68*te JAARGANG VRfJ->AG 20 JANUARI 1928 No. 20814 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAG BLAD DAG3LAD VOOR LEIOEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 80 Cts. per regel voor advertentièn uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentifn 35 Cts per regel Kleine AdverterliPn uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrerht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen. Bewiisnummer 6 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per week/0 18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post 2.35 portokosten. Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. IN MEMORIAM C. KORTE WEG. In de nieuwe zaal van „Den Burcht" heeft de afd. Leiden van den Koninklijken Nederlandschen Middenstandsbond gister avond een bijeenkomst belegd, gewijd aan de nagedachtenis van den heer C. Korteweg, in leven voorzitter van de Middenstands- centrale alhier, directeur van den Midden- standsbank, voorzitter van de Neutrale Middenstandsvereeniging, enz. Ruim vijftig belangstellenden hadden ge hoor gegeven aan de uijnoodiging van het bestuur en woonden de plechtigheid bij De 2de voorzitter der afd. opende de bij eenkomst en verzocht de aanwezigen zich van hun zetel9 te willen verheffen en een minuut een stille hulde te brengen aan de nagedachtenis van den overledene. De heer Zandvoort deed vervolgens voor lezing van een schrijven, dat ingekomen was van den heer Kropveld, die verhinderd was aanwezig te zijn. Spr. gaf vervolgens het woord aan den heer J. G. Pulle, tot het uitspreken van de herdenkingsrede. De heer Pulle begon met te schetsen het leven in idieelen zin en het leven zooals wij het kennen met zijn jagende, dringende dagelijksche zorgen Hij wees op de nood zakelijkheid om het leven te benutten, op dat men als de nacht komt en de reis ten I einde is, kan zeggen bereid te zijn. Voort- 1 gaande wees spr. hoe de nacht voor vriend Korteweg, de man die zooveel vrienden had, niets dan vrienden, te spoedig was gekomen Ondenkbaar noemde spr. het dat hij nu weg was uit dit leven, dat hij begreep en waarin hij zooveel en schoon werk heeft gedaan En spr. vertelde verder hoe hoopvol hij zich op den Oudejaarsavond had getoond voor 1928 en hij ging na wat de man, die gewerkt heeft zoolang het dag was, had ge daan voor den Middenstand vooral. Wij zijn trots op zijn werk, op zijn schep ping van de eenheid in de Middenstands kringen, aldus spr. En wij deelden zijn vol doening over zijn benoeming tot voorzitter der Centrale in het eerste iaar van haar beslaan. Spr. schetste nog vele andere groote ver diensten van den overledene en hij prees zijn prettigen omgang, zijn zin voor humor, helder doorzicht, kennis van zaken en tact als leider. Hij zeide voorts, dat de overledene heel moeilijk te vervangen zal zijn. al zal over eenige weken een ander den thans onbe zetten voorzitterszetel innemen. En al zal men dan roepen: „le Roi est mort, vive le Roi". Spr. meende de nagedachtenis van den overleden vriend niet beter te kunnen eeren dan door voor te stellen een gedenkleeken op zijn laatste rustplaats te doen oprichten Dan, aldus de heer Pulle. zullen onze woorden van hulde zijn omgezet in een daad van piëteit. En spr. eindigde met het citaat: Wat vraagt het licht, Gereed ter kim te dalen, Of iets op aard gewrocht werd bij zijn stralen- Het gaf zijn glans en deed zijn plicht. Wat vraagt de bloem Wanneer haar blad'ren welken, Of honing werd gedronken uit haar kelken: Zij heeft gebloeid, dat is haar roem. Kust de avondrust Het blad. nu moe gefluisterd, Wat vraagt de nachtegaal, of iemand luistert: Hij zingt zijn lied, dat is zijn lust. Werk, mijmer niet! Werk wat ook "t loon moog' wezen. Gestrooid is 't zaad. Wie zal de vruchten lezen? Hij, die de blanke velden ziet. De heer mr. E. G. Schürmann, voorzitter van den Kon Ned Middenstandsbond, di" don overledene persoonlijk slechts door en kele ontmoetingen heeft gekend wilde even eens woorden van eerbiedige hulde aan zijn nagedachtenis wijden Hij zeide. dat mei den heer Korteweg. die spr. ook vriena Korteweg wilde noemen, een der voorman nen is heengegaan op wien het hoofdbe Siuur juist het oog gevestigd had als op een Tanden jongere Omdat men zijn t< verdiensten kende en waardeerde ve» ?»r en beiden ook Spr schetste nog *'f eerdiensten en roemde vooral zijn vertila: ZaJ|!®D aard. waardoor hij hij uitstek ge &cnikl was als voorzitter van een neutra' vereeniging. van welke sfepds in hooge mn' act moet worden vereischt Ook spr wa i 1?p.^e^ro^en door het bericht van het vet eiden van vriend Korteweg Doch spi I eende, dat men mag aannemen, dat de overledene zich bewust zal geweest zijn van de gevoelens, die men jegens hem koes terde. Dit moet een troost zijn, Mr. Schürmann besloot met te zeggen, dat de overledene een lichtend voetspoor nalaat en hij sprak de hoop uit. dat hij die straks geroepen zal worden, zich dikwijls zal afvragen, wat zou vriend Korteweg ge daan hebben? Nog wijdde de heer Maier eenige woorden aan de nagedachtenis van den heer Korte weg. waarna de heer Zandvoort de sprekers bedankte en de aanwezigen aanspoorde den heer Pulle te helpen bij de uitvoering van zijn plan. Den aanwezigen dankte de heer Zand voort ten slotte voor hun ernstige aandacht. Daarmede was de indrukwekkende plech tigheid ten einde. DE STRATEGISCHE POSITIE VAN NED.-INDIË. Gisteravond hield de Kapitein-Luitenant ter Zee J. van Reede, Directeur der Hoogere Krijgsschool vor de Indonesische Studie club alhier een lezing over bovenstaand onderwerp. Spreker wijdt eerst eenige beschouwingen aan de beleekc-Tiis van strategie en daar Indië een eilandenrijk is in het bijzonder aan de maritieme strategie, dus aan de doeleinden van den zee-oorlog en de wijze, waarop deze gevoerd wordt Gewe'zen wordt op de ver schillen tusschen land- en zee-oorlog en verklaard word-t. dat het doel van den zee oorlog het beheerschen van de ven bindingen is. In het licht van deze beschouwingen wordt dan de belangrijkheid van Ned.-Indië aangetoond le door het feit. dat Indië belangrijke grondstoffen in groote hoeveelheden voort brengt; 2e. door de geografische positie en ligging van den Archipel. In het bijzonder wordt uitgeweid over dit laatste punt en gewezen op 3 belangrijke factoren. le. Indië vormt het scheidingsgebied tus schen twee belangrijke wereldzeeën. 2e. De aardrijkskundige toestand in den Archipel waardoor deze juist voor het vraagstuk van den aanval op en verdediging van de verbindingslijnen een bij uilstek ge schikt terrein vormt. 3e. Indië als schakel tusschen Eng.- Indiê en Australië. Wat het eerste punt betreft wordt gewezen op het toenemend belang van de Pacific door de opening van het Panamakanaal en door economische invloeden na den wereldoor log en aangetoond hoe de groote zeemogend heden daaruit hunne conclusies trekken. Vernield wordt de zeer uitgebreide scheep vaartbeweging door de ^Ted.-Inndische wa teren. Bij het tweede punt wordt aangetoond, waarom Indië door den aard van zijne vaar wegen en den aard van de kusten het aan gewezen terrein is voor den aanval op de scheepvaart in dit wereldgedeelte. Vermij ding van dit terrein door de route rondom Australië zou grooler verlenging der reis beteekenen dan de route om de Kaap de Goede Hoop vergeleken mei die door het Suezkanaal. Spreker onderzoekt vervolgens den invloed van de Washington-conferentie verklaart, dat daardoor het oorlogsgevaar verminderd is. doch dat. indien oorlog uitbreekt, de stra tegische beleekenis van Ned -Tndië verhoogd is en besluit met een onderzoek van de vraag, welke gevolgen de belangrijke ligging van Tndië voor ons met zich brengt. Een weerloos Indië moet ongetwijfeld het oor logsgevaar vergrooten. daar dan in dit zeer belangrijke gebied voor de oorlogvoerenden alle zekerheid ontbreekt. Neutraal bliiven zal voor ons in dat geval onmogelijk zijn. Fen goed ingerichte weermacht, in staat zich krachtig le doen gelden echter zal ook al is zij van beperkten omvang een groote mate van veiligheid geven Zij moet be schouwd wordpn in verband met de groote strategische waarde van Tndië en met de moeilijkheden die in epn zee-oorlog in dit gebied door de enorme afs'anden overwon nen moeten worden. Zij werkt in hooge mate preventief. De lezing werd met groote aandacht ge volgd en met applaus beloond. EON NED. MAATTJ. VOOR TUINBOUW EN PLANTKUNDE. Do eerste vergadering van dit jaar werd gisteravond door de leden van de afdee.ing Leiden en Omstreken in „In den Vergulden Turk'' gehouden. De voorzitter, de heer L Th.. Witte, opende deze met den gebrui kelijker. nieuwjaarswensch, en liet hier vooral bij uitkomen, dat het hem genoegen deed id de laatste vergadering van L927 met algemeene stemmen weder te zjjn herkozen als zoodanig, zoodat hij nu weder voor een nieuwe vier-jarige periode staat Hij heeft met terugzienden b.ik kunnen const* teeren, dat het, gedurende zijn meer dan 26-jarig voorzitterschap, de afdeeling en haar leden, zoowel in het vereenigingslev-n als daarbuiten, goed gegaan i3, hetgeen br daaraan toeschreef, dat ieder voqr zich zelf. doch ook gezamenlijk de helangeD de afdeeling wisten te behartigen. Met genoe gen constateerde hij, dat er onder de jongere leden waren, die niet schroomden om open lijk hun meening tegenover de oudere leden te uiten; dit stelde hij op grooten prijs, cmdai de toekomst van de afdeeling met haai aanhang toch in handen van het jongere geslacht ligt. Spreker hoopt op de voort durende medewerking vaD zijn mede-be stuurders en voelt de leden krachtig achter het bestuur geschaard, alsdan zal de Le!d- sche afdeeling, zooals het altijd geweest is, een der beste, krachtigste en werkzaamste afdeeimgen van de Kon. Ned. Mfi. voor Tuinbouw- en Plantkunde blijven. Na deze hartelijke openingsspeech deed de secretaris, de heer Jan Kriest Jzn., voor lezing der notulen van de vorige vergar dering, welke ongewijzigd werden gearres teerd. Naar aanleiding van de ingekomen stuk ken deelde de voorzitter mede, dat 31 Jan. a.s. als spreker voor de afd. zal optraden de heer E. H. J. Cunaeus, hortulanus aan den cultuurtuin voor technische gewassen, te Delft, waar dan bij zullen worden uitge nodigd de afd. Oegstgeest van B oembollen- cultuur, de Leidsche Tuiniers en Bloemisten- Ver eeniging en de oad-leerlingen van de Tuinbouwcursussen. Na ballotage van eenige nieuwe leden meende de heer E. J. Heenk de tolk van vele Leidsche bloemisten te zijn, door den heer Witte hartelijk te complimenteeren met zijn veertig-jarig ambtsjubileum. Hij deed dit op de hem bijzondere eigenaardige wijze en deed zijn gelukwensch vergezeld gaan van een eigenhandig kunststukje van hout snijwerk 'in den vorm van een wandelstok. Met een woord van harte ijken dank werd deze door den jubilaris aanvaard. Aar den heer H. de Geus, bediende 1ste kl. bij den Hortus alhier, werd bij monde van den voorzitter de eere-medai.le van de Maatschappij voor veertig-jarigen trouwen dienst uitgereikt. Het was voor den Voorzitter een aangename plicht, hem door het H.B. opgedragen, temeer daar hij 40 jaren met Do Geus had samengewerkt en hjj hem in die 40 jaar had teeren kennen als een ter zake kundig vakman, die, niet in het bezit zijnde van diploma's, menig houder daarvan in de schaduw kon zetten. De Geus werkt met zijn hoofd en handen, en niet als een machine, zooals zoovelen. Dat zijn werk ook van hoogerhand gewaardeerd werd, bleek duidelijk uit het feit, dat het H. M. de Koningin behaagd had hem te begiftigen met de eere-medaiile in brons van de Oranje- Nassau-orde, een onderscheiding, die De Geut met eere mag dragen, omdat hij ten volle verdiend is. Na dit plechtig oogenblik bedankte de heer De Geus in welgekozen woorden den voorz. èn voor de prettige samenwerking gedu rende de afgeloopen veertig jaren èn voor ds ontvangen eere-medaiile en verzocht daar bij zijn dank te willen overbrengen aan het hoofdbestuur. Thans kwam de rekening en verantwoor ding 1927 en de begrooting 1928 aan de orde. Do heer L. N. den Older Sr. bracht namens de kascommissie verslag uit over den financieelen toestand der afdeeling, waarbij bleek, dat door het zuinig beheer het nadeelig saldo van 1926, in 1927 ver anderd was in een batig saldo. Hjj bracht namens de kascommissie den heer Kriest dank voor de accurate wijze van beheer dor gelden en stelde het bestuur voor den heer Kriest als penningmeester te dechar- geeren. De voorzitter dankte de kascommissie voor her nazien der rekening en den heer Kriest voor het zuinig beheer der ge.den, waarbij nog aan het lichl kwam, dat ook weder begonnen was met het vestigen van een reserve-kas. De heer Kriest werd natuurlijk als pen ningmeester gehandhaafd. De begrooling voor 1928 werd door den voorzitter nader toege.icht en door de ver gadering goedgekeurd. Na het uitbrengen van een keurig jaar verslag door den heer Jan Kriest Jzn. werü de vraag behandeld: „Welke myrten gf-t ruiken de lsraë.ieten bij het Loofhutten feest en welke is haar cultuur?". Deze vn»ag gaf aanleiding tot een ruime aan gename gedachtenwisse.ing. De door den heer C. Vianen ingezonden prachttu.pen behaalden 12, de ingezonden Narcissen van Gebr. Den Older lo en een kunstproduct van den heer Heenk 8 pnt. De jury bestond ditmaal uit de heeren B. Donk, te Lisse, F. van Egmond, te Oegstgeest en J. Kriest Jzn. Na de rondvraag sloot de voorzitter de vergadering met dank voor de drukke op komst. DE WALTMAN-SIRKS-KIJKER. In hooger beroep is behandeld de zaak fe"en ir.'A. M. de W.. die door den Haag- süien kantonrechter wegens een snelheids- O' rfrcdïng is vero- 1 »of een geldhoete vrn f 0.50. De overtreding van do^en ver dachte was geconstateerd met behulp van een door den Haav«?rhen insneden- van pr!,4ïe Walt»nan en dr adviseur verl- f ^aleur voor 's Riiks ree-ïnc-j-umenfen al hier, geconstrueerden snelheidsmeter. Zoo als men weet, dient deze zaak als test-case om de deugdelijkheid van het nieuwe in strument te zien uitgemaakt. Evenals in eerste instantie werden de heeren Waltman en Sirks als eetuiven en de professoren Keesom en de Haag van hier als deskundigen gehoord. De deskundigen zijn tot de conclusie gekomen, dat de meter een geschikt instrument is om de snelheid van een zich op den weg bewegend voer tuig vast te stellen, en dat bij geringe oefe ning een nauwkeurige meting der snelheid kan worden verkregen tot op 2 K.M. In verband met een en ander vrocv het O. M. bevestiging van het veroordeelende vonnis van den kantonrechter. Ook mr. Hermans was van meening. dat men hier met een deugdelijk instrument te doen heelt. De Rechtbank zal 2 Febr. vonnis wijzen. ACTIE TEGFN DE LUCHTBRUG IN DE OOSTERKERKSTEEG. Het volgende adres is aan den gemeente raad verzonden: Aan den Raad der gemeente Leiden, Geven met verschuldigden eerbied te kennen, ondergeteekenden, S. P. van Kins, melkhandelaar en A. Cornelissen, koffie- huishoudor, wonende in de Oosterkerk steeg alhier, mede optredende namens andere bewoners dezer steeg en uit haar omgeving, dat zij met eenige*verwondering, gepaard aan leedwezen, in het Woensdag avond verschenen praeadvies van B. en W. inzake het verzoek van de Leidsche Ka toen-Maatschappij, voorheen De Hevder en Co., om vergunning tot het maken van een verbindings-luchtbrug tusschen haar fa brieksgebouwen aan de F o-eo^racht en Looierstraat hebben kennis genomen, waar in dit college Uwen Raad in overweging geeft, de gevraagde vergunning wel te ver- leenen. Ondergeteekenden hadden na hetgeen in de zitting van Uw college van 9 ^cei over deze zaak is gesnroken. niet kunnen den ken, dat B. en W. feitelijk nog hetzelfde standpunt zouden blijven innemen als de vorige keer. Het nieuwe plan vercchnt al leen van het vorige hierin, dat de brug iets minder breed en aanmerkelijk hooger zal zijn, maar daardoor blijven de bezwaren in hun eerste adres opgesomd, bijna geheJ he slaan Enkel zal het licht iets minder wor den onderschept. Voor de neringdoenden blijft het bezwaar, dat menschen. niet in de straal wonende, haar tengevolge van de aanwezigheid van de brug liefst zullen mij den. Het hinderlijk geraas blijft; de moge lijkheid, dat bij ongunstig weer sneeuw en water van de brug zal afdruppen. eveneens. Ook zal bij eenigen wind het sluiven van steenkolen, stof en gruis zeker hinderlijk zijn. De neringdoenden zullen er stellig door worden gedupeerd, evenals de eigenaren doordat de panden er door in waarde zullen verminderen. Bovendien zal dit stadsdeel wanneer eenmaal een verbinding met den Zijlsingel tot stand komt van meerdere be- teekenis worden en de aanwez;frheid van zulk een luchtbrug, die wel leelijker maar niet mooier zal worden, zal daardoor nog hinderlijker worden gevoeld. Waarom hebben B. en W. evenmin als de firma zelve niet eenigermate aandacht ge schonken aan de belanger der bewoners, voor wie het grootendeels een bestaans- quaestie geldt? En waarom zijn de andere middelen, door adressanten reeds vroeger aangegeven, niet ernstig door B. en W., die blijkbaar geheel op het kompas van de firma zeilden, onderzocht? Hopende, dat Uwe raad dit wel zal willen doen, verzoeken adressanten U beleefd maar dringend, het verzoek af te wijzen. Ook zij erkennen gaarne de hefeekenis van de industrie voor on^e aemeeofe doch zijn er van overtuigd, dat deze in dit *eval even goed kan worden gediend door andere middelen die niet een doP| dor bevolking zullen schaden en hinderlijk zijn. WETENSCHAPPELIJKE FILMS IN HET LUXOR-THEATER. Meer en meer neemt het streven toe om in de bioscopen naast amusementsfilms met begeleiding van muziek, ook andere, betere rolprenten te vertoonen. En in ver schillende steden van ons land vertoonen sommige theaters op bepaalde dagen reeds wetenschappelijke films, bestemd voor dp- genen, die van de film gaarne iets leeren willen, hun kennis verriiken of door de trilbeelden op het witte doek uit aanschou wing willen kennis maken met datgene wat zij hebben bestudeerd. Te Amsterdam organiseert de daar be staande afdeeling van de Filmliga midda gen, warop uitsluitend wetensrhappel ike. althans leerzame film? worden vertoond De directie van het Luxor-theater heeft de goede gedachte gehad ook le Leidpn de wetenschappelijke film te introduceeren Hedenmorgen hebben wij de vertooning van de eerste dergeliiki rolprent die Don derdagavond voor het publiek zal worden gedraaid hijgpwoond Als eerste film heeff men voor Leiden zijn keuze laten vallen op een verlooning van het „Dierenleven in de wildernissen BINNENLAND. Huldiqing van den heei Fokker te Haarlem (3e Blad). Ergerlijke woningtoestanden te Noor- wijkerhout. (Uit de Omstreken. 2e Blad). Vermoedelijke frande te Meppel. (Gemengd 2e Blad). Het koppel Van KempenDe Wolf won den Zesdaagschen wielerwedstrijd te Dort mund. (Sport, 3e Blad). Een Hef desdrama te Breda. (Laatste Ber., lste Blad). BUITENLAND. De benoeming van generaal Groener ale Dnitsch Rijksweerminister (Buitenl le Blad) De Dnitsche minister van financiën over de begrooting voor 1928. (Buitenl. le Blad). De nieuwe Fransche gezant te Rome en de Russische gezant te Parijs gearriveerd. (Buitenl. le Blad). De Fransche Kamer neemt het recrutee- ringsontwerp aan. (Buitenl le Blad). Ernstige ontploffing op de Fidzji-eilanden. (Tel. le Blad). van het Amazonedal", een Ufaproduct, dat een kijkje geeft in de oerwereld van het oerwoud en waarbij het zeer belangwek kende dierenleven in het stroomgebied van den Beneden-Amazone in film is gebracht. Deze film is het resultaat van den arbeid van een expeditie, die in 1924 werd uitge rust onder leiding van Freiherr A van Dun- geren met de heeren O. Bertram en R. Rangnon als biologische assistenten. In een kort bestek uiteen te zetten wat deze geslaagde wetenschappelijke film te zien geeft, zou ondoenlijk zijn. Wij volstaan daarom met te verklaren, dat zij een aan eenschakeling vormt van zeldzaam fraaie photografische opnamen van zeldzame die ren in hun element, in een gebied, dat een ongekend fraai natuurschoon bezit. Zilverreigers. Ihissen, Nimmerzats, Stelt-» kluten, Aasgieren, Jabiroe-ooievaars, Pira- rucus, Piraya's, Kolibries en Lui aards, ziet men in deze film zooals de operateur ze verschalkte in de streken, waar ze leven in de wildernis^ Ook Boas Constrictor. Bidsprinkhanen en Schorpioen- spinnen, Vogelspinnen, Tamandoeas of Mierenelers en de Braziliaansche Tapir, de z g. Anta, krijgt men te zien op het doek. En nog veel meer dieren 1 En al deze voor ons vreemde bewoners van het dierenrijk in de wildernissen van het Amazonedal, hebben de phototechnisehe assistenten van de expeditie schitterend in beeld gebracht, zooals zij ze hebben geobserveerd in het land waar ze thuis hooren. Men heeft ze laten zien zooals ze leven, zooals ze zich voeden, zooals ze werken voor zoover ze dat doen of zooals ze luieren. Wij hebben deze film. de eerste weten schappelijke film, die hier Donderdag zal worden vertoond met groote belangstelling van begin tot einde gevolgd En wij stellen ons voor. dat velen, die van dit genre hóu den, biologen of dierenvrienden, zeker de vertooning ervan in het Luxor-theater zul len willen gaan zien. Het lijkt ons van de Luxor theater-directie zeer goed gezien orrl in een stad als de onze, stad van wetenschap par excellence, de wetenschappelijke film te in'roduceeren. Alsook de volgende wetenschappelijke films van dif gehalte zijn, zal zii er zeker succes mede hebben. Bij Kon. Besluit is benoemd tot !id van de Rijkscommissie van Uijriand voor het Woordenboek der Nederlandsuhc taal prof. dr. J. H. Kern, alhier. De heer J. Dirkse Jr., alhier, is geslaagd voor het Mercurius diploma boek houden. Op 30 Januari bestaat de Flectr. Grof- en Kunstsmederij M den Os Re. r ht alhier. 25 jaar. Het was op 't Pietc rk- hof. dat de heer M. den Os zijn zaak heel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1