68"° JAARGANG
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1927
No. 20767
BERICHT.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws i
van heden. 1
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 35 Cts. per regel Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANTI
Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per weekƒ0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Oit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Kinderkrant en photopagina geven
wij morgen in plaats van heden.
DE DIRECTIE.
WINKELSLUITING.
Te beginnen met-heden tot Sint Nicolaas
mogen de winkels tot 11 uur 's avonds ge
opend blijven.
LEIDSCHE AMATEUR-FOTOGRAFEN-
VEREENIGING.
Opening van de tentoonstelling
door den burgemeester.
Om halfnegen heeft gisteravond in een
der bovenzalen van Amicitia de opening
plaats gehad van de tentoonstelling van
foto's, enz., die de L. A. F. V. ter gelegen
heid van de herdenking van haar eerste
lustrum heeft ingericht.
De voorzaal was genoegzaam gevuld met
leden en genoodigden toen de voorzitter der
L. A. F. V., de heer H. Filippo W.Fzn., de
bijeenkomst opende.
Nadat de heer Filippo de aanwezigen en
in het bijzonder mr. Van de Sande Bakhuy-
zen had welkom geheeten en er zijn waar-
deeTing had over uitgesproken dat de burge
meester heeft willen voldoen aan het ver
zoek om de lustrumtentoonstelling te
openen, verklaarde spr. er verheugd over te
zijn dat men het vijfjarig beslaan met
eenige feestelijkheid kan herdenken.
Spr. verheugd zich er vooral over, omdat
de L. A. F. V. door deze tentoonstelling naar
builen laat zien, wat haar leden presteeren.
Alle amateur-fotografen kunnen thans
zien dat het lidmaatschap van onze ver-
eeniging voor hen onontbeerlijk is.
De heer Filippo vertelde vervolgens het
een en ander uit het vereenigingsleven.in
de afgeloopen eerste vijf jaren en hij her
dacht de eerste voorzitter mr. Van Hoogen-
slraten, die de L. A. F. V. door den dood is
ontvallen. En dan bracht spr. hulde aan
mej. I. Herfst en aan dr. W. II. van Seters,
die in de afgeloopen vijf jaron ongeloolelijk
veel voor de club hebben gedaan.
£»Ta een uiteenzetting te hebben gegeven
van het doel dat de L. A. F. V. nastreeft en
na te hebben gememoreerd de tentoonstel
ling en die de vereeniging in 1926 o.a. in
De Lakenhal organiseerde en de voordrach
ten die voor de leden werden gehouden,
eindigde de heer Filippo met het uitspreken
van de hoop, dat deze tentoonstelling zal
mogen bijdragen om het besef van de
vaarde en het genot van de fotografie le
verhoogen.
De Burgemeester sprak daarna een
openingswoord en verklaarde uit zelfzuch
tige overweging kort te zullen zijn. Want
aldus de burgemeester ik ben verlangend
de tentoonstelling te1 zien. Spr. wenschfe de
vereeniging geluk met dit eerste lustrum en
hij gaf zijn zijn verwondering erover te ken
nen dat nog pas vijf jaar geleden de behoefte
aan een amateurfotografenvereeniging was
gevoeld.
Mr. Van de Sande Bakhuvzen vertelde
van de jaren waarin hij zelf met toe
stellen van zijn vader die op een zolder
op de Sterrenwacht lagen opgeslagen veel
had gefotografeerd. Ik weet aldus spr.
Wat het nut van Amateurfotograiie belee-
kent.
De' burgemeester prees ook de gedachte om
een verzameling echte „Kiekjes" bijeen te
brengen en hij noemde het publiceeren van
foto's van Oud Leiden in ons blad nuttig, ook
om het Gemeentebestuur te leeren wat het
nog doen moei. Wij hopen aldus de burge
meester van deze' aanwijzingen 1e profitee-
ren en zouden niet liever willen dan dat
men ons nog een foto's toonde waarop toe
standen afgebeeld staan zooals men die in
de toekomst zou wenschen! (hilariteit). Met
den wensch dat de tentoonstelling moge
slagen verklaarde de burgemeester haar
geopend.
De heer ir. A. M. Overevnder, voorzitter
der tentoonstellingcommissie maakte vervol
gens de door de jury toegekende bekroningen
Lekend.
In een geestig speech je vertelde spr. dat
het enthousiasme voor den wedstrijd „Mooi
Leiden" zoo groot was dat men meende dat
er aan den wedstrijd geen risico was ver
bonden. Prijzen stroomden toe en iedereen
toonde zich hulpvaardig. Allen hebben zij
naar vermogen medegewerkt aan'het wel
slagen van de tentoonstelling en van den
wedstrijd en mej Herfst zorgde intusschen
gedurende den langen tijd van voorbereiding
voor alles. Spr. bood mej. Herfst een mand
met bloemen aan en een enthousiast applaus
voor de volijverige pefiningmeesteresse der
L. A. F. V. weerklonk door de zaal.
Nadat spr. er nog op had gewezen dat het
groote aantal prijzen niet moet worden be
schouwd als een bewijs voor de degelijkheid
van al het werk ging hij over tot de bekend
making van de bekroning.
De jury die hel werk dat ingezonden was
voor den fotowedstrijd „Mooi Leiden", heeft
beoordeeld, bestond uit de heeren P. IT.
Cool, Haarlem; C. Alrich J.Szn., Rotterdam
en J. van Wijk, Den ITaag.
Deze jury kende in de rubriek A waarin
de foto'9 werden beoordeeld naar de tech
nische kwaliteiten, de volgende prijzen toe.
le pr. G. L. Nijenhuis. Den Haag; 2e pr.
W. J. Krot; 3e pr. D. Binnekamp Jr.; Te
pr. mej. C. Rilrhon; 5c pr. dr. W. H. van
Seters; Ge pr. mej. I. M. TTerfsl7e pr. K.
Staats; 8e pr. II. .T. Holswilder; 9e pr. ir. A.
M. Overeijnder. 10e pr. P. van Gijlik Jr. en
lie pr. J. L. G. Righart van Gelder, allen
1e Leiden.
In de rubriek B waarin werd beoordeeld
naar de technische cn artistieke kwalitei
ten van het werk luidt de uitslag als volgt:
le pr. D. Binnekamp Jr., 2e pr. P. Windt,
Haarlem; 3e pr G. L. Neyenhuis. Den Haag;
4e pr. W. J ICret; 5e pr. dr. W. H. van Se
ters;. 6e pr. J. Koet; 7e pr. L E. T. Elink
Schuurman. Rotterdam-, 8e pr mej. I. Herfst,.
9e pr. mej. M. v. Weizen; 10e pr. P. v. d.
Meer; lie pr. II. Schüller 12e pr. mevr. R.
v. Krimpenden Boeslerd; 13e pr. mej. C.
v. d. Linden; 14e pr. J. J. v. d. Linden.
(Waar geen plaatsnaam is vermeld wonen
de winnaars te Leiden).
Na afloop van deze mededeelingen ging
men de expositie bezichtigen en daarna
bleef men in de voorzaal waar de thee
werd gebruikt en waar projecties werden
vertopnd, tot over elven gezellig bijeen.
Een foto die ons evenals die van de Blauwpoortsbrug. welwillend ter
reproductie werd afgestaan door de Leidsche Amateur Fotografen-Ver.
Deze foto van den Rijnsburgerweg uit vroeger jaren, is één van de vele
belangwekkende foto's van Oud-Leiden, die op de tentoonstelling der
Vereeniging in de bovenzalen van Sociëteit Amicitia te bewonderen vallen.
PROF. GERREfSON OVER DE
VERSCHEURDE NEDERLANDEN.
Gisteravond heeft de Utrechteche hoocf-
lecraar prof dr. C. Gerretson in het Groot
auditorium der Universiteit een rede gehou.
den over; Do verscheurde Nederlanden.
Prof. Gerretson begon met op te merken,
dat het vraagstuk der Nederlanden, hoe
vaak ook opgelost, voortdurend aan de
Europeesche orde blijft, zooals de behan
deling van het Belgisch verdrag wel weer
opnieuw duidelijk heeft gemaakt. De in
1648 ontstane en m 1830 geijkte stand van
het vraagstuk ondergaat in den laatsten
tijd een aanmerkelijke verschuiving, u>t
dusver tweeledig. Naast Noord versus
Zuid, ontwikkelt zich thans een derde fac
tor in bet probleem: Midden-Nederland,
het complex waarvan Nijmegen, 's-Herio-
genbosch, Moerdijk, Antwerpen, Leuven cn
Maastricht de grenspalen zijn. Het vormt
een cultureel uiterst homogeen gebied: Ne.
derlandsch en Katholiek. De eene helft
kwam bij het Noorden, de andere bij het
Zuiden. Eerst zeer laat en langhaam werd
Midden-Nederland zich van zijn eigendom-
melijkheid bewust. Eerst openbaarde zich
vooral in het Noordelijk deel de religteuse
tegenstelling met het wèl Neder!an.dsche,
doch Protestantsche Holland. De Katholie
ken verwachtten de vervulling van. hun
idealen van België. De ziel van Middon-
Nedcrland was dan ook naar hcc Zuiden
georiënteerd, wat blijkt uit het feit, dat
elk aanzienlijk Limburgsch geslacht mui
ters onder zijn voorzaten telt.
Spr. schetste vervolgens hoe na I860 zich
de tegenstelling openbaarde mot het door
Wallonië en Brussel beheerschte België.
De Vlaamsche beweging ontstond, die zich
na den oorlog van haai politieke tegen
stelling met den ver franschcndcn en het
daardoor het Katholieke karakter aantas-
tenden Belgischen staat bewust werd. Do
ziel van Midden-Nederland is thans, vol
gens spr., naar het Noorden georiënteerd.
Niettemin blijven de primaire tegmsteliin-
geD ook thans bestaan n j worden juist
door de steeds inniger gccstelük-e toena
dering van Belgisch- en Hqliamlsóhe Mid
den-Nederland tteedj dieper bewust. Mid
den-Nederland wil noch Belgisch, noch
Hollandsch. doch zich zelf zijn.
Op de basis van dit Middcn-Nederlandseh
cultureel saamhoorigheidsgevoel groeit
thans oen nieuw machtig bewustzijn. Tm-
mers hier in Midden-Nederland ontwikkelt
zich in nauw contact met het Luiksche
bekken boven de kolenbeddingen van Kem
pen en Peel een machtig aaneengesloten
industrie-centrum, dat zich om een poli
tieke grens weinig bekommeit en deze op
den duur wel eens zou kunnen uitwis-
schen.
De vraag of dit nieuwe Midden-Xeder-
Iqnd zich definitief op Holland of op Bel
gië zal oriënteeren, wordt naar sprekers
meening niet beslist door de cultureele
tendenz, maar veeleer door de economische
organisatie: door kapitalisatie, emigratie,
handelspolitiek en verkeersorganisatie.
Reeds heeft wat de kapitalisatie betreft
BeJgië een grooten* voorsprong Geheel de
Kempen zijn met Belgisch-Fransch kapi
taal georganiseerd. Ook in Midden-Neder
land benoorden de grens, in Limburg voor
al, is de invloed van bet Belgisch kapitaal
reeds zorgwekkend. Eettelijke Hollandsche
millioenen gaan in uiterst gewaagde lecnin-
gert naar den Balkan, maar voor dc «agra
rische en industriecle organisatie van Mid
den-Nederland bezuiden de grens, is in
Holland geen cent te krijgen.
Maar het ontstaan van een in leiding en
kapitaal Xederlandsche industrie in Mid
den-Nederland is niet mogelijk, tenzij haar
door een realistische handelspolitiek de
zelfde voonvaardeD verschaft worden als
over de grens. Rotterdam kan de wedloop
met Antwerpen niet volhouden zonder
meer stukgoederen. Voor meer stukgoede
ren is meer industrie noodig en meer in
dustrie komt er niet zonder terugkeer tot
de economische politiek van koning Wil-
roen I.
Spr. komt daarna tot de verkeersorgani
satie, d.w.z. het nieuwe verdrag. Antwer
pen en Rotterdam moeten bij een goede
organisatie met elkaar kunnen concurree-
ren als exporthavens van Midden-Neder
land.
Als de kroon op de reeds voltrokken Bel-
gisch-Fransche kapitaliseering van de Kem
pen had België in Van Karnebeek's ont
werp een kanalen-systeem gekregen, waar
door vrijwel geheel Midden-Nederland op
Antwerpen werd georiënteerd en Rotter
dam feitelijk werd uitgesloten. Het verlies
van Limburg zou naar sprekers meening
daarvan op den duur het gevolg zijn ge
weest. Tegenover dit Belgisch plan dient
men een Nederlandsch plan te stellen, dat
een negatief en een positief doel dient te
hebben.
Negatief: fTet breken der Belgische stel
ling, van welke de sleutel ligt in de be
weerde belangengemeenschap tusscheD Luik
en Antwerpen, waarvan het Potemkin-ka-
naai van Caeneghem de uitdrukking zou
zijn. Deze belangengemeenschap is echter
fictief: Luik wil juist van het Antwerpsche
monopolie af door een concurreerenden,
waterweg op Rotterdam. De Maasweg is
echter thans vrijwel geblokkeerd. Neder
land werkt met alle macht dien weg in
orde te brengen; maar men vertrouwt in
Luik, waar de Brusselsche invloeden wer
ken, de zaak maar half. Een duidelijke
verklaring van Holland's bedoelingen wordt
hier vereischt. Onbegrijpelijk was de be
sluiteloosheid op een punt, dat volkomen
riip voor beslissing en feitelijk reeds be
slist was.
En nu dan eindelijk, nadat alle pogingen
van trouwe Nederlandsch gezinden, ook
en vooral uit Limburg, vruchteloos zijn ge
bleven, komt de verklaring, langs een om
weg, en op een wijze waardoor het geheele
effect in 't Walenland reeds bij voorbaat
bedorven is, en blijkt de Regeering geen
beter mondstuk te hebben kunnen viruden
dan... do onlangs terecht uit den Maas
trichtsehen Raad verwijderden Belgisch ge
zinden annexionist Schaepkens van Riempt,
waardoor natuurlijk de indruk wordt ge
vestigd, of de R-egecring niet een zelfstan
dige Xederlandsche politiek voert, maar
handelt onder pressie van het annexiq-
nisme.
Het positieve doel van dat Nederlandsch
plan moet zijnhet regelen der interne ver
bindingen tusschen Belgisch- en HoMandsch
Midden-Nederland, die het anti-Neder-
landsch België met fijn politiek inzicht
steeds heeft gesaboteerd .Spr. wijst o.m.
op de hartlijnen UtrechtLeuven en Leu
venMaastricht. Voorts het traceeren der
exportwegen, waarbij het doel moet zijn
de Noord -en Zuid-Nederlandsche havens,
Rotterdam en Antwerpen, ten opzichte van
Midden-Nederland en het Luiker-bekken,
in zooveel mogelijk gelijke, d.i. concurree-
rende positie te brengen. Het natuurlijke
voordeel van Antwerpen als uitvoerhaven
van Midden-Nederland moet ten behoevé
vau Rotterdam worden geneutraliseerd.
Wanneer België daartoe medewerking zou
verleenen, kan ook worden gedacht aan
medewerking onzerzijds om het natuurlijke
voordeel van Rotterdam als Rijn-haven ten
behoeve van Antwerpen te neutraliseeren.
Spr. hoopt, dat men de bet eekenis en
het karakter van dit vraagstuk juist zal
waardeeren, want er is geen noodlottiger
opvatting ale die van mr. Mnrchant, die in
de Liraburgsehe klachten slechts een uiting
van locaal chauvinisme ziet, die met wat
concessies moet worden gesust en zich
verder uit nationale overwegingen maar
wat moet intoomen. Met volle overtuiging
zegt spr. dat het hier geldt een nationaal
vraagstuk van de grootste beteekenis, want
van de juiste oplossing hapgt niet slechts
de welvaart van Rotterdam af, maar in
laatste instantie zelfs de veiligheid van
ons staatkundig bestaan. Daarvoor hoop
ik aldus besloot spr. dat juist uit
het kapitaalkrachtige en léiders-rijke Hol
land aan het economisch onsplitsbaar Mid
den-Nederland benoorden en bezuiden
onze grens, de hand zal worden toegereikt,
opdat wij zullen komen tot een Xederland
sche oplossing van het vraagstuk.
VOLKSTUINTJES „ONS BELANG".
In het Volksgebouw heeft gisteravond de
Vc-reeniging tot het aanleggen en onderhon
den van Volkstuintjes „Ons Belang" een
algemeene vergadering gehouden, die be
hoor! \jk was bezocht.
BINNENLAND.
Opening van de fototentoonstelling der
L. A. F. V. door Leiden's burgemeester.
(Stadsnieuws, le Blad).
Goedgekeurd is de begrooting van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw. (Tweede
Kamer, 2e Blad).
In de vergadering der Prov. Staten is een
motie-Ter Laan tot uitvoering in eigen be
heer van het provinciaal wegenplan ver
worpen. (Prov. Staten, 3e Blad).
Een adres van woningbouwverenigingen
betreffende den bouw van arbeiderswo
ningen. (Binnenland, 3e Blad).
Het vunr in de staatsmijn Emma is ge-
bluscht. (Gemengd, 3e Blad).
De wet op het zevende leerjaar zal mis
schien voor 1 Juli 1928 in werking treden.
Kerk en School, le Blad).
BUITENLAND.
Het defensief verdrag tusschen Italië en
Zuid-Slavië. (Buitenl., le Blad).
Ontwapeningsdebat in het Engelsche
Lagerhnis. (Buitenl., le Blad).
Na den dood van Bratianu in Roemenië
onzekerheid. (Buitenl., le Blad).
Groote muiterij in een Amerikaansche
gevangenis. (Tel., le Blad).
Do voorzitter, de heer J. J. van Zonne
veld, sprak in zijn openingswoord over d<i
moeilijkheden, die men ook dit najaar heelt
ondervonden en die het bestuur voortdurend
zorg baren. Hij verzekerde evenwel, dat
den molenaar geen schuld treft.
De voorzitter verzocht den leden te zor
gen voor meer propaganda en hij wekte op
lot het werven van donateurs, aan de tuintjes,
aan do rondbezorging van dahlia's ton huize
van de begunstigers der vereeniging.
De secretaris, de heer A. Vrolijk, deed
vervolgens voorlezing van de notulen, die
werden goedgekeurd, en de heer H. T.
van Kling bracht daarop verslag uit van
de bevindingen omtrent den toestand van
de tuinen, door de keuringscommissie. Het
bleek uit dit verslag, dat de stand der ge
wassen naar omstandigheden tamelijk wel
was. Ook de heer Van Kling drong er byf
de leden op aan, dat zjj er naar vermogen
toe zouden bijdragen de vereeniging in
brecden kring bekend dat is bemind
t9 maken.
Na de mededpeüng van eenige ingekomen
stukken ging men. over tot de bestuurs
verkiezing.
Wegens vertrek naar elders wordt ln de
Hierboven nog een kjjkje op de vroegere Blauwpoortsbrug, toentertijd een draaibrug
Zooals men op deze typische foto ziet, was het verkeer in die jaren ia onze Sleutelstad
wel heel wat kalmer dan heden. Gelukkig echter, dat bijtijds deze oud brug ge
moderniseerd is, tal zou over de richting, waarin deze nu gelegd is, nog wel het
,6©n en ander te zeggen zjjn.
