69st' JAARGANG
ZATERDAG 31 MAART 1928
No. 20875
STADSNIEUWS.
PE •HOO'jEWOERD OPEEN |V\ODPER-ï
vPAq DOOR EEN WINKELRUIT
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
D<V<3<3LAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
80 Cts. per regel voor advertentien uit LeideD en plaatsen waar
agentschappen vaD ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentie uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postreeht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te hetalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- «n Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.85. per week .7 0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
LEIDEN'S OUDSTE INGEZETENE WORDT
100 JAAR.
Zondag 8 April a.s. hoopt de oudste inge
zetene uit Leiden, mevrouw G v. Leeuwen
Laterveer, Pieterskerkstr. 16, haar lOOsten
geboortedag te herdenken Mevrouw van L.
geniet nog een goede gezondheid en is nog
in het volie bezit van haar geestvermogens,
uitgenomen het gehoor, dat oud moedertje in
den steek laat bij het voeren van gewone
gesprekken. En uit gaat zij ook niet meer.
Behoefte heeft zij er ook niet aan. Aan haar
twee dochters, die haar zijn overgebleven,
waarvan de een, die altijd om moeder heen
is, haar trouw verzorgt en de ander modiste
van haar vak, vlijtig de naald hanteert en
voor het dagelijksch bestaan voor het gezin
zorgt, heeft zij een grooten steun
Mevr van L. is al 31 jaar weduwe maar
de familie van haar overleden man vergeet
haar ook nog niet en jongere en oudere ken
nissen komen moeder Van L ook nog wel
eens opzoeken Zoo vloeit haar oude leven
kalm en rustig heen, omringd als zij is door
de liefde en zorg van haar twee dochters,
die, zooal9 moeder dikwijls tot vreemden
fluistert aan haar alleen den hemel ver
dienen.
Op den eersten Paaschdag zal die rustige
rust wel verstoord worden door de talrijke
gelukwenschen in allerlei vorm, die oud
moedertje en haar trouwe verzorgsters ten
deel zullen vallen in verband met deze zoo
uiterst zeldzame verjaring, waarin immers
de geheele gemeente deeien zal.
DIAMANTEN JUBILEUM VAN DEN HEER
DAVID BROKAAR.
Morgen zal het zestig jaar geleden zijn,
dat de heer Davfd Brokaar op elf-jarigen
leeftijd, in dienst trad bij de firma J. en
A ie Poole, alhier. Nog tot op den huidigen
dag verricht de heer Brokaar zijn dage-
iijkschen arbeid als kettingboomer in de
fabriek aan de Garenmarkt, waarin hij nu
meer dan een halve eeuw werkzaam is.
Gistermiddag is bet jubileum ten kantore
der directie op feestelijke wijze herdacht.
Nadat de jubilaris met zijn zoon op het
kantoor was aangekomen, werd hjj door
deD patroon met zeer waardeerende woorden
toegesproken en werd hem een enveloppe met
inhoud aangeboden. Ook het kantoorpersoneel
heeft daarna den kranigen jubilaris op har
telijke wjjze gehuldigd.
De plechtigheid wa3 hiermede ten einde
en de jubilaris kreeg het verdere deel van
den dag vrijaf.
TENTOONSTELLING VAN OUDE KANT
IN DE LAKENHAL.
De Leidsche Kunstvereeniging, welke van
28 April13 Mei in de Lakenhal een ten
toonstelling van Oude Kant organiseert,
heeft met haar voorbereiding een zoodanig
succes dank zij de van vele zijden toe
gezegde inzendingen dat de tentoonstel
ling 'een belangrijke gebeurienis belooft
te worden. Van H. M. de Koningin-Moeder
mocht toezegging van een bijzonder fraaie
inzending worden ontvangen. Verder is de
medewerking verkregen van het Rijksmu
seum, het Museum Willet Holthuysen te
Amsterdam, het Aartsbisschoppelijk en het
Centraal Museum te Utrecht.
Schitterende kantwerken, waaronder van
groote zeldzaamheid, worden ingezonden
door het Roomsch-Katholieke Kerkbestuur
van de Mozes- en Aaronkerk te Amsterdam,
de Oud-Katholieke Clereziien te Utrecht en
Dordrecht, terwijl leden der Portugeesch-
l9raëlitische Gemeente te Amsterdam kant
werken voor kerkelijk Joodsch gebruik zul
len inzenden.
Bovendien zullen tal van particulieren
uit hun familie-bezit oude kantwerken voor
de tentoonstelling afstaan.
COMMANDITAIRE VENNOOTSCHAP
HEINEKEN'S BIERHANDEL TE LEIDEN.
In de hedenmiddag gehouden algemeene
vergadering van aandeelhouders der Com
manditaire Vennootschap Heineken's Bier-
handel werd na goedkeuring van de balans
en winst- en verliesrekening het dividend
over 1927 bepaald op 6 pCt., evenals het
vorig jaar.
In het jaarverslag w©Td o m. opgemerkt,
dat, hoewel het afgeloopen jaar niet gun
stig was wat het biergebruik betreft, de
aanwinst van eenige goede afnemers een
gunstige positie der balans heeft verwekt.
Hierdoor werd het mogelijk ruime afschrij
vingen te doen, waardoor de financieele
positie der vennootschap op een gezonder
basis is komen te staan, tengevolge waar
van de toekomst met gerustheid tegemoet
kan worden gegaan.
LEIDSCHE CHR. ORANJEVEREENIGING
De jaarvergadering.
Op eenigszins feestelijke wijze heeft gis
teravond de Leidsche Christelijke Oranje
vereniging in het gebouw Prediker in de
Janvossensteeg haar jaarvergadering gehou
den, welke evenwel slechts matig bezocht
was.
De voorzitter, ds H. Thomas opende de
bijeenkomst met te laten zingen Ps. 95 1
en gebed en sprak daarna een kort openings
woord, waarin hij met vreugde constateerde,
dat de Leidsche Chr Oranjevereniging in
het afgeloopen jaar in het stedelijk gebeu
ren zich óp haar eereplaat? handhaafde en
alles heeft gedaan, wat in haar vermogen
was om het zoo spoedig smeulende vuur deT
vaderlandsliefde aan te wakkeren
In een krachtige peroratie wekte ds. Tho
mas op niet alleen goede leden der vereni
ging te zijn, maai ook goede Nederlanders,
beschermers van ons Vorstenhuis vooral in
deze tijden, waar zoovelen ernaar streven
de hechte banden, welke de eeuwen tus-
schen de leden van het Oranjehuis en het
volk van Nederland gevlochten hebben, te
verbreken
Het is inzonderheid de plicht van onze
leden, aldus spr., hiertegen stelling te
nemen, daar onze vereniging niet beoogt
het organiseeren van Christelijke vermake
lijkheden, doch een instituut is met een
heilige roeping.
Vervolgens heette spr. allen hartelijk wel
kom, in het bijzonder hen, die tot het wel
slagen van dezen avond daadwerkelijk wil
len bijdragen.
Na nog dank gebracht te hebben aan de
firma Wed. Van Nelle, de directie van de
koekfabriek .De Bij" en de firma Hoogstra
ten, welke versnaperingen voor dezen avond
beschikbaar stelden, verzocht spr. allen
staande twee coupletten van het Wilhelmus
te zingen.
De heeren Bouwhuys en Thomas brach
ten vervolgens een marsch voor viool en
piano ten gehoor door den vroegeren voor
zitter van „Per Aspera ad Astra", den heer
J. Noordanus Sr.. aan de vereniging aan
geboden. waarna mej. Smink met piano
begeleiding van haar broer op gevoelvolle
wijze eenige liederen zong.
Nadat de secretaris, de heer L. Boekooi,
de notulen der vorige vergadering had ge
lezen en deze met een kleine wijziging wa
ren vastgesteld, kreeg de heer Arie Post ge
legenheid het gedicht van Willem de Me-
rode „De drie jongelingen in den oven"
voor te dragen waarmede hij een welver
diend succes oogstte.
In hel jaarverslag van den secretaris, uit
gebracht door den heer Boekooi. werden de
in het afgeloopen jaar gehouden bijeenkom
sten alsmede den boottocht op 31 Augustus
uitvoerig besproken Er werden in totaal
zes bestuursvergaderingen gehouden. In de
samenstelling van het bestuur kwam weinig
verandering; alleen werd de functie van
penningmeester overgenomen door den heer
H. van Cittert De vereeniging nam deel aan
de serenade door de Leidsche burgerij aan
den burgemeester gebracht bij het betrekken
.van zijn woning in de Sleutelstad. Het ver
slag besloot met woorden van dank aan de
Timdelerclub, die dit jaar op diverse bijeen
komsten goede diensten bewees.
De penningmeester de heer H. v. Cittert,
deed vervolgens voorlezing van het finan
cieel verslag, waaruit bleek, dat de ont
vangsten hadden bedragen f. 526.19 en de
uitgaven f. 466.51. zoodat de kas op 31 De
cember j.l. een voordeelig saldo van f. 59.68
aanwees.
De kascommissie rapporteerde bij monde
van den heer Luikenaar, dat de boeken en
bescheiden in volmaakte orde bevonden
werden zoodat zij adviseerde den penning
meester te déchargeeren. Hiertoe werd be
sloten.
Tot leden der nieuwe kascommissie wer
den benoemd de heeren Alberts en Loeff.
De drie periodiek aftredende bestuursle
den. de heeren ds. Thomas Questroo en
Jansen werden bij acclamatie herkozen, i
Nadat zang, muziek en voordrachten elkaar
hadden afgewisseld, deed de voorzitter
eenige mededeelingen betreffende de te hou
den feestelijkheden op de respectievelijke
feestdagen
De Prmsesse-verjaardag zal gevierd wor
den met een feestavond in de groote Stads-
zaal. waar de Timdelerclub zal optreden
met een groot historisch stuk. terwijl deze
bijeenkomst tevens opgeluisterd zal worden
met muziek en zang.
Op den verjaardag van H. M de Koningin
stelt het bestuur zich voor des morgens
kinderspelen te organiseeren. de9 middags
een groote optocht te houden met muziek
en den dag te besluiten met een tuinfeest
of een feestelijke vergadering in de Stads-
zaal.
Op 3 October zal weder hoogstwaar
schijnlijk des avonds een vergadering ge
houden worden in den geest van 't vorige
jaar.
Van het bestuur der 3 October-Vereeni-
ging is betreffende deze zaak een schrijven
ingekomen, inhoudende, dat met leedwezen
kennis is genomen van de vergadering op
3 October van het vorige jaar, omdat zulk
een vergadering de eenheid van de feest
viering in gevaar brengt.
De voorzitter zeide. dat dit schrijven in
ernstige overweging zal worden genomen.
Wanneer inderdaad het nationaal een-
heidshetoon geschaad zou worden door een
dergelijke vergadering, zou men er zeer
voorzichtig mee moeten zijn, maar dit ge
looft spr vooralsnog niet.
Verder deelt de voorzitter mede, dat in
November het 20-jarig beslaan van de
Oranje-Vereeniging feestelijk zal worden ge
vierd.
Daaraan zijn echter vele kosten verbon
den waarvoor het bestuur zich voorstelt
een bazaar te houden Al deze plannen wor
den door de vergadering zonder bespreking
goedgekeurd.
Nadat de aanwezigen nogmaals van een
voordracht hadden kunnen genieten, sprak
ds. Thomas een slotwoord, waarin hii allen
dankte voor de medewerking en de op
komst.
Daarop sloot de heer P. Mazurel de wel
geslaagde bijeenkomst met dankgebed.
KLACHT TOT HET POSTBEHEER.
Door den heer J. W. van Hees, secretaris
van de afdeeling Leiden, van den Cenlra-
Ien Nederlandschen Ambtenaarsbond, is
namens hel afdeelingsbestuur, onderstaand
schrijven gericht tot den directeur van het
Postkantoor alhier.
Zeer onaangenaam werden wij getroffen
bij het lezen van een bericht, voorkomende
in het „Leidsch Dagblad" van 27 dezer, be
treffende hei vinden van een brief in den
tasch van een besteller, tot wiens wijk deze
brief niet behoorde.
Waar in deze dagen helaas, maar al te
veel de ambtenaren aan de publieke opinie
zijn prijs gegeven, betreuren wij het daarom
in hooge mate, dat in dit geval, alleen op
een „vermoeden", blijkbaar met uw toe
stemming, niet alleen de politie in de
kwestie werd gemengd, doch bovendien het
geval in de plaatselijke pers werd vermeld
en al9 of dit nog niet voldoende was, prijk
ten 's mans voorletters er nog bij.
U zult ons moeten toegeven, dat bij een
bestellerscorps als het uwe, deze naams-
aanduiding voor het publiek voldoende is,
om den man met den vinger na te wijzen.
Het spreekt vanzelf, dat de betreffende be
steller door deze publicatie, die naar onze
overtuiging ontijdig geschiedde, in zijn eer
en goeden naam is aangetast. En dit louter
op een bloot vermoeden.
Dat deze publicatie ontijdig is geschied,
bewijst wel het bericht in hetzelfde dag
blad van 28 dezer, waaruit blijkt, dat ge
noemde besteller in deze zaak geheel vrij
uit gaat. Dit neemt niet weg, dat alvast op
dezen ambtenaar het stempel der verden
king werd gedrukt met alle daaraan verbon
den moreele schade.
Het zal toch op een ieder, die deze be
richten heeft gelezen den indruk moeten
maken, dat hier wel wat' cp lichtvaardige
wijze is te werk gegaan.
Wij dringen er dan ook bij u op aan, om,
mocht er in de toekomst wederom een der
gelijk geval zich voordoen, (wat wij niet
hopen), zoolang de schuldvraag nog niet is
opgelost, dergelijke hoogst ongewenschte
publicaties te verhinderen.
BANKEN VAN LEENING, WOEKER EN
WOEKERBESTRIJDING.
In de gisteravond in een der bovenzalen
van het café-restaurant „de „Harmonie"
gehouden vergadering van de onderafdee-
ling Leiden e. o. van den Nederlandschen
Bond van Gemeente-arnMenarpn, hield de
heer P. A. van Aggelen. directeur van de
Gemeentelijke Bank van Leening en
secretaris van de woekercommissie een le
zing over bovengenoemd onderwerp.
Bij zijn openingsrede heeft de voorzitter
de heer A P. Tolk. allen hartelijk welkom,
in het bijzonder den heer van Aggelen en
verheugt zich dat zoovelen aan de uitnoo-
diging tot bijwoning der vergadering gevolg
hebben gegeven.
Hij geeft het woord aan den spreker die
begint mei de opmerking, dat het uilleenen
BINNENLAND.
Inwijding van het Krelagehnis te Haar*
lem, en opening door Minister Kan. (3de
Blad).
De Tweede Kamer op Paasch-recès na
verwerping der motie-Lingbeek. (Tweede
Kamer, 1ste Blad).
Het Kath. Intern. Persburean en de zake
lijke omroep van ScheveningenHaven.
Binnenland, 2de Blad).
Het conflict in de steenindnstrie afge-
wend. (Binnenland, 2de Blad).
Een mislukte inbraak te Eindhoven. (Ge«
mengd, 1ste Blad). j
BUITENLAND.
De Poolsch-Lithanensche besprekingen te
Koningsbergen zijn begonnen. (Buitenland,
lste Blad).
Mussolini opent den grooten strijd met
het Vaticaan. (Buitenland, lste Blad).
De Dnitsche Rijksdag voor het uiteen*
gaan. (Buitenland, lste Blad).
Nieuwe wereldrecords op vlieggebied ge
vestigd. (Buitenland, lste Blad).
De Fransche politicus Leon Blnm over da
ontruiming van Rijnland. (3de Blad).
van geld legen woekerrente, d. i. rente die
buitensporig hoog is, een groote voorge
schiedenis heeft. De oudste beperking van
den woeker vindt men in den Bijbel. De
grondgedachte was het verbod om van uit-»
geleend geld interest te nemen (vgl. Ex,
22: 25. Lev. 25. 36 en 37. Deut. 23: 19 en
20. Ps. 15 5; Luc 6. 3f en 35).
Ook ten tijde van de Romeinen beston
den reeds woekerwetten, welke het maxi-
mum der rente vaststelden en transacties
onder bepaalde omstandigheden nietig ver
klaarde De Christelijke kerk trok zich deze
zaak aan en trachtte het verbod om rente
te heffen van geleend geld onder de leeken,
door toepassing van kerkelijke straffen
door te voeren.
Onder Karei de Groote werd het woeker-
verbod tot wet verheven.
Naarmate het handelsverkeer toenam en
de behoefte aan de beschikking over geld
middelen zich meer en meer deed gevoelen,
werd echter het leenen van geld, tegen in
terest, oogluikend toegelaten. Tijdens de
kruistochten verspreidden zich Italiaansche
kooplieden door geheel Europa. Deze geld-
leeners werden, omdat zij veelal uit de
Lombardijsche steden afkomstig waren,
„Lombarden" genoemd. In Leiden blijkt
hun optreden in 1289. Wegens hun onge-
hoorden woeker werd het bedrijf der Lom
barden soms geheel verboden, soms aan
zekere regelen onderworpen, waarbij het
absolute rente-verbod plaats maakte voor
bepalingen, die het maximum der rente be
perkte. Zwaar drukte de hand der Lom
barden „Tafelen van Leening" op de be
volking en naarmate handel en bedrijf
hier toenamen, wisten zij grooter voordeel
te behalen.
De stedelijke besturen gingen hun aan
dacht op deze Lombarden vestigen en vele
steden gingen er toe over zelve eeD bank
van leening onder haar beheer te stellen.
De Leidsche Bank van Leening dateert van
het jaar 1675
Spreker deelt verder enkele bijzonder
heden van deze instelling mede. waaruit
blijkt, dat tegenwoordig ook. behalve voor-
scholten op panden, pensioenvoorschotlen
worden gegeven en gelden Ier leen worden
verstrekt met wekeiijksche en maandelijk-
sche aflossingen Tevens wordt de woeker
tegengegaan door het geven van voorlich
ting, bemiddeling en advie9 aan personen,
die in hunne verlegenheid zich lot deze in
stelling wenden, daar zij in handen van
woekeraars waren gevallen.
De Banken van Leening in Nederland
werden in 1826 aan regelen onderworpen.
Thans zijn die banken geregeld bij de
Pandhuiswei 1910. waartoe in het begin
van deze eeuw een krachtige actie is ge
voerd, teneinde, de huizen ..van koop met
recht op wederinkoop". aan strenge bepa-
tingpn te onderwerpen. De geldsehieterij is
evenwel niet aan banden gelegd en de
praktijken waaraan vele geldschieters zich
schuldig maken heeft tot gevolg, dat tal
rijke gezinnen moreel en finanlieei geheel