DE NIEUWE FORD-WAGEN.
638<e JAARGANG
ZATERDAG 3 DECEMBER 1927
No. 20774
EERSTE BLAD.
0FF1CIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
In het licht der openbaarheid.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT;
Voor Leiden per 3 maanden 3 35. per weekƒ018
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIJF bladen
benevens de Kindercourant
HINDERWET.
Burgemeester en wethouders van Leiden;
Gezien het verzoek van:
a. L. J. P. Herrendorf, om vergunning
tot het oprichten van een fijngoed-wasch-
en strijkinrichting in het perceel Korte
Hansenstraat No. 7, kadastraal bekend Ge
meente Leiden, Sectie K. No. 1128;
b. A. Vros, om vergunning tot het uit
breiden van de boek- en handelsdrukkerij
in het perceel Hoogewoerd No. 16. ka
dastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie
D. No. 1511.
Gelet op de arlt. 6 en 7 der Hinderwet;
Geven kennis aan het pubbek, dat ge
noemde verzoeken met de bijlagen op de
Secretaris dezer gemeente ter visie ge
legd zijn;
alsmede dat op Zaterdag 17 December e.k
des voormiddags te halfelf uren op het
Raadhuis, gelegenheid zal worden gegeven
om bezwaren tegen deze verzoeken in te
brengen, terwijl zij er de aandacht op ves
tigen. dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij.
die niet overeenkomstig art. 7 der Hinder
wet voor het gemeentebestuur of een zijner
leden zijn verschenen, teneinde hun be
zwaren mondeling toe te lichten.
A VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 3 December 1927.
2321
DE BEHANDELING VAN DE BEGROOTING
Voorstellen-iegen.
Er zijn voor de behandeling van de be
grooting, waarmede men a.3. Maandag zal
aanvangen, reeds 25 voorstellen ingekom n,
waarbij nog wel meerdere zullen komen.
Behalve een tweetal, alle van de sociaal
democratische fractie, waaronder nog al
eenige, die reeds eerder op de agenda
hebben gepareerd.
Wjj laten hieronder de reeks volgen:
Voorstel-S YTSMA
Onderg&teekende heeft de eer bij de he-
handeling der gemeentebegrooting voor het
dienstjaar 1928 voor te stellen:
a. De Raad besluit B. en W. te ver
zoeken den wetenschappelijken ambtenaar
aan het Gemeente-archiei met den t tel van
auj.-directeur (mr. J. W. Verburgt), thans
ingedeeld als commies 2e klasse op een
jaarwedde van f2600f3000, in te doel'-n
als commies le klasse en den po t in voign.
178 met het daarvoor noodige bedrag te
verhoogen
b De Raad besluit B. en W. te ver
zoeker. den adj.-directeur van het Stedelijk
Museum „De Lakenhal" (A. Coertl, inge
deeld als commies 2de k!a se, in te deden
als commies le klasse en de betrokken pos»
in volgno. 46S met het daarvoor noodige
bedrag te verhoogen.
Voorstel-ELKEKEOUT
Ondergeteekende heeft de eer liet vol
gende voorstel in te dienen:
„Voor het verbruikte gas wordt boven
de 15 M 3. per maand een reductie van
1 cent per M 3. verstrekt.
Voorstellen-VAN ECK:
De Raad besluit het aantal opcenten, dat
van de vermogensbelasting wordt geheven,
te brengen van 15 op 50.
De Raad besluit tot wederinvoering der
zakelijke belasting op het bedrijf, gelijk
die te Leiden is geheven volgens verordening
van 8 Aug 1921, gewijzigd bij verordening
van 24 April 1922.
De Raad besluit tot invoering van een
belasting van bouwterreinen, gelegen aan
bestaande straten, grachten en pleinen, of
van gronden, welke ingevolge een krachtens
art. 28 der Woningwet goedgekeurd plan
in de naaste toekomst zijn bestemd voor
bouwterrein en zijn gelegen binnen een door
Ged. Staten getrokken kring, tot het in
voeren van welke belasting reeds op 7
Febr 1921 door den Raad in beginsel be
slist.
De Raad besluit zich te wenden met een
adres tot de Tweede Kamer der Staten-
Generaal, waarin met een uiteenzetting van
den tinantieelen toestand der gemeente Lei
den de noodzake.ijkheid wordt aangetoond,
dat de te wachten nieuwe regeling van de
finantieele verhouding tusscheo Rijk en Ge
meente spoedige en voldoende verbetering
brengt in de Xinantieele positie der gemeente
Leiden.
De Raad van oordeel, dat bet bedrag,
hetwelk in Leiden wordt afgetrokken voor
noodzakelijk levensonderhoud bij den aan
slag in de plaatselijke belasting naar het
inkomen te laag is, verzoekt B. en W.
een wijziging van de plaatselijke belasting
naai het inkomen voor te bereiden, waaruij
dit bedrag met tweehonderd galden wordt
verhoogd, en zoo noodig, om de belasting
zoo min mogelijk drukkend te maken voor
de kleine en middelmatige inkomens, de
progressie-schaal wordt gewijzigd.
Ondergeteekende, overwegende, dat de
financieele positie der lichtfabrieken toe
laat, dat de gas- en electriciteitsprijzen
met 1 resp. 2 cent per eenheid worden
verlaagd, zonder dat daarvoor de op de
gemeentebegrooting voor het Jaar 1928 ge-
Londen, 2 December
Vandaag ziin de nieuwe auto's van Ilenrv
Ford voor het eerst in het volle licht der
openbaarheid gekomen. Ze zijn tegelijker
tijd in Amerika, Canada en Engeland ten
toongesteld, terwijl morgen het zelfde zal
geschieden op het Vasteland, in Antwerpen.
Ik heb gelegenheid gehad de modellen gron
dig te bekijken en met één er van een
straatje rond le rijden. De indruk is onver
deeld gunstig; Henry Ford heeft een zet ge
daan die hem opnieuw een belangrijke, zoo
niet een overheerschende stelling op de
automarkt van de wereld zal verzekeren.
De Ford-onderneming vervaardigt nu twee
typen, een voor de Amerikaansche markt
(eventueel ook voor een deel van Europa)
en een voor de Engelsche markt (eveneens
eventueel voor een deel van het Vasteland
Tan Europa) Het verschil lusschen de twee
typen is uitsluitend een verschil van mo
tors. overigens zijn zij als twee droppels
water aan plkaar gelijk. Aangezien in Brit-
tanje belasting op het aantal paardenkrach
ten wordt geheven was de Ford-fabriek voor
den omzet in dit land verplicht een liede
ren motor te maken dan voor Amerika. De
Amerikaansche motor heeft 25 pk., de Brit-
sche 14 9.
De nieuwe Ford is in alle opzichten ver
schillend van het oude model. Hij is nieuw
Tan de wielen tof het dak, van den radia-
jeur tot de achteras. De viercylinder-motor
Is nieuw ontworpen. De vroegere epicycii-
sc-he versnellingsbak is vervangen door d°n
gebruikelijken versnellingsbak met schui-
T^nde functie (drip versnellingen vooruit
en 1 achteruit). De achteras is van nieuwe
constructie en volgens de makers on-
hreekhaar daar alle druk en spanning
wordt gedragen door den stalen mantel er
omheen.
De wagen heeft ru remmen op vier wie
len; en voor het publiek misschien het
belangrijkste hij wordt vervaardigd in
zes verschillende modellen: een open wa
gentje voor twee, met een „diekey"-zitplaals
achteraan; een torpedo voor vier, met kap
beschermend tegen alle weersgesteldheid;
een coupé; een sport-coupé. met vaste kap
van lederdoek en twee zitplaatsen in een
„dickey"een salon-model (conduite inte
rieur) met twee deuren; e.: een grooler sa
lon-model met vier deuren.
De prijzen in Engeland voor deze model
len zijn, in de zelfde volgorde als waarin zij
zijn genoemd, 1-15. 150. 185. 205, 135 en
215 pond sterling De wagens zijn gelakt in
een verscheidenheid van kleuren, als groen,
grijs, rood, bruin en blauw. In sierlijkheid
van lijn kunnen zij de vergelijking met alle
andere fabrikaten door staan.
De verfijningen van mechaniek en voor
comfort, die het nieuwe model bezit, stem
pelen het tot een der beste aulomobielpro-
duchten die voor don prijs kunnen worden
verschaft. Het is niet wel doenlijk vergelij
kingen te maken met andere auto's in de
zelfde klasse De wedijver is zoo groot dat
ze zonder uilzondering goede waarde voor
het geld geven De Ford hpeft hel voordeel
van zijn afkomst en van het feit dat in zijn
bouw de ervaring is gelegd van de vijf-
tienmillioen automobielen, die Henry Ford
in zijn leven van autofabrikant heeft ge
maakt. Daar tegenover staat dat een nieuwe
wagen hoe vertrouwenswekkend de con
structies en de technische eigenschappen
ook op het oog mogen zijn en hoe grondig
hij ook door den fabrikant mag zijn be
proefd zich eerst een naam van helrouw-
baarhpid en algemeenp voortreffelijkheid
kan verwerven door praktischen dienst ge
durende eenige jaren.
Onder dit voorbehoud en gelet op den
prijs kan ik het nieuwe product slechts
prijzen Er is meer ruimte iti voor de inzit
tenden dan in andere wagens van gelijk
soortige klasse die ik ken. Gedurende den
korten rit viel mij op hoe zacht Ford II
reed, hoe snei hij op gang kwam, hoe snel
hij was en hoe lustig hij hellingen beklom.
Dank zij de lichte constructie van den mo
tor is de kracht die er wezenlijk in wordt
ontwikkeld bijna 30 pk. in plaats van de
nominale 15 De wagen is klaarblijkelijk
gemaakt voor een lang leven Het brandstof
verbruik heb ik niet kunnen nagaan maar
volgens de makers loopt bij ongeveer 1'2
K.M op een liter benzine Hij kan met eenig
gemak een snelheid bereiken van 90 K.M.
per uur. Trilling gedurende het rijden was
niet merkbaar De koeling door een centri-
fugalen waterpomp laat niets te wenschen
over. De stuurstang is zoodanig gecon
strueerd dat schokken, door oneffenheden in
den weg, de handen niet bereiken De stuur
inrichting is zoo licht dat men het met een
pink kan doen.
Bijzondere zorg is besteed aan de smerinü
en een luxe eigenschap van den nieuwen
Ford is. dat de drijfstang door een stalen
buis wordt beschermd, iets wat men gewoon
lijk alleen in de duurste wagens aantreft.
De spaakwielen van stevig maaksel verhoo
gen de aantrekkelijkheid van het uiterlijk.
Een reservewiel, electrische starter, auto
matische ruifenwisscher. snelheids-, ben
zine-, olie- en ampere-meter voltooien de
zeer volledige uitrusting van den nieuwen
wagen.
De nieuwe Ford zal geen spot meer wek
ken er i9 niets van het oude model in te
herkennen.
Tegelijkertijd zijn ook twee nieuwe model
len bedrijfswagens aan de markt gebracht,
een voor licht en snel vervoer voor ladingen
tot 500 K G., en een voor zwaarder werk
tot 1500 K G.
-B-
raamdc winstbedragen in gevaar worden
gebracht, stelt voor:
I. te besluiten, dat te beginnen na de
opneming van het verbruik over de maand
December 1927, de prijs van het gas zal
bedragen
a. voor de gewon9 verbruikers te Leiden:
8 cent per M3. voor de eerste per maand
gebruikte 100 M3., en 6 Va cent per M3.
voor alle overige per maand verbruikte Mo.;
b voor de muntmeterverbruikers te Lei
den. 9 cent per M3. voor de eerste per
maand verbruikte 100 M 3., en 7V2 cent
per M3. voor alle overige per maand ver
bruikte M 3.
II. over te gaan tot vaststelling van de
navolgende verordening
De Raad besluit tot het instellen van een
levensmiddelendienst.
De Rand besluit, dat tot de vergaderingen
der Raadscommissies, die thans geregeid
worden bijgewoond door de directeuren der
bedrijven of diensten, ook toegang zal wor
den verleend aan vertegenwoordigers, geko
zen door het in de betreffende bedrijven of
diensten werkzame personeel, en verzoekt
Burgemeester en Wethouders de daarvoor
noodige bepalingen te willen ontwerpen.
De Raad spreekt de wenschelijkheid uit,
dat voorlaan ook in Leiden het houden van
optochten met muziek en banieren op Zon
dagnamiddag als regel zal worden toege
staan.
De Raad acht het gewenseht, dat aan de
Raadsleden toegang wordt verleend tot de
inrichtingen der Gemeente en de terreinen,
welke in geval van brand worden afgezet,
en dat aan hen hiervoor topgai.gsbewijzen
op naam zullen worden verstrekt
De Raad acht het gewenseht, dal het le
dental der Commissies van Fabrikage en
voor het Grondbedrijf worde uitgebreid, ten
einde daardoor te bereiken, dat zooveel mo
gelijk alle politieke richtingen in deze be
langrijke commissies worden vertegenwoor
digd.
Voorstellen VAN STRALEN:
De Raad, van oordeel dat reorganisatie
van hel Burgerlijk Armbestuur gewenseht Is.
dat le de samenstelling van dit bestuur
zoodanig dient te worden gewijzigd, dat
daarin alleen worden benoemd leden van
den Gemeenteraad, met als Voorzitter dsn
Wethouder van Sociale Zaken;
j dat 2e de naam dient te worden veranderd
j in ..Maatschappelijk Hulpbetoon",
t Verzoekt Burgemeester en Wethouders
I een daartoe strekkend voorstel bij den Raad
i in te dienen.
Ondergeteekende stelt voor om den onder-
sleuningsnorm voor uitgetrokken werkloo-
zen, welke thans bepaald is op f 13, te ver
hoogen tot f 12.50.
Ondergeteekende stelt voor om van even
tueele gezinsinkomsten van werkloozen, die
van gemeentewege ondersteuning ontvan
gen, van de eerste f 5 die gezinsinkomslen
niets in mindering op de ondersleuning te
brengen.
Ondergeteekende stelt voor om aan werk-
looze hoofden van gezinnen, die een huur
van meer dan f 3.50 per week verwonen en
naar het oordeel van Burgemeester en Wet
houders daarvoor in aanmerking komen,
een huurbon te verstrekken tot het bedrag,
waarmede de huur f 3.50 te boven gaat, tot
een maximum van f 2 per week, met dien
verstande dat huurverhooging na 1 Decem
ber 1927 of het betrekken eener duurdere
woning geen hoogeren toeslag zal tenge
volge hebben, tenzij bijzondere omstandig
heden daartoe aanleiding geven.
Voorstellen-BAART
Ondergeteekende stelt voor, dat alle
schoonmaaksters welke regelmatig werk
zaam zijn aan gebouwen der Gemeente, in
vast dienstverband zullen worden opgeno
men, en voor deze groep le stichten een af
zonderlijk Pensioen-fonds.
Ondergeteekende stelt voor, dat het
Zwemtarief van de Zweminrichting „de
Zijl" van v.m .7 uur tot n.m. 4 uur op 10
cts. per persoon en na 4 uur lot 8 uur op 3
cis. zal worden gesteld.
Voorstel len-SCHüLLER:
Ondergeteekende heeft de eer de Raad
voor te 9tellen te besluiten tot de demping
van het geheele Levendaal en B. en W. uit
te noodigen een plan voor d*ze demping en
begrooting te doen opmaken en den Raad
voor te leggen.
Ondergeteekende stelt voor over te gaan
tot bestrating van den Maresingel loopende
vanaf de Julianastraat tot aan het Prins
Hendrikplein
Ondergeteekende stelt voor over te gaan
tot het aanleggen van trottoirs en rijwiel
paden aan de Lage Rijndijk
Voorstellen mevr. BRAGGAARDE DOES:
Ondergeteekende stelt voor post No. 256
le verhoogen met f 550. teneinde B en W.
in de gelegenheid te stellen de norm te ver
hoogen van f 0.50 op f 0.75 per kind en
per dag.
Ondergeteekende stelt voor de schoolkin
dervoeding ook gedurende de vacanties te
verstrekken.
Voorstel-KOOISTR A
De Raad van oordeel, dat het bestuur der
Gem. Woningstichting met twee bestuurs
leden moet worden uitgebreid, en wel in
dier voegp dat een oersnon zal gekozen wor
den uit de bewoners der stichting en
een bphoorpnde tot de S D A P.
Verzoekt B en W in gevolge het stich-
tingsreglempnt hiertoe zoo spoedig mogelijk
te willen overgaan..
BINNENLAND.
Overleden is de heer G. B. J. H. Haitink,
ond-directenr der Kon. Ned. Grofsmederij te
Leiden (Laatste Ber., 1ste Blad).
Minister De Geer is niet bereid de moti»-
Ond, inzake de ond-gepensionneerden, in
dien zij mocht worden aangenomen, uit te
voeren (Tweede Kamer, 2e Blad).
Propaganda-avond van den Bijz. Vrijwil-
ligen Landstorm „Zuid-HollandWest" te
's Gravenhage (Binnenland. 2e Blad).
Te Amsterdam is opgericht de „Nienwe
Democratische Partij voor alle richtingen"
(Binnenland, 2e Blad).
Ernstige ongerustheid over het nitblijven
van een Scheveningsche logger, met 13 man
aan boord; men vreest dat de logger ver
gaan is (Gemengd, 2e Blad).
Een onzer Londensche medewerkers geeft
een uitvoerige beschrijving van den nieuwen
Fordwagen (le Blad).
BUITENLAND.
De voorbereidende ontwapeningsconieren*
tie te Genève (Buitenland, le Blad).
De legerbegrooting in de Fransche Kamer
(Buitenland, le Blad).
De Lithanensche heerscher Woldemaras
naar Genève vertrokken (Buitenl., le Blad),
Portugal doet een beroep op den Volk en
bond tot saneering der financiën (Buitenl.,
le Blad).
ADRES AAN DEN RAAD.
Aan den Raad is volgend adres gezonden:
Do vergadering van werkloozen. bijeen
geroepen door de besturen der afdeeling
S D. A. P. en van den Leidschen Besluur-
dersbond op Donderdag 1 December 1927;
constateerende, dat de werkloosheid in
deze gemeente nog altijd onrustbarend
groot is, als gevolg waarvan honderden ge
zinnen gedoemd zijn om van een schamele
uilkeering of ondersteuning te leven;
spreekt als haar meening uit. dat het
gemeentebestuur krachtiger dan tot nog toe
de bestrijding van de werkloosheid en haat;
gevolgen dient ter hand te nemen;
dat in het bijzonder tot de taak der over
heid wordt gerekend om door krachtige
maatregelen tot werkverruiming de werk
gelegenheid te bevorderen;
dat het op ruime schaal ter hand nemen
van den arbeiderswoningbouw en het ver
vroegd doen uitvoeren van meerdere open
bare werken, die in de toekomst moeten
geschieden, tot belangrijke vermindering der
werkloosheid zal kunnen bijdragen;
dat daarnaast de overheid tot taak heeft
de gezinnen van werkloozen. die niet. of
nog niet door werkverruiming kunnen wor
den geholpen, voor inzinking en verval tot
armoede te behoeden;
dat daartoe het bedrag der ondersteuning
zoo hoog mogelijk moet worden opgevoerd
en voor zoover de gestelde normen zulks
niet toelaten, op andere wijze voor aanvul
ling der ondersteuning moet worden ge
zorgd, bijv. door het geven van huur- en
brandsloffentoeslagen, extra ondersteuning
bij feestdagen en verbetering van den af-»
trok bij gezinsinkomsten;
besluit deze motie le zenden aan den ge
meenteraad, met het verzoek haar te be-i
handelen bij de a.s. bespreking der ge
meentebegrooting.
MU. DER NEDERL. LETTERKUNDE.
Gisteravond heeft prof. dr. P. J. Blok een
lezing gehouden voor de Mij. der NederL
Letterkunde.
Prof. Blok behandelde den merkwaardigen,
maar thans bijna vergeten tocht van De
Ruyter tot verovering van Martinique (1674)
die op een nederlaag aitliep. De Ruyter
was met Corn. Tromp uitgezeild naar het
Kanaal, waar in Tor Bay de groote vloot,
waarop zich 9000 man landingstroepen be
vonden, in twee deelen werd gescheiden;
Tromp hield 36, De Ruyter 17 oorlogs
schepen onder zijn bevel. Het grootste deel
zeilde onder Tromp naar de Fransche kust
waar bij dan met hulp der Hugenoten vasten
voet hoopte te krijgen en een opstand in
geheel Zuid-Frankrijk hoopte te verwekken;
het kleinste onder De Ruyter zou m het
diepste geheim de Fransche Antillen aan
vallen gaan en ze zoo mogelijk veroveren
zooals in 1664 met de Engelsche Dezit tongen
in Guinea was geschied, Op De Ruyter's
vloot bevond zich de Hugenoot De Bizac,
die 1668 -'70 op Martinique geweest was;
de landingstroepen stonden onder het bevel
van kolonel Uyttenhove en telden 3400
