68s(e JAARGANG
DINSDAG 25 OCTOBER 1927
No. 20740
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cis. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT!
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week ƒ0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
OFFICIEELE OPENING DER VERBOUWDE
KWEEK- EN BEWAARSCHOOL,
RAPENBURG 131.
Hoewel het geheel verbouwde en ver
nieuwde perceel Rapenburg 131, waarin ge
vestigd is de Kweek- en Bewaarschool .an
de Vereeniging tot opleiding van Bewaar-
schoolhouderessen, reeds eenigen tijd ge
leden gereed kwam, en het onderwijs, dat
natuurlijk niet kon wachten, reeds geruimen
tijd er in wordt gegeven, had eerst heden
de officieele opening plaats. Voor het be
stuur, directrice mej. Voltman en leerares-
sen een gebeurtenis. Als er op één inrich
ting in ons land met animo wordt gewerkt,
dan is het wel aan deze kweek- en leer
school.
Reeds jaren werd de behoefte aan uit
breiding van deze inrichting gevoeld, maar
daar zij niet kon rekenen op bijdragen van
Rijk, provincie en gemeente, waarbij het
bestuur tevergeefs om financieelen steun
aanklopte, moest een restauratie op zich
laten wachten.
Gelukkig heeft de school vele vrienden,
uJet alleen in Leiden, maar over het geheele
land. Gespaard werd er wel, een gehouden
bazaar bracht een mooi sommetje op, maar
wat beteekenen deze bedragen voor een
radicale verbouwing en uitbreiding? Toen
werd een beroep gedaan op de vrienden
der school. Een vriend uit Amsterdam, die
zich reeds vroeger niet onbetuigd liet,
plaatste boven aan de lijst een bedrag van
flC.OOO. Dit goede voorbeeld det^l goed vol
gen en zoo kon op eenigszins onbekrompen
wfce de restauratie, die tevens een mo
derniseering zou worden, ter hand worden
genomen. Onze stadgenoot, de architect
Buurman maakte, met medewerking der
directrice, een mooi plan, ^dat door de
hoofdaannemers De Water Meyer, bijge
staan door vele anderen, op reëele wijze werd
uitgevoerd.
De hoofdingang in de poort voert naar
een breede gang, uitziende op een tuin, waar
thans nog de herfstbloemen bloeien en waar
omheen zich de verschillende speel- en leer-
lokalen groepeeren, alle in overeenstemming
met de kleine kleuters, die hier hun eerste
schreden zetten op den weg van geestelijke
ontwikkeling en zedelijke vormmg.
De tafeltjes zijn knus en klein, de stoel
tjes waarop zij kunnen zitten eveneens en
ook de verdere meubileering is daarmede in
harmonie.
Allerkeurigst zijn vooral de schoolborcen
ingericht. De kleuren van wanden en pla
fonds werken mede tot een voor kinderen
van 3 tot 6 jaar passend milieu. Kinder
trapjes leiden naar de eerste verdieping,
waar ook weder van deze aardige lokalen
zijn gemaakt.
Ook ie speelplaats en de daarin gebrachte
werktuigen vormen met al het andere een
passend geheel. Een inrichting voor cen
trale verwarming volmaakt het geheel.
Met één woord gezegd zouden wij deze
bewaarschool" willen noemen een model
inrichting. Directrice en leeraressen allen
bezield met liefde voor het kleine kind vin
den hier nu een heerlijk terrein voor haar
moeilijk doch schoon werk.
Hedenmiddag waren in de ontvangka
mer die in een bloemenhof was herscha
pen met het bestuur, directrice en leerares
sen, een aantal autoriteiten en genoodigden
bijeengekomen voor de officieele opening
Daaronder merkten wij op vertegenwoordi
gers van het Rijksschoolloezicht, het col
lege van B. en W., eenige raadsleden,
schoolbesturen en vele particulieren.
De voorzitter der „Vereeniging". de heer
J. VeTwer heette de aanwezigen hartelijk
welkom. Daarna hield hij een korte toe
spraak.waarin hij sprak over de geschiedenis
en de beteekenis der school.
Ze werd geslicht in 't jaar 1867 door de
heeren dr. A Rutgers v. d. Loeff, J H Maro-
nier en W. Pleyte uit Leiden en was een
uitvloeisel van de behoeften die men in die
dagen zoo levendig gevoelde aan een betere
opleiding tot bewaarschoolhouders De in
richting bestond uit 2 scholen, n.l. een be
waarschool voor <ïe kleinen en een oplei
dingsschool voor jonge meisjes, waar aan
vankelijk alleen 's avonds cursussen werden
gegeven. De 9cholen stonden in innig ver
hand en de onderwijzeressen aan de oplei
dingsschool gaven ook 't onderwijs aan de
bewaarschool Binnenkort reeds moest de in
lichting uitgebreid worden; er werd een
internaat aan verbonden waardoor ook meis
jes van buiten de stad 't onderwijs konden
Volgen; er werden meer leerkrachten aan
gesteld en dit was zeer belangrijk het
onderwijs aan de kweeklingen werd aan
zienlijk uitgebreid; van de avondcursussen
werd een dagschool gemaakt, waardoor 't
onderwijs veel vollediger kon worden. Zoo
nu dn toestand nog
L'e school omvat 4 klassen, ieder jaar
°en een aantal kweekelingeD het examen
voor hoofdonderwijzeres bij 't Bewaar-
oolonderwijs en bij03, zonder uitzonde
ring vinden ze direct een werkkring, niet
alleen bij 't openbaar, maar ook bij 't bij
zonder onderwijs. Van alle andere derge
lijke scholen in Nederland onderscheidt
onze school zich zegt spreker daar
door, dat de opleiding der kweekelingen
in daglessen geschiedt, wat bij de andere
cursussen meestal alleen in avonduren ge
beurt. De school staat tegenwoordig onder
de directie van een 'dame, die zoowel ge
steld is over de eigenlijke Kweekschool als
't Internaat.
Het geld voor de stichting en 't onder
houd der inrichting kwam aanvankelijk
bijna alleen uit de beurzen van particulie
ren; bij den groei echter der stichting
moest de Vereeniging tot opleiding van
Bewaarschoolhouderessen' een leening
sluiten en om subsidie vragen bij de Ge
meente, Provincie en 'i Rijk, welke bereid
willig werd toegestaan. Met de opbrengst
der schoolgelden mee waren de exploita
tiekosten ruim gedekt.
Langzamerhand echter geraakten de ge
bouwen in verval en de eigenlijke bewaar
school voldeed in bet geheel niet meer aan
de eischen, die aan een moderne school
worden gesteld. Een nieuwe bewaarschool
en een vernieuwing van het internaat moes
ten ongeveer f 60.000 kosten en door den
edelmoedigen steun van oude vrienden der
Kweekschool en een bazaar, dezen zomer
gehouden, werd het bestuur der Vereeniging
uit de financieele moeilijkheid geholpen. De
verbouw werd begonnen en 't geheel is nu
voltooid. Spreker brengt een woord van
warmen dank aan allen, die tot het berei
ken van dit doel met daad en raad hebben
meegewerkt.
Verder eveneens aan de heeren Buur
man, architect en de heeren Later en
Meyers, aannemers, die uit een in verval
veTkeerend, labyrinthachtig complex van
gebouwen een alleszins bevredigend doel
matig geheel hebben weten te scheppen.
En bovendien een woord van dank aan
de vertegenwoordigers der Pers, die de be
langstelling in onze zaak hebben gevoed
en levendig gehouden.
Ten slotte noodigt hij de aanwezigen uit
tot een rondgang door de nieuwe school en
het vernieuwde internaat.
EUITENLANDSCHE GELEERDEN IN HET
CRYOGEEN LABORATORIUM.
Alhier is aangekomen de Russische hoog
leeraar Obriemow, uit Leningrad, om in het
cryogeen laboratorium alhier in samenwer
king met prof. dr. W. J. de Haas, ondei
zoekingen te verrichten over absorptie van
licht in kristallen bg lage temperaturen.
Behalve prof. Obriemow zjjn hier nog
aangekomen de Japansche hoogleeraar
Ayoaraa en de Gentsche hoogleeraar van
Aubel, die, eveneens in samenwerking met
prof. De Haas, onderzoekingen zullen ver
richten bjj lage temperaturen.
ADRES AAN DEN RAAD.
Bij den Raad is volgend adres ingekomen:
Geeft te kennen, de Afdeeling Leiden en
Omstreken van den Centralen Nederland-
schen Ambtenaarsbond, goedgekeurd bij
Koninklijk Besluit van 21 November 1919,
Ns. 71;
dat reeds langen tijd in de kringen der
ambtenaren Uwer Gemeente wordt betreurd,
het gemis eener regeling van de rechtsposi
tie, in 't bijzonder het gemis aan aanspraak
op scheidsrechtelijke1 behandeling bij straf,
ongevraagd ontslag enz.-,
dat dit gemis nog zeer onlangs pijnlijk is ge
voeld bij een geval van voorgesteld onge
vraagd ontslag van een ambtenaar, die' reeds
jaren in dienst Uwer Gemeente was en in de
onmogelijkheid verkeerde, zijn geval scheids-
rechtelijk te doen behandelen;
dat verschillende Gemeenten reeds lang
tot instelling van een scheidsgerecht zijn
overgegaan en adressant zich geen enkel©
plausible reden kan denken, waarom Uwe
Gemeente nog langer in dezen zou moeten
achterblijven.
Redenen, waarom ondergeteekende. onder
verwijzing naar bijgaande memorie van toe
lichting. Uwen Raad beleefd verzoekt, in
dien zin te willen besluiten, dat ook voor de
ambtenaren Uwer Gemeente tot instelling
van een Scheidsgerecht kan worden over
gegaan.
w. g. Voorzitter,
W. LUBERTI.
w. g. Secretaris,
J. W. VAN HEES.
In deze' Memorie van Toelichting behoo-
rende bij het Adres wordt gezegd:
't Overheidspersoneel slaat in wel eenigs
zins andere positie tot zijn Werkgeefster, i.e.
de Gemeente, dan het Personeel in het Par
ticuliere Bedrijf. Van een strijd om een
goede regeling der arbeidsvoorwaarden, uit-
loopende vaak op staking of uitsluiting, is in
't algemeen geen sprake De actie' van de
Vakbonden beperkt zich in dezen tot adres-
seeren en overleg plegen metAutoriteiten,
daarnevens soms tot het stellen en verdedi
gen van eischen in het Openbaar en tot het
doen van een beroep op de vertegenwoordi
gende lichamen.
Van een afsluiten van collectieve contrac
ten zooals in het particuliere bedrijf tus-
schen werkgevers en werknemers al meer en
meer gebruikelijk wordt, i9 bij het overheids
personeel geen. althans nog geen sprake.
Ook de positie als werknemer is voor den
ambtenaar verschillend van die van over
eenkomstige groepen in het particulier be
drijf. Bijna altijd botcekent het bekleeden
van een ambtenaar9funclie, dat de kans op
plaatsing in het particulier bedrijf minder
wordt, dikwijls geheel verdwijnt.
Als bekend mag worden beschouwd, dat
het meervoudig voorkomt, dat een contro
leerend ambtenaar van Belastingen of
Havenrecherche, om slechts enkele voor
beelden te noemen, alleen door zijn ambte1-
lijken plicht te doen, daardoor bij de betrok
kenen in het particulier bedrijf minder goed
staat aangeschreven.
He't is o.a. op grond van die omstandig
heden. dat verschillende Overheidslichamen
de noodzakelijkheid hebben gevoeld tot rege
ling van de rechtspositie hunner ambtenaren
in 't bijzonder van de regeling eener rechts
spraak in geval van straf, waaronder begre
pen ongevraagd ontslag, over te gaan. Men
voelde de onbillijkheid, in vele gevallen on
rechtvaardigheid, indien bij een geschil tus-
schen een bestuurslichaam of superieur en
een bepaald ambtenaar, één der partijen een
zijdig oordeelde en vaak veroordeelde. Het
rechtsgevoel van geen der partijen kon zich
daarbij bevredigd gevoelen.
Bovendien bleek in de praktijk het instel
len van scheidsgerechten een rem te zijn
*egen het maar-raak-straffen. hetwelk zelfs
hier en daar dreigde systeem te worden. In
't algemeen ble'ek ook, dat het bestaan van
dit rechtsinstituut den strafoplegger er toe
drijft, nauwkeuriger dan anders te onder
zoeken en nauwgezetter te overwegen, al
vorens e'en definitief oordeel over een z.i.
strafverdienenden ambtenaar uit te spreken.
Het is op deze overwegingen, welke wij
nog met verschillende andere zouden kunnen
aanvulleïi. dat adressant er op aandringt,
ook voor de ambtenaren der Gemeente
Leiden tot instelling van een scheidsgerecht
over te gaan Dit aandringen geschiedt te
sterker, nu onlangs een ambte'naar voor ont
slag werd voorgedragen naar aanleiding van
beweerde handelingen, welke overigens door
adressant allerminst zullen worden goedge
keurd en hierbij wocr zoo sterk sprak, dat
bedoelde ambtenaar geen enkel beroep kon
doen gelden op een onpartijdig college ten
einde zijn zaak te onderzoeken en recht te
spreken. De rechteloosheid van de gemeente
ambtenaren in bepaalde gevallen kwam hier
wel scherp in het licht te staan.
Adressant vertrouwt daarom, dat de Raad
het voorbeeld zal willen volgen van zoovele
Gemeenten, als Amsterdam. Baarn. Bussum,
Harlingfn. Helder. Hilversum, Leeuwarden,
Maastricht. Purmerend, Sneek, Utrecht,
Zaandam. om slechts een aantal te noe
men en de noodige stappen zal willen
doen om aan die geschetste rechteloosheid
zijner ambtenaren een einde te maken.
VAN CEYLON TOT DEN HIMALAYA.
Voor de afdeeling Leiden van den Neder-
landsche Vrouwenbond hield prof. dr. J. Ph.
Vogel, hoogleeraar in de faculteit der Let
teren en Wijsbegeerte aan de Universiteit
alhier in de Stadsgehoorzaal alhier een
voordracht over bovenstaand onderwerp.
Met behulp van een vijftigtal lichtbeelden
stelde spreker zich voor eenige indrukken
weer te geven, opgedaan op zijn reis door
Britsch-Indië van Oct. 1925 lot Mei 1926.
Hij stond daarbij vooral stil bij de oude
bouw- en beeldhouwwerken van Brahma
nisme, Boeddhisme en Islam, die het eigen
lijk doel waien van zijn studiereis. Aange
zien het ondoenlijk was alle door hém be
zochte plaatsen te behandelen, bepaalde hij
zich tot de allervoornaamste: de uit de rots
gehouwen Brahmanistische tempels (de zoo
genaamde „Zeven Pagoden") te Mawaliwa-
ram op de kust van Goromandel, de
Boeddhistische grottempels van Centraal
Indië, Benares de heilige stad van de Hin
does, Delhi het centrum der Mohammedaan-
sche overheersching, het grensgewest Gand-
hara met zijn eigenaardige Boeddhistische
sculptuur, en ten slotte het oude Hindoe
staatje Chamba in den westelijken Hima
laya.
Door heldere lichtbeelden van de ver
schillende bouwwerken werd het gespro
kene verduidelijkt. Een dankbaar gehoor
voor een groot deel uit dame9 bestaande
volgde de leerzame causerie van den hoog
leeraar.
AANBESTEDINGEN.
Hedenvoormiddag werd door B. en W.
ten Raadhuize aanbesteed: a. Het verbou
wen van perceel Langebrug 99 tot garage
en bovenwoning.
Aantal inschrijvers 17, nl. J. Timmers
f 13.-481G. v. d. Lelie en A. L. Kantebeen
f 12.256; W. Oosterlee, Valkenburg Z.H.
f 12.088; C. v. d. Vliet, 's-Gravenhage
f 11.825; J. Olivier f 11.445; C. J. Kiebert,
Sassenheim f 11 263; D. Klools f 11.047; R.
Massaar f 10.600; C. Korver f 10.500 W.
Oudshoorn f 10.400. Th. G. Barton f 10 333-,
Van der Velde en De Jong, Oegstgeest
f9888.88. J. H v d. Blij f9875, VV. Hoog-
straaten f8958; W. Kruit f8828; J. v. d.
Wal en J. Kloppent, Baarn f8489 en firma
Marselis en Heemskerk f 8419.
b. Hel uitvoeren van rioleering en bestra-
tingswerken in dp Driflslraat en op een ter
rein beoosten die straat.
Zeven inschrijvers: Firma Visser. Zetten
f8989; T. P. de Geus. Loosduinen f7300;
H. Bakx en T. Steenkist. Haarlem f4989;
firma Marselis en Heemskerk f4989; T. de
Winter en C. J. van Weeren f4590; J. War-
naar f 4490; L. P. v. d. Geer en A. T. Stuif
zand f3999;.
b. Het uitdiepen van den Nieuwe Rijn tus-
schen Rijn- en Schiekanaal en de Singdbrug
8 inschrijvers: P. Smeeder, Dordr., f 11.650,
B. W. Visser f 11.500; firma C. d. Ruyler en
C Hoogendam, Oegstgeest f 11200; K. Schoon
hoven, Voorburg f 10.125; P. C. Bons. Slie-
drecht f 9800; P. Kok, St. Pancras f 9422; M.
Konings f 9200 en IJ. A. Dekkerboom. Oude-
haske Fr. f7649.
Door de commissie van beiheer der ge
stichten Endegeest, Voorgeest en Rhijn-
geest, werd aanbesteed de levering van
aardappelen voor deze gestichten voor het
het winterseizoen 19271928. Vier inschrij
vers. Th. Fontein le soort f 7.92, 2e soort
f7.32; N. v. d. Vlist le soort f7.52 en
f6.95, 2e soort f6.32 en f6.10; Th. J. B.
Haan le soort f 7.4-1, 2e soort f6.54; R.
Kempeneers le soort f 6.88, 2e soort f 6.49,
alles p©T H.L.
Waar de plaatsnaam niet ie vermeld, ie
deze Leiden.
RING LEIDEN EN OMSTREKEN
VAN CHRISTEL. ZANGVEREENIGINGEN.
Wederom heeft het Ringbestuur bedotcn
een zangconcours te houden en thans le
Noordwijk. Dit werd opnieuw vastgesteld op
Hemelvaartsdag in 1928. De vereenigingen
„Advendo" te Noordwijk-Binnen en ,,Soli
Deo Gloria" te Noordwijk-aan-Zee, ver
klaarden zich bereid de ontvangende ver
eenigingen te zijn.
Ditmaal zal er ook een eere-afdeeling aan
verbonden worden.
Het uitvoerend comité is samengesteld
als volgt:
C. B. v. d. Zeeuw, 1ste voorzitter; G.
Goedhart, 2de voorzitter; H. C. Admiraal,
lste secretaris; G. J. Corts, 2de secretaris;
J Waasdorp, penningmeester; G. Zitman en
D. Zemel, commissarissen.
Met de toezending der uitnoodigingen zal
spoedig een aanvang worden gemaakt. Per
advertentie zal meerdere bekendheid wor
den gegeven aan de plannen.
INSTITUUT VOOR
ARBEIDERS-ONTWIKKELING.
Gisteravond hield de Leidsche afdeeling
in het Volksgebouw aan de Hecrengracht
haar eersten cursusavond in dit seizoen. De
voorzitter opende de vergadering met een
woord van welkom aan den spreker, den
heer A. de Rosa te Amsterdam, en de tal
rijke aanwezigen.
Meer en meer wint de crematie veld. De
vereeniging, waarvan de spreker de eer
heeft voorzitter te zijn, heeft het in de 7 jaar
van haar bestaan reeds tot bijna 4000 leden
gebracht. In het buitenland wordt crematie
veelvuldig toegepast. Ons land komt ook in
dit opzicht achteraan. Cijfers toonen dit
aan. In 1926 werden gecremeerd in Duitsch-
land 40066. in Oostenrijk 2391, in Tschecho-
Slowakije 3363, in Zwitserland 3788, in
Engeland 2877, in Noorwegen 875. in Zwe
den 450, in Denemarken 1223 en in Neder
land 318 lijken. Toch is ook in ons land
een gestadige groeisedert 1923 met 45
pet. te constateeren.
Uitvoerig stond spreker stil bij de voor
deden van verassching boven begraven uit
sociaal-economisch en hygiënisch oogpunt
en bij de juridische en godsdienstige be
zwaren. die wel tegen crematie worden
aangevoerd.
Hierop volgde de verlooning van een
groot aantal platen, welke nauwkeurig aan
gaven hoe in verschillende landen en in
lang vervlogen tijden met het stoffelijk
overschot van dierbaren is gehandeld. Ko
mende tot dezen tijd werden photo's ver
toond van crematoria in het buitenland en
van het Nederlandsche in de gemeente
Bloemendaal. Van dit laatste waren mooie
opnamen, die nauwkeurig aangaven hoe de
plechtigheid van het laatste afscheid plaats
vindt, de verassching en de bijzetting van
de urn met de asch.
Spreker bracht hulde aan het pioniers
werk. dat door de „Vereeniging voor fac.
lijkverbranding" voor crematie is verricht
en wees er tenslotte op hoe ook in de krin
gen der arbeiders de idee van lijkverbran
ding meer en meer doordringt. Voor hen is
de Arbeidersvereniging voor lijkverbran
ding" het aangewezen lichaam. Van de ge
legenheid om vragen le stellen werd geen
gebruik gemaakt.
Met een woord van dank aan den inleider
voor zijn uitvoerig en leerzaam betoog werd
de vergadering gesloten.
LOU DE VISSER IN LEIDEN.
In de „Graanbeurs" heeft gisteravond
voor de G. P. H afdeeling Leiden het be
kende communistische Tweede Kamerlid
Louis de Visser gesproken over „10 jaar
sovjet -bestuur in Rusland" en „De witte
terreur in Indië en Nederland".
Keurig op communistischen, d. i. ruim
een half uur over den aangekondigden tijd,
sprak onze stadgenoot dr. J. A. N. Knuttel
een woord ter inleiding, waarin hij zeide uit
de geringe opkomst voor de zooveelsle maal
BINNENLAND.
Officieele opening van de hernieuwde
Kweekschool voor Bewaarschoolhouderessen
aan het Rapenburg te Leiden. (Stadsnieuws,
lste Blad).
Luitenant Koppen is gisteren te Bender
Abbas aangekomen en heden naar Bagdad
vertrokken. (2e Blad).
De nieuwe rijwielplaatjes. (Binnenl. 2a
Blad).
Een nieuwe mailboot voor de maatschappij
Nederland. (Binnenland, 2e Blad).
De corruptie in de gasindustrie; de direc»
tem te Hulst gestraft. (Binnenland, 2e Blad),
De inschrijving op Nationale Schold. (Fi-
nanciën. 2e Blad).
Weer stagnatie in het electrische trein
verkeer. (Gemengd, 2e ..Blad).
Het Olympisch voetbaltournooi; ook wed
strijden in de provincie. (Sport 3e Blad).
Ingesteld is een commissie ter bestndee-
ring van den meest wenschelijken vorm van
het eindexamen der H. B. S. met 5-jarigen
cursus. (Laatste Berichten, lste Blad).
BUITENLAND.
De commissie voor de in- en nitvoerver^
boden te Geneve. (Buitenl. le Blad).
Lloyd George op het vredespad. (Buitenl,
le Blad).
De markies van Cambridge is overleden.
(Buitenl. le Blad).
De Duitsche regeering en het memorandum
van Gilbert. (Buitenl. le Blad).
De Bulgaarsche komitadsjis blijven zich
rceren. (Buitenl. le Blad).
te moeten constateeren, dat de Leidsche
arbeiders van hun eigen belangen niets
begrijpen.
Immers het onderwerp, dat de spreker
vanavond zou behandelen, was belangrijker
dan al'e andere gebeurtenissen te zamen.
De heer De Visser begon met op te mer
ken, dat met de uitroeping der sovjet-repu-r
bliek op 7 November 1917 de definitieve
ondergang van het kapitalisme was inge
luid en dat dit feit de bekroning was van
de tactiek der bolsjewiki, die niet in over
leg met, doch in den felsten strijd tegen de
bourgeoisie deze ten val wilden brengen.
Spr. kantte zich heftig tegen de 110 afge
vaardigden van de sociaal^democratie in
den Duitsehen Rijksdag, die bij de behande
ling van de oorlogscredieten in dat lichaam
het Duitsche proletariaat in den steek iie-
ten door niet als één man uit te roepen:
„Wij geven geen cent voor den oorlog."
Uitvoerig schetste spr. vervolgens den
ontwikkelingsgang van de revolutie in Rus
land, hoe eerst in Maart 1917 de burger
lijke republiek werd gevestigd en vervol
gens in November 1917, toen bleek dat het
Russische proletariaat geen politieke, maar
een economische revolutie wilde, de sovjet
republiek, waarbij de dictatuur van Oo
arbeidsraden werd gefundeerd.
Spr. weet heel wel, dat het in den be
ginne in sovjet-Rusland allesbehalve rozen
geur en maneschijn was, maar dat was nog
de schuld van de eeuwenlange verwaarloo-
zing onder het tsaristische bewind.
En ook op 't oogenblik is de toestand nog
niet zooals hij wezen moet, maar dat kan
ook nog niet in 10 jaar tijds.
Trouwens, alles zou veel beter gaan, wan
neer de contra-revolutionairen gesteund door
de bourgeoisie van heel de wereld, maar
niet telkens weer den opbouw van sovjet-
Rusland in den weg stonden.
Toch is er op alle mogelijke gebied voor
uitgang te bespeuren- de productie wordt
steeds gronter; alle winst door particuliere
ondernemingen gemaakt, komt aan het pro
letariaat ten goede-, de 8-uren-dag, die
overal in 't gedrang komt, zal worden ver
anderd in een 7-uren-dag en in bedrijven
waar zware arbeid wordt verricht, in een
6- of ö-uren-dag.
Spr. is pprsoonlijk in een Russische che
mische fabriek geweest en sprak daar een
arbeider, die van de 24 uur precies l1/* uur
werke! De menschen wedijveren er in on
baatzuchtige hulpvaardigheid, kortom, al-»
