68s" JAARGANG DONDERDAG 10 NOVEMBER 1927 No. 20754 OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT! Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per weekƒ0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post f 2.35 -f" portokosten. Oit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. BAKKERSNACHT ARBEID. De Burgemeester van Leiden: Gezien het verzoek van P. de Ru alhier om vergunning tot het verrichten van bak- kersarbeid tusschen 8 uur des namiddags en 6 uur des voormiddags in bèt perceel Groenesteeg 10; Gelet op art. 38 der Arbeidswet 1919 en de artt. 1 en 2 van het Koninklijk Besluit van 14 Augustus 1920 (Stsbld. No. 708); Brengt ter kennis van belanghebbenden, dat genoemd verzoek op de Secretarie dezer gemeente (afd. Sociale Zaken Levendaal 1) ter inzage is gelegd, alsmede, dat op 9 Dec. 1927, des voormiddags te 11 uur op het Raadhuis gelegenheid zal worden gegeven om bezwaren tegen dit verzoek in te bren gen De Burgemeester van Leiden, A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Leiden, 9 ^November 1927. 949 INDISCHE LEZINGEN AAN DE UNIVERSITEIT. Hebben de verschillende rassen in onze "West een toekomst? Gisternamiddag werd de laatste der drie lezingen lezingen uitgaande voor de Com missie voor „De Indische Week" in het Klein-Auditorium der Academie gehouden, waarvoor als spreker was aangekondigd de heer H. Bielke, oud-zendeling der Broeder gemeente, die had gekozen een onderwerp liggende op het gebied zijner studie, n.l. de vraag: „Hebben de verschillende rassen in onze West een toekomst?", een onderwerp dat, ware het dan ook van heel anderen aard dan de voorgaande lezingen, toch van niet minder belang mocht worden geacht uit volkenkundig oogpunt in het algemeen, zoowel als ten opzichte van het belang voor Nederland in het bijzonder. Spr., die blijkens zijn klaar betoog, deze niet gemakkelijke materie volkomen be- heerscht, ving aan met een uiteenzetting van de moeilijkheden, die voor ons gouver nement het rassenvraagstuk in de West sleeds heeft meegebracht en nog oplevert. Dit werd nader verduidelijkt met een zake lijke beschrijving dier rassen, waarvan een drietal predomineeren: het Amerikaansche ras (de Indianen), het Afrikaansche en het Aziatische ras, welke elkaar er ontmoeten en waarvoor een samenwonen ter bevorde ring van hun eigen en van het belang van het gewest tal van moeilijkheden oplevert. Spr. meende, dat men in Britsch-Indië daarin gelukkiger is geslaagd dan in Neder land. Nederland is ten opzichte van de bevol king in de West schromelijk tekort gescho ten, wat door den spr, met bewijzen werd geslaafd. Het heeft te dien opzichte veel goed te maken, waartoe de geest van de huidige overzeesche politiek trouwens on willekeurig moet leiden, naar hij meent Als wij den weg op blijven gaan van ont wikkeling en cultiveering niet alleen van de bevolking zelf, maar ook van de ont- wikkelingsvoorwaarden en door de ont plooiing van de natuurlijke welvaartsbron nen wat de welvaart zelf ten goede zal komen, dan ziet hij de toekomst van de West en van de onderscheiden rassen niet donker in. Met een opwekking tot allen, die er toe in de gelegenheid zijn of komen om zich daarvoor te geven, besloot de heer Hielke zijn belangwekkende voordracht, die spon taan werd toegejuicht. De voorzitter der Commissie voor „De Indische Week", prof. P. N. van Kampen, dankte spr. voor zijn betoog, evenals de hoorders(essen) voor hun opkomst en con stateerde met voldoening, dat deze lezingen weder geheel aan haar doel hebben beant woord. Hierna sluiting. DE OPENING VAN DE „LEERT". In deze verlichte eeuw, waarin wij de zegenrijke gevolgen „genieten" van de wetenschappelijke onderzoekingen van han derden ingenieurs en andere technici, die zich wijden aan de bestudeering der electriciteit bh nuttige toepassing, laten degenen, die geldelijk profijt wi len trekken ?an de vele en velerlei resultaten van die onderzoekingen de fabrikanten en de bandelaren niet na ons te tooncn hoe hoe talrijk en verscheiden en vooral hoe vernuftig de toepassing is, die men van electriciteit kan maken. En zij doen dat hïi voorkeur op tentoonstellingen, waarop kan worden „gedemonstreerd". Want de fabrikant en de handelaren van electrische apparaten doet niets liever dan demonstreeren. En daarvoor leent zich niets beter dan een tentoonstelling! Dat kunnen onze stadgenooten ondervinden bh een bezoek aan de „Leert", die heden middag in de Stadsgehoorzaal werd geopend. Een voorbezoek, dat wij hedenmorgen aan de expositie brachten, heeft tot de over tuiging gebracht, dat er op het schier niet te overziene gebied der toegepaste elec triciteit aan de nieuwigheden geen eind komt. Niet allen zqn rij even belangrijk, die nieuwigheden, maar er zijn er toch, die de algemeene aandacht van ieder aange slotene op het electrische net ten ^olle verdienen. Daar is bijvoorbeeld de moderne elec trische warmwatervoorziening, waarvoor op de „Leert" algemeen propaganda wordt ge maakt, ....er is het nieuwe automatische telefooncentrale-systeem, er zijn de medische apparaten en de Neonverlichting en spiegel verlichting voor étalages en dan is er de radio.... Wie zich op de hoogte wil stellen wat er op dit uitgebreide gebied door de toepassing van electriciteit thans mogelijk is bezoeke de „Leert", waar niet minder dan veertien firma's, tien uit Leiden en vier van elders niets liever doen dan, demonstreeren wat er te koop is, wat er door electriciteit al mogelijk wordt gemaakt. Daar is in de eerste plaats de firma De Vries en Stevens die naast N. S. F. radio toestellen en andere Philips radio-artikelen laat zien wat er met Therma waterketels van 30 tot 1000 liter inhoud is te bereiken. Men kan er echter ook zien hoe een mo derne telefooncentrale voor kantoor of ge- stichtsgebruik er uit behoort te zien, hoe men van hooglezon kan genieten en hoe ■men electrisch de voeten kan verwarmen zonder electriciteit, d. w. z. door geaccumu leerde electriciteit. En dan is er de firma Langezaal en Inni ger die de aandacht vestigt op de schitte rende Neonverlichting waarmede o.a. Van Nelle op de Aalmarkt wordt verlicht. En daarnaast toont de firma C. J. Eggink vooral hoe fraai electrische schemer- en andere lampen kunnen worden gekozen, hoeveel niet de huisvrouw van electrische verwar ming, ook in de keuken kan hebben, kortom hoeveel mogelijkheden de electriciteit biedt. De firma Zitman van de Breestraat 21 bracht de bekende Ducretet radio-toestellen en de niet minder gerenommeerde Siemens Halske electrische klokken. En ook zij de monstreert een moderne telefoon-instal latie. Het Technisch Burau W. Zwart heeft een grooten stand waar de Electrolux-koelkasten electrisch natuurlijk en en zeer ingenieux en uiterst eenvoudige waterpomp-installatie in de eerste plaats de aandacht vragen. Maar ook de afwaschbare melkkokers met uitneembare elementen zijn hoogst interes sant en tenslotte blijft men ook naar de bekende Helicon radio-toestellen zeker even kijken. Ook de firma H. de Nie van den Nieuwe Rijn 57 brengt „alles" op electrisch gebied. Zoo raar kan men het niet verzinnen of het is ook op dezen stand le zien En ook gas Inveerta-toestellen bracht zij op de Leert. De firma van Bergen Henegouwen, Oude Rijn 5, toont naast een uitgelezen collectie lampen, ornamenten, verwarmingstoestellen en Philips radio-artikelen, de bekende Hoo ver klop-veeg-zuigers. Ook deze stand is welverzorgd en welvoorzien. Rechts in de zaal ontmoetten we eerst een stand van de firma J. Lasschuit uit het Noordeinde 41 waar Radio- en electrische artikelen en ap paraten om strijd om de aandacht vragen. Ook de firma LasSChuit is prachtig voorden dag gekomen op deze tentoonstelling, even als trouwens de firma D. Teske, Doezastr. 5 die in het bijzonder de aandacht vraagt voor de H en B radiotoestellen, geschikt o.m. voor ultra korte golf-ontvangst (vanaf 5 M) en supperselectief. De N.V. l.E.M,C.O. is de laatste der Leid- sche firma's die wij hebben le bespreken. Naast de bekende (Stokvis) Errestoestellen voor kort-lange golf-ontvangst en luidspre kers brengt zij toestellen van eigen maak sel en verwarrnings-elementen voor radio toestellen. En bij deze firma evenals bij eenige andere exposanten zagen wij ook het bekende nieuw Philips ontvangtoestel dat op iedere electrische huisinstallatie kan worden aangesloten. De exposanten van elders zijn de N.V. Thabur uit Den Haag, die een waarlijk prachtige collectie Rubli electrische kachels en Rubli strijkijzers exposeert Het is alles Nederlandsch fabrikaat. De Nieuwe Housel uit Den Haag toont een groote verscheidenheid glas in lood en de N.V. Oco uit Amsterdam bracht Oco stof zuigers en strijkapparaten. De firma Marijnen vraagt ten slotte de aandacht voor de bekende Zeiss (Jena) éta lage-verlichting. Zooals men uit het bovenstaande kan opmaken valt er op de „Leert" zelfs voor wie zich verbeeld alles te weten, nog wel heel wat te leeren. Om precies halftwee toen de exposanten met de genoodigde autoriteiten in de recep tiekamer waren vereenigd, nam de heer W. Zwart, voorzitter der Installateursvereeni- ging het woord. Spr. heette de aanwezigen welkom en richtte zich in het bijzonder tot onzen burgemeester. Hij sprak daarna als volgt: Het zij mij vergund met een enkel woord het doel van deze tentoonstelling uiteen te zetten. Ik roep in uw herinnering terug de Eerste Leidsche Electriciteit Tentoon stelling, welke 20 jaren geleden in ditzelfde gebouw werd gehouden, ter gelegenheid van de opening der electrische centrale. Geor ganiseerd door de Maatschappij van Nijver heid in samenwerking met eenige andere vereenigingen en met krachtigen steun van het Gemeentebestuur, had zij ten doel het publiek bekend en vertrouwd te maken met electriciteit en haar toepassingen. Dit doel behoeft thans üiet meer nage streefd te worden. Het gebruik van electrische apparaten is thans wel elkeen bekend en het doel van de Leert is dan ook niet het publiek op te wekken stroomverbruiker te worden, doch veeleer te leeren op de juiste wijze eleo- triciteit te gebruiken. Vandaar de naam LEERT. Wij wenschen op de Leert de huisvrouw te leeren, dat naast den ingeburgerden stof zuiger en het strijkijzer nog zoo tallooze andere apparaten bestaan, die in de huis houding onschatbare diensten kunnen be wijzen. De industrieel zal op deze tentoon stelling kunnen leeren, dat de economie in zijn bedrijf nog vee] hooger kan worden opgevoerd door toepassing van hem tot nu toe onbekende instrumenten en apparaten. En, waar speciaal in bedrijven electriciteit een gevaar kan opleveren, zal hij kunnen leeren, hoe door de toepassing van be schermde apparaten dit gevaar tot een mi nimum kan worden teruggebracht. De winkelier kan leeren, dat met het neerhangen van een paar electrische lam pen, zijn winkel en étalage nog lang niet aan licht-technische eischen voldoen. Door gebruikmaking van moderne armaturen en reflectoren kan een besparing van stroom en een betere verlichting worden verkregen. Ten slotte wenschen wij hen, die nog niet behooren tot de catagorie-Luistervinken te leeren en te bewijzen, dat het bezit van een radiotoestel een bron vormt van genot en ontwikkeling. Wij hopen en vertrouwen dan ook, Da mes en ITeeren, dat gij na het bezichtigen van de tentoonstelling uw daaraan beste den tijd niet zult betreuren en dat gij zult moeten erkennen: Wii hébben od de Leert wat geleerd. Vervolgens bracht spr. dank aan de auto riteiten, aan de fabrikanten voor hun mede werking, aan Philips voor het beschikbaar stellen van luidsprekers en decoratiemate riaal en lest best, dank aan de Directie der Stedelijke Fabrieken voor den beschikbaar gestelden stroom. Dit wordt begroet als een schrede verder op het pad van samenwer king. Samenwerking op de basis: Lichtfa brieken uitsluitend leveranciers van slroom, installateurs de krachtige propagan disten voor het gebruik van electrische ap paraten. Dat deze propaganda den installa teurs ernst is, moge deze tentoonstelling bewijzen. (Zie verder onder Laatste Berichten). Prof. Dr. ERNST CASSIRER OVER GOETHE EN PLATO. Het klein-auditorium van de Universiteit bleek te klein om gisteravond de talrijke belangstellenden te herbergen, die waren gekomen om de lezing van prof. dr. Ernst Cassirer over Goethe en Plato bij te wonen. De lezing werd daarom gehouden in de Aula. Daar heeft prof. dr. A. W. Byvanck namens de vereeniging voor wetenschap pelijke voordrachten prof. Cassirer welkom geheeten. Zonder den inhoud van de gloeiende en hoogst interessante, doch zeer wijsgeerige rrde van den beroemden geleerde te maken tot een aaneenschakeling van holle, weinig zeggende zinnen is het waarschijnlijk wel iederen journalist een onmogelijkheid een getrouw en goed gefundeerd verslag te geven van prof. Cassirer'svoordracht. Waar trouwens de rede van den grooten wijsgeer spoedig in druk zal verschijnen, wagen wij ons niet aan dit gevaarlijk werk, en wij volstaan met te getuigen, dat prof. Cassirer's auditorium hoogst voldaan was met hetgeen men had gehoord, dat men op getogen was en dat zelfs zij, wier verwach- tingen zeer hoog waren gespannen, toe gaven dat die verwachtingen verre waren overtroffen. Prof. Byvanck dankte, toen prof. Cassirer zijn voordracht had beëindigd, den geleerden spreker en deelde mede, dat er gelegenheid bestond in de senaatskamer kennis met prof. Cassirer te maken, waarvan een druk gebruik werd gemaakt. WIJKGEBOUW LANGESTRAAT. Wat hebben wederom zij ongelijk gehad, die niet naar het wijkgebouw opgekomen waren gisteravond om te genieten van spel en zang van mej. Somers en de heeren Hilfman en v. d. Boogert. Hoe hebben de aanwezigen voor de pauze genoten van de sonate voor twee violen van Handel; hoe zangerig somwijlen klonk de sonatine van Dvorak en hoe aardig waren de bekende wijsjes uit de opera Don Juan. Het samenspel was uitstekend. Het 1ste en 2de deel uit de 1ste Symphonie van Beethoven bracht prachtmomenten. Hoe leef de deze krachtmensch wederom voor ons; zijn muziek is waarlijk niet te overtreffen. Daaina werd nog gegeven de Chaconne van Bach, waaraan een korte verklaring door den heer Hilfman vooraf ging. Dit uiteraard moeilijke stuk werd schitterend weergegeven. Wij hebben de vaardigheid bewonderd, waar mede de verschillende moeilijke passages werden gespeeld. In de voorgaande stukken heeft mej. Somers een buitengewoon staaltje van haar kunnen gegeven. Het pianospel was zeer te roemen. Na de pauze kwam, misschien voor een gedeelte van het publiek, de clou van oen avend: de Surinaamsche en Amerikaansche negerliedjes onder begeleiding van de luit, op onovertrefbare wijze door den heer D. Hiltman gezongen. De verklaring van te voren van den inhoud, deed ons de liedjes beter begrijpen, alhoewel uit d® juiste voor dracht dit al duidelijk werd! Ernstige en vroolljke liedje wisselden elkaar at Onvermoeid waren de misici en de aan wezigen waren de concerteerenden hoogst dankbaar voor hun komst. Een hartelijk „tot weerziens" werd hun toegeroepen. Voorwaar een zeer geslaagd concert! DE ROOMSCHE SPORTWEEK. De Zaterdagavond begonnen R.K. Sport week is gistermiddag voortgezet met een kinderfeest in de Graanbeurs. Wat was daar een belangstelling voor! 't Liep zoo ontzettend druk, dat het comité in der haast moest besluiten om twee voorstellingen te geven en beide keeren was de zaal nog stampvol. Desondanks keerden velen teleur gesteld met hun kinderen naar huis, omdat zij geen zin hadden tot de tweede voorstel ling te wachten. Dat was jammer, want liever had het comité geen ontevreden ge zichten gemaakt, maar men kon toch wei nig bevroeden, dat er zooveel belangstelling zou zijn en.de Gehoorzaal was boven dien niet beschikbaar. Maar daarbinnen is gelachen en plezier gemaakt dank zij de grollen en grappen van den heer N. de Vreede te Utrecht, die, door de omstandigheden gedwongen, zijn pro gramma moest splitsen, zoodat slechts een gedeelte van de poppenkaslvertooning kon genieten. Intusschen gelooven we niet te veel te zeggen, indien we beloven, dat het Sport comité in het komende jaar nog eens een middagfeest voor de kinderen geeftin de Stadsgehoorzaal! Des avonds toonde de Graanbeurs weer een geheel ander beeld. Toen had de eerste lustrumviering der R.K. Sportvereeniging „Leiden" plaats. Na het openingswoord van den sympa thieken voorzitter, den heer Arie Meers hoek, hield de geestelijk adviseur, de wel- eenv. heer J. C. G. Groot een geestdriftige rede over de noodzakelijkheid van de orga nisatie op R.K. grondslag. Spr. wees hierbij nadrukkelijk op het feit, dat ook niet-Katholieken toegeven, dat Ka tholiek-zijn en neutrale sport niet kunnen samengaan. In het bijzonder memoreerde spr. hoe de heer D. Hans in de „Sportkro niek" onomwonden zegt, dat de neutrale voetbalbeweging slechts de keus laat: óf naar de kerk óf naar het voetbalveld. Na de geestdriftig toegejuichte rede werd het feestprogramma voortgezet. Daaraan werkten mede op de eerste plaats het orchest „Per Aspera ad Astra", dat zich onder leiding van den heer J. Noordanus Sr., zeer verdienstelijk van zijn taak kweet, en de heer Luciën, de popu laire humorist, die natuurlijk weer danig op de lachspieren werkte. Het bestuur van „Leiden" mocht voorts gelukwenschen in ontvangst nemen van het bestuur van den Dioc. Haarl. Voetbalbond, van het districtsbestuur Leiden, en van de vereenigingen S J. G. (Noordwijk), Lisse (Lisse), Teylingen (Sassenheim) en V.V.C. (Voorschoten). Na het officieele gedeelte van het pro gramma volgde nog een zeer gezellig sa menzijn voor de leden der vereeniging. TUINTJESWEDSTRIJD WONINGBOUWVER. „DE EENDRACHT'. Aan bovengenoemden wedstrijd werd in totaal deelgenomen door 24 personen. De volledige uitslag luidt als volgt: Vaklieden: J. J. van Putten, Sumatra- straat 30 en W. van Putten, Bomeostraat 30, 1ste prijs; 2e prijs niet toegekend; Jansen, Bomeostraat 37, 3de prijs. Amateurs: A. Voor- en achtertuintjes: J. Boom, Bomeostraat 27, le prijs; B. van Berkel, Atjehstraat 43, 2e prijs. B. Voortuintjes: J. v. d. Steen, Parkstraat 71, 2e prijs. C. Achtertuintjes: A. F. Blansjaar, 3 Octoberstraat 30, le prqs; A. P. de Vrind, Parkstraat 34, 2e prijs; G. v. Oosten, Formosastraat 36, 2e prijs; J. la Croix, Lombokstraat 77, 3e prigs; J. A. Teger, Javastraat 34, 4e prgs; J. Tiske, Lombok- straat 79, 4e prijs. De niet-win naars kregen allen een troost prijs. De prijzen bestonden uit huishoudelijke en kustvoorwerpen en werden met een toe passelijk woord door den heer W. Th. Witte, hortulanus alhier, uitgereikt. BINNENLAND. De opening van de L. E. E. R. T. te Leiden. (Stadsn. le Blad). Een verklaring van dr. De Visser over het herstel der coalitie. (Tweede Kamer, 3e Blad) Bestrijding van het stelsel van verkoop met cadeau; de actie wordt voortgezet. (Binnen land, 2e Blad). Verschenen is het verslag over het wets ontwerp betreffende het heffen van belasting van niet binnen het Rijk wonende Neder landers. (Binnenland, 2e Blad). Weer een goed geslaagd radio-krnisgesprek met IndiS. (Binnenland, 2e Blad). Treinontsporingen bij Eist en Veenendaal; geen persoonlijke ongelukken (Gemengd. 3e Blad). De Zweedsche voetballers in ons land aan gekomen. (Sport, 2e Blad). Van KempenDe Wolff winnen den Zes* daagschen wielerwedstrijd te Berlijn. (Sport, 2e Blad). Een faillissementskwestie te pen Haag; een tekort van 7 ton. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. De inanguratie van den nieuwen Lord- Mayor van Londen. (Buitenl. le Blad). Weer invoering der censuur in Roemenië. (Buitenl. le Blad). Het Znid-Afrikaansche parlement neemt de diamantwet aan. (Buitenl. le Blad). Autobandieten in Marokko aan het werk. (Tel. le Blad). De doop van de Belgische prinses Jose phine. (Tel., 1ste Blad). HOLLANDSCHE MOLENS. De grootsche feesten ter gelegenheid van het vijftigjarig beslaan der conservenfabriek der firma Tieleman en Dros ftiogen ons mo menteel weliswaar nog ver9ch in het geheu gen liggen, de directie heeft niettemin gei- meend ook den verbruikers van hare produc ten een blijvend aandenken aan dit feit te moeten aanbieden. En zij doet zulks door de uitgave van een album ..Hollandsche Molens", waarin zij te gelijkertijd haar eigen succesvol fabrieks merk „Molen" eert. Zij stelde zich te dien einde in verbinding met het bestuur van de vereeniging „De Hol landsche Molen", dat spontaan haar volle dige medewerking toezegde en haar archief ter beschikking stelde, terwijl de archivaris, de heer ir. A. Ten Bruggencate zich boven dien bereid verklaarde bij de afbeeldingen een causerie1 te schrijven. Het resultaat ligt thans voor ons en wij mogen den firma T en D. dankbaar zijn, dat zij ons met dit album, inhoudende vijf tig afbeeldingen van onze karakteristieke Hollandsche molens heeft verblijd. Gebonden in fraaien band ontworpen door Tine Baanders met bladversiering van de zelfde en de in aquarel-druk uitgevoerde plaatjes, maakt het geheel een weiverzorgden en artistieken indruk, De wijze, waarop de plaatjes verkrijgbaar zijn, zal nader per ad vertentie in dit Blad worden bekend gemaakt De 26-jarige C. P. K. is gisteravond in een huis op de Waardgracht door een ruit gevallen. Hij verwondde zich vrij ernstig aan den rechterpols en moest na door dr. De Jager en later door den E. H. D. te zijn verbonden, zich in het Acad. Ziekenhuis onder behandeling stellen. Ten nadeele van G. uit de Janvossen- steeg is Zaterdagavond op de Hooigracht een onbeheerd staand rijwiel ontvreemd. Als verdacht van dezen diefstal is thans aangehouden en in bewarincr eesteld H. E. S. Het rijwiel werd in beslag genomen. -B-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1927 | | pagina 1