Eerlijk gezegd-
ze zijn stukken
beter. Vindt U
ook niet
68"*° Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 10 September 1927
Derde Blad No. 20703
De Wedvlucht om de Luchtheerschappij
VIRGINIA
/9 Ook met kurk en goud mondstuk
H Buitenl. Weekoverzicnt.
PARIJSCHE BRIEVEN.
OVERZICHT KAASMARKTEN.
Dijor Lord THOMSON VAN CARDINGTON.
(Alléén-recht tooi Nederland).
RECLAME.
(hief Whip
Russische, Italiaansche en Frantche
vorderingen op luchtvaartgebied.
Het is een merkwaardig en veelbeteeke-
nend feit dat de Russische regeering bij het
creëeren van een groote luchtmacht, mis
schien duidelijker dan eenige andere regee
ring bemerkt heeft, wat de hoofdzaken zijn
voor „luchtmacht" en derhalve de staats
machine gebruikt om „luchtgevoel" op te
wekken bij de Russische volksmassa.
Bijvoorbeeld: de studie van de aviatiek is
verplichtend gesteld op de Russische scho
len; zelfs in de kleinste onderwijsinrichtin
gen bevinden zich modellen van vliegma
chines en aan de kinderen wordt onderwijs
gegeven in de grondbeginselen van het
vliegwezen.
De belangstelling wordt er bij grooteren
ingehouden o.a. door de Groot-Russische
Vrijwillige Luchtvaartvereeniging, welker
doel het is om faciliteiten te verleenen bij
het maken van pleziervluchten. Zooals het
gaat met alle vereenigingen in Sovjet-Rus
land, kon ook deze niet bestaan zonder toe
stemming en ondersteuning van de Regee
ring.
Hoe intensief de propaganda is moge blij
ken uit de volgende cijfers: in de Oekraine
alleen zijn 4.662 locale luchtvaartvereeni-
gingen met een totaal ledental van over de
360.000. Ieder lid betaalt een contributie van
18 roebel, maar of dit een entreegeld is of
een jaarlijksche contributie is niet recht
duidelijk.
Twee vereenigingen „De Vereeniging van
Luchtvaartvrienden" en „de Vereeniging
van Chemische Verdediging" hebben zich
thans tot één vereeniging n.l. „de Aviokhim"
vereenigd met een een ledental van meer
dan 2.000.000. Deze groote combinatie heeft
reeds 19 aviatiek-clubs geformeerd en 1200
bibliotheken bevattende boeken betreffende
luchtvaart-onderwerpen door de geheele
6ovjet-republiek gesticht.
Aan den anderen kant is de militaire
luchtvaart ook niet verwaarloosd. Indien
cijfers de maatstaf zijn van kracht, is Rus
land thans een eerste klassige lucht-mo-
gendheid. Er wordt beweerd dat de Russi
sche luchtmacht bestaat uit 1200—1500 mi
litaire vliegers. Oorspronkelijk betrok Rus
land de vliegmachines van Duitschland en
bestond zijn eskader uit machines van de
Junker-, Fokker- en Dornierfabrieken, maar
kort geleden is er een nationale luchtvaart
industrie gekomen, met een afdeeling voor
wetenschappelijk onderzoek, zoodat de laat
ste machines gebouwd zijn in Rusland vol
gens een Russisch ontwerp.
Rusland legt zich speciaal toe op den
bouw van geheel metalen vliegtuigen welke
gemaakt zijn van een nieuw mengsel kolt-
choug-aliminium. Dit metaal combineert
lichtheid met een spankracht van 85000
pond per vierkante Eng. duim en heeft bij
allerlei proeven verrassende resultaten op
geleverd.
Een vliegtuig van dit metaal vervaardigd
en Uitgerust met een 450 P.K. Libertymotor,
heeft een nonstop-vlucht gemaakt heen en
terug van Moskou naar Nisjinovgorod (450
mijl).
In Zuid-Rusland wordt een vloot van
vliegtuigen gebruikt om de zwermen sprink
hanen te verdelgen door ze met vergift te
bestrooien. Niets kan de bevolking beter
overtuigen van het nut en de voordeelen
van de aviatiek dan dit middel. De meest
duizelingwekkende toeren van luchtacroba-
tiek zouden lang niet zulk een indruk op de
Russische boeren maken als de verdelging
vanuit de lucht van deze vraatzuchtige in
secten.
Of Rusland inderdaad een groote lucht
macht zal krijgen, kan de tijd alleen leeren.
Zijn wijde en uitgestrekte vlakten bieden
een ideaal veld voor aviatiek; de Slaven
hebben menig uitstekend ingenieur opgele
verd en zullen ook goede piloten en mecani
ciens voortbrengen. Wat dit ras ontbreekt is
concentratie en de geschiktheid voor volle
dige organisatie. Maar indien de thans ge
voerde propaganda vruchten draagt en Rus
land een nationaal luchttransportsysteem
opbouwt met een voldoende luchtvaart-in
dustrie voor zijn interne behoeften, zijn
zijn bronnen zoo uitgebreid en de voordee
len van zijn natuurlijke ligging zoo groot,
dat het binnen weinig jaren in staat zal zijn
de luchtroutes te beheerschen over Azië naar
het Oosten.
Italië's aviatiek-vraagstuk is in menig op
zicht gelijk aan dat van Brittannië; zijn
lange kustlijn en overzeesche belangen
noodzaken het watervliegtuigen er op na te
RECLAME.
Bij tal van vrouwenriekten bewerkt het
natuurlijke „Franz-Josef'-bitterwater de
allerbeste verlichting. Getuigschriften der
klinieken voor vrouwelijke patiënten attes
teeren, dat het zeer zacht afvoerende
„Frana-Josef'-water vooral bij kraamvrou
wen met uitnemend gevolg wordt aange
wend. Bij apothekers en drogisten verkrijgb
7952
IL
houden. Van de ontwikkeling van dit soort
vliegtuigen zal veel meer zijn luchttoekomst
afhangen dan van die van land- en bom
bardeervliegtuigen. Italiaansche ingenieurs,
piloten en mecaniciens kunnen zich meten
met die van ieder ander ras en men mag
groote dingen van hen verwachten indien zij
een afzetgebied vinden voor hun energie en
de organisatie en uitrusting van lucht
transportsystemen welke voorzien in een
veilige en regelmatige verbinding over de
Middellandsche en Adriatische Zee. Op deze
manier zal Italië de fundeering van zijn
luchtmacht veel solider leggen, dan door er
een luchtmacht op na te houden van zulke
afmetingen „dat het gedreun van de moto
ren alle andere geluiden in Italië overstem
men zal en de vleugels van de vliegmachi
nes boven het schiereiland de zon zullen
doen verduisteren," om een passage aan te
balen uit een rede door Mussolini tot het
volk gehouden naar het heet.
Ongelukkigerwijze wordt de Italiaansche
luchtvaartbegrooting evenals die in andere
landen steeds hooger opgevoerd en aan de
Italiaansche regeering schrijft men het voor-
nemen toe vóór 1930 2800 militaire vlieg
tuigen te bouwen.
De markies de Pinedo heeft misschien een
meer helder inzicht in de vereischten voor
een luchtheerschappij. Hij heeft o.a. aange
drongen op de constructie van watervlieg
tuigen die op de oppervlakte van het water
kunnen varen. Dit idee is allesbehalve fan
tastisch; de zeewaardigheid van watervlieg
tuigen is verrassend, ofschoon te verklaren
uit de beginselen der luchtscheepvaart; zij
scheren over de ruwste zee zonder door de
golven te worden vernietigd.
Pinedo's Atlantische vluchten deden een
golf van enthousiasme gaan over geheel
Italië, waar zijn naam in ieder gezin be
kend is; als zijn populairiteit en invloed
voldoe-nde gehandhaafd blijven om hem in
staat te stellen zijn ideëen practisch te ver
wezenlijken, zal dit een geluk zijn voor
Italië en nie<t minder voor Europa.
Alhoewel Frankrijk zoo veel heeft bijge
dragen tot de vroege ontwikkeling van de
aviatiek, dient toch te worden gezegd dat
geen land, uitgezonderd dan Engeland,
grooter apathie toont ten opzichte van de
aviatiek dan Frankrijk. Alle pogingen van
de regeering om de belangstelling op te
wekken door middel van luchtvaartten
toonstellingen en vliegdemonstraties ten
spijt, heeft het Fransche volk nog nooit
„luchtgevoel" verworven. Het luchtvervoer
moet eerst goedkooper en veiliger zijn voor
de Franschman er gebruik van maakt in
weerwil van het feit dat het misschien iets
meer kost e«i minder gevaarlijk is dan het
reizen per trein in Frankrijk.
Toch wordt veel nuttig wetenschappelijk
werk in Frankrijk verricht. Een belangrijke
nieuwigheid is hel zoogenaamde „Subma
rine watervliegtuig", een machine die al
naar mate haar ontwerpers dit wenschen
kan vliegen boven de oppervlakte der zee of
zich daaronder kan voortbewegen. Ofschoon
dit plan practisch gesproken de eerste jaren
nog niets zal opleveren, is het toch goed dat
men zich met zulk werk bezig houdt Op
aviatiek-gebied is het onmogelijke van van
daag, mogelijk morgen.
Alhoewel dus, strict gesproken, Frankrijk
nog niet een luchtmacht heeft, d. w. z. een
onafhankelijke dienst op dezelfde lee9t ge
schoeid als de twee oudere diensten
(land- en zeemacht) is het Fransche lucht-
wapen wat getalsterkte betreft het krach
tigste ter wereld. Om verschillende rede
nen is het Fransche luchtwapen onderge
bracht bij het Departement van oorlog en
daaronder lijdt het meest, al is hij dan niet
de eenige, de Fransche Zee-luchtmacht-
dienst. De klachten zijn dan ook luid en
lang geuit waartoe de jongste aanleiding
was zekere weinig succesvolle experimen
ten met watervliegtuigen.
Rusland, Italië en Frankrijk zijn onge
twijfeld groote luchtmachten voor de toe
komst. Frankrijk en Italië ontwikkelen
hoofdzakelijk de militaire aviatiek in scherp
contrast met de regeling door het Verdrag
van Versailles op Duitschland gelegd. Rus
land daarentegen cultiveert buitengemeen
propagandistische methoden terwijl het te
gelijkertijd voorziet in een krachtige lucht
macht. Indien de regeering in Moskou, het
wonder kan volbrengen de Russische boe
ren „luchtgevoel" bij te brengen dan zullen
Italië, Frankrijk en Duitschland tezamen
nog niet Rusland's gelijke zijn in lucht
macht,
RECLAME.
H. P. H. KEEREWEER
BEGRAFENISSEN Tel." 0GI
AUTO-TRANSlRÖRT
Aalmarkt 16. CREMATIE
4762
Nederland te Genève op den
voorgrond Polen terugge
drongen Rakowsky in last.
Weinig was te vermoeden, dat de Vol-
kenbond&zitting, die thans bijeen is, van
zooveel beteeken-is zou worden, als het ge
val blijkt te zijn door het opnieuw ter
tafel brengen van wat feitelijk is de alpha
en omega van een lichaam, als de Volken
bond behoort te zijn. Hoofddoel van den
Volkenbond is immers het buiten de wet
stellen van den oorlog. Nooit meer oorlog,
dat is de fieus, die de volkeren bezielt in
zeer groote en diepe geledingen. Maar,
belaas, de politiek van den Volkenbond
was daarmee de laatste jaren niet in vol
ledige overeenstemming. Er kwam een stre
ven tot uiting om zich niet te mengen in
aangelegenheden, waarbij „grooben" direct
waren betrokken, uit vrees, dat het gezag
van het nog jonge instituut daaronder zou
lijden. Destijds in 1923, scheen de goede
richting te zullen worden ingeslagen, toen
het protocol van Genève in bespreking
werd gebracht, doch Engeland verzette zich
tegen een zoo vérgaande beweging, die
eenvoudang alle macht in dienst stelde van
den Volkenbond. Uit dit Engelsch verzet
werd toen als soort compromis het Locarno-
verdrag geboren. Het verloop van zaken
heeft echter reeds voldoende bewezen, dat
Locarno wel iets is geweest, doch geens
zins hetgeen er van verwacht werd. Het
uittreden van loTd Cecil en Henri de Jou-
venel mag met dit alles ook in 't nauwste
verband worden gebracht. De ontwape
ningsconferentie van den Volkenbond zelf
moest- worden verdaagd om een echec te
ontgaan, de maritieme conferentie der drie
grootste zeemachten liep op een finaal
echec uit, de geest van Locarno vervloog
meer en meer 't was een allesbehalve
fraai beeld, dat de laatste jaren de Vol
kenbond en wat daarmee annex is, gaf te
zien. Het gezag van den Volkenbond was
ongetwijfeld tanend...
't Is onze minister van buitenl. zaken,
jhr. Beelaerts van Blokland geweest, die
opnieuw heeft aangeroerd het innerlijkste
wezen van wat de Volkenbond bedoelt te
zijn, door opeens weer op te rakelen het
protocol van Genève en wat daarmee
samenhangt. Hij heeft opnieuw naar voren
gebracht, hoe de Volkenbond openlijk den
oorlog moet verklaren aan den oorlog en
iedeT, die daartoe zijn toevlucht neemt,
moet stellen buiten de wet en buiten de
beschaving en hoe daartegen alle macht van
de Ifeden dient te worden georganiseerd.
Eerst dan is er werkelijk sprake van vei
ligheid en kan worden overgegaan tot de
ontwapening, waarvoor zooveel moeite
wordt gegeven, zonder veel resultaat.
Onze minister heeft de koe bij de hoorns
gevat.
Jhr. BEELAERTS VAN BLOKLAND.
Hij kon dit doen zonder eenige verden
king te wekken van directe eigenbaat. Zijn
werkelijk zuivere bedoelingen zijn niet aan
te tasten Hij spreekt in 't algemeen be
lang. En dat maakt hem sterk. Veel ster
ker dan de Poolsche afgevaardigde Sokal,
die met een dergelijk, doch minder vér
gaand plan rondliep, n.L het bevorderen
van non-agreese-verdragen k la Locarno.
Het Poolsche doen en laten is toch niet
vrij te pleiten van een pleiten pro domo.
Men voelt, hoe Pole® uit eigen-belang,
daar toch voor het Oosten geen Locarno
kon worde® bereikt, nu ter Volkenbonds
vergadering stappen onderneemt, die er op
berekend zijn, zich zelf veilig te stellen,
ook al wordt aan die stappen een vorm ge.
geve®, die een verdere strekking heeft.
Van Engelsche zijde, dus door Chamber
lain, is onzen minister kwalijk genomen,
dat hij geheel onvoorbereid zijn demarche
heeft ondernomen. Hoezeer dit onverwach
te juist de eenige manier mag heeten om
iet-s te bereiken, toont de gang van zaken,
bij het Poolsche voorstel. Polen heeft
eerst de groote broers gepolst; gevolg, dat
van zijn voorstel al zooveel is afgevijld,
dat Polen het zelf reeds heeft teruggeno
men, daar van de oorspronkelijke bedoe
ling niets meer over was. Had onze eerste
gedelegeerde vooraf zijn kaarten bloot ge
legd, dan was zijn intensie al vermoord
geweest, voor hij daar te Genève er ken
nis van had kunnen gewen.
Geenszins willen wij onzen minister een
succes voorspellen. Nog is het verzet van
Engelsche zijde even krachtig als in 1923
en evenals toen zal Engeland wel een of
andere kapstok weten te vinden om de
Nederlandsche resolutie aan op te hangen
Niettemin zal wederom*de Volkenbond den
weg zijn getoond, waarlangs alleen te be
reiken is het einddoel geen oorlog meer.
En dat zal o.i niet geheel van gevolgen
verstoken kunnen blij ven-
Zoo ooit, dan geldt hier het frappez,
frappez toujour»!
Wat feitelijk axioma's zijn, door allo» te
doen begrijpen en aanvaarden, is zoo een
voudig niet.
Dat ziet men ook bij het aangaan van
connecties met sovjet-Rusland. Van te
voren staat vast, dat de sovjete zich
niet zulle® onthouden van het benutten van
de ontstane verhouding voor propaganda
der wereldrevolutie, etc. Niette min zijn vele
staten er toe overgegaan om diplomatieke
betrekkingen met sovjet^Rusland te herope
nen. Alleen Engeland heeft de connecties
reeds weer verbroken. Voor Frankrijk is
er alle reden om hetzelfde te doen na het
optreden van den Russisch en gezant Ra
kowsky, maar lii^s tolereert dat niet.
RAKOWSKY.
Uit de® aard der zaak wringt de gezant
en zijn regeering zich in allerlei bochten
om zich vrij te pleiten, maar zou er een
verstandig menach gevonden kunnen wor
den, die overtuigd is van Rakowsky's on
schuld. Immers neen.
Wie echter denkt, dat Rakowaky zijn
congé krijgt, denkt mis. Hij zit in moeilijk
heden, maar een uitweg vindt men weL
Axioma's m de politiek, men zoeke ze
verre
RECLAME.
MIJNHARDT's
Hoofdpijn-Tabletten 60ct
Laxeer-Tabletten 60 ct
Zenuw-Tabletten 75 ei
Staal-Tabletten 90*
Maag-Tabletten 75 ei
Bij Apothekers en Drogisten
7962
(Van onzen Pargschen correspondent).
(Nadruk verboden).
PALACE-GENEUGTEN t
Parijs, 4 September.
Het is meer dan ooit de tijd der Ameri
kanen. Van de tien menschen, die voor
het „Café de la Paix" ritten, zgn er zeker
acht of negen burgers van het droge land.
Bij scheepsladingen vol worden zij over
Parijs uitgestort. Niet allen rijn zjj echter
millionnair, natuurlijk.Het gros vormen min
of meer bescheiden zaken-menschen, die
eenige jaartjes ar over hebben gespaard
om zich een trip naar de Oude Wereld te
kunnen betalen, Dooh rijk of arm
elk op zijn manier wordt hier opgewacht door
een merkwaardige haaien-bende, weiker leden
er een sport van maken u zoo spoedig mo
gelijk financieel uit te kleeden.
Door een toevallige relatie heb ik dezer
dagen gelegenheid gehad eens een bHk
achter de schermen te werpen in de organi
satie van een dier nieuwe luxueuse hotel
paleizen, die zich speciaal toeleggen op de
vermogende Amerikaansche clientèle, en ik
moet bekennen: ik had altijd wel gedacht,
dat zoo'n Chicago-sche vetkooper of New-
Yorksche automobielenfabrikant, die naar de
Ville Lumière komt, hier behoorlijk geëx
ploiteerd wordt door portiers, gidsen enz.,
maar dat dit zóó systematisch en tot in
alle onderdeelen gebeurt, dat had ik nooit
durven vermoeden.
Het begint op de boot al, eenige dagen
Z6lfs voordat in Le Havre voet aan wal
wordt gezet. Op die boot reist in luxe-cabine
een Franschman met een zeer sympathiek
voorkomen en een zoo mogelijk nog sym
pathiekere Fransche wederhelft. De man
is wat men noemt van een geposeerden
leeftijd, meestal oud-officier of gepension-
neerd rijksambtenaar, dikwjjls bovendien
iemand van adel. In elk geval boezemt hjj
alle mogelijk vertrouwen in. Zgn vrouwtje
is veel jonger dan hij, en zal zich met
dezen aangenamen doch degelgken man niet
te vaak amuseeren.
Wat op de boot niemand weet, zelfs de
kapitein niet, is, dat deze prettige, innemen-
zoo correcte passagier, enkele weken geleden
een privé onderhoud had met den directeur
van een der mondaine Parijsche palaces,
waarin hij dezen ontvouwde, dat hij door
een der groote cercles (euphemisme voor
speeiclubs) was aangesteld om viermaal de
reis ParijsNew-York te doen, heen en
terug, teneinde te trachten leden te werven,
bereid om met enthousiasme hun spaar
penningen te wagen aan de baccarat-tafel.
De reis le klas met luxe-cabine werd be-
taaiQ door den cercle en bovendien was bera
een flink percentage verzekerd van de som
men, welke zgn slachtoffers zouden „los
laten".
Maar onze vriend - zoo vertelde hjj aan
de® hotel-directeur was niet vies ervan
De aanvoeren en hoogste noteeringen waren:
Wagens Goudsche Leidsche
gestempelde
ligte ligte zware
(1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2)
5 Sept Oudewater 89 104 97 f 43 f 42 f 39 f 50 f 50 f 43 f f f f f f
6 Sept. Bodegraven 331 421 283 f48 f45 f43 f55 f 53 f 49 f57 f 54 f 51 f— f— f
7 Sept. Woerden 360 447 380 f51 f46 f44 f54 f51 f 49 f 58 f 53 f 50 f f f
8 Sept. Gouda 248 268 297 f 52» f 48 f 43 f 54 f 54 f 48 f 57 f 56' f 52 f f f
8 Sept. Alph a/d R. 42 50 55 f f f f 55 f 51 f 48 f f f 516 f f f -
9 Sept. Leiden 109 133 135 f 53 f 50 f 46 f f f f f f f 56 f 51 f 48
(1) Zijn de opgaven van de vorige week
(2) Zijn de opgaven van 610 Sept. 1926. j
