten in geval dat een geschil aan den
Volkenbondsraad wordt voorgelegd, alle
voorloopige aanbevelingen te aanvaarden,
die de Raad treft om de uitbreiding van het
geschil Ie voorkomen.
2. De staten verbinden zich bij voorbaat
in geval van een bedreiging met oorlog de
aanbeveling uit te voeren, die de Raad geeft
over de handhaving of net herstel van den
militairen 9talus quo, zooals die normaal be
staat in vredestijd.
3. De staten verbinden zich in geval van
vijandelijkheden, als naar hel oordeel van de
Raad nog mogelijkheden van vredelievende
schikking bestaan, een algemoenen wapen
stilstand te sluiten volgens de voorstellen
van den Raad. waarbij zij op zich nemen
hun troepen van vijandelijk gebied terug te
trekken.
4. Voor deze soort beschikkingen van den
Raad is geen unanimiteit vereischt.
5 De overeenkomst, waarin een en ander
geregpld wordt, ligt voor alle staten ter tee-
kening oppn en treedt in werking voor de
verschillende continenten afzonderlijk (dit
natuurlijk met het oog op de Vereenigde
Staten).
Het eerste, tweede, derde en vijfde Duit
sche voorstel is nu in de commissie van re
dactie beland, het derde met het verzwak
kende Engelsche amendement, dat de Raad,
in geval de vijandelijkheden reeds zijn be
gonnen en indien de mogelijkheid van een
minnelijke schikking nog bestaat, zich ter
stond met het geval bemoeien zal, maar dat
hij een wapenslils'jmd eerst zal aanbevelen,
wanneer niet alleen de partijen zich van te
voren verbonden hebben een dergelijke aan
beveling op te volgen, en bovendien eerst
nadat de Raad alle gevolgen, die voor de
partijen uit een dergelijke aanbeveling zou
den kunnen voortvloeien ter dege zal heb
ben overwogen. Is de Raad dus van mee
ning. dat een aanbeveling van dien aard
gevaar oplevert voor een der partijen (om
dat dc tegenpartij haar mogelijk niet zal
opvolgen) dan zal hij zich er van moeten
onthouden
Het vierde Duitsche voorstel is ingetrok
ken, omdat het algemeen op verzet stuitte.
De tweede conferentie voor de afschaf
fing der in- en uitvoerverboden, waarop 27
staten, alsmede de Internationale Kamer
van Koophandel vertegenwoordigd zijn, is
gisteren te Genève door den heer Colija
geopend.
De heer Colijn hield een rede om het doel
der conferentie toe te lichten. Haar taac
is de bespreking van de reserves, die door
de staten zijn gemaakt, teneinde na het in
werking treden der conventie inzake dc
afschaffing van de in- e-n uitvoerverboden
nog enkele verbodsbepalingen te hand
haven. Hij stelde voorop, dat het kenne
lijk doel der conventie is de afschaffing
van al die in- en uitvoerverboden, die voor
zuiver economische doeleinden gehand
haafd worden en dienen als instrument der
internationale handelspolitiek.
Reserves kunnen dus alleen gemaakt wor
den voor verboden, die voortvloeien uit
feitelijke of rechtstoestanden, die de staten
beletten voor bepaalde producten de ver
plichtingen der conventie uit te voeren en
die, welker afschaffing ernstige moeilijk
heden zou scheppen voor de betrokken sta
ten, terwijl de handhaving geen nadeel
veroorzaakt aan den handel van andere
landen.
In verschillende landen met lage tarieven
constateert men tendenzen, die zich steeds
duidelijker afteekenen, om verdedigings
maatregelen te nemen tegen landen met
hooge tarieven. Dexe-tendenzen kunnen al
leen ingeperkt worden, wanneer de Vólkern
bond tastbare resultaten bereikt. Anders is
het te vTeeze, dat zij zich tot andere lan
den zullen uitbreiden.
DUITSCHLAND.
De regeeringsverklarmg.
Gisteren was het rijksdaggebouw weer
eens geheel bezet. Aan de tafel der Regee
ring hadden de Rijkskanselier Müller en de
Ministers voor zoover te Berlijn aanwezig,
plaats geaiomen. President Löbe opende de
zitting te dne uur e=n deed mededeeKjig van
den brief van den Rijkskanselier betreLfon-
de de Rijksregeering. Op de agenda stot^I
toen allereerst de RegceriDgsverklaring.
Rijkskanselier Müller nam het woord,
door de communisten met hoonende uitroe-
pen begroet.
HERMANN MoLLER FRANKEN.
Hij verklaarde o.a. het volgende:
Na de oorlogsjaren maakt thans het Duit
sche Rijk een penode van rustige en ge
stadige ontwikkeling door. De fundamenten
van de nieuwe Duitsche politieke toesiand
staan veilig en onwrikbaar. Wij zullen ver
der arbeiden op den. weg van sociale en
politieke vooruitgang, beantwoordende aan
den wil van het Duitsche volk, zooals die
bij de laatste verkiezingen tot uiting is ge
komen. Al is deze Rijksregeering nog niet
gevormd op den grondslag van de coalitie,
toch is zij tot stand gekomen met de toe
stemming van de partijen, die daarvoor, in
aanmerking komen.
In de buitenlandsche politiek zullen wij
den tot dusver gevolgden weg blijven vol
gen, en daarbij blijk geven van onzen vas
ten wil met iodere natie in goede verstand
houding te leven en iedere gedachte van
revanche verre van ons te houden. Verder
zullen wij blijven streven naar ons doel
Duitschland die plaats te midden der vol
keren te doen toekomen, waarop het recht
heeft en met da regeeringen van andore
mogendheden samen tc werken aan de po
litieke en economische consolidatie van
Europa. De Rijksregeering is overtuigd van
de noodzakelijkheid, dat de bezette gebie
den ten spoedigste ontruimd moeten wor
den. Nog slechts anderhalf jaar scheidt «ris
van dan dag, waarop de tweede zone zal
worden ontruimd. Wanneer men echter
deze kwestie op de lange baan schuift,
laat men daarmede een mooie gelegenheid
voorbijgaan om de politiek van verzoening
in daden om te zetten. Wij brengen onzen
hartelijken groet over aan de bevolking
van het Rijn- en Saargebied. Wij zullen
onze aandacht schenken aan hun slechten
economischen toestand. In het brandpunt
van onze belangstelling, wat den Volken
bond betreft, staat de kwestie van de algo-
meene ontwapening, nu de ontwapening
van Duitschland tot in bijzonderheden is
doorgevoerd. Duitschland was de eerste
Staat, die zonder voorbehoud zijn instem
ming te kennen gaf met het Amerikaansehe
ontwerp voor een anti-oorlogsverdrag. L>c
wereld moet nu ook eindelijk eens inzien,
dat het toch niet aangaat, dat een groot»
land als Duitschland geheel ontwapend te
midden van tot de tanden bewapende an
dere landen verkeert. Van beslissend be
lang voor de positie van Duitschland is
ook do kwestie van de herstelbetalingen.
Duitschland is zijn verplichtingen geregeld
en punctueel nagekomen. De Commissie
van deskundigen zelf is van oordeel, dat
het Dawee-plan slechts een tijdelijk karak
ter heeft. Wij moeten langs den weg van
wederzijdse h begrip komen tot een verstan
dige economische politiek. De economische
toestand van de wereld zoowel als van
Duitschland eischen beide in even groote
mate. dat het handelsverkeer minder be
lemmeringen in den weg worden gelegd. De
herstelbetalingen kunnen op den duur
slechts plaats hebben met ^voote schade
voor het economische leven van Duitsch
land. De conclusies van de Economische
Conferentie te Genève worden door de
Rijksregeering onder eenig voorbehoud on
derschreven. In het bijzonder zal de Rijks
regeering pogingen in het werk stellen door
middel van internationale verdragen te ko-
men tot een verlaging van de toltarieven.
Dc Rijksregeering beschouwt, de verhouding
van Duitschland tot zijn buren in het Oos
ten en Zuid-Oosten als ee nprobleem. aan
welks oplossing zij de grootste moeite zal
besteden
Teneinde invloed te behouden op de prijs
beweging op de markt, moet de leiding van
den Staat inzicht hebben in de organisatie
van trusts, kartels en dergelijke lichamen.
Met. dit doel zijn dus wetgevende maatre
gelen te verwachten op het gebied van deze
vereenigingen. Bijzondere aandacht be
steedt de Regeering aan de ontwikkeling
van den toestand in de steenkoolindustrie.
Men zal pogingen in het werk stellen gun
stige voorwaarden te scheppen voor de ver
grooting van het afzetgebied van dezen
tak van industrie. De Rijksregeering zal
zich eveneens veel gelegen laten liggen aan
de bescherming van den middenstand, wiens
belangen zij zooveel mogelijk zal beharti
gen. Kwesties op organisatiegebied zullen
langs wettelijken weg worden geregeld en
de zelfhulp-organisaties van handwerk en
industrie zullen krachtdadig worden ge
steund. De behoefte aan geschoolde ar
beidskrachten zal bevredigd worden door
een regeling van de beroepsvorming na den
leerplichtigen leeftijd.
De medewerking op voet van gelijkheid
i door de werknemers aan economische en
.sociale politiek zal worden bevorderd. De
\Duitscdie grensgebieden, die blootgesteld
«ijn aan bijzondere moeilijkheden, moeten
ook het voprwerp zijn van een bijzondere
zorg. Het herstel van de rentabiliteit van
den landbouyv is onvoorwaardelijk noodza
kelijk in het belang van een gezonden eco-
nc^njischep toestapd van het Duitsche volk.
Daarom moet het Rijk voortgaan maatre
gelen nemen ter verbetering van de
bodemgesteldheid en bevordering van den
technisehen grondslag van liet landbouwbe
drijf. Eveneens moeten middelen gevonden
worden, om den oogst te ver groot en en oe
mogelijkheden een afzetgebied te vinden, te
verbeteren. Op dit gebied moet een eind
komen aan do ongebreidelde prijsschomme-
lmgen van vee, graan efl aardappelen. Men
streeft, ook hier naar een, verlaging van do
toltarieven.
Met aWe kracht moet de kolonisatie be
vorderd worden, in het bijzonder door het
verschaffen van credieten van Jangen duur.
Op het gebied van de sociale politiek js
de Rijksregeering voornemens de conventie
van Washington te ravificeeren, die be
trekking heeft op den aohturigen. avbeids-
dag. Het wetsontwerp tOT bescherming van
den arbeider zal spoedig aau den Rijksdag
worden voorgelegd. Nog voor den winter
zal de positie van de seizoenarbeiders tck.
de werkloozenverzekering worden behan
deld. De duur van de crisisondersteunmg
voor oude employe's en arbeiders zal wor
den verlengd. Het gebrek aan arbeids
krachten op het platteland zal worden te
gengegaan: IJe Rijks verzekering zal een
voudiger en economischer worden gemaakt.
Het lot van de oorlogsverminkten en van de
nagelaten betrekkingen van oorlogsslacht
offers zal worden verzacht.
Ook de zegenrijke inrichtingen voor vrij
willige welvaaitszorg zullen worden ec-
steund. De Rijksregeering zal de hulp voor
de kleine renteniers op een wettelijke ba
sis, onafhankelijk van de goedkeuring van
de plaatselijke hulpbureaux, steJlen. De
woningnood vereischt een bijzondere voor
zorg voor de instandhouding vaü de oude
en den bouw van nieuwe woningen, waarbij
in de eerste plaats verzorgd moeten woi'den
de belangen van de minder gegoede klas
sen en van de gezinnen met veel kinderen,
benevens die van de oorlogsslachtoffers. Da
huurprijzen van de nieuwe woningen moe
ten op een redelijk niveau worden gehou
den, o.a. door het tegengaan van onge
rechtvaardigde huurverhooging en door ra-
tioneelen steun aan het bouwwezen. Op elk
gebied is vruchtbaar werk slechts mogelijk
in een staat, die rust op het fundament
van de Grondwet van Weimar. De voor
naamste taak van dc Regeering is, op dea'
grondslag van deze Grondwet in deroocra-
tischen zin het bewind te voeren en eer
bied voor de republiek en haar symbolen
af te dwingen. Het spreekt wel van zelf,
dat de Regeering de Grondwet krachtdadig
zal beschermen tegen elke onwettige po
ging haar te schenden. De Rijksregeering
rekent hierbij op de trouwe medewerking
van alle ambtenaren. Ha^r bijzondere aan
dacht zal zij schenken aan de totstandko
ming van een ambtenarenwet, waarbij de
kwestie van de vertegenwoordiging van
ambtenaren nader onder de oogen gezien
zal worden. Wat betreft de kiesrechthervor
ming wordt gestreefd naar een stelsel,
waarbij de evenredige vertegenwoordiging
wordt gehandhaafd, maar tegelijk de kie
zers in nauwer eontaot zullen staan met hun
gekozenen.
Wat betreft de schoolpolitiek zal de Rijks
regeering werken aan een oplossing van
het moeilijke schoolprobleem in den zin van
verbetering van het reed6 zoo hoog geroem
de Duitsche schoolwezen. Daarbij moet aan
den eenen kant gelet worden op de school
als door de staatsoverheid ondersteunde
staatsinstelling, maar aan den anderen
kant ook op het recht van de godsdienstige
gemeenschappen op godsdienstonderricht
en op de vrijheid van geweten, met ontzien
van do rechten der ouders. De geestelijke
zoowel als de zedelijke gezondheid van het
Duitsche volk zullen evenals reeds vroe
ger een voorwerp van warme zorg van de
Rijksregeering uitmaken. Ook techniek, on-
derzoek-wetenschap en kunst zullen bevor
derd worden. De weermacht van de Duit
sche republiek zal haar taak bescherming
van de grenzeoi en handhaving van de orde
in het bimnenland slechts dan met succes
kunnen vervullen, wanneer zij in het volk
wortelt en geschraagd wordt door het ver
trouwen van alle lagen der bevolking. Daar
voor is een louter vaderlandsche en boven
de partijen staande instelling bevorderlijk.
Bij de hervorming van het strafrecht zal
voornamelijk do kwestie van de eventueele
opheffing van de doodstraf overwogen moe
ten worden. Wat de amnestiekwestie be
treft, de Rijksregeering hoopt, dat de
Rijksdag op dit punt spoedig tot overeen
stemming zal komen.
De Rijksregeering hecht er bijzonde-re
waarde aan. dat door een snelle behande
ling van de voorstellen tot amnestie deze
kwestie nog tot een oplossing gebracht zal
worden voordat de Rijksdag uiteengaat. De
Regecnng hoopt op een uniforme regeling
van de pósitie van de voormalige bestuurs
ambtenaren en rechterlijke ambtenaren.
In de belastingpohtiek zal onderzocht
moeten worden in hoeverre de zware belas
tingdruk, die rust op de onderste en mid
delste lagen der bevolking, een verminde
ring kan ondergaan. In de toekomst zal zoo
veel mogelijk gestreefd worden naar een
uniforme regeling van zakelijke en perso-
necle belastingen in de nieuwe belasting
wet. Men kan er staat op maken, dat de
2—1
