A. TH. CAHEN
AGENDA.
MUZIEK.
BUITENLAND.
f Donderdag.
Nutszaal: Openb. verg Liga tegen Impe
rialisme en Koloniale overheersching. 8 uur
nam.
Graanbeurs: Opvoering van Liefde en
Vriendschap", ten bate van het jeugdwerk
yan „Phebe"; 8 uur nam.
Leidsche Volkshuis (Apothekeredijfc)
Bijeenkomst der Ver. ter bev. der belangen
van Slechthoorenden8 uur nam.
Troephuia (voormalige school Mare):
Fancy-Fair, Leids«-he C. J. M. V., Padvin
ders, troep 2; van kwart over acht tot 10
uur nam.
Leidsche Volkshuis: Lezing voor de Na-
fcuur-Hist Vereeniging; nam. 8 uur.
Katwijk aan Zee: Spr. da Leen-
mans, van DelfL Halfacht nam.
1 Vrijdag.
1 Consultatiebureau voor Tuberculose. Jaar-
lijksche ledenvergadering. 6 uur nam.
Stadszaal (groote zaal) i Liedercnavond
My ra Mortimer. 8 uur.
De avond-, nacht et» Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 19 Maart
tot en cnet Zondag 25 Maart waargenomen
door de apotheek van den beer C. B. Duys-
ter, Nieuwe Rijn 18, telefoon 523.
RECLAME.
KLEEDERMAKERIJ
BREESTRAAT 143 A - TELEF. 68
STALEN WORDEN OP AANVRAGE
GAARNE TOEGEZONDEN 5,93
punt. Op 1 Jan 1920 had de afdeeling 380
leden. Op 1 Mei 1920 had een samensmel
ting plaats met de aldeeling Voorschoten.
Hierdoor steeg het ledental tot -456 De
vreugde over zóó groot ledental was echter
van korten duur. Een misverstand ten op
zichte der arbeidersorganisaties bij de firma
v. Kempen te Voorschoten had lol gevolg,
dal drie vooraanstaande organisatieleden
werden ontslagen. Deze daad bracht er bij
het personeel de schrik zóó in, dat spoedig
alle leden op die fabriek werkzaam de or
ganisatie verlieten. De verklaring van den
Voorzitter van den Werkgeversbond, waar
bij de firma v. Kempen was aangesloten,
noch de verklaring van den bedrijfsleider,
dat men zich vrij organiseeren mocht, ver
mochten de menschen tot andere gedachten
te brengen De broodvree9 zat er zóó diep in,
dal allen deserteerden. Door deze uittreding
was het ledental op 81 December 1920 ge
daald tot 395.
Donkere wolken dreigden. Loonsverla
ging werd aangekondigd met als gevolg
strijd in vele plaatsen van ons land. Dit
alles was ook van invlued op den gang van
zaken in deze afdeeling. Op 31 December
1921 waren nog 373 leden ingeschreven.
De ..gouden eeuw" was ten einde.
Inderdaad, de crisis was begonnen De
metaalbewerkers onlvingen de eerste s'a-
gen Loonsverlaging op loonsverlaging
volgde en bij dit alles moest ook toege
stemd in de verlenging van den werktijd
Juisl in dezen lijd werd van onze leden
trouw aan de organsatie gevorderd De
werkgevers traden veelal zeer ontactisch
op. Indien ooil. dan heeft de organisatie in
dezen tijd bewezon te zijn een „schild voor
de zwakken".
Ook in onze afdeeling waren er velen,
die juisl in dezen moeilijken tijd de organi
satie ontrouw werden.
Bij de beoordeeling van den teruggang
van hel ledental moet rekening gehouden
mei hel feit dat in den tijd van hoog
conjunctuur heel wal werklieden in de me
taalindustrie zijn gehaald uil andere be
drijven. menschen. die zoo spoedig de *.ri-
sis int rad werden bedankl en daardoor
ook voor den Rond verloren waren, da.nr
zij als ongeschoolden, niet spoedig moer
zouden worden aangenomen Maar toch,
geconstateerd moes! ook worden, dat velen
de vakorganisatie slechts hadden leeron
kennen als een automaat voor ioonsver-
hoogingen Toen wel de contributie mooi
worden ingeworpen, maar geen lóonsver-
hoogmgen er uit kwamen, staakten zij het
inwerpen der contributie, m.a.w, zij be
dankten voor een organisatie, die geen
direct voordeel atwierp.
De organisatie slaagde er meermalen in
een voorgenomen loonsverlaging af te
wentelen, ol een voorgenomen ontslag on
gedaan te maken.
Einde 1925 waren er nog slechts 158
leden
Er was in het economisch leven merk
baar verbetering ingetreden Deze verbe'e-
ring werd door de afdeeling benut. Ge-
trarht werd de Ie diep gezonken looncn
wal omhoog te brengen De slagen waren
dan ook wel zwaar aangekomen Bij de
firma Boni werd een actie ingezet voor
loonsverhooging en betaling van overwerk
met 25 pCI Door krachtig optreden bleof
succes niel uit.
Voorts werden verheteringen verkregen,
vsak eersl na moeizamen arbeid hij de
Hnll Onslructiewerkplaatsen en bij Vis
ser a Praat.
Steeds was de nreanisatle paraat.
- Moge zij dit nog vele jaren blijven 'ol
heil van de Christelijke arbeiders in de
metaalindustrie.
INSTITUUT KERN.
De Mohammedaarache bouwwerken
van Dt'hL
I- de laatste der vjjf lezingen van wege
het Instituut Kern, hedenmiddag alhier ge
houden, behandelde prof J Ph. Vogel de
Mohammednausche bouwwerken van Delhi
Gedurende zes eeuwen was deze stad
(aedert 191T weer verheven tot den rang
van hoofdstad van het Indische keizerrijk)
het centrum der Moslimsche heerschappij
en de zetel van meer dan vgftig vorsten,
benoorende tot zeven verschillende dynas
tieën In U93 werd de oude Hindoe-stad
veroverd door de Mohammedanen, en tot
onge* eer 1800 (in naam tot 1857) blec-I
hun gezag daar gehandhaaid. Vandaar dat
men de Mohammed; aasche architec.uur van
Vnor-lndië nergens vol.ediger vertegenwoor
digd vindt dan in de hoofdstad Delhi.
Feiteljjk kan men spreken van zeven ste
den, die dezen naam hebben gedragen. De
oude Hindoe-stad van dien naam, waar ook
de allereerste gebouwen der Moslims zjjn
verrezen, bevindt zich 15 K.M. ten Zuiden
van het tegenwoordige Delhi. Ruim een
eeuw was bet de zetel der sultans van
Hindostan, maar daarna is de hoofdstad tel
kens moer naar het Noorden verplaatst.
Voorai in de 14de eeuw is hot herhnaldelijk
voorgekomen, dat een sultan, om zjjn roem
te bestendigen, een nieuwe koningsburcht
biuwde en een nieuwe stad bouwde, die dan
werd genoemd naar den stichter.
Het tegenwoordige Delhi met zjjn om-
mimro patois is gesticht door Shih Jahan
(1628—'58j, den kleinzoon van Akbar, die
behoorde tot de dynastie, in het Westen
bekend als die der Groot-Mogols. Dit was
het laatste Mohammedaansche vorstenhuis,
dat over Voor-lndië beeft gebeerscht. Om
streeks 1C0J geslicht door Baber, een af
stammeling van den groolen veroveraar
Tamerlan, heeft het een reeks van vorsten
van beteekenis opgeleverd, maar na den dood
van Aurangzeb (1707) begon een periode
van verval, waarvan de vestiging van het
Britsche gezag een einde beeft gemaakt
De dorre en stoftige vlakte, die zich
ten zuiden van het tegenwoordige Delhi
uitstrekt, is mijlen ver bezaaid met mauso-
leeën en moskeeën, die de herinnering be-
warer van de zes eeuwen der Mohammedaan'
sche heerschappij. Soms zjjn die trotsche
gebouwen nog volledig bewaard, vaak ook
iyn uj niet meer dan bouwvallen. H.er vindt
mee ook gewe.dige burohten, door de sultans
der 14e eeuw gesticht
Opvallend is hot versohil tusschen de
Mehamiiiedcanscbe bouwwe.ken en de voort
brengselen der inbeemsohe architectuur der
Hindoes. Deze laatste kenmerkt zich door
een matelooze fantasie en een ongelooflijken
rijkdom van sculptuur, waarin ae vormen
van goden, mensohen en dieren zijn door-
eengemengd.
De Mohammedaansche bouwstijl daar
entegen is streng, sober en beheerscht Bo
vendien maakt deze stijl 6611 raim gebruik
van spitsboog, gewelf en koepelvormig dak,
welke elementen in de inheemsche oouw-
krnisl zoo goed als gehoel ontbroken.
Een kenmerkend versohil ligt ook in den
aard der versiering. De moskeeën en mau-
soieeën der Mohammedanen onderscheiden
zich vaak door een zeer rijk en smaakvol
ornament maar liguren van mensoh ol dier
zal men daarin niet aantreffen. Want de
Moslimsche wet verbiedt bet afbeelden van
levende wezens. De versiering dezer ge
bouwen bestaat dus-uit Arabische insohrilten
(vooral teksten uit den Koran), arabesken,
gesti leerde bloem- en bladmoaeven en zeer
kunstig uitgovosrde geometrische pationen.
Bovendien heeft de Mohammedaansche kunst
in Voor-lndië nieuwo methoden toegepast,
het gebruik van mozaïeken van vemch.hende
gekleurde steensoorten en van veelkleurige
tegels ter versiering van muurvlakken en
koepels.
Deze laatste vorm van sierkunst met haar
schitterende kleureffecten bereikte haar
hoogtepunt in de 17e eeuw onder de Groote
Mogols.
Een vergelijking tusschen de Hindoesche
en Moslimsche architectuur van Voor-lndië
is vc-oral daarom belangwekkend, omdat
met. in beide het karakter der twee groote
godsdiensten Hindoeïsme en Islam du.deijjk
vindi afgespiegeld,
LEZING VAN MEVROUW ELLEN FOREST.
Voor ds Ned. Ver. tot Dierenbeechermlno.
De aldeeling Leiden van de Ncd. Ver. tot
Bescherming van Dieren mag zich ze-
lijk reeds eerder is gebleken verheugen
in de belangstelling die mevrouw Ellen
Forest voor haar werk kuesiert, hetgeen zij
bewijst door zich telkens weer ler be
schikking te stellen voor het houden van
een causerie ol het spreken van een woord
ter inleiding van een fancy-lair.
Ook gisteravond had Ellen Forest zich
bereid verklaard voor Dierenbescherming
te spreken en in de groote Nulszaal heelt
zij de niet zeer talrijke aanwezigen 1io
evenwel een dankbaar en aandachtig ge
hoor vormden waarmede de spreekster
wat zij zoo gaarne wenscht beslist con
tact had, een zeer genolvollen avond be
zorgd.
Ellen Forest heeft gisteravond weer eens
blijk gegeven van haar groote belezen
heid, van haar groote kennis van de zeden
en gebruiken der oude volken en der tegen
woordige bewoners van schier alle landen
van de wereld, in het bijzonder van hun
verhouding tot de dieren.
Veel heeft spr. voor de pauze verteld
van het dier in de kunst en de voorbeelden
ontleend aan de Peruaansche Kunst en
aan die in Brtlsch-lndië waren even tref
fend als die over de leekenen van ver-
cering die aan verafgoding grensl in de
landen waar Ellen Forest bij uitstek thuis
is in China en Japan.
Maar ook van de verhouding van de
Indianen in Midden- en Noord-Amerika
tot het dier. van hun geloof in den lolem
en hun aanbidding der dieren als goede en
kwade goden vermocht spr veel Ie vertel
len dal zeker voor haar gehoor nieuw was
Mevrouw Foresl wees er ook op hoe de
studie van hel Folklore, die van hel ne-
gin der 19e eeuw dateert ook hel dier be
schouwt »n hoe de pioniers de gebroeders
Grimm zich reeds al» de groolste dier-u-
vrienden hebben doen kennen, met innige
verheerlijking voor hei beest,
Voortgaande wees spr verder op de
aparle plaats van de vogel» in de Griek-
sche theater? en op Rostand die veie
eeuwen later mei zijn Clanlecler alleen
stond in Frankrijk al brachten de Middel
eeuwen In'usechen Karei en de Eleeast
waarin hel raard een hoofdfiguur in van
Reinaerl de Vos.
Als bewijs hoe ook de schilders door alle
ecuwen hun groote belangstelling voor het
dier hebben gehad herinnerde spr aan doe
ken van meesiers als Leonardo de Vinei,
Rubens. Van Dyck. Nic. Maes, Terborgh,
Troost, Poiter, Teniers, Averkamp. Run
ner, Goya. Velasquez en Bega En spr.
ging daarna terug en herinnerde aan bet
scheppingsverhaal waarin ook telkens over
dieren wordt gesproken, over de slar.g,
Jacob's kudde Elia'a raaf, Hel Lam God»,
en in hel N Testament over de paarden
der Aposcalypses, en alle dieren der Open
baring.
Terugkeerend tot .het dier in de kunst
herinnerde spr. aan de Perzische miniatu
ren, aan de Colom van Trajanus en aan
de Goden met dierenkoppen in de Egyp
tische mythologie.
Ook dacht spr. aan Pompei waar naast
de verkoolde menschen ook kallen en
honden worden bewaard. Spr. herinnerde
ook aan den H Francisrue van Assisi die
gesproken heeft van ..mijn broeder Wo'f".
Van Italië gaat Ellen Foresl naar
Frankrijk waar op hel eind der 18de eeuw
bij de schilders de vrouwen met de dieren
wedijveren In schoonheid, naar Engeland
waar Swan. Romney. Haggarth, Rachurn
en Duff de dieren loonden te waardeer-n
en naar Duitschland waar Holbein en
DOrer de dierenschilders waren mei Cra-
nach, om van de anderen niel te eprckenl
Spr. herinnerde aan Dflrer's wereldbe
roemd Eekhoorntje en noemde van de
Belgen Joseph Stevens en Charles Verlak,
Claus, en Alfred Steven's emouvante bfi'.e
k Bon Dieul
Na de pauze heeft mevrouw Ellen Forrst
nog door vele treffende voorbeelden do,n
boselfen dat men niet alleen uit sen
timentaliteit, belangstelling er voor be
hoort te hebben en zelfs liefde d e
uiting vindl in de bescherming van het
hulplooze dier. Prachtige eilalen verleende
anr. aan Jerome K. Jerome en aan Emiie
Zola's Germaine.
Nog wocs spr. op de dierlijke stoffen die
wij van noode hebben bij de bereiding van
veie geneesmiddelen en spr vroeg ook of
men er wel een» aan gedachl had dat
Stradivarius evenmm zonder dierlijke hulp
middelen iets bereikt zou hebben als de
Sloarinekaarsenmaker.
Mevrouw Forest eindigde haar voordracht
met een opwekking van belangstelling voor
hel werk der vereeniging van Dieren
bescherming niet uit sentimentaliteit doch
uil erkentelijkheid er voor.
Na afloop van de voordracht, die ook
door mevrouw Van de Sande Rakhuyzen-
Gericke werd bijgewoond lichtte spr het
gesprokene met een aantal Ijchiheelden Ine.
Fon hartelijk applaus en eenige niul
minder hartelijke woorden van dank van
den vnorziller. prof. mr André de la Porie,
die ook een klein stoffelijk bewijs vin
erkentelijkheid overhandigde waren me
vrouw Ellen Forest's welverdiende beloo
ning.
VEREENIGING „HET XAASMERK"
TE LEIDEN.
Gisteren heeft de vereeniging „Hel Kaas-
merk". inrichting tol het aanmaken van
rijkskaasmerken. gevestigd te Leiden, haar
8ste j.aarlijksche algemeene vergadering ge
houden onder leiding van haar wnarnd.
voorzden heer G. Nobel, van Lutjewinkel.
Medegedeeld werd. dat de periodiek afge
treden bestuursleden, de heeren dr. H. van
Gulib te 's-Gravenhage en mr. W. B. Buma
te Marssum. als zoodanig zijn herbenoemd
resp. door het Kaascontrolestatiop Zuid-
Holland voor volvette kaas en het Kaascon-
trolestation Friesland.
Behandeld werd het jaarverslag over 1927
waarvan wij het voornaamste reeds ver
meldde.
Het jaarverslag werd goedgekeurd.
Daarna werd behandeld de balans met de
exploitatierekening over 1927. waarvan de
eerste sluit met een eindcijfer van
(.429 858 47 en de laatste met een van
(.169 841 80. Besloten werd van het batig
saldo der exploitatie ad f 86 999 697» (v. j.
f. 40 208 05) f. 86.000 toe te voegen aan het
reservefonds en de rest over te brengen op
nieuwe rekening. De begrooting voor hel
dienstjaar 1928. welke gebaseerd is op een
merkenaanmaak van 35 millioen stuks, en
in ontvangsten en uitgaven sluit met
f. 146,300, werd eveneens goedgekeurd.
OPRICHtPNGSVERGADER'NG VAN DEN
R.E. BOND VAN BANKETBAKKERS-
PATROONS.
Afgevaardigden van reeds beslaande H K.
Vereenigingen van Banketbakkerspatroons
hebben gisteravond in der bovenzalen van
Calé-Restaurant „In den Vergulden Turk"
onder leiding van don heer Joh. Falke ver
gaderd.
Met algemeene stemmen werd besloten
tol slichting van eon R.K, Bond van Ban
ketbakkers-patroons. De statuten werden
vastgesteld.
Verder werd besloten een voorloopig be
stuur te benoemen, dal op de eerstvolgende
jaarvergadering in zijn geheel zal aftreden.
In dit bestuur zullen afgevaardigden zitting
nemen van de R.K. Vereenigingen te Am
sterdam, 's-Gravenhage. Leiden en Venlo.
Tot voorzitter van den Hond werd aange
wezen de heer C. F, B. Sleyffers te 's-Gra
venhage. tot secretaris de heer H A de Wijs
te Amsterdam (P. C Hooflstraal 84) en tot
penningmeester de heer A. Beun te Am
sterdam.
Nog werd gesproken over de orgaancom
missie, welke in haar tegenwoordige se.
menstelling werd gehandhaafd.
De statuten zullen ter goudkeuring wor
den opgezonden en eon geestelijk adviseur
zal worden aangevraagd.
Nog werden eenige vraagstukken o.».
de mogelijkheid van hot stichten van een
weduwen-fonds besproken en daarop werd
de vergadering gesloten
De geestelijke adviseurs van de Amster-
damsche en Haagsche vereenigingen woon
den de vergadering bi).
Reserve 2e luitenant M. van Boxel.
van het 15e regiment infanterie. komt 1 Juui
bij hel 4e regiment van bet wapen voor her
halingsoefeningen onder de wapenen.
Maandag a s hoopt de heer J. Bonnel
(Langegracht 76) den dag te herdenken
waarop hij voor 40 jaar al* behanger en
stoffeerder in dienst trad bij de firma P.
Hogendoorn en Zoon alhier.
Bij besluit van 14 Maart 1928 is de
Kon. Goedkeuring verleend op de statuten
van den Leidschen Belasting-Ophaaldienst
Het laatste concert van dil winter
halfjaar in het Wijkgebouw „Gtloof-Hoop-
Uefde", Langestraat 67-69) had gisteravond
plaats. Slechts weinigen waren opgekomen
Inplaats van mevr. Krom, die plotseling
door ziekte verhinderd was, zong mejuffr.
Meerburg, begeleid door mejuflr. van Wijk
eerst eenige meerendeels opgewekte fran-
sche liedjes, waarvan hel accompagnement
uitnemend was.
Daarna speelde de 13-jarige eellist de
„Cantiléne" van Louis Ganne, met gevoel
begeleid door mejulfr. Fontein, die door
verhindering van mej. Boekweit, inviel, en
zich op bijzondere wijze van haar taak
kweet
Mej. Meerburg zong hierop eenige Oud-
Hollandche liedjes, die zeer in den smaak
van het publiek vielen. Twee korte cello-
stukjes wisselden vervolgens af met eenige
duilsche en hollandsche liederen. De uit
voerenden gaven ons eon mooie avond.
Eon woord van -hartelijken dank en een
„lot weerziens" is hier zeer zeker op zijn
plaats.
Hel bestuur van de „Paedagogische
Bibliotheek" gaat door met zijn pogingen om
bij degenen, die werkzaam zijn bij het lager
onderwijs, belangstelling te wekken voor
onderwerpen van pacdagogiscben en didac-
Uschen aard.
De heer A. Jan6e, hoofd van de bijzondere
school te Biggekerke en die bij vele Leidsche
leerkrachten reeds bekend is door zijn lezing
over het geschiedenis-onderwijs, zal morgen
in het Nutsgebouw voor de leden van de
vereeniging spreken over „Ons reken
onderwijs".
Gisterochtend omlreeks kwart voor 8
brak de as van een met steenen beladen
wagen, juist voor den overweg naast het
slalion. Het incident veroorzaakte begrijpe-
lijkerwijs op dit lastigen punt nogal wat
stagnatie.
KERKKOOR EX ANIMO.
Hel is juisl drie jaar goleden dat we een
uitvoering van dit koor bijwoonden. Sedert
dien heelt het zich. vergissen we ons niet,
in de concertzaal niet meer laten hooren.
Een recensent kan het vergelijken niel Igten.
Wat we uiterlijk gewijzigd vonden in die
drie jaar. is vooreerst de toevoeging der
kwalificatie „kerkkoor". Ligt daar misschien
een doelbepcTking in? Zoo al. dan wil dat
toch niet zeggen, dat men muzikaal met
minder zou kunnen volstaan. Adres aan
Dresdener Kreuzchor. Verder constateerden
we een wisseling van dirigent. Wjjet dat er
misschien op. dat een regelmatige vooruit
gang. om welke reden dan ook. stagnatie
moest ondervinden? Wat we vrijwel onge
wijzigd vonden, was de graad van geoelend-
held. Toen was het een koor dat een ernstig
streven aan den dag legde, maar dat nog
veel. zoo niet alles, had le leeren. Nu blijkt
het zijn windselen nog niet te zijn ontgroeid.
Maar wat we toen zeiden, kunnen we than»
herhalen: daar wordt blijkbaar ijverig en
met ambitie gewerkt aan een schoon doel.
En de tegenwoordige dirigent, de heer de
Wolf! uit Rotterdam lijkt ons wel iemand
te zijn. die het koor omhoog kan brengen.
Van het koor is zeker wat te maken; vooral
omdat het geheel bestaal uit jonge frissche
stemmen, In het piano en pianissimo heeft
zijn klank de bekoring der bloeiende jeugd.
Bij stemuitzetting wordt die veel minder
fraai. Om de aanleiding tot forceering bij de
tenoren en bassen zooveel mogelijk te ont
gaan. houde men hot oog gericht op ver-
sterking van het mannelijk koorgedeelle.
Als blijk onzer belangstelling nog een
opmerking „Ex animo" heeft nu achl kleine
nummertjes uitgevoerd. Aan vier daarvan
was de naam van den dirigent dc Wolft als
componist of beworker verbonden; twee
waren composities van zijn voorganger
Kools en de laatste twee stonden op naam
van Jac. Bonset Nu willen we aan de be
trekkelijke verdienstelijkheid dezer compo
sities niet tornen, maar ze bewegen zich te
veel in hetzelfde kleine kringetje. Een koor
en zijn publiek hobben al gauw behoefte
aan wat gepeperder kost En daar is toch bij
de groote meesters stof in overvloed, ook in
het genre dat binnen het bereik van „Ex
animo" ligt. Een vgrfrisschend teruglaslen
naar de ouden verzuime men verder ook
niet.
Intusschen. wat we gisteravond van hol
koor hebben gehoord stompt hoopvol Er werd
doorgaans beschaafd en correct gezongen
metslreven naar klankverzorging Ook de
zuiverheid viel over 7 algemeen I» prijzen.
Het koor had zich de medewerking ver
schaft van het Rosidenlie-dubbelmannen-
kwartet uit den Haag onder leiding van den
Heer Piet Mostert. Van deze combinatie kan
vee! goeds worden getuigd. Het zijn allen
mooie natuurstemmen, goed op elkaar inge
steld en wal ze voordragen is behoorlijk
geacheveerd en genuanceerd Toch laat de
kwartelklank te wenschcn gevolg van de
omstandigheid dal de beide le tenoren het
tegenover de andere stemmen niet kunnen
houden. Daar zijn de tenoren der noordelijke
landen niel naar. Een naar Italianen zouden
hel evenwicht kunnen bewaren. Als de
hoogste nsrtij met nog een ferme kracht
werd ver*t»Tkl dan zou dil het kwartel zeer
zekyr ongemeen ten goedp komen.
Alle? tezamen genomen een geslaagde uit
voering Een goed opgekomen nubliek he»4t
„Ex-anlmo" zoowel al* h»t dubbel-kwartet
dankbaar a"nlau» geschonken
Dr Riemen» opende met gebed en «loot
met dankzegging.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Russische voorstellen let
on iWapeningsconierentie.
Zooals de telegrammen gisteren nog kort
aangaven, heeft ook de Nederl. gedele
geerde mr. Rr. Rutgers, ter voorbereidende
ontwapeningsconferentie stelling genomen
tegen de Russische voorstellen. Hij ging nj
zijn oppositie tegen het Russische voorstel
nog verder dan lord CusbeDdun en meende,
dat het zelfs overbodig zou zijn de Russi
sche ontwerp-conventie nog in bijzondere
detailstudie te nemen. Uit de discussie ie
toch reeds gebleken, dat op aanneming
hiervan geen kans bestaat.
Ook m<r. Rutgers achtte een verwerping
van het Russische voQrstel noodzakelijk
o.a. omdat totale ontwapening op het
oogenblik het gevaar zou medebrengen, dat
volken aan de willekeur van rooversvolkcu
en revolutiestokers zouden zijn ovcrgelo-
verd. De bepalingen van het Russische ont»
werp inzake de vorming van een goed ge
wapende locale politie, wier sterkte zal af
hangen o.a. van bet bevolkingsaantal eo
den gebiedsomvang, verhoogeu dit gevaar,
Mr. Rutgers uitto de hoop, dat de sovjet»
gedelegeerden, ziende, dat hun voorstel
geen kans op aanneming heeft, op een
verdere discussie geen prijs zouden stelleq
en verder zouden samenwerken langs <Jq
door den volkenbond ingeslagen methoden*
Na mr. Rutgers sprak de Zweedsche ge
delegeerde Hcnningft. Hij sprak den wensch
uit, dat thans zonder voorbehoud de eerste
stap op den weg der beperking van de
bewapening zal worden gedaan en wel m
verhouding tot de tegenwoordig bestaande
veiligheid. Een dergelijke maatregel zou
volgens hem de algemeene veiligheid ver-
hoogen. De Russische voorstellen zijn op
dit oogenblik niet te verwezenlijken.
De vertegenwoordiger van de Vereenig-
de Staten van Amerika, Gibson, wc©» even
eens de Russische voorstellen principieel
van de hand. Hij betoogde dat de voorstel
len van den Amerikaansohen staatssecret'i^
ris Kellogg in zake het tot stand brengen,
van een internationaal verdrag ter verban
ning van den oorlog, als instrument van
nationale politick op het oogenblik het
beste middel zijn om den wereldvrede te
waarborgen
De Poolsche vertegenwoordiger Sokal
wees eveneens op het onpraotisch karakter
van de Ruwische voorstellen en eischte, dat
du werkzaamheden van de voorbereidende
ontwapeningscommissie van den Volken^
bond volgens de tot nu toe gevolgde me
thode zullen wprden voortgezet»
In de rede van den Belgische gedelegeer
de Rolin bracht deze naaj voren, dat de
voorstellen anarchistische tendenzeo bevat,
ten. In dit opzicht moeten ze daarom wor
den beschouwd als een poging tot sabo
tage van den Volkenbond en van de vr&-
desboinoeiingen in het algemeen. De gede
legeerde van Cuba gaf den wenscb te ken
nen, dat de voorstellen nauwkeurig worden
onderzocht
De gedelegeerde van Bulgarije bet-oogde,
dat de voorstellen van Sovjet RuaJaud, on
der de huidige omstandigheden onmogelijk
kunnen worden aangenomen. Weliswaar zou
het Bulgarije dnfc geheel ontwapend is,
niet anders dan aangenaam zijn, indien
ook andere landen daartoe overgingen;
doch tevens verlangt het een algemeen ont-
wapeningsprogram, waarin het beginsel van
gelijkheid ia toegepast.
De volgende spreker, de Zuid-Slavisehe
gedelegeerde Markowitsj legde den nadruk
op zijn zienswijze, dat de bedenkingen van
de staten, welke de Sovjet regeering nog
niet erkend hebben, van geen waarde zijn.
Hij besprak de verhouding tusschen de vol
ken van Zuid-Slavië en Rusland, waarpij
hij deed uitkomen, dat zijn volk van dank
baarheid is vervuld jegens het groote Rue»
slsche volk. Dat dc diplomatieke betrek"
kingen tusschen zijn land eD Rusland oog
niet hersteld zijn, is de schuld der voor
aanstaande persoonlijkheden der Sovjet-je-
geering.
Tenslotte sprak hij de hoop uit, dat de
Sovjefc-regeering zich in haar methoden
der buitenlandscbe politiek zal aanpassen
aan den geest van het Volkenbomlspact-
Hiermede waren de besprekingen van
de Russische voorstellen voorioopig ten ein
de gebracht. Voor hedenmiddag is weer een
zitting bijeengerc ep-nwaarschijnlijk zal
Litwinof dan de groote verdedigingsrede
houden. Tenslotte heeft de Grieksche ge
delegeerde Politis nog een nabetracht'ng
gehouden, waarin hij de Russische voorstel
len onhoudbaar noemdt Deze voorstellen
zijn in strijd met het Volkenbondspact
aldus spr. alsook in striid met alles, wat
tot dusverre door de ontwapeningscommis
sie tot stand is gebracht. Politis sprak
evenwel de hoop uit, dat de regeering van
Moskou ook na de verwerping harer voor
stellen eerlijk en loyaal aan de werkzaam
heden van den Volkenbond zal deelnemen.
Dit zou het best kunnen geschieden, indien
Dusland lid werd van den Volkenbond.
BELGIE.
Groote Kanaalwerken»
Jaspar hoeft in de Kamer het wetsont
werp betreffende de groote openbare wer
ken besproken Dit programma omval o.a.:
de werken van de Maas en de Samber van
de Kempen en die van het kanaal Brussel
Charleroi Het fonde der groote werken zal
oen autonoom organisme zijn met burger
lijke persoonlijkheid, bestuurd door een raau
van beheer, die door den Staat zelf word-
aangewezen en voortdurend onder de con
trole van de regeering. h*t parlemen! en a
Rekenkamer staat. Men heeft gevraag o
het der regeoring wel ernst was mei haaJ
voornemens betreffpndc het directe
tusschen Antwprpen en Luik Een dereel'1*
twijfel is ongerechtvaardigd. De re2P',nIlg
ie vastbesloten de uitvoering tol Mand e
brengen. Er Is een eerste hedrnö van
millioen aangevraagd voor dit werk nr
dit moet enkel dienen om de uitgaven
2—1
