68"" JAARGANG DINSDAG 10 JANUARI 1928 No. 20805 STADSNIEUWS. LEIDSCHE SCHOUWBURG. Het voornaamste nieuws van heden. MUZIEK. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 80 Cts. per regel voor advertentièn uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentièn 35 Cts per regel Kleine Advertentièn uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgen? postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindspleln Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507/. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No54 PRIJS DEZER COURANT j Voor Leiden per 8 maanden /2.S5. per week ƒ018 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per weet „0 18 Franco per post 2.35 portokosten. Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. EEN ONGELUK DAT GOED AFLIEP. Twee treinen bij het station alhier op elkaar geloopen. Alleen groote materieel! schade. Omstreeks halfzeven heeft hedenmorgen tusschen de Gevangenlaan en het Station alhier een botsing plaats gehad tusschen twee treinen, dat, wonder boven wonder, in zooverre goed is afgeloopen dat de schade beperkt bleef tot het materieel. Trein 1200, de eerste trein uit Utrecht, die om 6 uur 31 moet binnenkomen, arri veerde precies op tijd. Men had daarom het signaal voor den goederentrein, die ongeveer tezelfder tijd uit de richting Voorschoten naderde, onveilig getrokken, teneinde den goederentrein, die over denzelfden wissel als de Utrechtsche trein op een ander spoor moest binnenkomen, op een afstand te houden. De goederentrein reed evenwel door en kwam daardoor in botsing met de laatste wagons van den personentrein, die uit de rails werden gezet. Door den hevigen schok vloog de machine van den goederentrein uit de rails en kwam zij scheef, met de linker- wieien in den grond te liggen. Van den langen goederentrein hadden de wagons, die kort achter de locomotief volg-» den, het hevigst te lijden van de botsing en de z.g. pakwagen, waarin de hoofdgeleider in zijn uitkijkpost gezeten was, werd door denvolgenden wagen, die geheel in den eer sten wagen werd gedrongen, vrijwel geheel vernield. De beide wagens waren in elkaar geschoven en het mag zeker een wonder heeten, dat de hoofdgeleider er slechfs met een niet ernstige verwonding aan den voet is afgekomen. De man werd spoedig door dr. Timmermans behandeld. Het mag trouwens ook een' geluk worden genoemd, dat van den personentrein uit Utrecht de personenrijtuigen juist den wis sel waren gepasseerd op het oogenblik, dal de goederentrein den wissel naderde. Daar door kwam de goederentrein slechts in bot sing met eenige goederenwagens, die achter den Utrechtschen personentrein waren ge koppeld en bleef de schade aan den perso nentrein toegebracht, beperkt tot het ma terieel. Tengevolge van het ongeval was de trei- nendienst op Utrecht aanvankelijk eenigs- zins vertraagd. Spoedig nam de stations chef evenwel maatregelen waardoor de trei nenloop ongestoord kon voortgaan. Aanko mende en vertrekkende reizigers werden onder geleide van spoorwegambtenaren van en naar de plaats waar de treinen slopten gebracht. Het verkeer op de lijn LeidenAmster dam kon men slechts onderhouden door alle treinen op de hoofdlijn langs het tweede perron te leiden. Zoo slaagde men er in spoedig het personenvervoer normaal te doen plaats hebben. Onmiddellijk na het ongeval werd met veel personeel en het benoodigde gereed schap. onder leiding van den heer Van der Bom het opruimingswerk begonnen en zoo hoopt men heden tegen den avond de laatste sporen van het ongeval te hebben verwij derd en ook de treinen van en naar Utrecht weer te kunnen laten doorloopen tot het slation. Nader vernemen wij, dat de hooidgelcider van den goederentrein, Mapfer uit Amster dam, na door dr. Timmermans te zijn ver bonden, met een gewonen personentrein naar zijn woning ie Amsterdam is kunnen reizen. N. F. REYSTf Gisteren is in den ouderdom van bijna 80 jaar alhier overleden de heer N. F. Royst, oud-apothekei te dezer stede. De heer Reyst was gedurende zeer vele jaren lid van den kerkeraad der Waalsche Ge meente alsmede regent van het onder die gemeente ressorteerende Michelshofje, het Jan Pesijnsbofje in de Kloksteeg, benevens van het voormalige Hépital Wallon aan het Rapenburg, voor welke instellingen hij zich zeer verdienstelijk heeft gemaakt. De teraardebestelling van het stoffelijk overschot zal plaats vinden op Donderdag a.s. des middags te 12 uur op de begraaf plaats Rhijnhof. TENTOONSTELLING VAN HANDWERK TECHNIEKEN IN HET LEID SC HE VOLKSHUIS. Dank zij de goede zorg der directrice van het Leidsche Volkshuis, mej. Ruth, bijge staan door onze stadgenoot, den heer Huys- man. nijverheid-kunsthandelaar aan het Rapenburg is in de groote zaal van het Volkshuis ten tentoonstelling aan gericht van handwerktechnieken, welke gisteravond geopend is geworden en slechts tot en met Vrijdagavond van 7 1/2 tol 9 1/2 uur voot het publiek blijft geopend, zoodat onze huismoeders en anderen die zich met betrekking tot het huiselijk interieur en op het gebied van vrouwelijke handwerken gaarne deskundig laten voorlichten, zich moeten haasten een bezoek aan deze ex positie te brengen. Voorop werd door de directrice gesteld de arbeid van de leerlin gen eener vakschool voor Meisjes en daar om valt het tot op zekere hoogte te betreuren dat door onvoorziene omstandigheden de inzendingen van de Leidsche Vakschool voor Meisjes ditmaal niet zijn tentoongesteld. Ge lukkig dat de mooie en uitgebreide collecties van de Industrieschool ie Rotterdam dit ge mis voor een groot deel vergoeden Op de Rotterdamsche Industrieschool worden ook verschillende technieken beoefend. Men vindt er het werk van een drie-jarigen cur sus voor meisjes van 1215 jaar en een leergang van jonge dames boven 15 jaar. Men speurt in hel weïk een juiste metho dische opklimming en het getuigt voorts van goeden smaak Bijzonder interessant schijnt ons ook de afwisselende verzameling van het door mevrouw F. Veldhuis geleide Hollandsche Kunstweefhuis te 's-Gravenhage. Bijzondere aandacht verdient om slechts een greep te doen de handwerken uitgevoerd in riek Eindelijk trekt mede door zijn groote ver scheidenheid en keurige bewerking de aan dacht een aanzienlijke verzameling buiten- landsch Hand-Weefwerk uit den kunsthan del: „Kunst en Kunstnijverheid" te Zaan dam. saamgegaard uit verschillende deelen der wereld; het een al meer bijzonder dan het ander en alles getuigend van goeden smaak. Het zou ons niet verwonderen of meer dan ééne bezoekster zal het niet bij bezichtigen alleen willen laten. In dat geval zal men zich kunnen wenden tot den heer en mevrouw Huysman. aan het Rapenburg, straks ge noemd, die' gaarne bereid zij hunne bemidde ling te verleenen. Men beginne echter met de kennismaking der aanwezige inzendingen. INSTITUUT V. ARBEIDSONTWIKKELING. Nu het nieuwe jaar is begonnen staat het bestuur van de Leidsche afdeeling voor de vraag wat aan leden, donateurs en belang stellenden de eerste maanden van dit jaar zal worden geboden. Het stemt tot vol doening, dat de belangstelling voor de cursussen groeiende is. Het gemiddeld aan tal bezoekers op de bijeenkomsten, gedu rende het laatste kwartaal van 1927 ge geven, was zeker meer dan honderd Toch meent het bestuur, dat voor een plaats als Leiden met een zoo talrijke arbeiders bevolking dit getal nog beduidend grooter moet worden. Met enkele sprekers wordt nog gecorres pondeerd. Medegedeeld kan echter reeds dat- Op Zondagmorgen 15 Januari voor de afdeeling zal spreken, mr. D. A. van Eek met het onderwerp „Socialisme en levens houding", op een Zondagmorgen in Febr. Jo Sternheim. declamator te Amsterdam. Op een Zondagmorgen in Maart de so cialistische studenten-vereeniging te Leiden die dan zal opvoeren „Chitra, een spel in één acte van Rabindranath Tagore door Frederik van Eeden". Op een Zondagmorgen in April Willem van Cappellen, declamator ten Den Haag. Voor de gewone luistercursussen op Maandagavond zijn toezeggingen verkregen van: K. Ter Laan te Zaandam: „De Max Havelaar van Multatuii". R. de Miranda te Amslerdam: „De gemeente en de volks huisvesting". J. C. Snoek, leeraar aan het „Instituut voor Lichamelijke Opvoeding" te Amers foort: „De Lichamelijke opvoeding van het kind en de rijpere jeugd" (met lichtbeelden), professor G. Heering te Leiden: „Socialis me en Pacifisme". Verder hoopt het bestuur, dat de pogingen om aan de werkloozen in deze gemeente een ontspanningsavond te bezorgen, tot een gunstig resultaat mogen leiden. Gelijk wij reeds meldden is aan den Raad der ge meente gevraagd voor dil doel de gratis beschikking over de Stadsgehoorzaal te mo gen hebben. LEIDSCHE H.B.S.-VEREEN. „EMTéCEËS". In de Graanbeurs heeft „Emtégeës" een tooneelavond gegeven, gevolgd door een bal. die beiden geslaagd mogen heelen.. De vice-presidente wees er in haar ope ningswoord op dat deze tooneelavond be oogt, meer leden in staat te stellen voor het voetlicht te treden, dan zulks bij de groote jaarlijksche uitvoering het geval kan zijn. Op vlotte wijze werden twee tooneel- stukjes van Willy Corsari: „Een reuze idee" en „Klokslag 10", uitgevoerd, die den bijval van de talrijke aanwezigen mochten verwerven. De regie was in goede handen van den heer H G. Frentzen De electrische in sialiatie was in bruikleen afgestaan door den heer D. Teske. Een geanimeerd bal, muzikaal uitste kend verzorgd door het „Groene Zoodje", hield de aanwezigen tot circa half drip bijeen. Maandagmiddag bezochten een aé.ntal leden van Emtégeës. de drukkerij ve.n het „Leidsch Dagblad", welke welwillend door de Directie ter bezichtiging wa? openge steld. Onder leiding van den he'er Brouwer, die van alles een duidelijke uiteenzetting gaf, werd het bedrijf in oogenschouw ge nomen, en den bezoekers eon beeld gege ven wat er gebeuren moet en dit is heel wat alvorens de krant het gebouw verlaat. Aan het eind van het bezoek, dat onge veer anderhalf "uur in beslag nam, werd den bezoekers een geïllustreerd boekje aan geboden, waarin de moderne dagbladtech niek geschetst wordt. De leden waren over dit bezoek zeer voldaan. Bij Kon. besluit i» overgeplaatst bij het Regiment Grenadiers de eerste luite nant J. J. Hasselbach, van het 4de reg. Infanterie. Voor het examen Engelsche Handels correspondentie, afgenomen door de „Ver- eeniging van Leeraren in Talen en Handels correspondentie" (L.I.T.E.HJ zijn geslaagd mej. J. van de Kreke, en de heeren E. Kooneman en J. W. Nagtegaal, allen alhier. Voor het diploma Dnitsche handels correspondentie, afgenomen door de Fede ratie van Handels- en Kantoorbedienden- vereenigingen te Utrecht, slaagde onze stad genoot, de heer J. Boter. Van de commissie tot bestrijding van den Woeker hier ter slede vernemen wij, dat van het Bureau tot aangifte en voor lichting in zakecredietverschaifing, door velen gebruik wordl gemaakt. De Commissie vestigt er nogmaals de aandacht op, dat de behandeling van alle zaken geschiedt onder strikte geheimhou ding en dat alle inlichtingen kosteloos worden verstrekt, zoodal zij, die voorlich ting of bemiddeling noodig hebben zich zonder schromen tot dit bureau kunnen wenden. Voor de zittingsdagen verwijzen wij naar de in dit blad voorkomende advertentie. De eerstvolgende vergadering van den Gemeenteraad de eerste in het nieuwe jaar, zal plaats hebben op Maandag 23 Jan. 1928 a.s. Vrijdag werden drie fietsen ontvreemd welke thans allen zijn teruggevonden. Ver schillende onderdeelen waren van de rij wielen afgenomen. In den nacht van Zondag op Maandag is een motor gestolen (merk B.S.A. num mer H. 8783) welke voor een café aan den Stationsweg was geplaatst. Uit den drogistenwinkel aan den N Rijn zijn 24 zeemleerenlappen ontvreemd. De dader is vermoedelijk een 17-jarige jon gen, die zoogenaamd iels kwam koopen. De drogist ging het gevraagde halen en in dien tusschenlijd sloeg de jongen zijn slag. Toen de winkelier terug kwam, zeide hij geen geld bij zich te hebben en verliet de winkel zonder iels te koopen. Bij de politie zijn inlichtingen te be komen omtrent een rijwiel, dat onbeheerd voor een café is aangetrolfen. Omstreeks één uur hedenmiddag heeft dë bestuurder van een melkauto van de Gebrs. O., te Zoelerwoude, die van de Pa pengracht komende, de Breestraat op wilde rijden .een stadstram, die naar den Hooge Rijndijk ging. aangereden. De chauffeur reed in de bocht geheel links. Materieele schade kwam niet voor. oog op opgedane eTvaring met baar eersten man, die het echter 18 jaar met haar heeft uitgehouden, hetgeen een prestatie op zich zelf was. gaat zij een „proef-huwelijk" van een maand aan. Zij gaat met haar aan staande naar 'n buitenverblijf in Schotland, waar zij samen ontbijten, lunchen, dineeren en den avond doorbrengen zullen tot 11 uur. Dan mopt Richard (zoo heet het slachtoffer) naar zijn logement. Me'e op reis naar Schotland, gaan echter tenslotte een mannelijke tegenhanger van de egoistische lady. mrs Wislack. n.l. de door de vrouwtjes totaal geruineerde hertog van Bristol en de dochter van een augurken koning op hem verliefd. De mannelijke egoisl heeft op zijn vrouwelijke collega ech ter één ding voor naast een zeldzame ver waandheid: geest, waardoor hij niet zoo verzuurd is. Het augurkjes-meisje Helen heeft als dochter van een zakenman een helderen kijk op 't leven. Dit edele viertal vindt elkaar op het Schot- schp builen. Egoisme botst natuurlijk fel op tegen egoisme. Richard zit als 't ware op en geeft pootjes om maar aan de proef te voldoen. Helen zijn reeds direct de oogen opengegaan en zij legt den zelfgenoegzamen hertog gees telijk flink over de knie. Zij is bekeerd en tracht bij Richard hetzelfde te doen gebeu ren. Hetgeen tenslotte plaats vindt Als het weeuwtje hem wil aannemen na drie weken, dan weigert hij en met Helen vlucht hij nog net op tijd voor een sneeuwstorm. Beide egoïsten zullen zij eenige weken dwingen tezamen te blijven om zoo elkaar te verbe teren Dan zul La zij eens weer zien of het tusschen hen nog iets kan worden. Wanneer beide egoïsten de situatie be grijpen, tracht de zij „to make the best of it" en haalt hem aan. waarop de hij naar buiten vlucht; dan liever 6terven in de sneeuw. Op werkelijk geestig onderhoudende wijze heeft Lonsdale zijn gegeven uitgewerkt, waarvan het slot alleen weinig voldoet, 't Is zoo iets van: er moet een einde komen, dus.Doch overigens amuseert men zich kostelijk, ook al ij het sarcasme als anders zins der beide egoisten nu en dan van grove structuur. Hoe zo- een Franschman daarvan iets fijners hebben gemaakt. Maar ook nu is, ,,Op zicht" een succes geworden, mede door het Drachtige s,el over de gansche linie. Gor v. d. Lugt weet als de verwaande hertog al die snobismen zoo heerlijk langs zijn neus we'g te zeggen en is op-en-top een Nurks van verwatenheid Toch krijgt zijn snel op deD duur ietwat monotoons door de felle ingetogenheid. Naast hem speelt Anton Roemer den proef-man heel knap en vol nuanceering Voor Fie Carelsen is het zure weeuwtje een pracht-gelegenheid om haar typeeringsgaven tot uiting te brengen en zij woekert daarmee. Rie Gilhuys sluit zich als vierde bij het quartet goed aan, maar heeft nog eenige moeite om zich naast dit drietal geheel staande te houden. Dat zij daarin evenwel slaagt, moei haar voldoening schen ken 't Was een gave vertolking in keurige decors. De schouwburg was slechts vrij goed bezet het Residentie-orkest heeft te zware concurrentie* aangedaan, gelooven we doch de stemming was zeer opgewekt en luide is daaraan uiting gegeven. „Op zicht" zal nog wel eens terugkomen I BINNENLAND. Nabij het Station alhier zijn hedenmorgen twee treinen op elkaar geloopen. (Stads. nieuws, le Blad). De olficieele huldiging te Rotterdam van de bemanning van de „Alhena". (2e Blad). De mogelijkheid van verkeerzlnspectie per anto. (Binnenl., 2e Blad). De herziening van het strafstelsel; hef rapport van het Centraal College voor de Reclasseering. (Binnenl., 2e Blad). Te Schoonhoven is een rangeerder dood gedrukt (Gemengd, 2e Blad). Het onderwijs aan schipperskinderen; een vergadering te Utrecht. (Kerk en School, 2e Blad). BUITENLAND. Rede van den Pootschen minister van bnitenl. zaken. (Tel., le Blad). Verbanning van Trotzki c.s. naar SiberiS? (Tel. le Blad). Bijzonderheden over de ontploffing te Berlijn. (Buitenl,. le Blad). N. V. ROTTERDAMSCH HOFSTAD-TOONEEL. „Op zicht** blijspel in 3 be drijven van Fred. Lonsdale. Een drie-bedrijvig tooneelstuk. waarin „maar vier personen" voorkomen, is op zich zelf geen bijzonders meer. Denk b.v aan „De duivel in d vrouw", 5 bedrijven en 3 personen ,,'s Morgens, 's middags en 's avonds", drie bedrijven 2 personen on een stem achter de coulissen. Neen. dat is geen bijzonders meer. Uit dit oogpunl bezien, is er aan „Op zicht" dus geen merkwaardigheid. Het is echter een aardig blijspel, dat. nu het op zicht is geweest, wel zal worden geaccep teerd. Een zeer egoistische lady, weduwe met 25.000 p. st inkomen peT jaar zij mag dus kieskeurig zijn! reeds op ge vaarlijken leeftijd danig verzuurd en ver schraald, wordt opnieuw gevraagd. Met het RESIDENTIE-ORKEST. Het is onmogelijk om equivaleerende termen te vinden voor de verrukking, die ons bijblijft na een uitvoering als die van gisteravond door het onvolprezen Residen tie-orkest. Men kan ze met een enkel woord in de gedachten terugroepen van hem, die het voorrecht had ze deelachtig te wor den, maar verder kan men niet gaan. Er zijn nu eenmaal dingen, die zich niet laten zeggen... Van Anrooy had een programma samen gesteld van voor den geregelüen concert bezoeker vrijwel bekende werken. Gunstige voorwaarde voor rustig aanhooren. Beet- hovens eerste symphonic en Bachs concert voor twee violen vóór de pauze. Hoe uit eenloopend van karakter deze beide stuk ken ook mogen zijn, hierin komen ze over een dat ze beide zijn kunstwerken zóó zui_ ver en zóó volledig naar inhoud en vorm, dat geen behoefte aan ontleding noch aan vergelijking met iets anders zich doet ge voelen. Dat is mui. ek, die in dezen zin klassiek is, dat ze machtiger is geworden dan de meest kritische toehoorder. Wie ter wereld zou het durven bestaan deze monu menten van den menschel ijken geest zon der eerbied te naderen Na de pauze Wag ners voorspel Lohengrin, Debussy's Prélude k l'Après-midi d'un faune en Till Eulen- spiegel van Richard Strauss. Stukken waarbij de afstand tusschen kunstwerk en toehoorder niet de oneindigheid is van daareven. Althans zoo ondergaan wij ze op dit oogenblik. Muziek dus waarvan het genot den graad van het absolute nog niet heeft bereikt, kunst, die men vergelijken derwijs en dus in betrekkelijken zin waar- deert. Tot onderlinge vergelijking geven de beide laatste programmanummers als vanzelf aanleiding. Zeker, we weten wel dat het programmatische in beide compo sities lichtelijk uiteenloopt. Bij Debussy een verklanking van een Arcadisch tafe reel (naar Maliarmé: l'Eclogue) van een herder die faunen en nymfem bespiedt. Bij Richard Strauss, de muzikale uitbeel ding van de streken van Tijl Uilenspiegel (met den ondergrond van het algemeen menschelijke der groteske figuur). Maar toch verklaart dit niet de verschillende wijze van uitdrukking der beide meesters. Hadden ze, laat ons dat eens stellen, van onderwerp geruild toen ze ongeveer ge lijktijdig hun stof bewerkten (de een, De bussy, in 1893 en de ander in 1895) en, toevallig, ook beiden even oud waren 31 jaar dan zou hetzelfde verschil in muzikale uitdrukking, als thans het geval is, zijn op te merken geweest. En dat ver schil is gegrond in het verschil van land aard en de daaraan verknochte algemeen© cultuur. Hiei treden twee karakters scherp tegenover elkaar: het Gallische fijn-spiri- tueele en het Germaansche grootsch-in- drukwekkende. Beide, in hun soort volko men geslaagde kunstwerken, maken ze op onze bewonderende waardeering aanspraak #En nu hangt het van den toehoorder af naar welken van beiden zijn hart hem het meest trekt. Ons publiek houdt het voor loopt nog meer met Strauss Of het daar in gelijk heeft, is een andere vraag. Dat we gisteravond superieur orkestspel hebben genoten, behoeft na den aanhef van dit opstel nauwelijks te worden gezegd. En Van Anrooy's veelzijdigheid bleek eens te meer door de overtuigend juiste belich ting van al deze zoo uiteenloopende wer ken. De beide concertmeesters Swaap en Poth hebben het reeds genoemde concert vai^ Bach voor twee violen gespeeld. Het stamt nat den tijd toen Bach, omstreeks zijn *20© levensjaar, zijn loopbaan begon als violist in het orkest te Cöthen. Het is bekend dat Bach toen ijverig de vioolconcerten, van Vivaldi en de „concerti grossi" van Oorelli bestudeerde. Beider invloed is op het concert voor twee violen voelbaar. Het is in wezen een overgangsvorm van het concerto-grosso, waarbij het" concertino uit twee violen (in plaats van drie instrumen ten) bestaat? en het rivaliseerend karakt-ef van het strijkorkest (het grosso) in hoofd zaak is behouden. In den middelsatz, een parel van edelen en innigen zang, treedt het orkest vrijwel geheel begeleidend op. Twee solo-violen zijn hier opgeroepen. Toen kan men niet wel van een dubbel-concerb spreken, omdat de beide violen niet ieder voor zich, doch veeleer vereenigd, tegen het orkest concerteeren. Natuurlijk is elk in strument behandeld met de zelfstandigheid, die in den Bachstiil vanzelfsprekend is. Uit een en ander moge blijken, dat de aandui' ding van £et werk op het programma als „dubbelconcert voor twee violen met or kestbegeleiding" niet zonder bedenking is. De boide solisten hebben zich als viool- meesters van den eersten rang vertoond, 6amen opgaand in eeD werk. dat geheel en al hun liefde heeft. Volkomen gaaf spel»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1