68ale JAARGANG
VRIJDAG 9 DECEMBER 1927
No. 20779
STADSNIEUWS.
HET VREDES-DRAMA AgOKA.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
80 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2.35, per week0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
PROF. MARTIN 50 JAAR HOOGLEERAAR.
De eerste hoogleeraar in de ge^'ogie en
mineralogie in ons land.
Gisteren herdacht prof. dr. J. K, L. Mar
tin, oud-hoogleeraar in de geologie en de
mineralogie aan de Universiteit alhier, den
dag, waarop hij 50 jaar geleden aan onze
universiteit het hoogleeraarsambt aan
vaardde.
Prof. Martin, die de grondlegger is van
het geologisch en mineralogisch ^onderwijs
hier te lande, werd 24 November 1851 le
Oldeburg geboren. Na de gymnasia te Ol
denburg en Jever bezocht te hebben, stu
deerde hij achtereenvolgens aan de univer
siteiten te München, Leipzig en Göttingen,
aan welke laatste universiteit hij in 1873
promoveerde op een proefschrift: ,,Ein Bei-
trag zur Kenntnis fossiler Euganoïden".
Vervolgens was hij eenigen tiid werkzaam
aan het geologisch museum te Gültingen en
werd daarna privaat-docent aan de univer
siteit aldaar. In 1877 werd hij benoemd tot
hoogleeraar in de geologie en de mineralo
gie aan de Leidsche universiteit, welk ambt
hij den 8sten December van dat jaar aan
vaardde met een rede over: Geologische
Theorien der Jetztzeit. In 1878 werd hij be
last met het beheer over de geologisch-
mineralogische verzameling hier ter steile,
welke hij, vooral met het oog op onze ken
nis omtrent de Nederlandsche koloniën, be
langrijk heeft uitgebreid. Deze verzameling
werd toen afgescheiden van het museum
van natuurlijke historie, met de bedoeling,
beide later weer tot één gebouw te vereeni
gen In 1893 is voor, deze verzameling een
nieuw gebouw op het Van der \perfpark
verrezen, dat echter met het oog op vereeni-
ging met het museum van natuurlijke his
torie niet geheel is afgewerkt.
In 1884 nam prof. Martin deel aan den
onderzoekingstocht naar West-Indië en in
1891 ondernam hij een tocht naar de Mo-
lukken, waar hij vooral Ceram en Boeroe
onderzocht.
Een groot aantal verhandelingen en an
dere werken zagen van zijn hand het licht.
Gedurende den academischen cursus 1895
—1896 was hij rector-magnificus der uni
versiteit.
In 1917, bij de viering van zijn 40-jarig
ambtsjubileum, bleek, welk een voorname
plaats hij in de wetenschappelijke wereld,
zoowel in ons land als daarbuiten, innam.
In September 1921 moest hij wegens het
bereiken van den 70-jarigen leeftijd aftre
den, doch desondanks 'houdt hij zich nog
steeds met welenschappel ijken arbeid on
ledig.
Prof. Martin heeft zich aan alle hulde
onttrokken en was gisteren uilstedip. Van
vele zijden o.a. van den academischen se
naat der Universiteit, ontving de hooglee
raar telegrafische en schriftelijke geluk-
wenschen.
JUBILEUM VAN DEN HEER H. MARKS.
Naar aanleiding van het feit, dat de heer
H. Marks van de instelling der Gezond
heidscommissie nu 25 jaar geleden
onafgebroken zitting in de Leidsche com
missie had. hebben zijn medeleden in die
commissie hem uit dank voor de vele werk
zaamheden. die hij in deze functie bij voort
during verrichtte, hem gisteravond in in-
tiernen kring gehuldigd.
Van de zijde van B. en W. mocht de heer
Marks ter gelegenheid van zijn jubileum
een zeer waardeerend schrijven ontvangen.
De heer Marks heeft in de gezondheids
commissie naar men ons verzekerde, zeer
veel en belangrijk werk verricht. Hij be
moeide zich inzonderheid met bouwtech
nisch onderzoek en controle en de volks
huisvesting en het woningonderzoek heb
ben steeds zijn bijzondere aandacht en toe
wijding gehad.
Vijfentwintig jaar, een kwart eeuw, heeft
de heer Marks zijn krachten belangloos in
dienst gesteld van de gemeenschap en
sinds hij toen de heer De Ridder burge
meester was en prof. Wijsman voorzitter
der Gezondheidscommissie in de com
missie heeft zitting gehad, heeft de jubila
ris veel en nuttigen arbeid in het algemeen
belang verricht.
Moge het hem gegeven zijn zich nog tal
van jaren met animo aan dit fraaie werk
te blijven wijden.
EEN SERENADE
AAN DEN BURGEMEESTER.
Op uilnoodlging van het bestuur der 3-
October-Vereeniging waren gisteravond in
de groote Nutszaal een aantal afgevaardig
den van vereenigingen bijeengekomen ten
einde een definitief plan vast te stellen voor
het brengen van een serenade aan den
burgemeester, mr. A. van de Sande Bak-
huyzen, op den dag, dat deze zijn woning
op het Rapenburg gaat betrekken en dus
eigenlijk inwoner van Leiden wordt.
Dit zal a.s. Maandag geschieden.
De voorzitter, de heer W. van der Laan,
deelde in zijn openingswoord mede, dat de
eer van het initiatief tot het brengen dezer
serenade eigenlijk toekomt aan het Stede
lijk Muziekcorps, dat voornemens was ge
weest den burgemeester op deze wijze het
eere-voorzitterschap aan te bieden.
Waar ook vele andere vereenigingen er
evenwel prijs op stelden aan deze serenade
deel te nemen werd besloten de plannen
te combineeren en de verdere organisatie
op te dragen aan het bestuur der 3-October-
Vereeniging, dat zijn sporen op dit gebied
reeds ruimschoots verdiende.
Na ampele bespreking werd het voorstel
van het bestuur ongewijzigd goedgekeurd.
De opstelling van den stoet zal geschie
den op het terrein der nieuwe kaasmarkt
vanwaar le klokke 9 uur wordt vertrokken
om vervolgens langs Pelikaanstraat. Haar
lemmerstraat, Prinsessekade en Kort-Ra-;
penburg naar de burgemeesterswoning te
marcheeren.
Van iedere deelnemende vereeniging
wordt één bestuurslid in de gelegenheid
gesteld den burgemeester te complimen
teeren, terwijl hem bovendien een lijst of
een album met de namen der deelnemende
vereenigingen zal worden aangeboden.
Vervolgens zullen de vertegenwoordigers
zich weer bij den stoet voegen, die inmid
dels aan de voorzijde van het Rapenburg
zal zijn aangekomen, terwijl het Leidsch
Muziekcorps voor de burgemeesterswoning
eenige muzieknummers ten gehoore zal
brengen.
De omgeving van het Rapenburg zal ge
durende het oponthoud met Bengaalsch
vuur verlicht worden.
Na een korte wandeling via Breestraat,
Hoogewoerd, Watersteeg en Hooigracht,
wordt de stoet, waarin tal van fakkels, lan
taarns en lampions zullen worden meege-
I dragen, op het kaasmarktterrein ontbonden.
Staande de vergadering zegden de na
volgende vereenigingen en corporaties haar
deelneming toe:
Muziekcorpsen: Stcd. Muziekcorps; har
monie-orkest ver. ..T. c D.", harmonie'-
gczelschap „De Post", harmoniekapel W W.
(„Werkmans Wilskracht"), muziefc- en too-
neelver. „P G. L.", terwijl Lel Leidsch
Politie-muziekgezelschap zich wel zal doen
vertegenwoordigen, doch geen muziek zal
leveren, daar de dienst op een groot ge
deelte van het corps beslag zal leggen.
Vereenigingen en corporaties: Leidsch
Stydenten Corps, R.-K. Studenten-Ver. „St.
Auguslinus", Ver. v. Vrouwelijke Studenten,
harmonie-gezelschap Orpheus". Henge-
laarsbond voor L. en Omstreken, Afd. Lei
den der Ned Padvinders-VerChr. Zang-
vereeniging „Zang zij onze Leus", Leidsche
Schietver. „Willem Teil", Chr. Zangver.
„Ex Animo", R.-K. Politiebond „St. Mi
chael", afd. Leiden, Leidsche Zwemclub,
Afd. Leiden van den Alg. Bond van Politie
personeel in Nederland, Tooneelver „Jacob
Cats", dames-gymnastiekver „Brunhilde",
Leidsche Vrijwillige Brandweer, Christel.
Middenstands-Ver., Patrimonium Padvin
ders-Ver Leeuwkenlroep. tooneelver. „Nut
en Vermaak", zwemvereeniging „De Zijl",
R.-K. gymnastiekver. „Jeanne d'Arc", roei
en zeilver. „Die Leythe", Leidsche Chr.
Oranje-Ver en Neutrale Middenstands-Ver.
MAANSVERDUISTERING.
De zware bewolking van den hemel is
oorzaak geweest dat men ten onzent vrijwel
niets heeft kunnen waarnemen van de ver
duistering van de maan, die bijna voort
durend totaal onzichtbaar was. Toen even
een opening in het wolkendek kwam dat
was om over achtetf viel er van de nog
heerschende halfschaduw niets te be
speuren.
Ook in de omgeving, in Den Haag o.a.,
heeft men niets kunnen observeeren en te
Londen en in Brussel was men al niet ge
lukkiger. Aan het observatorium van den
Belgischen Meteorologischen Dienst te Uk-
kel kon evenmin iets worden waargenomen.
WETENSCHAPPELIJKE VOORDRACHTEN
OVER HET KATHOLICISME
Gisteravond hield prof. Verhaar (War
mond), in het KL Auditorium der Univer
siteit alhier, zijn vierde wetenschappelijke
voordracht over den oorsprong van den
Menscfc.
Foto H. Jonker.
Koning A<;oka zal beslissen over de vraag: oorlog of vrede met de Kalingga-rijken. Kanselier, eerste koningin,
legerhoofden en hovelingen zijn allen voor den oorlog: alleen de tweede koningin pleit voor den vrede. Oorlog is
de beslissing!
In een eerste deel liet spr., bij wijze
van inleiding zien, dat de mensch bestaat
uit stof (lichaam) en geest (ziel). Speciaal
voor het bestaan eenergeestelijke ziel wer
den uitvoerige argumenten gegeven, ont
leend aan wijsbegeerte en theologie. Daarna
ging spreker over tot de behandeling van den
oorsprong van den mensch, na eerst nog
eens kort te hebben uitgelegd, wat hij in
de vorige voordracht 'uitvoerig had uiteen
gezet: wat we te verstaan hebben onder
de productionistische, mechanistisch-evolu-
tionislische (darwinistische) en theologisch-
evolutionistische theorieën.
In een tweede deel liet spr. zien, dat
de menscheljjke ziel alleen door God ge
schapen kan zijn. Dit wordt ons geleerd
door de wijsbegeerte, door de Godsopen
baring en door het onfeilbaar leergezag
der Kerk. Het ontstaan der menschelijke
ziel door evolutie wordt dus door de Katho
lieke Kerk verworpen.
In het derde deel werd gesproken over
den oorsprong van het menscheiijk lichaam.
Uitgeschakeld werd het materialistisch of
mechanistisch evolutionisme als in strijd met
wijsbegeerte en Godsopenbaring. Wat be
treft het productionisme en het theologisch
evolutionisme, werd al ereeret g:con ta e rd,
dat de wijsbegeerte de mogelijkheid van
beide open laat. Natuur wetenschzppeljjk ge
sproken is er geen enkel werkelijk bewijs,
zelfs geen enkele rechtstreeksche aanwijzing
uit de feiten te geven voor de verwantschap
tusschen het menscheiijk en dierlijk orga
nisme. Het BijbeLsch scheppingsverhaal pleit
in zjjn letterlijken zin voor het productio
nisme en de oud-christelijke traditie sluit
zich hierbij aan. De bpelcommissie gaf
hierover een belangrijke uitspraak ten gun
ste der productionistische opvatting. Uitvoe
rig werd de beteekenis en de waarde dezer
uitspraak toegelicht. De nadruk werd er op
gevestigd, dat het onfeilbaar Leergezag der
Kerk in deze geen uitspraak heeft gegeven,
zoodat de geleerden hun wetenschappelijk
onderzoek kunnen blijven voortzetten.
Conclusie: de evolutie van het mensche
iijk lichaam is wetenschappelijk niet te
verifieeren, gelijk ook door nietrkatholieke
geleerden eerlijk erkend wordt.
De volgende vier lezingen worden gehou
den op Donderdag 26 Jan., 9 Febr., 23
Febr. en 8 Maart.
DE MOORD AAN HET BEZUIDENHOUT
TE 'S-GRAVENHAGE.
De te 's-Gravenhage verschijnende Nieuwe
Courant van hedenmorgen bevat een be
richt van den volgenden inhoud:
„In ons Avondblad van gisteren hebben
wij gemeld, dat de Leidsche politie een
brief ontvangen had, die mededeelingen
zou bevatten over den moord in het Bezui-
denhout. Zij meende echter reden te hebben,
om aan te nemen, dat aan den inhoud van
dezen brief niet veel waarde mocht worden
gehecht, maar toch had zij hem doorgezon
den aan de Haagsche politie.
In verband hiermede vernemen wij het
volgende; Inderdaad is de door de Leidsche
politie ontvangen brief van nul en geener
lei waarde. Hij is geschreven door een ge
vangene irit de strafgevangenis in Haarlem,
die daarin mededeelt, dat wanneer hij vrij
gelaten wordt, hij mededeelingen zal doen
over het tragische gebeuren op het Bezui-
denhout. De schrijver staat zeer ongunstig
bekend. Zelfs moet hij een brief van den
zelfden inhoud gestuurd hebben aan den
Minister van Justitie. Men vertelde ons, dat
wanneer men er op inging, de schrijver alle
pogingen in het werk zou stellen om te ont
vluchten. wat voor hem natuurlijk de hoofd
zaak zou zijn."
Naar aanleiding van dit bericht dat
ons onaannemelijk voorkwam hebben
wij ons gewend tot de Leidsche en tot 'le
Haagsche recherche, om nadere inlich
tingen. De recherche alhier gaf ons de ver
zekering, dat een brief, bedoeld in het bo
venstaande bericht, nimmer door haar wa§
ontvangen en de Haagsche recherche was
zoo vriendelijk ons mede te deelen, dat een
schrijven, als bedoeld in het stukje in de
„N. Ct." wel in haar bezit was. maar men
meende zeker te weten dat dit haar niet
via de Leidsche politie had bereikt. Of de
Minister van Justitie eveneens een schrij
ven van den gevangene had ontvangen, 1
wist men ons niet met zekerheid te zegden
maar wel vertelde men ons dat de Officier
van Justitie te Haarlem een dergeliikm
brief had ontvangen.
Hoe de „N. Ct." er toe komt de Leidsche
recherche in de affaire te betrekken, is dus
vrij onbegrijpelijk. Er schijnt van eenige
fantasie hier wel sprake te zijn. Men heeft
waarschijnlijk een klok hooren luiden zon
der te weten waar de klepel hangt.
DE ZAAK GROENEWEGEN—HANZEBANK
Volgens mededeeling van den officier
van justitie is ook de nieuwe klacht van
den heer L. Groenewegen alhier, tegen de
directie van de Hanzebank en haar rechts
kundigen adviseur mr A. M. de Groot, le
's-Gravenhage, onder dagteekening van 2
December j.l. ingediend, ter zijde gelegd,
daar geen termen lot vervolging aanwe
zig zijn.
BINNENLAND.
Jubileum van den heer B. Marks als lid
dar Gezondheidscommissie (Stadsnieuws, le
Blad).
De Tweede Kamer vergaderde tot 2 nnr In
den nacht ever de Walerstaats-begrooting
(Tweede Kamer, 3e Blad).
De begrafenis van Jhr. Van Vredenbnrch
(Binnenland, de Blad).
Verschenen is de Memorie van Antwoord
in zake de begrooting voor onderwijs, kun
sten en wetenschappen (Binnenland, de BI.).
Het verslag der vaste commissie betrei-
lende de wijziging der rijwielbelastingwet
(Binnenland, de Blad).
Generaal Snijders gehuldigd door de
onderotficiersvereeniging „Ons Belang"
(Binnenland, de Blad).
BUITENLAND.
De Volkenbondsraad zet zijn werkzaam
heden voort (Buitenland, le Blad).
Zal sovjet-Rnsland een permanenten
waarnemer te Genève benoemen? (Buiten
land, le Blad).
De commnnisten beginnen een nieuwe
actie in China (Telegr., le Blad).
LEIDSCHE BELASTING OPHAALDIENST.
De 8e afdracht van dezen dienst heeft
plaats gehad en afgedragen is over de
'1 weken f 12.(121de vorige afdracht be
droeg f 11.103.51.
Om te doen zien, hoe deze dienst geregeld
is vooruit gegaan geven wij het cjjfer van
ae eerste afdracht 27 Mei 1.1., welke toen
bedroeg f2898.47. Het aantal aangeslotenen
is thans de 2000 reeds gepasseerd en neemt
nog dagelijks toe.
JUBILEUM KINKERKOOR
„DE KLEINE STEM."
Het jubileum van het Kinderkoor ,,De
Kierae Stem" is besloten met een fee3tawnd
in ir.tiemen kring, alleen toegankelijk voor
de leerlingen van het koor. Het programma
werd verzorgd door den heer en mevr.
Van Duynen, nit Den Haag, die met hun
eerste optreden hier ter stede een zeer
goeden indruk hebben achtergelaten.
Het marionettenspel, de aardige goochel
toeren, de goede acrobatiek, alles droog er
toe bij om het publiek uitstekend te amu
seeren en hot echtpaar Van Duynen werd
dan ook bij herhaling hartelijk toegejuicht.
In de'pauzes, die aangenaam bekort wer
den door vrooljjke muziek, werden versna
peringen rondgediend.
En daarmede behoorde de jubileumviering
van het koor weer tot het verleden. Zij
mag in alle opzichten welgeslaagd heeten.
Gisteravond gaf de „Leidsche üilet-
lantenclub" voor de kinderen van leden en
donateurs een goedgeslaagd kinderfeest in
het „Volksgebouw" Heerengracht.
Nadat de kinderen eerst genoten hadden
vaa een vroolijke poppenkastvertooning en
er eenige malen met ververschingen was
rondgegaan, kwam de goede Sint in hoogst
eigen persoon en gevolgd door zijn zwarten
bediende de zaal binnen. De kinderen zon
gen, dat het een lieve lust was en konden
hel over het algemeen wel met den Sint
vinden. Nadat alle jeugdige bezoekers, nog
een aardig cadeautje ontvangen haddon, en
nog menig liedje was gezongen onder de
vroolijke tonen van het jazz-orkest „De
jonge dilettanten", ging men opgeruimd en
tevreden „huis-toe".
Men verzoekt ons mede te deelen, dat
hat eervol ontslag, hetwelk aan notaris C.
Versluys alhier verleend is, eerst ingaat
op 1 April 1928.
Ten nadeele van den heer S. is uit het
Academiegebouw een winterjas met een
paar handschoenen ontvreemd.
Het aantal werkzoekenden, ingeschre
ven bij de Arbeidsbeurs, b.'droeg Woensdag
j.l. iD totaal 913, tegen 940 op 9 Dec.
1926.
Omsiroeks kwart over één is op de
Haarlemmerstraat een bakkersknecht aan
gereden dew redo pjat meel van de
