69st' JAARGANG ZATERDAG 31 MAART 1928 No. 20875 STADSNIEUWS. PE •HOO'jEWOERD OPEEN |V\ODPER-ï vPAq DOOR EEN WINKELRUIT Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD D<V<3<3LAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 80 Cts. per regel voor advertentien uit LeideD en plaatsen waar agentschappen vaD ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentie uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postreeht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te hetalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- «n Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.85. per week .7 0 18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post 2.35 portokosten. Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD. LEIDEN'S OUDSTE INGEZETENE WORDT 100 JAAR. Zondag 8 April a.s. hoopt de oudste inge zetene uit Leiden, mevrouw G v. Leeuwen Laterveer, Pieterskerkstr. 16, haar lOOsten geboortedag te herdenken Mevrouw van L. geniet nog een goede gezondheid en is nog in het volie bezit van haar geestvermogens, uitgenomen het gehoor, dat oud moedertje in den steek laat bij het voeren van gewone gesprekken. En uit gaat zij ook niet meer. Behoefte heeft zij er ook niet aan. Aan haar twee dochters, die haar zijn overgebleven, waarvan de een, die altijd om moeder heen is, haar trouw verzorgt en de ander modiste van haar vak, vlijtig de naald hanteert en voor het dagelijksch bestaan voor het gezin zorgt, heeft zij een grooten steun Mevr van L. is al 31 jaar weduwe maar de familie van haar overleden man vergeet haar ook nog niet en jongere en oudere ken nissen komen moeder Van L ook nog wel eens opzoeken Zoo vloeit haar oude leven kalm en rustig heen, omringd als zij is door de liefde en zorg van haar twee dochters, die, zooal9 moeder dikwijls tot vreemden fluistert aan haar alleen den hemel ver dienen. Op den eersten Paaschdag zal die rustige rust wel verstoord worden door de talrijke gelukwenschen in allerlei vorm, die oud moedertje en haar trouwe verzorgsters ten deel zullen vallen in verband met deze zoo uiterst zeldzame verjaring, waarin immers de geheele gemeente deeien zal. DIAMANTEN JUBILEUM VAN DEN HEER DAVID BROKAAR. Morgen zal het zestig jaar geleden zijn, dat de heer Davfd Brokaar op elf-jarigen leeftijd, in dienst trad bij de firma J. en A ie Poole, alhier. Nog tot op den huidigen dag verricht de heer Brokaar zijn dage- iijkschen arbeid als kettingboomer in de fabriek aan de Garenmarkt, waarin hij nu meer dan een halve eeuw werkzaam is. Gistermiddag is bet jubileum ten kantore der directie op feestelijke wijze herdacht. Nadat de jubilaris met zijn zoon op het kantoor was aangekomen, werd hjj door deD patroon met zeer waardeerende woorden toegesproken en werd hem een enveloppe met inhoud aangeboden. Ook het kantoorpersoneel heeft daarna den kranigen jubilaris op har telijke wjjze gehuldigd. De plechtigheid wa3 hiermede ten einde en de jubilaris kreeg het verdere deel van den dag vrijaf. TENTOONSTELLING VAN OUDE KANT IN DE LAKENHAL. De Leidsche Kunstvereeniging, welke van 28 April13 Mei in de Lakenhal een ten toonstelling van Oude Kant organiseert, heeft met haar voorbereiding een zoodanig succes dank zij de van vele zijden toe gezegde inzendingen dat de tentoonstel ling 'een belangrijke gebeurienis belooft te worden. Van H. M. de Koningin-Moeder mocht toezegging van een bijzonder fraaie inzending worden ontvangen. Verder is de medewerking verkregen van het Rijksmu seum, het Museum Willet Holthuysen te Amsterdam, het Aartsbisschoppelijk en het Centraal Museum te Utrecht. Schitterende kantwerken, waaronder van groote zeldzaamheid, worden ingezonden door het Roomsch-Katholieke Kerkbestuur van de Mozes- en Aaronkerk te Amsterdam, de Oud-Katholieke Clereziien te Utrecht en Dordrecht, terwijl leden der Portugeesch- l9raëlitische Gemeente te Amsterdam kant werken voor kerkelijk Joodsch gebruik zul len inzenden. Bovendien zullen tal van particulieren uit hun familie-bezit oude kantwerken voor de tentoonstelling afstaan. COMMANDITAIRE VENNOOTSCHAP HEINEKEN'S BIERHANDEL TE LEIDEN. In de hedenmiddag gehouden algemeene vergadering van aandeelhouders der Com manditaire Vennootschap Heineken's Bier- handel werd na goedkeuring van de balans en winst- en verliesrekening het dividend over 1927 bepaald op 6 pCt., evenals het vorig jaar. In het jaarverslag w©Td o m. opgemerkt, dat, hoewel het afgeloopen jaar niet gun stig was wat het biergebruik betreft, de aanwinst van eenige goede afnemers een gunstige positie der balans heeft verwekt. Hierdoor werd het mogelijk ruime afschrij vingen te doen, waardoor de financieele positie der vennootschap op een gezonder basis is komen te staan, tengevolge waar van de toekomst met gerustheid tegemoet kan worden gegaan. LEIDSCHE CHR. ORANJEVEREENIGING De jaarvergadering. Op eenigszins feestelijke wijze heeft gis teravond de Leidsche Christelijke Oranje vereniging in het gebouw Prediker in de Janvossensteeg haar jaarvergadering gehou den, welke evenwel slechts matig bezocht was. De voorzitter, ds H. Thomas opende de bijeenkomst met te laten zingen Ps. 95 1 en gebed en sprak daarna een kort openings woord, waarin hij met vreugde constateerde, dat de Leidsche Chr Oranjevereniging in het afgeloopen jaar in het stedelijk gebeu ren zich óp haar eereplaat? handhaafde en alles heeft gedaan, wat in haar vermogen was om het zoo spoedig smeulende vuur deT vaderlandsliefde aan te wakkeren In een krachtige peroratie wekte ds. Tho mas op niet alleen goede leden der vereni ging te zijn, maai ook goede Nederlanders, beschermers van ons Vorstenhuis vooral in deze tijden, waar zoovelen ernaar streven de hechte banden, welke de eeuwen tus- schen de leden van het Oranjehuis en het volk van Nederland gevlochten hebben, te verbreken Het is inzonderheid de plicht van onze leden, aldus spr., hiertegen stelling te nemen, daar onze vereniging niet beoogt het organiseeren van Christelijke vermake lijkheden, doch een instituut is met een heilige roeping. Vervolgens heette spr. allen hartelijk wel kom, in het bijzonder hen, die tot het wel slagen van dezen avond daadwerkelijk wil len bijdragen. Na nog dank gebracht te hebben aan de firma Wed. Van Nelle, de directie van de koekfabriek .De Bij" en de firma Hoogstra ten, welke versnaperingen voor dezen avond beschikbaar stelden, verzocht spr. allen staande twee coupletten van het Wilhelmus te zingen. De heeren Bouwhuys en Thomas brach ten vervolgens een marsch voor viool en piano ten gehoor door den vroegeren voor zitter van „Per Aspera ad Astra", den heer J. Noordanus Sr.. aan de vereniging aan geboden. waarna mej. Smink met piano begeleiding van haar broer op gevoelvolle wijze eenige liederen zong. Nadat de secretaris, de heer L. Boekooi, de notulen der vorige vergadering had ge lezen en deze met een kleine wijziging wa ren vastgesteld, kreeg de heer Arie Post ge legenheid het gedicht van Willem de Me- rode „De drie jongelingen in den oven" voor te dragen waarmede hij een welver diend succes oogstte. In hel jaarverslag van den secretaris, uit gebracht door den heer Boekooi. werden de in het afgeloopen jaar gehouden bijeenkom sten alsmede den boottocht op 31 Augustus uitvoerig besproken Er werden in totaal zes bestuursvergaderingen gehouden. In de samenstelling van het bestuur kwam weinig verandering; alleen werd de functie van penningmeester overgenomen door den heer H. van Cittert De vereeniging nam deel aan de serenade door de Leidsche burgerij aan den burgemeester gebracht bij het betrekken .van zijn woning in de Sleutelstad. Het ver slag besloot met woorden van dank aan de Timdelerclub, die dit jaar op diverse bijeen komsten goede diensten bewees. De penningmeester de heer H. v. Cittert, deed vervolgens voorlezing van het finan cieel verslag, waaruit bleek, dat de ont vangsten hadden bedragen f. 526.19 en de uitgaven f. 466.51. zoodat de kas op 31 De cember j.l. een voordeelig saldo van f. 59.68 aanwees. De kascommissie rapporteerde bij monde van den heer Luikenaar, dat de boeken en bescheiden in volmaakte orde bevonden werden zoodat zij adviseerde den penning meester te déchargeeren. Hiertoe werd be sloten. Tot leden der nieuwe kascommissie wer den benoemd de heeren Alberts en Loeff. De drie periodiek aftredende bestuursle den. de heeren ds. Thomas Questroo en Jansen werden bij acclamatie herkozen, i Nadat zang, muziek en voordrachten elkaar hadden afgewisseld, deed de voorzitter eenige mededeelingen betreffende de te hou den feestelijkheden op de respectievelijke feestdagen De Prmsesse-verjaardag zal gevierd wor den met een feestavond in de groote Stads- zaal. waar de Timdelerclub zal optreden met een groot historisch stuk. terwijl deze bijeenkomst tevens opgeluisterd zal worden met muziek en zang. Op den verjaardag van H. M de Koningin stelt het bestuur zich voor des morgens kinderspelen te organiseeren. de9 middags een groote optocht te houden met muziek en den dag te besluiten met een tuinfeest of een feestelijke vergadering in de Stads- zaal. Op 3 October zal weder hoogstwaar schijnlijk des avonds een vergadering ge houden worden in den geest van 't vorige jaar. Van het bestuur der 3 October-Vereeni- ging is betreffende deze zaak een schrijven ingekomen, inhoudende, dat met leedwezen kennis is genomen van de vergadering op 3 October van het vorige jaar, omdat zulk een vergadering de eenheid van de feest viering in gevaar brengt. De voorzitter zeide. dat dit schrijven in ernstige overweging zal worden genomen. Wanneer inderdaad het nationaal een- heidshetoon geschaad zou worden door een dergelijke vergadering, zou men er zeer voorzichtig mee moeten zijn, maar dit ge looft spr vooralsnog niet. Verder deelt de voorzitter mede, dat in November het 20-jarig beslaan van de Oranje-Vereeniging feestelijk zal worden ge vierd. Daaraan zijn echter vele kosten verbon den waarvoor het bestuur zich voorstelt een bazaar te houden Al deze plannen wor den door de vergadering zonder bespreking goedgekeurd. Nadat de aanwezigen nogmaals van een voordracht hadden kunnen genieten, sprak ds. Thomas een slotwoord, waarin hii allen dankte voor de medewerking en de op komst. Daarop sloot de heer P. Mazurel de wel geslaagde bijeenkomst met dankgebed. KLACHT TOT HET POSTBEHEER. Door den heer J. W. van Hees, secretaris van de afdeeling Leiden, van den Cenlra- Ien Nederlandschen Ambtenaarsbond, is namens hel afdeelingsbestuur, onderstaand schrijven gericht tot den directeur van het Postkantoor alhier. Zeer onaangenaam werden wij getroffen bij het lezen van een bericht, voorkomende in het „Leidsch Dagblad" van 27 dezer, be treffende hei vinden van een brief in den tasch van een besteller, tot wiens wijk deze brief niet behoorde. Waar in deze dagen helaas, maar al te veel de ambtenaren aan de publieke opinie zijn prijs gegeven, betreuren wij het daarom in hooge mate, dat in dit geval, alleen op een „vermoeden", blijkbaar met uw toe stemming, niet alleen de politie in de kwestie werd gemengd, doch bovendien het geval in de plaatselijke pers werd vermeld en al9 of dit nog niet voldoende was, prijk ten 's mans voorletters er nog bij. U zult ons moeten toegeven, dat bij een bestellerscorps als het uwe, deze naams- aanduiding voor het publiek voldoende is, om den man met den vinger na te wijzen. Het spreekt vanzelf, dat de betreffende be steller door deze publicatie, die naar onze overtuiging ontijdig geschiedde, in zijn eer en goeden naam is aangetast. En dit louter op een bloot vermoeden. Dat deze publicatie ontijdig is geschied, bewijst wel het bericht in hetzelfde dag blad van 28 dezer, waaruit blijkt, dat ge noemde besteller in deze zaak geheel vrij uit gaat. Dit neemt niet weg, dat alvast op dezen ambtenaar het stempel der verden king werd gedrukt met alle daaraan verbon den moreele schade. Het zal toch op een ieder, die deze be richten heeft gelezen den indruk moeten maken, dat hier wel wat' cp lichtvaardige wijze is te werk gegaan. Wij dringen er dan ook bij u op aan, om, mocht er in de toekomst wederom een der gelijk geval zich voordoen, (wat wij niet hopen), zoolang de schuldvraag nog niet is opgelost, dergelijke hoogst ongewenschte publicaties te verhinderen. BANKEN VAN LEENING, WOEKER EN WOEKERBESTRIJDING. In de gisteravond in een der bovenzalen van het café-restaurant „de „Harmonie" gehouden vergadering van de onderafdee- ling Leiden e. o. van den Nederlandschen Bond van Gemeente-arnMenarpn, hield de heer P. A. van Aggelen. directeur van de Gemeentelijke Bank van Leening en secretaris van de woekercommissie een le zing over bovengenoemd onderwerp. Bij zijn openingsrede heeft de voorzitter de heer A P. Tolk. allen hartelijk welkom, in het bijzonder den heer van Aggelen en verheugt zich dat zoovelen aan de uitnoo- diging tot bijwoning der vergadering gevolg hebben gegeven. Hij geeft het woord aan den spreker die begint mei de opmerking, dat het uilleenen BINNENLAND. Inwijding van het Krelagehnis te Haar* lem, en opening door Minister Kan. (3de Blad). De Tweede Kamer op Paasch-recès na verwerping der motie-Lingbeek. (Tweede Kamer, 1ste Blad). Het Kath. Intern. Persburean en de zake lijke omroep van ScheveningenHaven. Binnenland, 2de Blad). Het conflict in de steenindnstrie afge- wend. (Binnenland, 2de Blad). Een mislukte inbraak te Eindhoven. (Ge« mengd, 1ste Blad). j BUITENLAND. De Poolsch-Lithanensche besprekingen te Koningsbergen zijn begonnen. (Buitenland, lste Blad). Mussolini opent den grooten strijd met het Vaticaan. (Buitenland, lste Blad). De Dnitsche Rijksdag voor het uiteen* gaan. (Buitenland, lste Blad). Nieuwe wereldrecords op vlieggebied ge vestigd. (Buitenland, lste Blad). De Fransche politicus Leon Blnm over da ontruiming van Rijnland. (3de Blad). van geld legen woekerrente, d. i. rente die buitensporig hoog is, een groote voorge schiedenis heeft. De oudste beperking van den woeker vindt men in den Bijbel. De grondgedachte was het verbod om van uit-» geleend geld interest te nemen (vgl. Ex, 22: 25. Lev. 25. 36 en 37. Deut. 23: 19 en 20. Ps. 15 5; Luc 6. 3f en 35). Ook ten tijde van de Romeinen beston den reeds woekerwetten, welke het maxi- mum der rente vaststelden en transacties onder bepaalde omstandigheden nietig ver klaarde De Christelijke kerk trok zich deze zaak aan en trachtte het verbod om rente te heffen van geleend geld onder de leeken, door toepassing van kerkelijke straffen door te voeren. Onder Karei de Groote werd het woeker- verbod tot wet verheven. Naarmate het handelsverkeer toenam en de behoefte aan de beschikking over geld middelen zich meer en meer deed gevoelen, werd echter het leenen van geld, tegen in terest, oogluikend toegelaten. Tijdens de kruistochten verspreidden zich Italiaansche kooplieden door geheel Europa. Deze geld- leeners werden, omdat zij veelal uit de Lombardijsche steden afkomstig waren, „Lombarden" genoemd. In Leiden blijkt hun optreden in 1289. Wegens hun onge- hoorden woeker werd het bedrijf der Lom barden soms geheel verboden, soms aan zekere regelen onderworpen, waarbij het absolute rente-verbod plaats maakte voor bepalingen, die het maximum der rente be perkte. Zwaar drukte de hand der Lom barden „Tafelen van Leening" op de be volking en naarmate handel en bedrijf hier toenamen, wisten zij grooter voordeel te behalen. De stedelijke besturen gingen hun aan dacht op deze Lombarden vestigen en vele steden gingen er toe over zelve eeD bank van leening onder haar beheer te stellen. De Leidsche Bank van Leening dateert van het jaar 1675 Spreker deelt verder enkele bijzonder heden van deze instelling mede. waaruit blijkt, dat tegenwoordig ook. behalve voor- scholten op panden, pensioenvoorschotlen worden gegeven en gelden Ier leen worden verstrekt met wekeiijksche en maandelijk- sche aflossingen Tevens wordt de woeker tegengegaan door het geven van voorlich ting, bemiddeling en advie9 aan personen, die in hunne verlegenheid zich lot deze in stelling wenden, daar zij in handen van woekeraars waren gevallen. De Banken van Leening in Nederland werden in 1826 aan regelen onderworpen. Thans zijn die banken geregeld bij de Pandhuiswei 1910. waartoe in het begin van deze eeuw een krachtige actie is ge voerd, teneinde, de huizen ..van koop met recht op wederinkoop". aan strenge bepa- tingpn te onderwerpen. De geldsehieterij is evenwel niet aan banden gelegd en de praktijken waaraan vele geldschieters zich schuldig maken heeft tot gevolg, dat tal rijke gezinnen moreel en finanlieei geheel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1