68"'JAARGANG
VRIJ TAG 6 JANUARI 1928
No. 20802
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel Toor adverlentiên uil Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd rijn Voor alle andere
advertenlifn 35 Cts per regel Kleine Advertenlifn uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cta porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
OH nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
ADRES AAN DEN MINISTER VAN
FINANCIEN.
Volgend adres is aan den Minister van
Financiën gezonden:
Door de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Rijnland te Le den is bij de
in haar ressort werkende steenfabrieken
een onderzoek ingesteld inzake een even
tueel invoerrecht op metselsteen.
Zulks geschiedde in aansluiting met het
adres van de Kalkzandsieenvereeniging
terzake, d.d. 21 October 1927 aan den mi
nister gezonden.
Daarbij is haar gebleken, dat bijna una
niem een invoerrecht van 8 pCt. noodza
kelijk werd geacht.
Als voornaamste reden werd aangevoerd
de concurrentie uit België, welke niet is
vol te houden, omdat aldaar aan arbeids
loon slechts 60—70 pCt. van het hier te
lande geldende loon uitbetaald wordt.
Dit is daarom van zoo groote beteefce-
nis, omdat bij de steen fabricage ten aan-
zien van het onkostencijfer een zoo groote
factor uitmaakt.
Het komt de meerderheid der Kamer
yoor, dat onder deze omstandigheden niet
mag worden toegelaten, dat de inheomsche
industrie haar ontwikkelingsmogelijkheid
wordt ontnomen, en enkele fabrieken zelfs
met ondergang worden bedreigd, door te
genover haar zonder meer een concurren
tie toe te laten met buitenlandsche fabrie
ken, welke om bovengenoemde
reden veel voordeeliger kunnen produ-
ceeren.
Algemeene verlaging der arbeidsloonen
in deze branche tot op het peil in het bui
tenland zou zeer zeker afdoende zijn, maar
deze ia, afgezien van de wensehelijkheid,
niet doorvoerbaar. Soepele toepassing van
de sociale wetten wordt wel gewensriit, en
is wel mogelijk, maar ook te dezen op
zichte zal wel nooit een toestand nis in
België ontstaan, waar de controle veel
minder scherp is dan in ons land. Afdoende
zou ziuks trouwen8 toch niet zijn.
Heffing van invoerrecht is naar onze
Kamer meent het ecnige middel om deze
nationale industrie in meer gelijke conditie
te brengen.
De Kamer heeft daarbij zeer wel over
wogen, dat de prijzen voor baksteen daar-
dooi zouden kunnen stijgen. Zelfs al ware
dat het geval, ook dan zou zeker niet meer
behoeven te worden betaald dan een ede-
lijke productieprijs in overeenstemming
met den in ons land geldenden algemeenen
loonstandaard.
Het komt de Kamer ook uit een oogpunt
van algemeen beiar g vo-v dat het voor
deel van lage prnzen in geenen deele op
weegt tegen het nadeel, dat de steenin
dustrie van deze onreëele concurrentie on
dervindt. Naar de meening der Kamer is
het zelfs moreel niet onbedenkelijk om
eenerzijds toestanden, als in België be
staan, sterk af te keuren, althans tegen
invoering daarvan hier te lande, zich sterk
te verzetten en anderzijds rnet opzet een
toestand te handhaven, waarbij onze fa
brieken door haar betere arbeidsomstan
digheden met orders worden gepasseerd.
Overigens staat het nog niet vast, dat
er een merkbare prijsverhooging zal ko
men Het invoen-echt is nl. niet de eenige
factor bij de prijsbepaling; alleen reeds het
voordeel om op volle capaciteit te kunnen
werken is b.v somtijds zoo groot, dat een
niet rendabele fabriek bij gelijke prijzen
tot een rendabele exploitatie komt.
Het invoerrecht wordt dikwijls geheel of
gedeeltelijk betaald door den importeur,
iets, wat ook in dit geval, naar de Kamer
meent, verwacht zal mogen worden. Ook
echter dan nog zullen onze fabrieken daar
van profiteeren omdat de geneigdheid om
naar ons land te exporteeren allicht zal
verminderen, wat automatisch onze indus
trie ten goede zal komen.
De Kamer zal het daarom zeer op prijs
stellen, indien Uwe Excellentie tegelijk
met de uitwerking van de gedachte, te de
zer zake neergelegd in de troonrede van
September j.l. en in de rede van Zijne Ex
cellentie den Minister van Buitenlandsche
Zaken, den lsten April 1927 m de Eerste
Kamer gehouden, en in de Memorie van
Antwoord inzake Hoofdstuk l der Staats-
begrooting over 1928, met den toestand der
steenfabrieken ernstig zou willen rekening
houden.
Naar de meening der Kamer zal door
Nederland in de toekomst een handelspo
litiek moeten worden gevolgd in dezen zin,
dat, als het blijkt, dat een bepaalde in
dustrie naar recht en billijkheid op een
zekere beschermina aanspraak kan maken,
in het algemeen belang getrarht moet wor
deD aan deD misstand zoo noodig zelfs
door verhooging van invoerrecht, een einde
te maken.
(jiemeente Leiden.
LOOP DER BEVOLKING OVER HET JAAR 1927.
Bevolking op 1 Januari 19271
Het eindcyfer der jaarstatistiek was
Vermeerdering door
geboorte:
vestiging:
Vermindering door
overljden:
vertrek:
11.
Vi
l ol aal.
715
680
1395
1693
1998
3691
2408
2 >78
5086
310
822
632
2000
2322
43:2
2310
2644
4934
Verschil tusschen de geheele vermeerdering en
de geheele vermindering
Bevolking op 31 December 1927
M.
Vr.
33,813
98
33,911
35,905
34
Totaal.
69,7l8
132
85,939
69,850
De Kamer spreekt de hoop uit, dat Uwe
Excellentie spoedig de toegezegde maat
regelen zoodanig in een wet zal kunnen
vastleggen, dat aan de billijke verlangens
dezer Rijnlandsche nijverheid volkomen
recht zal worden gedaan.
EEN MOOIE ONDERSCHEIDING.
De heer ir. 'F. Stokhuyzen, hoofdingenieur
aau onze Leidsche Electriciteitsfabrieken, is
door de lersche regeering aangezocht om
j advies uit te brengen, in verband met de
electrificatie van geheel Ierland. Ir. Stok
huyzen zal daartoe binnenkort naar Ierland
vertrekken, waarvoor hem door het college
van B. en W., buiten bezwaar van de
gemeentekas, een verlof van 3 maanden
verleend is.
Van harte wenschen wy den heer Stok-
hnyzen geluk met deze onderscheiding, die
wij met gepasten trots begroeten, daar deze
een Nederlander en, sterker nog, een stad
genoot ten deel is gevallen!
OPENING OPLEIDINGSSCHOOL VOOR
U.L.O. AAN DE DRIFTSTRAAT.
Gistermorgen werd de nieuwgebouwde
opleidingschool voor U. L. O. aan de Drift-
slraat officieel geopend.
Te circa half elf vereenigden zich in een
der leslokalen namens het gemeentebestuur
de heer weihouder van Onderwijs, de inspec-
relerendaris afdeeling Onderwijs, de inspec
teur van het lager onderwijs als vertegen
woordiger van het Bijks-schoolloezicht,
prof Krom namens de plaatselijke school
commissie, dr. van Es en de heer Verwey
namens de commissie uit den gemeente
raad voor onderwijs aangelegenheden,
mevr. ProosMoolhuysen. lid van de Pb
Schoolcommissie, aangewezen voor deze
school, de heer de Blauw, directeur van ge
meentewerken, de gemeente-architect, de
heer Nijsing, de opzichter bij dezen bouw,
de heer Van Riet en het personeel der
school.
De weihouder van Onderwijs begon zijn
rede met de opmerking, dat dit de tweede
maal is, dat hij sinds zijn optreden geroe
pen wordt een nieuwe onderwijsinrichting
hier ter slede te openen De eerste was er
een voor middelbaar onderwijs, terwijl
deze er een voor lager onderwijs zal zijn.
Hoewel dit feil hem wel verblijdde, wilde
hij toch opmerken, dat hij liever zag, dat
de vermeerdering van onderwijsinrichtin
gen niet in ditzelfde tempo zou doorgaan
daar er anders wel een „des Gulen zu
viel" zou kunnen komen.
Het is echter wel een verblydend feit
te noemen, dat deze mooie school in deze
volkryke buurt tot stand is gekomen, waar
tocb bleek, dat er werkelijk behoefte aan
uitbreiding van de gelegenheid tot onderwijs
in deze wijk bestond.
En nu is dan dit prachtige gebouw tot
stand gekomen, waar licht en lucht de
vrije toegang gelaten wordt en de geheele
omgeving medewerkt tot het scheppen van
een sfeer, die bij uitstek geschikt is tot
het geven van vruchtdragend onderwijs.
Toch wilde spr. niet nalaten op te mer
ken, dat dit niet de hoofdzaak is.
Wanneer we als de drie voorwaarden voor
goed onderwijs noemen: de toewijding en
plichtsbetrachting der onderwijzers, de mede
werking tusschen oudera en werkkrachten
en de goede omgeving, dan zyn er voor-
beelder te over, die illustreeren, dat, wan-
neei aan de twee eerste is voldaan, de derde
gemisi zou kunnen worden.
Na nog het woord gericht te hebben tot
het personeel en verschillende personen en
lichamen, dank te hebben gebracht, die tot
de oprichting en bouw van deze school
hebben medegewerkt, waarin hij in het by-
zoLder den vorigenwethouder van Onder
wijs. den heer Meynen, nog wilde noemen,
verklaarde hij de school voor geopend.
Hierna werd nog het woord gevoerd door
prof. Krom, die, zich gaarne aansluitend bij
de woorden van den heer Tepe, de beste
wenschen uitsprak namens de plaatseiyke
schoolcommissie voor den bloei van deze
schooL
Het woord was nu aan het hoofd der
school, den heer M. J. Krop. Spreker begon
allereerst het gemeentebestuur en den In
specteur van het lager onderwijs zijn dank
te betuigen voor het nieuwe bewijs van
vertrouwen door de benoeming aan deze
school in hem gesteld.
We zijn verheugd met deze overplaat
sing, niet alleen omdat we hier in e'en
nieuwe school met de nieuwste leermidde
len komen, maar vooral ook omdat we
weer een eigen huis gaan bewonen.
Verder ook sprekende namens het ge
heele personeel, verklaarde hij, dat allen
vol idealen de toekomst tegemoet gaan en
dat zij van hun kant al hun best zullen
doen. niet alleen goede leermeesters en
-meesteressen, maar vooral ook goede op
voeders te zijn. opdat de school een waar
dige plaats naast de bestaande zou in
nemen.
Hierna bracht hij een woord van dank
aan het bureau van Gemeentewerken en
den architect en opzichter voor de groote
medewerking, vooral in de laatste dagen
ondervonden.
Vervolgens werd een rondgang gemaakt
door de school, waarbij ieder vol lof over
de keurige inrichting was.
Tusschen 12 en 2 uur was de school te
bezichtigen door de ouders, waarvan een
zeer ruim gebruik werd gemaakt, waarna
des middags met de lessen begonnen werd.
DE OPGAVINGEN IN PALESTINA EN
SYRIË.
In verband met de opgravingen in Pa
lestina en Syrië zal in Februari op uitnoodi-
ging van het Sichem comité de directeur van
het Berlijnsche Museum van Oudheden,
Geheimrat dr Th. Wiegand een bezoek aan
ons land brengen, om dan in een bijeen
komst te Amsterdam, welke ook voor be
langstellenden toegankelijk zal zijn, verslag
uit te brengen van de bereikte resultaten bij
de opgravingen in Palestina en Syrië en
mededeelingen te doen omtrent de verdere
plannen.
Voorts zal prof. dr. F. M Th Böhl, hoog
leeraar in de talen van Assyrië en Babvlo-
nië aan de Universiteit alhier, in een der
zalen van Artis te Amsterdam Maandag
avond 27 dezer voor het Koninklijk Aard
rijkskundig Genootschap een voordracht
houden over zijn archaeologische rei9 door
Palestina en Syrië gedurende de zomer-
campagne van 1927.
LEIDSCH STUDENTEN CORPS.
Het Collegium van het Leidöche Studen
ten Corps deelt ons mede dat de tentoonstel
ling van het Archief welke gehouden wordt
naar aanleiding van het verschijnen van het
boek over de geschiedenis van het L. S C
zal plaats vinden in den Lakenhal van 313
Februari a s. De opening op 3 Februari zal
een feestelijk karakter dragen
Behalve stukken uit het archief van het
L. S. C. zullen ook pokels. teekpningen. foto-
grafiën. oude wetten, oorkonden pn andere
archiefstukken van corpsvereenigingen en
gpzpischannpn worden tentoongesteld
Voor het teekpnen van een aankondigings
plaat is een oproep tot verscheidene Corps
leden gericht.
VEREEN. VAN VR7JZ. HERVORMDEN
TE LEIDEN.
Gisteravond had in de groote zaal van*
het Nutsgebouw een druk bezochte leden
vergadering plaats van bovengenoemde
vereeniging. onder voorzitterschap van den
heer M G Bon, die in zijn openingswoord
er zijn voldoening over uitsprak dat de be
langstelling zoo bevredigend was en in hel
hijzonder de prprlikanl der verepniging dr.
K H Boersema welkom hedte.
In deze bijeenkomst herdacht spr. voorts
wijlen prof. dr. II. Oort als een der oprich
ters van de vereeniging, die veel voor haar
heeft gedaan en wiens naam steeds een ge
zegend aandenken zal blijven.
De secretaresse, rnej. C. S. M. Kuenen
bracht daarop het jaarverslag uit, waaruit
bleek, dat de vereeniging in bloeiende toe
stand verkeert.
Het ledental gaat gestadig vooruit en be
draagt thans 556. benevens een vrij groot
aantal begunstigers. Ook het aantal cathe-
chisaties en het aantal leerlingen neemt
toe, dank zij den ijver en het talent van den
voorganger dr. Boersema, die in het afge-
loopen jaar alle aangesloten leden een be
zoek bracht, afgescheiden de bezoeken bij
bijzondere gelegenheden.
Ook zij herdacht op waardeerende wijze
prof. dr. Oort, die de vereeniging bij uiterste
wilsbeschikking ook financieel heeft her
dacht.
Uit het financieel verslag van deD pen
ningmeester den heer Van der Wilk bleek
dat de inkomsten hebben bedragen f 5827.24
en de uitgaven f 5317.07 De opbrengst aan
contributies der leden bedroeg f2517
De jaarwedde van den predikant bedroeg
f 3300.
Uit de besprekingen naar aanleiding van
de rekening en verantwoording bleek, dat
een aantal leden niet aan hun financieele
verplichtingen hebben voldaan, waartoe de
heffing van een hoofdelijken omslag mis
schien ook aanleiding heeft gegeven. Er zal
getracht worden de achterstallige contribu
tie nog te innen. De onwillige betalers zul
len als lid worden geroyeerd.
Uit een vergelijking bleek, dat de finan
cieele lasten voor de leden der vereeniging
hier geringer zijn dan in zusterverenigin
gen elders en bij andere kerkelijke organi
saties, ook te Leiden. Een der redenen daar
van is de geringe kosten voor het gebruik
van de lokaliteiten. Voorts worden alle
werkzaamheden belangeloos verricht.
Nadat bij monde van den heer J. M. Vos
namens de kascommisie werd verklaard dat
de rekening met de daarbij overgelegde be
scheiden in volmaakte orde was bevonden,
werd zij onder dankbetuiging aan den pen
ningmeester goedgekeurd.
Tot leden der kascommissie voor dit jaar
werden benoemd de heer Schilthuijzen en
van der Zeeuw.
De inkomsten en uitgaven voor het jaar
1928 werden geraamd op f 5827 44 en voor
de jaarwedde van den predikant werd uitge
trokken f 3600.
Tot slot hadden nog besprekingen plaats
in het belang der vereeniging.
De bestuursverkiezing bad tot uitslag
dat het bestuur als volgt werd samenge
steld
M. G. Bon, vootz. ds. E L. Nauta, 2e
voorz.mevr. A. M. C Muller—Verdam,
secret.; J. v. d. Wilk, penningm.n>ej. D.
C. Meerburg, mevr. W. SchilthuizenTim.
merman, D. Schilp, P. J. Hasselbach, cn
P. Hanselaar Jr.
CONCERT „WERKMANS WILSKRACHT'.
Dat er met ernstig studeeren en wan
neer men een scherpe zelfcritick aanlegt,
voor een harmoniekapel die zich onder
leiding heeft gesteld van een bekwamen
leider, veel te bereiken valt, heeft gister
avond ,,Werkmans Wilskracht" op het
concert in do groote Stadsgehoorzaal weer
eena overtuigend doen zien.
Het concert van gisteravond begon zoo-
aJs wij dat van „W. W." gewend zijn, op
tijd. Dat stemt al dadelijk aangenaam.
En het programma dat werd uitgevoerd
voor de pauze bevatte verschillende num
mers die uitstekend werden uitgevoerd.
Pittig klonk de marseh waarmede werd be
gonnen en ook de ouverture Tancred, van
Rossini, werd goed voorgedragen. In Johan
Strauss' wals ,,An der schonen blau«n
Donau", een wals die zich voor harmonie
orkest niet bij uitstek leent, kwamen wel
een paar ongerechtigheden bij de voor
dracht voor maar de moeilijke partituur
werd toch over het algemeen fraai ten ge-
hoore gebracht. De verschillende deelen
uit Vlessing's „Marion" klonken zeer
fraai.
Ook na de pauze werden de bezoekers
nog op goede muziek vergast en vooral
de uitvoering van de Hymne en Triumph-
marsch uit Aïda (arr. J. Kesels) viel zeer
te prijzen.
Orkest en dirigent, de heer Gerardus
Dik, mogen tevreden zijn met dit concert,
dat met een compositie van den heer Dik,
de Rotterdamsche Diergaardemarsch, werd
besloten.
De zaal was goed bezet.
DE KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN VOOR RUNLAND
TE LEIDEN.
De Kamer zal vergaderen op Woensdag
11 Januari 's middags 2 30 in de vergader
zaal der Kamer. Stationsweg 43.
De agenda luidt:
lo. Installatie nieuwe leden.
2o. Nieuwjaarsrede van den Voorzitter.
3o Vaststelling notulen
4o. Verkiezing Voorzitter en Ondervoor
zitters.
5o Verkiezing van leden voor vaste com
missies; I
BINNENLAND.
Een mooie onderscheiding voor 'n Leidsch
inrjenienr, den heer F. Stokhuyzen. (Stad*
nieuws, le Blad).
Officieele opening der nieuwe U.L.O.-
achool in de Driftstraat te Leiden. (Stad*
nieuws, le Blad).
Het aantal bewoners van Leiden nadert
de 70.000 (le Blad).
De Veendammer Hypotheekbank failliet
verklaard; een deficit van zes millioen gul
den; president-commissaris en directeuren
gearresteerd (Binnenland, 2e Blad).
Te Rotterdam zijn twee personen door
ammoniak gedood (Gemengd, 2e Blad).
Groote fabrieksbrand te Uithoorn (Ge
mengd, 2e Blad).
De ter-aarde-bestelling van het stoffelijk
overschot van baron Sweerts de Landat
Wyborgh. (Laatste Berichten, 1ste Blad),
BUITENLAND.
Frankrijk beantwoordt de Amerik. vredes
voorstellen (Buitenl. en Tel. le Blad).
Nieuwe tegengesproken geruchten over
nienwe regeling der schnlden aan Amerika
(Buitenl., le Blad).
Het werkprogram van den Franschen
ministerraad (Buitenl., le Blad).
Het aantal slachtoffers te Berlijn is tot 18
gestegen (Buitenl., le Blad).
Builenpest in Brazilië uitgebroken. (Tel.
le Blad).
a) Commissie voor Vervoer. Post en Tel*
grafie, af tredenden: W. van der Laan,
Voorzittern. N C. F van Ginkel. Jhr C C.
Röell, P. A. Wernink, C G. J Alkemade,
G J. van der Kolk en L. G. Jongenburger,
leden.
b) Commissie voor hot Handelsregister:
aftredenden- J van der Steen. Voorzitter;
J Heringa, Th C. F. Stijnman, C. G. J.
Alkemade en W van der Laan leden.
c) Commissie voor Handels- en Nijver
heidsonderwijs: aftredenden: J Heringa,
Voorzitter; H. M Simonis. P. A. Wernink
en W. A. Wouterlood. leden.
d) Commissie inzake Uitbreidingsplan
nen: aftredenden: A. Mulder. J F. X.
Sanders. Jhr. C. C. Röell. N. C. F. van
Ginkel en G. J M J. Molkenboer.
6o. Ingekomen stukken en Mededeelingen
7o. Vaststelling datum nieuwe verkiezing
8o. Vaststelling van een adres inzake
Ontwerp Ziektewet.
9o. Bespreking disfcrictsbelangen.
lOo Rondvraag
llo. Huishoudelijke vergadering.
12o. Sluiting.
In verband met een op Vrijdag. 6 Januari
a.9. te houden vergadering der Commissie
voor Vervoer. Post en Telegrafie, welke
vergadering ondanks ernstige pogingen niet
eerder gehouden kon worden, zullen mogelijk
nog enkele punten aan de agenda moeten
worden toegevoegd.
LOCAAL TELEFOONNET.
Opgaaf van nieuwe aansluitingen in de
maand December 1927.
2677' J Th Balkenstein, Hoogewoerd 103
2665: Prof. dr. T. M. Th. Böhl, Rapen
burg 53.
2G69: C. L. M. van Cleef, Heerenstr 120.
2674: Prof. R. P. Cleveringa, Oegstgees-
terlaan 47.
2670. Maison Dames Gaillard, Stations
weg 14.
2GG6. I. Ginsberg, Kort Rapenhurg 17.
2668: J. Gunning. Nieuwe Rijn 88.
2663. II. J. van Hensbergen, Rijnsbur
ger weg 89.
2673 A. G. van der Hout, Rodenburger-
straal 14.
2671: Mej. M. L. Jacobi, Witte Rozen
straat 52 a.
2678' S. G. v. Looij, Rijnshurgerweg 167.
989 Opl School v ULO., Driftstraat.
2675: B. J Schneiders. Hoogewoerd 70.
2676- Firma T A Voorsluis en Van der
meer, Fred. Hendriklaan.
De heer en mevrouw Van de San de
Bakhuyzen zullen den 8sfen en 22sten
Januari ten hunnen huize receptie houden.
Mevrouw van de Sande Rakhuvzen zal. te
le":nnen in Februari ontvangen den lOen
eri den 20en van iedere maand.
