68*" JAARGANG
No. 20832
STADSfflEUWS.
Het voornaamste nieuws
van herten.
BUITENLAND.
VRJJnAG 10 FEBRUARI 1928
LEIDSCH
DAGBLAD
DV59L*0 VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentien uit Leiden en plaatsen waar
agente happen vaD ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentién 35 Cts per regel Kleine Advertentièn uitsluitend
bii vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens nostrerht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- «n Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week ƒ0 IS
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0 18
Franco per post 2.35 -f~ portokosten.
Oit aunmtr bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
LORENTZ-HERDENKING.
Een ingezetene van Arnhem heeft f5000
I toegezegd voor de oprichting van een mo
nument aldaar voor wijlen prof. Lorentz.
Prof. dr. W. de Sitter heeft hedenmorgen
fijn college op de Sterrewacht aangevangen
met in enkele gevoelvolle woorden de nage
dachtenis van Lorentz te huldigen. De
woorden van den hoogleeraar werden door
de studenten staande aangehoord.
25 JAAR OPENBAAR SLACHTHUIS.
1928 is een bijzonder jaar voor het
Openbaar Slachthuis. Op 1 Mei 1903 werd
hei slachthuis voor de gebruikers open
gesteld, alhoewel niet verpachtend. Op 1
Juni van datzelfde jaar werden de slagers
verplicht hun vee op het Openbaar Slacht
huis te doen slachten. Het Slachthuis be
staat dus op 1 Mei a.s. 25 jaar. Op dien
datum zqn er ook twee jubilarissen, die
hur 25-jarig dienstverband zullen herdenken.
VERSLAG VAN DE STICHTING
[,HET LE1DSCHE VOLKSHUIS" 1926—1927
Aan het verslag van de stichting „Het
ILeidsche Volkshuis" over 1926—1927, dat
juiöt verschenen is, ontleenen wij het vol-
jende:
W at den financieelen toestand betreft,
|z er reden tot tevredenheid in zooverre,
ook dit jaar de begrooting zonder een
>kort kon sluiten. Maar evenals vorige jaren
fiioeteii we ook thans weer herhalen: het
[Tereischt heel wat overleg van de zijde der
Directrice om met de beschikbare gelden rond
te komen en gaarne zou ze nog heel wat
Dieei werk willen doen, indien de financiën
hel toelieten. Toch heeft het Volkshuis
warme vrienden, waarvan we opnieuw over
tuigd werden, toen de Directrice met het
alleszins gemotiveerde verzoek tot ons kwam
ovei te gaan tot de benoeming van een
gesalariëerden vasten leider der jongensclub.
Waar de begrooting een dergelijke uitgave
fliel toeliet, althans slechts gedeeltelijk, ver
klaarden eenige belangstellenden in den
arbeid van het Volkshuis zich bereid een
garantiefonds te vormen, waarvoor zq een
bjjdrage toezegden. Dank zij deze toezegging
kon aldus een lang gekoesterde wensch der
Directrice in vervuiling gaan. Moge een
krachtig opleven en een frissche bloei der
ongensclubs het bewijs leveren, dat derze
benoeming een novum in de geschiedenis
V3n „Het Leidsche Volkshuis" in alle
opzichten gerechtvaardigd was.
Over de werkzaamheden lezen we in het
verslag van de directrice, mej. M. Ruth:
Levendig en opwekkend was het werk
met de kinderen (totaal pl.m. 730 per
week). Op Woensdag- en Zaterdagmiddag
en andere dagen na schooltqd stroomen
z? naar binnen en vullen het groote huis
&ei vroolijk rumoer totdat ieder zijn plaatsje
°P de eigen club gevonden heeft. Zij luis
teren met graagte naar het mooie boek,
dat voorgelezen wordt, werken met harts-
tochtelijken ijver aan knipprent, handwerkjes
jf poppengoed en spelen tot slot met uit-
bnndig pleizier een gezamenlijk spel.
Het kleine grut bevolkt in steeds grooter
I getale de Speelzaal (3332 in 33 weken).
I tyj?e veftelavonden met lichtbeelden (totaal
1000) blijven in trek. Bij de les in de
DE NIEUWE GEMEENTE-SECRETARR»
VAN LEIDERDORP.
De heer B. G. CORTS.
I hecreiR°Ven geven een P0I"tret van den
D. Corts, die. zooals men elders
Blad heeft kunnen lezen, met in-
l *an heden benoemd is tot gemeente-
^retaris van Leiderdorp.
rhythmische gymnastiek bleek de animo
minder standvastig dan bq de inschrijving
werd venvacht.
Het boeken-ruilen ging regelmatig voort.
Betreffende het werk met de oudere jon
gens en meisjes wordt medegedeeld:
Tot een grootere vriendschapsband on
derling èn ten opzichte van het Huis heb
ben zeker bijgedragen onze Zondagmiddag-
bqeenkomsten voor meisjes 1316 jaar en
voor ouderen.
De korte cursus voor de rijpere jeugd:
„hoe leert men schilderijen zien" en het
vertel-uur over muziek, evenals de ontwik-
kelings-club voor a.s. leiders en leidsters
telden geen groot aantal deelnemers, doch
voor hen, die de avonden bijwoonden, waren
hel uren van oprecht genot. Nieuwe perspec-
tiever werden geopend.
In Maart ging de ontwikkelingsclub onder
leiding 2 dagen naar Rotterdam om daar de
zusterinstellingen te bezichtigen. Gastvrij
werden we ontvangen in het Kralingsche
Volkshuis, „Ons Huis", Goevernestraat, „de
Arend" en het Zuidervolkahuis. Het trof
ons hoe allen naast gehechtheid aan het
eigen volkshuis toch ook toonden open te
Ataan voor het krachtige leven en beweeg
in de Rotterdamsche tehuizen. Van een
groep „Arenden" kregen we een weder-
bezoek toen zij in Maart een opvoering
kwamen geven van Henriëtte Roland Hoist's
Thomas More, waarvan de vertolking allen
eerbied afdwong.
De week-ends en Zondag-bezoeken op „de
Vonk" in Noordvvijkerhout verschaften heer
lijke versterkende uren. Een 85 meisjes
boven 15 jaar gingen in 7 groepen een
week naar de Hoorneboeg bij Hilversum
en een 10-tal der oudste jongens maakte
er vierdaagschen wandeltocht in de om
streken van Arnhem en Nijmegen.
Het Lentefeest was wederom voor ons
allen een beleving van vreugde en uJijd-
schap. Dat moet ge meemaken om ten voile
te beseffen wat dit voor de kinderen en
oi deren is.
De naai- en kniplessen (de kniples in
bovengoed werd gegeven door de Vakschool
voer meisjes in ons gebouw) telden dit jaar
200 leerlingen; de lessen in de vakken L.O.
en vreemde talen pl.m. 125. Het verloop
is en blijft groot, doch we willen hopen,
dat velen toch iets meenemen, dat hen
in huis en werk ten goede komt.
Het overige werk met de volwassenen
kenmerkte zich door een levendig bezoek.
Aan de cursussen: Sociale verzekering,
Sterrekunde, Leven en werken van Selma
Lagerlöf, Religie en Kunst, Tuinieren, na
men deel resp. 9, 210, 149 en 24 personen.
In 6 groepen bezochten pl.m. 150 deel
nemers van den cursus sterrekunde bij avond
de sterrewacht; een onuitsprekelijk geuot
voor allen.
De voordrachten (8) telden in totaal 1467
bezoekers, ongerekend een 70-tal houders
van seriekaarten, zoodat het gemiddelde
zeker gesteld mag worden op 225 per avond.
De 6 concerten werden bezocht door 2263
personen, d.i. gemiddeld 378 per avond.
Het,was verheugend te mogen constateeren.,
dat van al dit gebodene door een zéér
groot percentage oprecht werd genoten en
hier zeker voor velen sprake is geweest
van levensverrijking.
Van de tentoonstellingen trok die van
het werk der clubs en lessen en de op
gekweekte planten (waarvoor in Mei de
stekjes werden uitgereikt) de meeste be
zoekers; doch ook de overige tentoonstel
lingen: Houtsneden van Dirk Nyland, to-
rarniek (inzendingen van „De Duinvoet",
de Sphinx, Schoonhoven, Gouda, door be
middeling van het Inst. voor Sier- en Nij
verheidskunst, Den Haag) en wilde bloemen
uit de omgeving van Leiden en heesters
uit de plantsoenen (in samenwerking met
de Nat. Hist. Vereen.) mochten zich in
veler belangstelling verheugen.
De bezoeken aan de Lakenhal en den
Hortus werden gewaardeerd door een twin
tigtal liefhebbers.
De Platenverzameling is en blijft ons
rijkbegaafd stiefkind, ondans herhaa de pro
paganda wordt zjj door weinigen erkend.
Een afdoende verklaring weten wij hiervoor
niet te geven.
Het bureau voor rechtskundigen bijstand
daarentegen telt wekelijks het maximum
aantal bezoekers.
Aan het werk met de volwassenen werd
dit jaar nog toegevoegd: de ouder-avonden
waarvan 4 geslaagde bijeenkomsten zqn te
vermelden en een vrouwenclub, dis voor
alsnog aan de gezelligheid een ruimere
plaats toekent dan aan ernstige ontwikkeling.
R. E. O.-REVUE „HOU JE VAN LACHEN?"
Het is een heele durf om met een ama
teurgezelschap een grootsch opgezette revue
voor het voetlicht te brengen En het gezel
schap dat dit aandurlt moet zich wel ter
dege bewust zijn dat alles goed zal loopen,
of de kans op een fiasco is l\pel groot.
„R. E. O." het gezelschap dat aan het
eind van het vorig seizoen in den foyer van
de Gehoorzaal gelukkig debuteerde had gis
teren den Schouwburg gekozen als de plaats
voor de vertooning van een groote revue,
bestaande uit een proloog en Iwee bedrijven
en in scène gezet en met teksten van den
heer Ton Koekebacker. Het Revue-Orkest
van het L. M E. ..Euterpe", onder leiding
van Jan Noordanus, speelde de vele bekende
wijsjes, die voor deze Revue waren gear
rangeerd.
Een fiasco is het niet geworden. Deze
opvoering van de revue .Hou je van lachen"
waarin heel wat aardige kwinkslagen voor
komen. waarin een paar inslaande liedjes
werden gezongen en waarvan het muzikale
gedeelte keurig was verzorgd, is geslaagd
geweest. Ook al viel er wel het een en an
der aan te merken.
Het begin was verre van gelukkig. De
muziek, 'die aan de proloog vooraf ging
duurde te lang en was niet zeer opwekkend.
En de proloog werd slecht, met overdreven
pathos gezegd. Het was daarom een ware
verzuchting toen eindelijk na een half
uur het doek gehaald werd en het eerste
tafereel van het eerste bedrijf begon. Van
toen af ging het steeds beter Ér werd aardig
gedanst en gezongen en alles verliep vlot
en zonder haperen. Owi Nikkie en zijn ver
kleurde zoon Siempie waren uitstekend en
de danseres van het eiland Omi Hami kreeg
eveneens een verdiend applausje bij open
doek
Amusant was ook Susie (Jeanne Schneider).
Zq bewoog zich gemakkelijk over het too-
neel en van haar liedje werd het refrein
lustig door de stampvolle zaal meegezongen.
De ballon-finale van het eerste bedrijf
was prachtig en zoo, dat men vergat, dat
zij door een gezelschap amateurs werd
opgevoerd.
In de pauze bracht men den heer Koeke
backer een verdiende bloemenhulde. En ook
de hulde, gebracht aan den heer Noordanus
en aan Susie was welverdiend.
Na de pauze ging het nog beter. De
scène in het cabaret was goed, al was
het verkeerd de heeren daar met een jas
en wandelstok te laten zitten. Een goede
gedachte was het in memoriam Jean Louis
Pisuisse. De Kerstman zegde zijn rol goed en
„Hou je van lachen" sloeg zeer in. Ook de
groote finale, het afscheid van Siempie en
he' afscheid van de Kweekschool v. d.
Zeevaart werden succesjes. En aan het eind
was het hartelijk applaus, dat lang aanhield,
hel beste bewijs, dat men voldaan was over
de opvoering van deze revue.
De heer Koekebacker verdient hulde voor
zijn werk. Hij mag er zich op beroemen
een echte goede revue te hebben samen
gesteld, waarin niet geïmiteerd werd en
waarin eenige aardige ideeën waren ver
werkt Zoo echt was de revue, dat zelfs
de reclame niet was vergeten. Maar men
maakte op aardige manier reclame en vooral
om de wieg voor de 70.000ste Leidenaar
heeft het publiek hartelijk gelachen.
R.E.O. heeft er thans voor te zorgen,
de reputatie, die het gisteren min of meer
gekregen heeft, hoog te houden. Het zal
daarom goed doen uit te zien naar een paar
zangtressen met krachtige stemmen en
eenigt heeren, die zoowel zingen als spelen
kunnen. Nu liet dit, met uitzondering van
Siempie nog wel wat te wenschen over.
GOED AFGELOOPEN.
Om twee uur in den afgeloopen nacht
heeft men in het onderstalion van den
electnschen spoorweg aan' den Maredijk
den schilder in dienst van de N. Spoorwe
gen en wonende te Utrecht. D. W.. bewus
teloos aangetroffen. De man werd naar het
Sint Elisahethgeslicht vervoerd waar bleek
dat hij een been gebroken had Hét schijnt
dat hij in aanraking is gekomen met de
laagspanningsleiding en gevallen is.
Uit een door de politie ingesteld onder
zoek is gebleken, dat de schilder des mid
dags aan den monteur L. had gevraagd of
de hoog- en laagspanning was afgenomen.
De monteur had daarop bevestigend geant
woord Later bleek evenwel dat de laag-
spanning niet was uitgeschakeld
De schilder kreeg ook eenige brandwon
den.
„GROOT-ZOMERZORG."
De heer A B Batenburg, exploitant van
café-restaurant „Zomerzorg" heeft reeds bij
herhaling bewezen een groote dosis onder
nemingsgeest te bezitten
Er is in de jaren, dat de heer Batenburg
in „Zomerzorg" den scepter zwaait, al
heel wat veranderd, zoodat van het vroegere
café eigenlijk niet veel meer over is ge
bleven dan de tuin.
En thans is ook daarvan een gedeelte
ten offer moeten vallen aan 's heeren Ba-
tenburgs zucht naar expansie: een zucht
overigens, die de practijk wijst het
uit volkomen gemotiveerd blijkt te zijn.
Heeft niet menigeen mpewarig z'n schou
ders opgehaald, toen de heer Batenburg
het aandurfde, na eerst het café-intérieur
te hebben laten moderniseeren. om iederen
middag en avond in zijn zaak een strijkje
te laten optreden?
En wraakte niet menig conservatief
Leidenaar zijn euvelen moed. toen hij on
langs. nadat ook het restaurant al weer
een belangrijke uitbreiding had ondergaan,
de tooneelzaal liet inrichten als billard-
zaal. waarin vijf spiksplinternieuwe Wil-
helmina-hillards werden geplaatst?
De heer Batenburg liep te hard van sta
pel, zei men; zooieta kon in Leiden niet
rendeeren.
Edoch, de uitkomsten bewijzen het te
gendeel en wie 's avonds in „Zomerzorg"
komt, mag al heel blij zijn, wanneer hij
direct een billard „vrij" vindt.
En nu gaat ook Zomerzorg's roemruchten
ouden tuin er aan gelooven; voorloopig
weliswaar nog maar gedeeltelijk, maar
wanneer de heer Balenburg een plan
heeft opgezet, laat de uitvoering niet lang
op zich wachten.
Mocht dit ook nu zoo zijn, dan bezit
Leiden binnen afzienbaren tijd drie over
dekte tennisbanen en een kegelbaan Doch
blijven we liever in den tegenwoordigen
lijd.
Terzijde van de billardzaal, waar eens
de tuinserre was, is een mooie nieuwe
tooneelzaal verrezen, plaats biedende aan
circa 600 bezoekers De zaal ziet er keurig
uit, is uitstekend verlicht en bezit, zooals
we reeds proefondervindelijk konden vast
stellen, een goede accoustiek en ruim po
dium.
De lage zoldering doet het ergste vreezen
voor een benauwde atmosfeer bij een ge
vulde zaal. doch een tweetal ventilatoren,
houdt de zaal vrijwel rookvrij. Al met al
dus een gelegenheid, waarmede we „Zo
merzorg" verpersoonlijkt in haar energieken
exploitant mogen gelukwenschen.
Moge ook deze poging van den heer
Batenburg om „Zomerzorg" in aanzien te
doen stijgen, met succes bekroond worden.
BINNENLAND.
Het verslag over het wetsontwerp betref»
fende verrekening tusschen verzekeraar en
benadeelden derde. (Binnenland. 3e Blad).
De gasdirectenr te Doetinchem is oneer
vol ontslagen. (Binnenland, 3e Blad).
Te Den Haag is een dame bestolen voor
een waarde van 125.000 aan sieraden en
jnweelen. (Gemengd, 2e Blad).
Op 18 Februari a.s. hoopt de heer
J. G. Lamme, hoofdkeurmeester-opzichter,
een zeer gezien persoon, zoowel bij de
directie en personeel als bij de gebruikers
van het Openbaar Slachthuis, het feit te
herdenken dat hq dan 25 jaar als Keur
meester werkzaam is bij den keuringsdienst
van vee en vleesch alhier. Van 18 Februari
tot en met 30 April 1903 was hij werkzaam
bij den toen bestaanden keuringsdienst en
vanaf Mei 1903 aan het Openb. Slachthuis.
Na de afwijzende beschikking van
den Raad op het verzoek van de plaatse
lijke afdeeling van het „Instituut v Arb.
Ontwikkeling" om de stadsgehoorzaal gra
tis te mogen gebruiken voor een ontspan
ningsavond aan werkloozen. overweegt het
bestuur der afdeeling of het de avond toch
zal laten doorgaan Op verzoeken om steun
hebben de besturen van S.D.A.P en L B B.
gunstig beschikt en een financieele bijdrage
toegezegd.
In de eerstvolgende bestuursvergadering
zal nu definitief een beslissing worden ge
nomen.
Door K. is bij de politie aangifte ge
daan dat te zijnen nadeele een handwagen
is ontvreemd.
R. heeft gisteren op de Oude Vest
een onbeheerd transportrijwiel gevonden.
Het aantal werkzoekenden ingeschre
ven bij de Arbeidsbeurs op 8 Febr. '28 be
droeg in totaal 914; tegen 1068 op 10 Febr.
1927.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Het bezette gebied en de
dnikbooten in het Engelsche
Lagerhuis.
Op een desbetreffende vraag in het En
gelsche Lagerhuis zcide de onderstaats
secretaris van buitenl. zaken Locker Lamp-
son, dat er geen sprake was van een ar-
.zonderlijke ontruiming van het Rijnland
door de Bntsche troepen, iets dat naar
zijn meening onder de tegenwoordige om
standigheden geen enkel voordeel zou op
leveren. Een algemeene ontruiming voor
het door de verdragen vastgestelde tijdstip
zou enkel kunnen plaats hebben tengevolge
van een regeling tusschen de mogendheden
en de Duitsche reeaering. Indien een der
gelijke regeling mogelijk was, zou zij de
Bntsche regeering zeei welkom zqn.
Uit dit antwoord blijkt duidelijk genoeg,
hoe de Engelsche opvattingen voor ontrui
ming zijn in den geest als ötrescmann ver
langt. Maar Frankrijk wil en kan nog niet,
al zijn ook de socialisten daar voor alge-
heele ontruiming, gelijk gisteren nog ge
meld.
Verder is in het Britsche Lagerhuis nog
de verklarmg van Kellogg Lnzake afschaf
fing der duikbooten aangeroerd. Lampson
zeide m dit verhand, dat het standpunt
der Bntsche regeering ten gunste van de
algemeene afschaffing van de duikbooten
uiteengezet is op de conferentie van Wash
ington en herhaald werd op de jongste
vlootconferentie te Genève De onmisbare
voorwaarde is, dat de afschaffing alge
meen zqn moet
In verband met eeD andere vraag, nl
of er stappen gedaan zijn om met de Ver-
eenigde Staten onderhandelingen aaD te
knoopen over deze kwestie, zeide Lampson:
BUITENLAND.
Men verwacht, dat in Dnitschland heden
de regeeringscoalitie zal uiteenvallen. (Bui
tenland, le Blad).
Ontruiming van het bezette gebied en
afschaffing der dnikbooten in het Engelsche
Lagerhnis. (Buitenl., le Blad).
Ernstige aardverschuivingen in Noor
wegen. (Buitenl., le Blad).
Groot tramongeluk in Frankrijk. (Buitenl.,
le Blad).
Ik geiool niet dat wij op dit oogenblik
méér kunnen doen.
flet Amenk. voorstel is immers ook ge
heel theoretisch. Vandaar ook ongetwij
feld, dat de Britsche admiraliteit juist be
sloot om zes nieuwe duikbooten te bouwen.
Naar het schijnt, men zie onder Duitsch-
land zal heden de vraag to be or not to be
voor continuatie dei huidige Duitscho coa-
litie-regeermg worden opgelost. Vrijwel
zeker wordt hetnot to be. Dan zulleD de
Kqksdagverkiezingen spoedic plaats vinden,
terwijl het kabinet van thans als zaken
kabinet tot na den uitsiag zal aanblijven.
DUITSCHLAND.
Heden de break der coalitie?
Het Barmatproces.
In alle politieke en parlementaire krin
gen wordt druk gediscussieerd over de mo
gelijkheden in de regeeringscoalitie. De
bladen van links rekenen niet meer met
de mogelijkheid van een mmnelqke schik
king tusschen Centrum en Duitsche Volks
partij. De Duitsch nationalen pogen ech
ter nog een breuk in de coalitie te voor
komen.
De Duitsch-Natioxiaie Volkspartij acht
het tot stand komen van de Rqksschoolwct
niet alleen een poutieke noodzakelijkheid,
doch acht oplossing van de" geschilpunten
volstrekt mogelqk, zoo heet het van die
zijde. De Duitsch-Nationaien zullen niet
toestemmen m uitstel van de beslissing.
Graaf Westarp zal heden de interfractio-
neele commissie van de regee ring partij en
uit den Rqksdag bijeen roepen.
De fractievergadeung van het Centrum
die gisteren in den voormiddag zou plaats
hebben is tot hedenmiddag uitgesteld
daarentegen is het fractiebestuur ander
maal bqeengekomen en heeft met volkomen
instemming van de ministers Brauns en
Kohier die aan de vergadering deelnamen,
besloten aan de fractie voor te stellen zich
uit de coalitie terug te trekken als er bij
de interfractioneele besprekingen van he
den geen compromis inzake «leschoulwet
tot si and komt. Er valt niet aaD te twq-
felen dat de Centrumfractie zich met dit
besluit van haar bestuur zal vereemgeu
en daar zoo goed al? zeker is dat de inter
fractioneele besprekingen over de schoolwet
ook heden weder eeD negatief resultaat zul
len ojileveren, moet men rekemng houden
met de mogelijkheid dat de sedert weken
dreigende coalitiecriRis vanmiddag uit
breekt. IndieD het Centrum zich inderdaad
uit de coalitie terugtrekt en haar drie mi
nisters bun portefeuille neerleggen, zullen
waarschijnluk ook de andere kabinetsleden
demissioneerem Men verwacht echter dat
de rijkspreëident het kabinet zal verzoe
ken voorloopig als „cabinet d'affaires"
voor behandeling der begrooting aan te
blijven.
be offioier van justitie dr. Raasch, heeft
bij de voortzetting van bet requisitoir in
het Bar mat proces gezegd dat het onder
zoek overtuigend heeft bewezen, dat Julius
Barmat zich aan bednegelijke handelingen
en voorstellingen heeft schuldig gemaakt.
Als de Staatsbank had geweten dat Julius
Barmat het hem vooreresehnter geld weer
uitleende, zou zij het hem niet hebben ge
leend. Barmat heeft echter voorgewend,
