VERKOUDEN
ABWSIROQP
UIT RUSLAND.
Mijn indrukken uit Amerika.
OVERZICHT KAASMARKTEN.
Eersl alleen
Onze Telefoonnummers
D RECTIE en ADMINISTRATIE
2500 (op 2 lijnen)
REDACTIE 1507
dc steegjes en slopjes, die rond de Place
Maubert liggen.
Overdag dan is het plein zelf levendig
en druk, maar 's avonds dan slaapt het in,
en dat is de tijd, waarop verschillende
kroegjes van de rue Lagrange, de rue du
Bièvre en van andere straatjes langzaam
aan vol loopen met een volkje in lompen;
gezichten en lichamen, die te zien geven
verwoestingen, aangericht door alle moge
lijke ondeugden en door alle mogelijke ont
beringen. Om in die kroegjes terecht te
zijn gekomen, moeten ze tot de laatste
sport van de maatschappelijke en zedelijke
ladder zijn afgedaald, vanwaar dieper zin
ken een onmogelijkheid is, waar het men-_
schelijk wezen is verworden tot een vod,
dat nog slechts leeft en reageert met zijn
allerprimitiefste instincten.
Vanaf negen uur 's avonds ziet ge daar
in die kroegjes mannen en vrouwen zitten,
ineengezakt op de banken, met -een rood
drank-mengsel voor zich sommigen lig
gen met hun hoofd op tafel te slapen; an
deren zitten wezenloos voor zich uit te
slaren; nog weer anderen redetwisten met
elkaar, schreeuwend met rauwe of uitge-
doofd-heesche stemmen, en gebaren ma
kend, waarover ze alle contróle verloren
hebben. Die kroegjes zijn namelijk tegelij
kertijd een soort markt ook. Ongelukkige
stumpers, die den heelen nacht door Parijs
gesjauwd hebben en in de vuilnisbakken
gezocht hebben naar iets verkoopbaars;
anderen die er in geslaagd zijn een kleinig
heid weg te gappen hier of daar; anderen,
die bijwijze van aalmoes een oude pet ge
kregen hebben of een paar niet meer draag
bare schoenen, die wisselen daar alle
maal met vloeken en schreeuwen hun
„koopwaar" uit tegen de koopwaar van
anderen, of tegen een paar stuivers, die
dadelijk in de kroeg zelf uitgegeven worden
voor een paar glazen meer van het af
schuwelijke roode vocht, een mengseltje
van killes en nog wat, dat men den naam
van „wijn" bestempeld wordt.
De klanten van de kroegjes in de rue
Lagrange, dat zijn vooral de onverbeterlijke
dronkaards, bij wie de behoefte aan drank
ingekankerd is.
Particuliere liefdadigheid heeft uiterste
pogingen gedaan om aan die wrakken te
hulp te komen, vooral aan de oude, afge
leefde stakkers onder hen, maar alle po
gingen blijken nutteloos.
Na e'en paar dagen verpleging en verzor
ging in een tehuis voor dakloozen vlucht
de verpleegde eruit weg. verwisselt de zin
delijke kleeren. die hij daar aankreeg, weer
tegen zijn eigen oude en vuile lompen, en
maakt die goede kleeren zoo gauw mogelijk
te gelde, om toch maar dadelijk weer aan
zijn drank-hartstocht te kunnen voldoen in
zijn eigen vaste kroegje, en als het 2 uur in
de*n nacht geworden is en het kroegje sluit,
dan gaat hij een plaatsje onder een brug
zoeken om te slapen, maar wat doet dat er
toe hij is in een toestand, die voor hem
de hoogst denkbare levens-bevrediging is.
De vreedzame en werkende inwoners van
die buurt hebben al vaak geklaagd over die
kroegjes en hun bezoekers Die klachten
worden telkens ernstig besproken in de ge
meenteraad, maar hoe een eind eraan
te maken? De, officieele statistiek te'lt meer
dan vijfduizend van die menschelijke wrak
ken, die absoluut weigeren zich te onder
werpen aan alle discipline, aan alle regel
matige leven, aan alle orde. Alle maatschap
pelijke klassen zijn vertegenwoordigd in dat
volkje van de place Maubert. Ge kunt er
zien een oud-militair, die na een paar glazen
met geweldige stem de schreeuwende
dronkaards tot stilte dwingen wil: een ras
echte graaf is er, met nog nobele trekke'n op
het gelaat, die eindelooze redeneeringen
houdt zonder zin, maar in verzorgde taal
Het meerendeel bestaat echter uit arbeiders
die door drank-misbruik steeds dieper ge
zonken zijn, die soms nog wel eens wat wer
ken -echter, aan de Hallen-, verder uit be
roeps-bedelaars en uit voddenrapers, die
mislukt zijn in hun beroep....
Onophoudelijk zijn er ruzies en vecht
partijen, aangekomen om een dronkemans-
red^n en hoewel steeds de politie waakzaam
is, breken er 's nachts plotseling sinistere
kreten uit. of afgrijselijk gezang stijgt op in
de stille, slapende straat, en doet huiverend
wakker schrikken de inwoners, die na een
dag van harden arbeid hun rust toch wel
verdiend hebben.
Pê jongeren vermijden de kroegjes van de
rue1 Lagrange. Daar loopen ze te veel in het
oog. naar hun zin. En ze hebben redenen om
dat te vermijden. Zij verkiezen de rue du
Bièvre. de rup des Trpis Portes. of de rue
du Haut Pavè Daar komen zij samen, en
met fluisterende stemmen en vluchtige blik
ken naar de deur uit angst voor den spel
breker van den veiligheids-dienst, de gehei
me agenten, de rechercheurs, doen ze daar
hun zaakjes, hun „combines" af, en ze or-
ganiseeren er de „slagjes", die te slaan zijn.
Of de politie al onverwachte invallen doet,
z.g. „raffles" houdt en een flinke buit aan
gevangenen met zich meeneemt den vol-k
genden avond is het er weer even vol, de
clientèle raakt er nooit uitgeput Want daar
in die straatjes zijn de traditioneels plantsen
van samenkomst voor het geboefte van
Parijs de misdadiger voelt zich onwillei-
keurig daarheen getrokken, omdat hij er
zeker van is dóór de „poteau" den makker,
te vinden, dien hij noodig heeft, de mede
plichtige
Eigenaardig is het, dat de groote Alge-
meene Eransche Studentenbond (de Asso
ciation générale des Etudiants de France)
in een van die beruchte straatjes, in de rue
de la Boucherie. haar zetel heeft, haar ver
gaderzalen waar vaak selecte en uiterst
Delangruke lezingen en voordrachten ge- j
houden worden, en waar soirée's gegeven
worden, die druk bezocht worden door een
zeer elegant publiek waar auto's dames in
groot avond toilet heenvoeren.en na de
soirée. dan ontmoeten elkaar en vermengen
zich daar die twee sociale uitersten die
beide behooren tot de clientèle van dat
straatje de waggelende dronkaards ko
men uit de kroegjes te voorschijn strompe
len en haasten zich wat ze kunnen ora erbij
te zijn als er een portier opengemaakt moet
worden, in de hoop op een fooi, die ze na
tuurlijk onmiddellijk daarna gaan omzet
ten in drank.
Wat de rue de Bièvre betreft, daar staan
nog enkele historische gebouwen, verwor
den tot vochtige en sombere woningen, maar
die nog eenige resten van hun vroegere
grootheid behouden hebben; hier "een ge
veltje, dat nog een indruk van adel maakt,
daar een stoep, ginds een gewelf.... En
sommige kroegjes hebben nog een uithang
bord, dat dateert van eeuwen geleden
Niet ver van de place Maubert en van al
haar misère bevindt zich ook de bekende
oude kerk van St. Julien le Pauvre, en de
niet minder bekende Caveau des Oubliettes
Rouges het grootste ziekenhuis van Pa
rijs, het hotel Dieu ligt er heel Hchtbij pok,
evenals de Prefectuur van Politie.... En
over alles heen, en zichtbaar vanuit al die
kleine, sombere, nauwe en vuile straatjes,
heerscht het grandiose profiel van de Cathe
draal vjjn Notre-Dame-de-Paris
Een wonderlijke stad Parijs, die op één
zelfde plaats vereenigt zóóveel pracht en
schoonheid en zóóveel wanhopige ellende...
M. DE ROVANNO.
Parijs, Sept. 1927.
RECLAME.
4762
DE STRIJD OM DE RUSSISCHE OLIE.
(Nadruk verboden).
De bolsjewistische revolutie en de daarop
volgende burgeroorlog hebben de oliewin
ning in Rusland vrijwel stilgelegd. Het ver
dwijnen van zulk een belangrijken concur
rent als Rusland heeft het bereiken van een
vrede tus9chen de elkaar bestrijdende olie
trusts vergemakkelijkt. De trust9 hebben de
wereld verdeeld in „invloedssferen"; elke
trust kreeg een bepaald gedeelte van de
wereld toegewezen, waar zij de eenige leve
rancier van olie was „Standard Oil" te
New-York kreeg als afzetgebied continen
taal Europa, een andere compagnie kreeg de
Balkan-landen, Turkije, Egypte en Syrië
toegewezen enz. Ook met de Koninklijke
werden dergelijke overeenkomsten gesloten.
Zoolang de productie van olie in Rusland
gering was en de sovjet-regeering niet in
staat wa9 olie te exporteeren, heerschte tus-
schen de verschillende trusts VTede. Toen
echter de sovjet-regeering begon olie te
exporteeren, ontbrandde een hevige strijd
tusschen de verschillende trusts, een strijd,
die nu en dan felle vormen aanneemt en tot
de bekende verklaringen van Delerding
heeft geleid.
De Engelschen begrepen natuurlijk, dat
de uilschakeling van Rusland uit de olie
produceerende landen slechts tijdelijk was,
dat de olie uit den Kaükasus en Midden-
Azië vroeger of later opnieuw op dé wereld
markt moest verschijnen In het begin wil
den de Engelsche olie-magnaten het vraag
stuk op een eenvoudige wijze oplossen: de
streken, waar de olievelden zich bevinden,
moesten door Engeland bezet worden of aan
een vazalstaat overgedragen worden. Toen
deze pogingen echter waren mislukt, werd
iets anders bedacht: de leiders van do
„Koninklijke" en van de „Standard Oil"
kochten de meerderheid der aandeelen van
de Russische oliemaatschappijen op en wer
den op deze wijze de theoretische eigenaars
van bijna alle Russische olievelden. Op de
conferenties te Genua en Den Haag deden
de twee machtige maatschappijen al het
mogelijke om een anti-sovjet coalitie te
vormen. Zoo althans beweert de sovjet-
rpgeering. Volgens de sovjet-economen en
staatslieden hebben de leiders van de twee
bovengenoemde maatschappijen na de mis
lukking van deze pogingen geprobeerd om
van de sovjet-regeering het monopolie voor
den verkoop van de Russische olie in het
buitenland te verkrijgen. In hoeverre de
sovjet-regeering het geval juist voorstelt, is
niet met zekerhpid te zeggen Beide partijen,
dus zoowel de bolsjewiki als de twee olie
maatschappijen, publiceeren slechts datgene
wat zij kwijt willen zijn; het is aan ieder
een. die zich voor het vraagstuk heeft j
geïnteresseerd, duidelijk, dal er in deze
zaak nog veel verzwegen dingen zijn. dat
de volle waarheid over de zaak nog niet be
kend is.
Het staat vast, dat de sovjet-regeering in
het begin alle pogingen van buitenlandsche
maatschappijen, om het verkoop-monopolie
van de Russische olie te verkrijgen, heeft
verijdeld. De sovjet-regeering richtte een
eigen trust, het „Neftesyndicaat", op. Dit
syndicaat kon in het begin niet zelfslandig
op de buitenlandsche markten optreden en
daarom werden eenige maatschappijen op
gericht, welke het Neftesyndicaat den ver
koop van olie heeft opgedragen (in Engeland
heette deze maatschappij Russian Oil Pro
ducts Co.", in Duitschland „Deutsch-Russi-
sche Naphla Gesellschaft" enz.).
Een dergelijke organisatie was echter te
kostbaar en was niet te handhaven. Het
oprichten van dergelijke maatschappijen in
alle landen, waar het Neftesyndicaat zijn
olie verkocht of wilde verknopen, zou zulke
bedragen eischen dat de sovjets er voor
terugdeinsden De bolsjewiki droegen toen
den verkpop van de Russische olie in som
mige landen aan de maatschappij
Oil" op. Dat wa° het begin Daarna volg
den uieuwe stappen, die het Neftesyndicaat
geheel aan het Amerikaansche olie kapitaal
onderwierpen Het sluiter» van deze over
eenkomsten met Amerikaansche olie-trusts
heeft geleid tot deD fe'len strijd tusschen
de verschillende olie-maatschappijen.
Theoretisch gesproken moest het ont
branden van dezer strijd de positie van de
sovjet-regeering en van het Neftesyndi
caat zeer sterk maken. De bokjewiki kon
den de vijandige partijen tegen elkaar uit
spelen en daardoor hun eigen positie ver
sterken. Dat is echtei niet gebeurd. Inte
gendeel, het Neftesyndicaat heeft niet al
leen den ouderlingen strijd der trusts niet
benut, maar zich zelfs aan een der strij
dende partijen geheel gebonden. Het Nef
tesyndicaat heeft n.l. met twee Amerikaan
sche zustermaatschappijen, de „Standard
Oil-New-York" en de „Vacuum Oil", een
overeenkomst gesloten, waardoor deze
twee maatschappijen het Neftesyndicaat
vertegenwoordigen in Egypte en den Le
vant. Bovendien hebben de Amerikaan
sche maatschappijen het recht gekregen te
Batoem een olieraffinaderij te bouwen en
te exploiteeren.
De sovjet-regeering 1b op deze wijze af
hankelijk geworden van het Amerikaan
sche olie-kapitaal. De soxjet-pers ontkent
trouwens deze afhankelijkheid ook niet. De
sovjet-economen redeneeren als volgt: nu
de sovjet-regeering tusschen de twee elkaar
fel bestrijdende partijen is geraakt, moest
zij de sterkste partij kiezen. De Amerika
nen zijn de sterkste partij (volgens de
sovjet-economen is het Amerikaansche
olie-kapitaal 21/£>-niaal sterker dan het En-
gelsch-Hollandsche) en daarom hebben de
bolsjewiki zich onder haar bescherming ge
steld.
De Russische olie-industrie heeft dus op
gehouden onafhankelijk te zijn. De Ameri
kaansche „beschermers" van de bolsjewiki
doen nu al het mogelijke om de geheele
Russische olie-industrie aan zic-h te onder
werpen. De positie van de sovjet-regeering
is daarbij verre van benijdenswaardig. De
partijen zijn immens niet gelijk. Van één
kant staat een machtige Amerikaansche
trust, die over geweldige kapitalen be
schikt en veel ervaring heeft in zak© het
onderwerpen van een achterlijk land aan
haar macht, en van den anderen kant staat
de sovjet-regeering, die in alle opzichten
zwak is en, wat het belangrijkste is, in het
geheel geen kapitaal bezit. De sovjet-re
geering 6taat nu voor de noodzakelijkheid
om groote werken te verrichten om üet
bedrijf op peil te" houden. Er moeten nieu
we fabrieken gebouwd worden pijpleidin
gen moeten gelegd worden, het vervoer van
olie moet geregeld worden, de verkoop in
het buitenland moet georganiseerd worden.
Dat alles eischt geweldige kapitalen, die
dc sovjet-regeering niet bezit, die zij ook
niet krijgen kan, omdat niemand aan de
sovjet-regeering geld wil leenen Had de
sovjet-regeering zich niet in zulke mate
aan de Amenkaansche trust gebonden, dan
had zij, om de Amerikanen geen overhee^-
schende positie te verleenen, de te ver
richten werken onder de verschillende
trusts kunnen verdeelen. Nu is dit echter
onmogelijk en de sovjet-regeering zal dus
steeds meer en meer gedwongen worden
zich aan de Amerikaansche trust te bin
den, waardoor haar afhankelijkheid van.
het Amerikaansche olie-kapitaal steeds
grooter zal orden.'
Het is moeilijk te voorspellen, hoe de ont
wikkeling nu zal gaan Hoe fel de twee
partijen tegenover elkaar nu ook staan,
een overeenkomst is toch niet buitengeslo
ten. De leiders van de olie-trusts begrijpen
dat een overeenkomst steeds te verkiezen
is boven een strijd, die veel geld kost en
waarvan de uitslag nooit zeker is. Komt
zulk een overeenkomst tot stand, dan wordt
de positie van het Neftesyndicaat, dat nu
nog net doet alsof het iets te vertellen
heeft, geheel aan de willekeur der macö-
tige internationale trusts overgeleverd. Zoo.
lang de strijd nog duurt kan het Neftesyn
dicaat immers probe.eren de partijen tegen
elkaar uit te spelen, al heeft het door zijn
overeenkomst met een partij zijn sterkste
kaarten reeds verloren. De bolsjewiki ver
stonden steeds de kunst van chantage, van
tegelijkertijd met alle tegenstanders te on
derhandelen Komt er echter een overeen
komst tusschen de tegenstanders, dan zal
het internationale olie-kapitaal in het ge
heel geen rekening meeT houden met de
wenschen van de bolsjewiki. Voor Rusland
kan dat beteekenen verlies van het recht,
vrijelijk over zijn eigen olie te beschikken.
Dr. BORIS RAPTSCHINSKY.
New-York, 1 September
Over een Amerikaansche stad,
die geen blauwen hemel heeft
Staal en ijzei, vnni en rook.
Dag en nacht het oorverdoo-
vend krijschen van kranen en
het gillen van fluiten. Maar
ook een stad vol van rijkaards
en eergierige burgers, die een
Cathedraal der Wijsheid willen
bonwen.
Er is een stad in Amerika, waarvan ge
zegd wordt, dat men haar alleen op Zondag
een bezoek brengen kan: Pittsburg In
tegenstelling met het preutsche Boston, de
stad, die zich den kuischen^ mantel der cen
suur aangedaan heelt, is Pittsburg het
tegenovergestelde van smettelooze reinheid.
Gedurende de werkdagen stijgt zooveel rook
op van de vele staalfabrieken, ovens en
andere werkplaatsen, dat het gansche pano
rama der stad verduisterd wordt door dikke
rookwolken. Dat men Pittsburg al1 een op
Zondag zien kan, is wel wat overdreven. Er
is bijna geen stad in Amerika, die niet be
kroond is met die industrieele roet en rook
wolken, die de trots en de rijkdom van
Amerika geworden zijn, maar toch is
Pittsburg de stad. die meer dan enke andere
te lijden heeft van den eeuwigen rookvlam
der ovens en fabrieken Het gezegde dat
alleen op den rustdag Pittsburg vrij is van
de rookplaag. vindt zijn oorsprong in den
tijd, toen het centrum der stad geheel in be
slag genomen was door ovens en fabrieken
Toen was zij één reusachtige vuuroven. De
stad stikte in den dikken rook. Totdat ein
delijk het gemeentebestuur inbrcep en der
bevolking ter hulp kwam met de bepaling,
dat zware belastingen zouden geheven
De aanvoeren en hoogste noteeringen waren:
Wagens Goudsche Leidsche
gestempelde
ligte ligte zware
(1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (25
15 Sept. Oudewater 120 123 116 f49 f44 f40 f58 f58 f45 f— f— f— f— f— f
20 Sept. Bodegraven 422 500 339 f55 f52 f47 f60 f58 f52 f66 f60 f54 f— f— f
21 Sept. Woerden 380 621 478 f57 f54 f45 f60 f58 f óf f66 f60 f54 f—f— f—
22 Sept Gouda 272 296 241 f56 f55 f 48 f 58 f 58 f 53» f 63* f 64 f 54 f f f
22 Sept. Alph. a/d R. 51 30 84 f f f f 62 f 57 f 52 f f 60 f 55 f f f
23 Sept. Leiden 120 167 124 f58 f56 f50 f— f f— f— f— f— f04 f68 f62
(1) Zijn de opgaven van de vorige week. Extra zware f65.
(2) Zijn de opgaven van 202-4 Sept 1926.
worden op de werkplaatsen in het centrum
der stad, zoodat daarna het zwaartepun;
verlegd werd naar de voorsteden en de
nieuwe smeltovens opgetrokken werden in
de onmiddellijke nabijheid der stad. Daarna
werd de rook dragelijk, maar toch blijven
dc New-Yorkers volhouden, dat Pittsburg
de eenige stad in Amerika is, waar in den
zomer een stroohoed slechts voor één dag
kan gedragen worden. En Mark Twain wa9
voorzeker niet zeer ingenomen met de stad,
want hij noemde haar: de hel zonder dek
sel I In zijn tijd moet de atmosfeer er dan
ook ondragelijk geweest zijn.
Als grootste fabrieksstad ter wereld heeft
zij, ook na den uittocht van een aantal
staalfabrieken, het karakter van een kolos
salen smeltoven behouden. Als men van
den Mount Washington, welke de stad be-
heerscht, het uitzicht op den vuuroven
krijgt, dan ziet men een woud van schoor-
steenen hoog oprijzen door de rookwolken
heen, en uit de vallei der beide rivieren,
de- Alleghany en de Monongahela, komt
dreunend het metalen rumoer naar boven,
onophoudelijk gehamer en ^gesis, bij dag
en bij nacht het eeuwige knersen en kreu
nen van ijzer en staal. Een machtige sym-
phonie van metalen bezetenen, die nooit
rust hebben, formidabel en drukkend. Voor
zeker is het de eenige stad, die meer dan
elke andere den indruk geeft van een ruste-
looze, mechanische activiteit, waar de tijd
gemeten wordt met de klinkende hamer
slagen op het aambeeld en het regelmatige
rhythme van het machine-gestamp. Den
ganschen dag door speelt het koortsachtige
orchest van ijzer en metaal, een demoni
sche jazz voor den dans der stalen Titanen;
de muzikale daver duurt door den langen
donkeren nacht, verlicht door de vlammen,
die hier en daar door den rook flitsen, een
Dantesk spektakel van dampen en wolken
en gassen, die rusteloos omhoog stijgen,
vuurtongen, die langs het duistere firma
ment strijken en het nachtelijk landschap
opluisteren, totdat de dageraad door den
rook heendringt. Een helsche orgie van
vuur en rumoer, temidderi waarvan de stad
een kalm leven slijt. Zij heeft zich gewend
aan de koorts en bevindt er zich wel bij.
Pittsburg, met het rijke gebied van ert
sen, olie en kool, is de thermometer van
de activiteit der Vereenigde Staten. Het
groote tijdperk der Amerikaansche expansie
begon in de tweede helft der vorige eeuw.
Het land had een groote behoefte aan sterke
mannen om den rijkdom aan den bodem
te ontwrichten. Europa kwam den nood
verlichten en uit Oost en West .trokken de
hand- en landarbeiders de Staten binnen,
op zoek naar een fortuin. Op weg naar het
beloofde land waren zij bereid bloedige
offers te brengen, met de zekerheid van
eigen bezit voor oogen in een land van vrij*
beid en welvaart, willig om een deel van
hun leven te slijten in een vreemd land of
in donkere fabrieken. Maar de behoefte aan
arbeiders werd grooter en het was ónmo
gelijk om sneller en om meer te recruteeren.
En het groote gebrek aan arbeidskrachten
ontstond, dat noch door Polen, noch door
Italianen verholpen kon worden.
Men zocht naar een substituut en vond
het in de machine. Dat was het heroïsche
tijdperk der Amerikaansche industrie: het
koortsachtige zoeken naar middelen om de
arbeiders te vervangen en om meer onaf
hankelijk te zijn. Het was ook de goede
tijd der uitvinders, die of kleine uitvin
dingen deden, of de bestaande uitvindingen
verbeterden,. of geheel nieuwe wegen open
den. Toen was Amerika in zeker opzicht
nog afhankelijk van Europa, maar trachtte
er reeds naar om op eigen beenen te staan.
Het moedigde de belangstelling en de liefde
voor de mechanische en mathematische
wetenschappen en de chemie sterk aan. De
ondernemingen breidden zich snel en sterk
uit, de nijverheid overtuigde het kapitaal
om aan deze uitbreiding deel te nemen, en
in twintig jaar klom het totaal der geld
beleggingen van negen milliard dollars tot
vijf-en-veertig. De industrie kwam den
landbouw ter hulp en stelde nieuwe mid
delen te zijner beschikking om den hand
arbeid te vervangen. En het land leverde
grootere rijkdommen op dan de Galiforni-
sche goudvelden ooit opbrachten voor de
koortsige goudzoekers. In 1860 waren er
ongeveer 150.000 fabrieken in Amerika, in
1900 had hun aantal het half millioen reeds
overschreden. Veel metaal werd door de
Stalen uit Europa ingevoerd. In 18S0 wa
ren zij in staat om de me taalproductie op
gelijken voet te brengen met Engeland en
tien jaar later overtrof de productie die
van Engeland Het was een krampachtige
industrieele wedloop. President Mac Kinley
zei toen: „Er is een overproductie, we moe
ten nieuwe wegen vinden". Toen begon
Amerika uit te voeren en op zulke wijze,
dat men in Europa begon te spreken van
een Amerikaansche overrompeling. Maar
het tempo vertraagde niet. De staalproduc-
tie der Vereenigde Staten wordt berekend
op 37.935 000.000 ton, de helft der wereld
productie Aan dat dikke cijfer draagt Pitts
burg in zeer hooge mate bij met de geza
menlijke ovens en werkplaatsen en mij
nen- die zooveel rook uitbraken en zooveel
millioenen brengen.
Een andere karakteristiek van Pittsburg
is de begeerte om een beetje schoonheid en
wat poëzie te brengen in dien hoop van
ijzer en staal. Om de eentonigheid van het
metaal te breken heeft men zooveel moge
lijk bloemen geplant en zijn reusachtige
parken aangelegd. Pittsburg is vol million-
nairs. Van de 11.000 millionnairs in de
Vereenigde Staten wonen er ongeveer 1000
in Pittsburg alleen. En daar de Amerikaan
sche millionnairs gewoonlijk vrijgevige be
zitters zijn volgens den ouden stijl, geven
zij groote sommen om Pittsburg zoo mooi
mogelijk te maken. Want de ware vreugde
van den echten Amerikaan is, om geld te
maken, veel geld, niet om het vrekkig te
behouden en in nachtelijke uren nog eens
na te rekenen als de Gierigaard van Hen
drik Conscience, maar om het uit te geven
om het te laten rollen, om er veel
en goed van te genieten op zijn wijze, om
weldadigheidswerken op te richten en op
voedingsinstituten te onderhouden, hetzij
alleen ter wille van een begeerte of jeen
behoefte om te geven, hetzij om er op de
een of andere manier nog „een slaatje uit
te slaan".
Andrew Carnegie, de bekende rijkaard,
die met zijn geld zooveel goeds verricht
heeft in Amerika, en die tevens ook Europa
heeft doen deelen in den overvloed, werd
geboren in deze rookstad. Hij was de staal-
koning van den ouden stempel. De Carnegie
Corporation geeft jaarlijks zes millioen
dollar uit, alleen om wetenschappelijke
onderzoekingen en de schoone kunsten te
steunen. Ook de andere Carnegie-inrich-
tingen worden door zijn nagelaten geld in
het leven gehouden. Pittsburg is door hem
bedeeld geworden met alle mogelijke ge
bouwen, het museum, de bibliotheek,
scholen, enz. Maar dat is niet genoeg.
De Pittsburgers hebben grootsche plan
nen. De stad en haar roem zal niet in rook
vergaanl Zij willen een Cathedral of
Learning bouwen, een Cathedraal der Wijs
heid, welke dertig verdiepingen zal hebben.
Voor dit gebouw der wijsheid heeft de mi
nister der Schatkist, die ook een Pittsbur-
ger is, het terrein aangeboden, hetgeen hem
op een persoonlijke uitgave van vijf mil
lioen dollaV komt te staan. Men kan niet
ontkennen, dat het een zeer beminnelijke
eigenschap der Pittsburgsche rijkaards is,
die groote bijdragen voor de verluchting
van den eigen, goeden, industrieelen naam
en van de stad. Miss Mary Schenley ver
maakte verleden jaar aan de stad eeji
enorm park, waarvan de waarde in dol
lars moeilijk te berekenen valt en Mr<
Phips, een vriend van den ouden Carnegie,
heeft een groote en belangrijke bloemen
en plantenverzameling geschonken, en de
familie Thaw heeft eenvoudigweg een heele
Universiteit cadeau gedaan. Pittsburg was
niet meer dan een rookoven, maar men wil
er een schoone stad van maken en daarom
plant men bloemen in „de hel zonder
deksel", tot lust en vermaak van het
gemeen.
NEIL VAN AKEN.
bCLi 4 iVlE.
Juist omdat verkoudheid zich zoo
onschuldig voordoet, la zij zoo
gevaarlijk. Vergeten wi) toch
nooit, dat zij een ontsteking der
slijmvliezen is en dat reeda een
simpele verplaatsing dier ont
steking b.v. naar de stembaaden,
de bronches of naar het slijmvliei
van de longen - en hoe gauw
gebeurt dat niet - haar veel
ernstiger maakt. Acute en chro
nische bronchitis, asthma, borst-
benauwdheld zijn de terecht ge
vreesde gevolgen van een ver
waarloosde verkoudheid. Maak
de genezing niet moeilijker en
duurder door met de juiste be
handeling te wachten. Begin bij
het begin en verzorg een een
voudige verkoudheid dadelijk met
de versterkende, onschadelijke,
maar krachtig alljmoplossende
AKKER9*
Voorde Borst
Per koto: IIJO.Iin.li»
8606
IHU'
2—4
