Indrukken uit de Eerste Kamer
No. 20560
WOENSDAG 23 MAART
Anno 1927
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
BUITENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
1 prijs der ad vertentieni
Pfr reeelr Bi] regelabonnement belangrijk lageren prija
Kleine Advertentiën. uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdag9 en
Zaterdags 50 Cta bij en maximum aantal woorden van 80.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cta porto te betalen Bewijsnummer 6 Cta
Bureau NoordeindsplelM Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
prijs dezer courant:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35 per treek J013.
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18,
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
i kiezerslijst.
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
Gelet op art. 10 der Kieswet;
Brengen ter algemeene kennis, dat de
kiezerslijst voor den dienst 1927—1928 voor
de verkiezing van de leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, de Provinciale
Staten en den Gemeenteraad is vastgesteld,
dat die lijst van den 23sten Maart tot en
met den 21sten April a.s. op de Secretarie
(afd. Bevolking, Vischmarkt No. 12—13)
dezer gemeente voor een ieder ter inzage is
nedergelegd en tegen betaling der kosten in
afschrift en stemdistrictsgewijze, in uittrek-
sel, verkrijgbaar is gesteld.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 22 Maart 1927.- 9851
de bazaar van „jeugdhulp".
De ofiicieele opening.
Met een enkel woord maakten we giste
ren melding van de officieele opening van
dezen Bazaar, welke opening plaats had in
de kleine Stadszaal, die vrijwel geheel be
zet was met dames medewerksters en ge-
noodigden.
Het bestuur viel het moeilijk een predi
kant aan te wijzen uit de gemeente zelve;
vroeg het den een dan moest het de anderen
voorbijgaan. En zij waren immers het be
stuur allen even na. Vandaar dat de aan
dacht viel op ds. J. Rauws, den zendings-
director, die bovendien deze vereeniging ook
een zeer goed hart toedraagt.
Dat deze keuze goed was, bleek uit het
even hartelijk als passend woord waarmede
hij de opening inleidde.
De vereeniging „Jeugdhulp" is nog jong,
pas twee jaar; toch is zij reeds en met recht
mondig verklaard en erlangde al de Ko
ninklijke goedkeuring. En dan schetste spr.
den mooien arbeid .der vereeniging: hulp-
bieden aan verwaarloosde jeugdigen en aan
arme moeders, die met het beste wat ze
kunnen- bezitten, niet terecht kunnen.
Steeds vragen er meer hulp en nemen de
aanvragen toe. Een tweede huis moest al
reeds gehuurd worden, en een eigen gebouw
blijft het ideaal en spr. hoopt dat dit ideaal
nog eenmaal zal worden verwezenlijkt.
Voor het oogenblik is er geld noodig voor
andere doeleinden en daarvoor is deze ba
zaar aangericht, die er waarlijk wezen mag.
Men is er eenvoudig verbaasd over dat er
zooveel geschonken is, dat menschen van
elke godsdienstige overtuiging daartoe heb
ben bijgedragen. Hij kon geen namen noe
men. Alleen maakte hij een uitzondering
voor H. M. de Koningin en de Koningin-
Moeder, die beiden een bijdrage zonden.
Hij had van het bestuur een lijstje van
namen gekregen van personen die aan den
bazaar hebben medegewerkt. Hij kon ook
deze niet alle noemen. Maar hij kan niet
nalaten mevrouw Schokking te danken voor
hetgeen zij er voor deed. alsook mevrouw
Spaargaren, die haar veeljarige ervaring op
het gebied van aanrichten van bazaars ook
thans weer ten beste gaf.
Verder noemde hij een aantal personen
en firma's die belangloos hadden medege
werkt, aan het opstellen cn aankleeden van
den bazaar. Verder dankte hij mevrouw He
ringa. die zich bereid had verklaard bij de
opening eenige liederen te zingen en mej.
Van Wijk, die haar daarbij op de piano
wilde begeleiden.
Eindelijk richtte hij zich tot den burge
meester, die gaarne bereid was hierbij en
kele woorden te spreken en het verheugde
hem dat de bazaar van Jeugdhulp de eerste
mocht zijn door den burgemeester officieel
geopend, aan wien hij. nadat mevrouw He
ringa de aanwezigen op eenige liederen had
vergast, daartoe het woord gaL
De burgemeester begon met zich te ver
ontschuldigen dat hij niet een zoo welspre
kende rede hield als ds. Rauws en nog in
mindere mate zal kunnen concurreeren met
mevr. Heringa, die hij voor haar schoone
liederen hulde bracht. Het comité zeide hij
dank er voor dat zij hem de eer had aan
gedaan hem te verzoeken dezen bazaar te
mogen openen.
Hij deed uitkomen dat na het uitbreken
van den oorlog de taak der overheid ook
ion opzichte van het sociale leven zich zeer
heeft uitgebreid. De staat had ten dien op
zichte vroeger zijn plicht ook wel eens ver
zaakt. Toch blijft er voor particulier initia
tief nog genoeg te doen over en spr. ver
heugt er zich in dat, zooals ook hier weder
bjijkt, velen zich tot het werk der liefdadig
heid voelen aangetrokken en hun goede hart
laten spreken. Het is voorwaar een nobel
werk, zich het lot der afgedwaalde kleinen
aan te trekken en hen weder op den goeden
yeg le helpen. En spr. is van meening dat
indien de vereeniging medewerking voor dit
werk van de gemeente vraagt, deze behoort
te worden verleend. Spr. vernam reeds dat
ook de politie meermalen de hulp der ver
eeniging inroept en die hulp welwillend
erlangt. Hij wenscht de vereeniging toe dat
zij eenmaal een eigen gebouw zal kunnen
openen en dat al vast deze bazaar een groot
succes voor haar zal zijn. Met dien wensch
verklaarde hij dezen voor geopend.
Er volgde op deze rede een hartelijk
applaus.
Nadat mevrouw Heringa nog eenige lie
deren had gezongen en ds. Rauws de bur
gemeester voor zijn sympathiek woord en
een gouden bruidspaar.
Heden zijn de bruidsdagen ingegaan van
het echtpaar Samuel Nieuwenburg en
lansje Hofkes, die 4 April a.s. hun gouden
bruiloft hopen te vieren. De bruid herdenkt
bovendien heden juist haar 74sten geboorte
dag; haar echtgenoot is drie jaar jonger en
ziet er nog frisch ^en gezond uit. Hij vent
fiog eiken dag met fruit langs de straat en
zijn stem overtroeft als hij het wil, nog
^makkelijk die van menig jongen koopman.
Hun' leven is zeer bewogen geweest. Als
elfjarige knaap werd de kleine Sam al van
school genomen en trok de fabriek van de
beeren Gebrs. van Wijk aan het Levendaal
en. zooals dat in dien tijd gewoonte pleegde
te zijn onder de fabrieksbevolking. Daar zou
bij allicht, gebleven zijn, ware het niet, dat
b'J door een ongeluk met de machine zijn
hnkerarm verloor.
Toen was hij voor de fabriek niet meer
feschikt en ging in den „straathandel".
Ve/kocht fruit langs de huizen en op de
^rkt. In die branche is hij altijd gebleven
ei> nadat hij met Jansje Hofkes in het hu-
*e'ijk was getreden,-namen ze er een win
dje bij, zoodat het mes voortaan aan
twee kanten sneed. Zij woonden in ver
schillende wijken der stad, echter nu al
sedert 14 jaar in het perceel Clarasteeg 20.
Hun woning ziet er vooral vandaag recht
feestelijk uit. Daarvoor hebben de kinderen
en de kleinkinderen, in samenwerking met
de buren gezorgd. Hun huwelijk werd met
niet minder dan 12 kinderen gezegend,
waarvan er nog 9 in leven zijn, die thans
allen gehuwd zijn en hun brood hebben.
Gelukkig hebben vader en moeder al
sopt het niet ruim ook een bestaantje en,
wat vooral een zegen is, zij zijn nog ge
zond al valt het loopen moeder de vrouw
wel erg zwaar. Bovendien, en dat is wel
het voornaamste: zij vatten het leven van
den zonnigen kant op. Van kniezen houden
ze niet. Het is een genot even met dit
9vriendelijk bruidspaar te praten en te hoo-
ren naar hun levensverhalen, door den
man liefst met vroolijke humor gekruid
Wij hopen, dat velen zich geroepen zul
len gevoelen een dezer dagen dit pientere
bruidspaar eens in hun heldere huiskamer
op te zoeken om hen de hand te drukken.
de dames Heringa en Van Wijk voor hun
zang en muziek had bedankt, trokken de
aanwezigen naar den Foyer en werd de ba
zaar, die aller bewondering afdwong, be
zichtigd. Ook builen de genoodigden kwa
men belangstellenden al spoedig een kijkje
nemen, zoodat de verkoopsters weldra in
volle actie waren. Er heerschte den gehee-
len middag en ook des avonds een aange
name toon en het was er recht gezellig. Er
kwamen in de verschillende stands tamelijk
groote hiaten. Hedenmorgen zagen wij de
leidsters al vrqeg deze weder aanvullen,
zoodat des middags alles weer even goed
gevuld was als gisteren.
Vandaag was het vooral een dag voor de
kinderen, doordat de heer Nolles ze ver
gastte op aardige goocheltoeren.
Vanavond hoopt het bestuur weder op
een talrijk bezoek, ook met het oog op bij
zondere attracties.
Wij kunnen met gerustheid £en bezoek
aanbevelen.
CURSUS TOT HET OPWEKKEN VAN
LEVENSGEESTEN BIJ DRENKELINGEN.
Gisteravond is de tweede practische we^k-
cursus inzake opwekking der levensgeesten
bij drenkelingen, onder leiding van dr.
Boonacker in de zaal van het Groene Kruis,
Pielerskerkgracht aangevangen en wederom
waren alle cursisten aanwezig, onder meer
ook de directeur en adj. dir. van het Markt
en Havenwezen en de heer Wijk, inspecteur
van politie. Een woord van lof komt het
Havenpersoneel toe, dat met zoo'n enthou
siasme en in zoo grooten getale_ deelneemt
aan dezen cursus.
Zij toch vooral zijn de menschen die in de
eerste plaats goed onderlegd moeten zijn om
hulp te kunnen bieden. Daarom is het voor
dr. Boonacker en de Reddingsbrigade enn
verblijdend teeken en is deze goede wil een
voorbeeld, dat hoop -geeft dat meerdere tak
ken van dienst uit het gemeentebedrijf zich
zullen trachten te bekwamen in het opwek
ken van levensgeesten bij schijndooden.
Belangstellenden kunnen zich alsnog aan
melden bij A. J. v. d. Lijke, Oude Singel 14,
tel. 889 en W. F. v. Ingen Schenau, Aal
markt 7, tel. 421.
Voor de dames vangt deze cursus aan
Donderdag 24 Maart a.s. in Oud-Hortuszicht,
Witte Singel, onder leiding van dr. Stark
Loeber en het bestuur van de damesafdee-
ling van de Leidsche Zwemclub.
i
DE LEIDSCHE FRIEZEN BIJEEN.
Gisteravond kramen de Leidsche Friezen,
aangesloten bij ,,'t Selskip Tryslan", weder
in de bovenzaal van „De Harmonie" bijeen.
Deze bijeenkomst had een bijzonder karak
ter, men had een echte Friesche bijeenkomst
georganiseerd een z.g. kófje en koekejoun".
Er werd nl. speciaal koffie gepresenteerd met
uit Friesland toegezonden gebak: „koeke en
dümkes".
Verder werden voordrachten gehouden en
liederen gezongen voor solo en gemeenschap
pelijk terwijl ten slotte er ook nog even werd
gedanst.
Het was een aardige avond waarop de tal
rijke aanwezigen zeker met genoegen zullen
terugzien.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het candidaats-examen
Indisch recht de heer Abdoel Karim Pring-
godigdo, alhier.
Mevrouw B. Eerdmansde Hol en de
heer H. G. Pel, resp. geplaatst op nos. 7
en 9 op de candidatenlijst van den Vrij
heidsbond voor den gemeenteraad alhier,
hebben thans bericht deze candidatuur niet
te willen aanvaarden.
Wjj vestigen de aandacht vooral
van de studeerende jongelingschap op
de lezing met' lichtbeelden over Noordpool
reizen door ds. Barthel, te Twisk, te houden
op Donderdag 24 Maart voor het Instituut
voor Arb.-Ontwikkeling. Voor bijzonderheden
verwijzen wij naar de advertentiën.
De voordrachten-serie in het Leidsche
Volkshuis, Apothekersdijk, zal dezen winter
besloten worden niet een zeer mooien avond
op Dinsdag a.s.
Stond aanvankelijk op het programma ver
meld een voordracht over vogej^ van duin
en strand, waarvoor als spreker werd aan
gezocht de heer dr. W. G. v. d. Steen, nu
deze natuuronderzoeker pas kort van zijn
groote reis is teruggekeerd, werd bij tot
veler blijdschap bereid gevonden een avond
Ie komen vertellen van zijn wederwaardig
heden tijdens zijn kampement in het een
zame Himalaga-gebergte.
Men zie de advertentie.
Door de pol'tie alhier is zwervende
gevonden en aangehouden een 14-jarige
jongen, geboortig uit Rotterdam en ver
pleegde in het gesticht voor zwakzinnigen
„Meer en Vliet", die uit het gesticht was
weggeloopen. De knaap is op transport ge
steld en wordt naar 't gesticht teruggebracht.
Ook werd door de politie aangehouden
de zeeman H. P. v. R„ die gesignaleerd
stond wegens een hechtenis van twee dagen.
(Van een bijzonderen medewerker).
Eén voor- en twee tegenstanders
van het Verdrag.
DINSDAG, 22 Maart 1927.
Om twaalf uur hedenmorgen stonden er
waarlijk al weer-wat menschen voor den
ingang der publieke tribune van het Kamer
gebouw te wachten.... op een kaart, om
voor een „zacht prijsje" te verkoopen. Of dat
prijsje zoo heel zacht zal zijn, valt geloof ik,
te betwijfelen De opkooper die onderhande
lingen met mij opende, hield er tenminste a4
rekening mede, dat de „menister" heel best
vandaag-Dinsdag in plaats yan zooals werd
aangekondigd morgen-Woensdag, zijn ant-
woordrede zou kunnen beginnen. En
dan, de heeren stonden al van 's morgens
acht uur voor de deur. Als ze dus een
kruiersuurloon van zeventig'cent berekenen,
komt een staanplaatsje achter het hekje op
minstens vier tot vijf gulden 1 Zonder dat van
woeker sprake kan zijn.
Twee uur.
De belangstelling op bet Binnenhof is toe
genomen.
Gemeente- en militaire politie bewaakt de
omgeving, vooral de ingang der tribune.
De Senatoren komen ter vergadering, per
auto of wandelend, alleen of in gezelschap
van collega's en dan druk redeneerend. Over
het Verdrag? Natuurlijk.
De zitting wordt om even over tweeën
geopend, en weer geschorst, om de leien
der afdeelingen, die juist zijn getrokken, ge
legenheid te geven, hün voorzitters te benoe
men.
Het wordt halfdrie eer prof. Anema (A.-R.)
het woord krijgt. Zijn rede blijkt een juridi
sche veroordeeling van de oppositie tegen het
Verdrag te zijn.
Prof. Anema is een vlot spreker, doch hij
vermag zijn gehoor niet zeer te boeien. Op
doceerenden toon gaat de spreker bijna twee
uur achtereen door. En in dien tijd heeft hij
heel wat vermaningen gegeven.
De Kamer die bijna voltallig is, luistert
aanvankelijk met gespannen aandacht, doch
spoedig krijgt men „des G< n zu viel". De
heeren worden onrustig, rdwijnen in de
antichambres en komen nu en dan eens
hooren of er eindelijk een volgende spreker
het woord heeft genomen.
Alleen de heer Golijn en Van Embden
luisteren van begin tot einde naar de krach
tige rede van dezen Amsterdamschen hoog
leeraar, die evenals de heer Wibaut, voor
het scheppen van een tweede Balkan waar
schuwt en spreekt, van een vuurhaard die
thans bijna acht jaren gewoed heeft en.
nu volgens spr. met kracht gedoofd
moet worden.
Spreker brengt aan het slot van zijn rede
gekomen, hulde aan minister Van Karne-
beek en troost hem, zeggende dat indivi-
dueele personen zelden dankbaar zijn voor
bewezen diensten, een volk bijna nooit.
Op het gezicht van den heer Colijn ligt
kennelijke ingenomenheid met de woorden
van prof. Anema te lezen. Wat de heer Co-
lijn eenige dagen geleden op economische
gronden heeft betoogd, bepleitte deze spreker
thans uit juridische overweging.
Neem het Verdrag aan, Nu en volgens het
voorstel van dezen minister, was zijn con
clusie.
De deftige bode brengt den'arbeidersafge
vaardigde, den heer Moltmaker (S. P.) het
bekende glaasje water. De voorzitter geeit
hem het woord en hij begint zijn korte maar
felle fel veroordeelende rede.
Een modern parlementarieër staat daar in
zijn bank, een kind uit het volk, eea
volksvertegenwoordiger in de dubbele betee-
kenis van het woord. Vastberaden spreekt
hij over internationale samenwerking in
theorie en in praktijk, zooals prof. Van Emb
den het wil.in de toekomst, door ratifi
ceering van dit Verdrag en zooals de Vak
verenigingen het deden, ioor te offeren hua
gansche vermogen, zooals de A. N. D. B.,
wiens leider Henri Polak is, dat deed)....
voor de Belgen.
De heer Moltmaker vond een aandachtig
gehoor en een bemoedigend „juisl"-geroep,
uit vele monden, toen hij den minister vroeg,
of het niet noodzakelijk geweest ware, wan
neer inderdaad ernstigen vrees bij verwer
ping van het Verdrag gegrond is, de Kamer
le waarschuwen, voor het te laat was.
Nog een klein half uurtje heeft na den
heer Moltmaker mr. Smeenge, de grijze grif
fier van het Amsterdamsche Hof gesproken.
Ook hij achtte verwerping van het Verdrag
noodzakelijk, wegens verschillende redenen.
De Kamer ging tijdens mr. Smeenge's rede
langzaam uiteen en de heer Wibaut was
reeds verdwenen toen mr. Smeenge hem van
een dwaalspoor poogde af te brengen, waar
op hij door vast te houden aan een ingezon
den stukje in het weekblad „Schuttevoer"
(volgens mr. S. door een particulier en dus
niet namens de in de vereeniging „Schutte-
vaer" georganiseerde schippers, geschreven)
was geraakt.
BINNENLAND.
Het Nederland8ch-Belgisch verdrag in dtf
Eerste Kamer. Minister Van Karnebeek aan
't woord. (2e en le blad).
De Tweede Kamer aan het wetsontwerp
betreffende de Naamlooze Vennootschappen.
(2e blad).
De melkprijs voor Znid-Holland vanal
1 April 7 ct. ai-boerderij. (Binnenl. 2e blad).
BUITENLAND.
Stresemann over Dnitschland's positie op
bnitenl. terrein. (Buitenl., le blad).
De Fransche ontwapeningsvoorstellen te
Genève ingediend. (Buitenl., le blad).
Groote plunderingen in de Ghineezen-wijk
van Sjanghai, 't Wordt kalmer. (Buitenl,
en Tel. le blad).
Bij een anto-ongelnk in Silezië zijn 6 ar
beiders gedood, 18 gewond. (Tel., le blad).
maal pleiten voor wat volgens hem, als
recht en billijk aanvaard behoort te wor
den.
De belangstelling op het Binnenhof was
hedenmorgen buitengemeen groot. Reeds van
zes uur af staan de eerste menschen aan
den ingang van de publieke tribune to
wachten^ Om elf uur het uur van be
ginnen bleven meer dan honderd men
schen, van wie velen uren reeds hadden
gewacht, builen. Slechts twintig bezoekers
konden worden toegelaten; de overigen
verkeéren in hoop, of ze nog aan de beurt
zullen komen.
Na de voorlezing van eenige ingekomen
stukken door den griffier, verleent de voor
zitter aan den heer De Vos van Steenwijk
(Christ.-Hist.) het woord. Hij zegt in dit
stadium van de besprekingen kort te zullen
zijn en stelt zich terstond als een tegen
stander van het Verdrag aan de Kamer
voor; de korte rede duurt intusschen 'n uur.
En in dat uur spreekt de senator op wel
overwogen toon en zijn woorden schijnen
zelfs in dit stadium van het debat
diepen indruk te maken. De afgevaardigde
wijst er op, dat dit verdrag door de Tweede
Kamer formeel is aangenomen, doch moreel
verworpen. Hg noemt het een product van
departementale eigen-wijsheid.
Als om drie minuten over twaalven de
voorzitter gevraagd heeft of nog een der
leden wenscht te spreken, verkrijgt de
Minister van Buitenlandsche Zaken het woord.
De kamerleden schuiven naderbij en wach
ten. De Minister, die blijkbaar geagiteerd
is door de rede van den heer De Vos van
Steenwijk, wacht eenige seconden eer hg
zijn langverwachte rede begint. Zgn slem
klinkt verre van helder en ze is moeilijk
te volgen, hoe ademloos stil het ook in
de hooge vergadering en op de tribunes is.
De Minister zegt, dat van de 27 sprekers
er 6 een betoog hielden voor het verdrag.
Hem is aangezegd zoo gaat hij voort -
dat het verdrag verworpen zal worden. Spr.
vraagt zich daarom af of hg thans ge
roepen is alleen een ceremonie te vervullen,
een laatste phase in te luiden.
Toen om over vijven mr. Smeenge zijn
rede had beëindigd, liep de Kamer leeg.
Men ging naar huis, tot Woensdag. Dan
zal na den heer de Vos van Steenwijk, de
minister zijn lang verwachte antwoordrede
beginnen.
Dan zal de heer Van Karnebeek nog één-
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De ontwapening Hef Ita-
liaansch-Znid-Slavisch con
flict
Paul Boncour heeft zijn ontwerp gepu
bliceerd eener internationale conventie tot
beperking der bewapeningen. Het verdrags
'ontwerp, dat uit 30 artikelen bestaat, wijkt
op essentieele punten af van het Engelsche
ontwerp van JLord £ecil. Het Fransche
standpunt is hetzelfde gebleven als in de
maandenlange voorbereidingen der mili
taire deskundiger is gebleken. Men ver
wacht daarom een lastig, langdurig debat
in den schoot der commissie. Het Fran
sche ontwerp beschouwt ook de gendar
merie, de douane-ambtenaren eD de bosch
wachter als militairen, die ontwapend moe
ten worden. De beperking der bewapening
ter zee moet berekend worden naar de to
tale tonnemaat der vloten. Verlaging der
begrooting van Oorlog wordt eveneens ge-
eischt, evenals, als één der belangrijkste
punten, de inrichting van een permanente
controlecommissie, die een onderzoek in
stellen kan ook tegen den wil der aange
klaagde regeenng
In een tweede vergadering der commis
sie verklaarde Bemstorff (Duitechland)j
